PEDEUTOLOGIA IV WYKŁAD:
EDUKACJA NAUCZYCIELSKA HISTORYCZNA I WSPÓŁCZESNA
(lata 1918-1989 w skrypcie)
Co reguluje współczesną edukację nauczycielską?
-regulowana jest przede wszystkim przez Rozporządzenie Ministra Nauki
i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012r. W sprawie standardów
kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela
4 KOMPONENTY PROGRAMÓW KSZTAŁCENIA NAUCZYCIELI:
(wg A.T. Pearsona)
1) praktyka
2) wiedza ogólna
3) specyficzna wiedza pedagogiczna
4) znajomość nauczanego przedmiotu
Wg Wincentego Okonia są to 3 grupy przedmiotów:
a) ogólne – kształtujące kandydata na nauczyciela jako człowieka
b) specjalistyczne – czyniące z niego specjalistę
c) [edagogiczno-psychologiczne – kształtujące go jako pedagoga
3 CZYNNIKI, OD KTÓRYCH ZALEŻY KOMPETENTNE NAUCZANIE:
1) wiedza przedmiotowa
2) wiedza profesjonalna
3) refleksyjne doświadczenie praktyczne
SKŁADNIKI KWALIFIKACJI NAUCZYCIELSKICH:
- k. społeczno-moralne
- k. (cechy) fizyczne i zdrowotne
- k. zawodowe – widziane w różnych koncepcjach jako układy:
wiedzy, umiejętności, motywacji, zainteresowań i zdolności planowania,
oraz organizacji i oceny procesów edukacyjnych
KOMPETENCJE PEDAGOGICZNE UZNAWANE
WE WSPÓŁCZESNYCH KONCEPCJACH EDUKACJI NAUCZYCIELSKIEJ:
- poznawcza
- językowa
- wartościująco-komunikacyjna
/- interpersonalna
- kulturowa
- życiowego doradztwa
/- praktyczno-moralna
/- techniczna
HIERARCHIA KOMPONENTÓW EDUKACJI (ZWŁASZCZA NAUCZYCIELSKIEJ)
CZ. BANACH:
1. postawy i wartości
2. umiejętności
3. kanony i treści kształcenia
4. dobór metod i środków pracy pedagogicznej
MODELE SYSTEMU KSZTAŁCENIA NAUCZYCIELI:
(w ostatnim 20leciu, oparte na modelach zachodnich)
W zakresie wiedzy teoretycznej:
- model synchroniczny – opiera się na równoczesnym kształceniu
specjalistyczno - pedagogicznym;
- model diachroniczny – procesy kształcenia specjalistycznego nie następują jednocześnie,
a na ogół kształcenie pedagogiczne następuje po kształceniu specjalistycznym.
W zakresie łączenia teorii z praktyką:
- model jednofazowy – stwarzający więź między przygotowaniem teoretycznym
a praktycznym;
- model dwufazowy- rozdzielający od siebie zajęcia teoretyczne od praktycznych.
PODSTAWOWE PROGRESYWNE TENDENCJE W KSZTAŁCENIU
PRACOWNIKÓW PEDAGOGICZNYCH – WG BLAHOSLAV KRAUS
1 .TENDENCJA GNOSEOLOGICZNA:
/specjalizacyjna/ - koncentruje swoją uwagę na pytaniu:
Co nauczyciel ma wiedzieć?- zarówno w przedmiotach swojej specjalizacji,
ale także z dziedziny: pedagogiki, psychologii, socjologii.
2. TENDENCJA PRAKSEOLOGICZNA:
kładzie nacisk na profesjonalizację i aktywizację kształcenia nauczycieli.
Koncentruje swoją uwagę na pytaniu: co nauczyciel ma umieć praktycznie,
w jakie umiejętności praktyczne ma być wyposażony?
3. TENDENCJA KREACYJNA:
forma funkcjonalnie integrowanej koncepcji kształcenia nauczycieli -
m.in. wprowadzanie nowych form i metod nauczania oraz jego aktualizacji
4. TENDENCJA AKSJOLOGICZNA:
podkreśla zasadnicze znaczenie osobowości wychowawcy, jego systemu wartości.
14 ZASAD EDU. NAUCZYCIELSKIEJ WG CZ. BANACHA:
1. Otwartość , innowacyjność i antycypacyjność.
2. Elastyczność procesu kształcenia studentów.
3. Humanizm procesu kształcenia studentów, generowanie edukacji z sytuacji człowieka w świecie.
4. Prospektywność – poznanie trendów rozwojowych.
5. Ustawiczność – jako kształtowanie umiejętności organizacji samokształcenia i własnego „warsztatu pracy”.
6. Harmonijne przygotowanie do wszystkich funkcji nauczyciela , poszerzanie jego doświadczeń życiowych i pedagogicznych, umożliwianie „sprawdzenia się” do zawodu w czasie studiów.
7.Wykształcenie wyższe i dwuprzedmiotowość – /z wyj.nauczycieli: języka polskiego,
matematyki, kształcenia zintegrowanego i wychowania przedszkolnego/.
8. Naukowość, integracyjność i interdyscyplinarność.
9. Znajomość języków obcych
10. Świadomość cech „szkoły przyszłości” i dowartościowywanie problemów kultury pedagogicznej i etyki zawodowej nauczyciela .
11. Drożność wszystkich form kształcenia i dokształcania.
12. Współpraca uczelni kształcących nauczycieli ze szkołami i placówkami oświatowo – wychowawczymi.
13. Racjonalność i otwartość realizacji pomiędzy przygotowaniem: kierunkowym, ogólnopedagogicznym i metodyczno – sprawnościowym.
14. Dostosowywanie środków finansowych i materialnych do zadań kształcenia studentów
i dokształcania nauczycieli.
A.T. PEARSON:
Do edukacji nauczycielskiej mocno przystaje stwierdzenie:
„im bardziej coś się zmienia, tym bardziej pozostaje takie samo”.
T. GORDON:
Skoro nie dajemy sobie rady z ustalaniem pożądanych zmian programowych -
czy nie należałoby zainteresować się zmianą ludzi przychodzących na studia nauczycielskie?
R. PACHOCIŃSKI:
Mimo wielkich wymagań zgłaszanych wobec nauczycieli przez społeczeństwo,
istota i organizacja ich pracy niewiele zmieniła się od połowy XIX wieku.
Obecne kształcenie kandydatów do zawodu i studiujących nauczycieli
ma mały wpływ na zachowania i postawy nauczycieli.
K. RYAN:
Treść programów kształcenia nauczycieli przypomina wielbłąda,
stanowiącego wytwór działania komitetu ekspertów, a więc będącego
kompromisem wielu poglądów i wielu czynników.
M. DEBESSE:
Czy mamy szanse kształcenia nauczycieli na tyle kompetentnych,
by mogli stawiać czoła wyzwaniom rzeczywistości naznaczonej
postępującym upadkiem humanizmu?
A.W. COMBS:
Nauczyciele uczą raczej tak, jak sami byli uczeni, a nie tak,
jak my ich uczyliśmy, ażeby uczyli.
W. KOMAR:
Czy wystarczy humanistyczno- romantyczne koncentrowanie się na uszlachetnianiu
osobowości nauczyciela – czy raczej należy zastanawiać się jak jego nie-anielskość,
ludzką niedoskonałość wykorzystać do celów edukacyjnych?