1.Poczatki PS
Historia Polityki Społecznej liczy około 200 lat, zaczynała się rozwijać w krajach: Niemcy, Wielka Brytania. Jej powstanie jako dziedziny działań publicznych można wiązać z rozwojem przemysłu i powstaniem ustroju kapitalistycznego. Dotyczy to powstanie pierwszych kwestii społecznych szczególnie kwestii robotniczych.
Okres do lat 80. XIX wieku w polityce społecznej oznacza czas od tzw. prawa ubogich do pierwszych ustaw ubezpieczeniowych. W 1601 r. wprowadzono w Anglii pierwszą ustawę o prawie ubogich, a w 1795 wprowadzono zasiłki wyrównawcze do płac. Od XIX w. polityka społeczna pozostaje w ścisłym związku z kwestią robotniczą. Wczesnemu rozwojowi kapitalizmu towarzyszyły nierówności uderzające w godność człowieka marginalizujące ludzi bezdomnych, głodnych, bez pracy, chorych. Te kategorie osób były spychane w nieekonomiczny niebyt stąd pojawiły się wysiłki państwa na rzecz usunięcia istniejących nierówności.
2.Twórca nowoczesnej PS
Za twórcę Polityki Społecznej uznaje się niemieckiego polityka Bismarck’a którego rząd wprowadził ubezpieczenia chorobowe, wypadkowe oraz renty i emerytury. Te działania zapoczątkowały w Europie systemową ochronę ludzi. Zastosowanie rozwiązań socjalnych dotyczyło początkowo głównie osób charakteryzujących się słabszą pozycją ekonomiczną i społeczną. Ustawodawstwo Bismarcka rozciągnęło się na teren zaboru pruskiego i stąd też na terenach tego zaboru w 1911 roku działało już 631 kas chorych do których należało 291,3 tyś członków.
Praktyka i nauka niemieckiej Polityki Społecznej miała znaczny wpływ na kształtowanie się polskiej myśli
naukowej w zakresie Polityki Społecznej. Zalążki państwa opiekuńczego w Polsce możemy odnaleźć już w Konstytucji 3 Maja 1791 roku, np. prawo równości społecznej (równość w obrębie danego stanu). O polskiej Polityki Społecznej możemy mówić dopiero po 1918 roku. W latach 1918-1926 zostaje w Polsce wprowadzonenowe ustawodawstwo socjalne. Prawa socjalne są wpisane do Konstytucji i ratyfikowane zostają również niektóre konwencje międzynarodowe organizacji pracy.
3.Definicja PS
PS- świadome oddziaływanie na społeczeństwo za pomocą różnorodnych instrumentów (ekonomiczne, administracyjne, informacyjne, kadrowe, przymusu) w celu rozwoju społecznego, rozumianego jako stała poprawa jakości i poziomu życia ludności, tzn. dążenie do poprawy: warunków życia grup słabych ekonomicznie i społecznie, zapobieganie zagrożeniom ich egzystencji, łagodzenie ubóstwa, urzeczywistnienie sprawiedliwości społecznej. Polityka społeczna powinna posiadać: przedmiot badania, metodologię badania, teorię. Jako nauka pokazuje kwestie społeczne, bada ich przyczyny i wskazuje w wyniku badań perspektywy rozwiązań.
4.PS jako dyscyplina naukowa i działalność praktyczna
Polityka społeczna jako dyscyplina naukowa - polem zainteresowania jest badanie
warunków bytu i pracy społeczeństwa. Badania te mają na celu:
-ustalenie wpływu warunków bytu i pracy na rozwój gospodarczy,
-zapobieganie lub ograniczanie zagrożeń związanych z tym rozwojem.
Polityka społeczna jest dziedziną wiedzy o charakterze interdyscyplinarnym, oznacza to udział dwu lub więcej dyscyplin naukowych. Różnorodność zagadnień powoduje potrzebę współpracy wielu szczegółowych nauk:
- ekonomia (ponieważ się z niej wytworzyła, badała warunki życia ludności pod wpływem ekonomicznym )
- statystyka (zapewnia dane liczbowe, skłania nas do porządnych przemian)
-historia (uczy jak badać czasy przeszłe, porównywania starych i nbowych kwestii)
- prawo (wiele kwestii społecznych wymaga regulacji prawnych np. problem bezrobocia)
- socjologia (uczy jakimi metodami badawczymi posługujemy się)
- demografia ( dostarcza danych na temat badań)
- pedagogika (bada sytuacje wewnętrzne rodziny np. opieka, wychowanie)
- medycyna (czy mamy dostęp do specjalistów, efekty leczenia)
Polityka społeczna jako działalność praktyczna. O polityce społecznej w tym ujęciu można powiedzieć, że jest to celowe oddziaływanie państwa, związków zawodowych i innych organizacji skierowane na istniejący układ stosunków społecznych, zmierzająca do poprawy warunków bytu i pracy społeczeństwa, usuwanie nierówności społecznych oraz podnoszenie kultury życia.
