Krajowe źródła prawa finansowego i problemy legislacji finansowej

Pojęcie źródeł prawa:

[...] mówiąc o źródle prawa można mieć na myśli:

• Pierwotną, ogólną przyczynę powstania norm prawnych,

• Różne zjawiska społeczne wpływające na powstanie i treść poszczególnuch norm prawnych,

• Formy powstania norm prawnych,

• Materiały, z których można poznac treść norm prawnych, zwłaszcza pochodzących z dawnych czasów,

• Zdarzenia, z którymi z mocy obowiązujących norm prawnych łączy się powstanie i nabycie praw i obowiązków (S. Grzybowski)

Żródła prawa krajowego:

Konstytucja RP z 97r.

Żródła powszechnie obowiązujące (art.87) Źródła prawa wewnętrznego (art. 93)

Rodzaje źródeł prawa:

• Źródła poznania prawa – organy urzędowe,w których ogłaszane są akty normatywne (Ustawa z dn. 20.07.2000r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych – Dz.U. 2000. Nr 62.poz.718)

• Źródła powstawania prawa – forma, w której normy prawne powstają i są ogłaszane; autorytety prawotwórcze

NORMY SEMIIMPERATYWNE (semidyspozytywne, jednokierunkowo działające normy dyspozytywne, jednostronnie bezwzględnie obowiązujące) → normy wyznaczające minimalny zakres ochrony interesów jednej strony;

Źródła prawa powszechnie obowiązującego:

W art.87 Konstytucji RP z 2 kwietnia 97r. System źródeł prawa o powszechnie obowiązującym charakterze obejmuje:

• Konstytucje RP

• Ustawy

• Ratyfikowane umowy międzynarodowe

• Rozporządzenia

• Akty prawa miejscowego (działają tylko na obszarze...)

Hierarchia źródeł prawa:

1. Konstytucja RP

2. Ratyfikowane umowy międzynarodowe za zgodą ustawy (art. 91 2 Konstytucji)

3. Ustawy i inne akty prawne z mocą ustawy

4. Ratyfikowane umowy międzynarodowe

5. Rozporządzenia

Konstytucja RP jako źródło prawa finansowego (art. 216-227 Konstytucji RP)

W konstytucji przyjęto pryzmat ustawy w sprawach finansowych, odnoszących się do:

• Podstaw gospodarki finansowej państwa i utrzymania w tym zakresie równowagi finansowej, przede wszystkim e sektorze finansów publicznych,

• Nakładania podatków i innych danin publicznych,

• Organizację Skarbu Państwa

• Sposób zarządzania majątkiem Skarbu Państwa

Konstytucja RP ujmuje w ramy fundamentalnych reguł konstytucyjnych pięć rodzajów spraw finansowoprawnych, tj:

• Budżetowych (zob. Art. 216 ust 5, art. 219-226 o 240)

• Długu publicznego (zob art. 216 ust 4i 5)

• Danin publicznych (zob.art. 84 i 217)

• Finansów samorządu terytorialnego (zob. Art. 167, 168)

• Banku centralnego i systemu pieniężnego (zob. Art. 227)

Ustawy w prawie finansowym:

W Konstytucji RP sformułowano zasadę ustawowej regulacji podstawowych zagadnień materii finansowoprawnej.

Materia finansowoprawna uregulowana jest w ponad 150 ustawach z zakresu prawa finansów publicznych, gospodarki finansowej samorządu terytorialnego, sprawowania nadzoru i kontroli finansowej, prawa bankowego etc.

Ustawy odnoszące się do sektora finansów pubicznych:

1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2009r. Nr 17, poz. 1240 z późn. Zm)

2. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U. z 2009r. Nr 157, poz. 1241 z późn zm)

3. Ustawa z dnia 17 grudnia 2004r. O odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ( Dz. U. Z 2005r. Nr 14 poz. 114 z późn. Zm)

Ustawy odnoszące się do danin publicznych:

Ustawa z dnia

• 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa

• 5 lipca 1996r. O doradztwie podatkowym

• 21 czerwca 1996r. O urzędach i izbach skarbowych

• 13 października 1995r. O zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników

• 28 września 1991r. O kontroli skarbowej

• 17 czerwca 1966r. O postępowaniu egzekucyjnym w administracji

• O podatku tonażowym

• O opłacie skarbowej

• O podatkach i opłatach lokalnych

• O podatku od wydobycia niektórych kopalin

Mozna wprowadzic daniny na drodze innej niz ustawa?

NIE

Ustawy odnoszące się do prawa celnego:

1. Ustawa z dn 19 marca 2004 Prawo celne (Dz.U. z 2004r. Nr 68, poz. 622 z późn zm)

2. Ustawa z dn 27 sierpnia 2009 o Służbie Celnej (Dz.U. z 2009r. Nr 168, poz. 1323 z późn.zm)

Ustawy odnoszące się do prawa dewizowego:

1. Ustawa z dn 27 lipca 2002r. Prawo dewizowe

2. Ustawa z dn 28 września 1991r. O kontroli skarbowej

3. Ustawa z dn 29 sierpnia 1997r. O NBP

Ustawy odnoszące się do prawa walutowego

1. Ustawa z dn 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe

2. Ustawa z dn 29 sierpnia 1997 o NBP

3. Ustawę z dn 7 lipca 1994r. O denominacji złotego

4. Ustawa z dn. 25 maja 2001 o skutkach wprowadzenia w niektórych państwach członkowskich UE wspólnej waluty euro.

Ustawy odnoszące się do prawa bankowego publicznego:

Ustawa z dn 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe

Ustawa z dn 29 sierpnia 1997r. O NBP

Ustawa z dn 7 grudnia 2000 r .

