18. Śmiech i żart w literaturze. Omów na wybranych tekstach literackich.
śmiech może być pogodny, służący rozrywce, albo wywołujący refleksje; innym pytaniem jest cel œmiechu
śmiech i żart może być filozofią życia
Kochanowski
Umiejętne korzystanie z radości doczesnego życia zapewnia nam poczucie duchowej równowagi
Fraszka Raki : poezja rodzajem gry albo zabawy; czytana normalnie wychwala zalety dam, czytana wspak staje siê z³oœliw¹ satyr¹: „Mi³oœci pragn¹, nie pragn¹ tu z³ota”
śmiech i żart krytykujący, ośmieszający
Świętoszek Moliera
krytykujący obłudę, fałsz, zakłamanie, a także krótkowzroczność i nadmierną ufność
trzy rodzaje komizmu (opisane w pyt. z baroku)
Monachomachia i Antymonachomachia Krasickiego
I śmiech niekiedy może być nauką”; cel : wykpienie wad i przywar społeczności zakonnej, walka przez ośmieszanie : łatwiej można było w ten sposób trafić do umysłów (śmiech jest zaraźliwy)
przez œmiech wyszydziæ : wygodnictwo duchownych, którzy zapomnieli o swoich prawdziwych obowi¹zkach; krytyka wad kleru; demaskowanie fa³szu z dobrotliwym humorem (wiêcej w oœw.)
Wizyta starszej pani Durrenmatta
komizm sytuacji (Ill otoczony przez mieszkańców, gdy próbuje uciec z miasta) : przez œmiech podana okrutna prawda : mieszkañcy go nie wypuszcz¹, bo strac¹ w ten sposób pieni¹dze; tak¿e scena, gdy Starsza Pani zatrzymuje poci¹g pospieszny (na pocz¹tku motorniczy wœciek³y, póŸniej pyta siê, czy SP nie wniesie za¿alenia) - pieni¹dz ¿¹dzi œwiatem
śmiech i żart jako przyczyna do radości, relaks
koniec początku ()
Monachomachia - czysty śmiech, służący jedynie dobrej zabawie (również) :
„trzy karczmy, bram cztery ułomki, klasztorów dziewięć i gdzieniegdzie domki”
śmieszność przedstawienia sytuacji: „Ojciec Hilary obudzić się raczył”, „widokiem swym ojców uraczył”, „pędem niezwykłym wpadł do refektarza” (tu właśnie „heroikomizm”)