Ustawy odnoszące się do publicznego prawa rynku finansowego:

Ustawa z dn 26 lipca 2006r. O nadzorze nad rynkiem...

Nazdór nad rynkiem fin:

Nadzór

• bankowy

• Emerytalny

• Nad rynkiem kapitałowym

• Instytucjami pieniądza elektronicznego

• Uzupełniający

Wysle na maila:

Nazdór bankowy

Nazdór emerytalny

Nadzór nad rynkiem kapitałowym

Rozporządzenia

• Akt normatywny niższego rzędu niż ustawa

• Rozporządzenia wydawane są na podstawie konkretnego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania (rozporządzenia wykonawcze)

• Organ mający kompetencję do wydania rozporządzenia nie może przekazać swych kompetencji innemu organowi (tzw. zakaz subdelegacji) ani zaniecjać wydawania tzw. rozporządzenia obligatoryjnego

W Polsce rozporządznia mogą wydawać wyłącznie organy wskazane w Konstytucji, czyli:

• Prezydent RP

• Rada Ministrów

• Prezes Rady Ministrów

• Minister kierujący działem administracji rządowej

• Przewodniczący określonych w ustawach komitetów

• Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

Rozporządzenia jako źródła prawa finansowego:

• Cechą charakterystyczną ustaw regulujących sprawy finansowe jest duża liczba zamieszczonych w niej delegacji ustawowych do wydawania aktów wykonawczych

• Regułą w odniesieniu do ustaw finansowych jest upoważnienie Rady Ministrów lub ministra finansów do wydawania rozporządzeń.

Rozporządzenia w prawie podatkowym:

Rozporządzenia wykonawcze z zakresu prawa podatkowego mogą zawierać tylko regulację uzupełniającą w stosunku do materii ustawy podatkowej i nie mogą wkraczać w sferę wyznaczania granic obowiązku podatkowego.

Rozporządzenia w prawie finansów publicznych:

Delegacje ustawowe do wydawania rozporządzeń wykonawczych w zakresie sektora finansów publicznych, czy gospodarki finansowej samorządu terytorialnego określają zasady wypełniania obowiązków określonych w ustawach.

Akty prawa miejscowego

Prawo miejscowe to przejaw przyznania kompetencji prawotwórczym organom lokalnym w celu lepszego uwzględnienia specyfiki lokalnej w aktach prawnych o charakterze powszechnie obowiązującym.

Zgodnie z art 94 Konstytucji RP: „Organy samorządu terytornialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa.”

Akty prawa miejscowego wydają terenowe organy administracji rządowej – wojewodowie i organy administracji zespolonej (np. Dyrektor Izby Skarbowej, Naczelnik Urzędu Celnego) oraz organy samorządu terytorialnego – zwłaszcza rady gmin, powiatów, sejmiki województw.

Akty prawa miejscowego jako źródło prawa finansowego:

Zarządzenia wojewody, mają zdecydowanie węższy zakres przedmiotowy i dotyczą przede wszystkim spraw podatkowych.

Wojewoda jest uprawniony do:

• Przenoszenia niektórych gmian do innego okręgu podatkowego w podatku rolnym

• ustalania wykazu miejscowości położonych na terenach podgórskich i górskich
  -określania miejscowości, w których może być pobierania…

Art. 93. Konstytucji RP

Problemy legislacji finansowej
-brak kodyfikacji prawa finansowego,
przedmiot legislacji finansowej i jej cele czasem wewnętrznie sprzeczne
-Brak koncepcji Skarbu Państwa,
-Konieczność harmonizacji prawa finansowego.

Na ostatnim wykładzie – zerówka – niewiążąca co do obecności,
Zasady ogólne – do egzaminu z podręcznika

PYTANIA

Rpozporzadzenia wykonawcze w zakresie fin publ sa wydawane

Tylko przez ministra ds finansow publ

Przez organy wskazane w konstytucji na podstawie szczegolowego upowaznienia zawartego

Przez prezesa rady ministrow

Ustawa uchwalona przez sejm 5 lipca 2012 Vacatio legis:

Z dniem ogloszenia

Ustawa wchodziw zycie pierwszego dnia miesiaca nastepujacego po miesiacu jej uchwalenia

Art 217 Konstytucji RP:

Nadaje prymat ustaw ds zwiazanych z daninami publicznymi, dlatego kwestie zwiazane z podatkami, podmiotami, zakresami, kategoriami ulg musza byc regulowane w formie ustawy!!

Zarządzenia wojewody slaskiego w sprawach finansow lokalnych sa oglaszane w :

Biuletynie informacji publicznej

Dziennik ustaw

Dziennik urzedowy woj slaskiego