6. Początek PS w Polsce międzywojennej
Po 1918 roku nowa, suwerenna władza zaczęła kreować własne ustawodawstwo socjalne i wpisała Polskę w 1919 roku do Międzynarodowej Organizacji Pracy. Polska po pierwszej WŚ znalazła się w nowej sytuacji, zaczął się proces scalania ziem polskich. Każdy z zaborów przedstawiał inną sytuację w zakresie ustawodawstwa socjalnego (sposób zawierania umów o prace, pomoc społeczna, czas pracy, ubezpieczenie społeczne). Najlepsze kadry Polaków z trzech zaborów zespoliły patriotyczne wysiłki na rzecz integracji narodowej. Wśród nich było wielu polityków społecznych, naukowców i działaczy tj. Roman Dmowski, Józef Piłsudski, Ignacy Jan Paderewski. Polacy liczyli straty w wyniku wojny. Koszty wojny i odbudowy powodowały deficyt budżetowy, który pokrywano dodrukiem pieniądza. Rosła więc inflacja, której kulminacja przypadła na rok 1923. Okres międzywojenny charakteryzował się konfliktami na wsi. Parcelacja ziemi była krokiem ku reformie rolnej, ale ustawa z 15 lipca 1920 okazała się sprzeczna z uchwaloną konstytucją. Wieś pozostała z nierozwiązanymi problemami tj. analfabetyzm, ukryte bezrobocie i niska kultura życia. W rezultacie ludność wsi migrowała za granicę. Wieś była obszarem marginalizacji społecznej. Dzieci osierocone, bezdomne, nieślubne, żebrzące, głodujące stanowiły wielki problem socjalny. Duża ich część nie była objęta konstytucyjnym obowiązkiem szkolnym. Polacy po pierwszej WŚ nie byli narodem jednolitym etnicznie. Taka struktura sprzyjała konfliktom, do tych napięć dochodziły konflikty religijne. Półtora roku po odzyskaniu niepodległości uchwalono konstytucję ze zbiorem praw socjalnych. W prawdzie warunki ekonomiczne pozwalały na ich częściową realizację, ale uświadomiły one humanistyczną perspektywę rozwoju niepodległej ojczyzny.
7.Instytucje i organizacje PS
Z okresu międzywojennego wyróżniają się trzy podmioty: Instytut Spraw Społecznych, Polskie Towarzystwo Polityki Społecznej, i Instytut Gospodarstwa Społecznego.
Instytut Spraw Społecznych-fundacja ISS została założona jako inicjatywa instytucji ubezpieczeniowych w 1931 roku. Była naukową agendą Ministerstwa w sprawach bhp, pomagając w przygotowaniach właściwych aktów prawnych. Instytut posiadał umowy z ZUS i Biurem Studiów, Funduszu Pracy na prowadzenie prac finansowych z dotacji tych instytucji. Wydawał miesięcznik „Przegląd Bezpieczeństwa Pracy”
Polskie Towarzystwo Polityki Społecznej-zostało powołane w latach 20 wchodzącego w skład Międzynarodowego Związku Postępu Społecznego. Korzystało Ono z pomocy Ministerstwa Opieki Społecznej, stopniowo tworząc ruch naukowy, organizując wykłady i odczyty, wydając kilkanaście prac z dziedziny polityki społecznej. Towarzystwo wydawało „Wiadomości Społeczne”
Instytut Gospodarstwa Społecznego- był placówką naukową zajmującą się diagnozą ówczesnych problemów społecznych i tym samym budował fundament nowej dyscypliny naukowej. Wydali „Pamiętniki bezrobotnych, chłopów, emigrantów”
9.Losy PS po II wojnie światowej
1945- 1947: faza ratownictwa społecznego (ratownicza polityka społeczna):- w tym okresie zastosowano środki masowej pomocy społecznej, głównie w postaci odzieży i obuwia, przydział mieszkań i środki masowej pomocy medycznej
1948- 1955: polityka społeczna podporządkowana planom industrializacji ( uprzemysłowienia) kraju (industrializacyjna polityka społeczna); był to okres masowego werbunku pracowników ze wsi i małych miasteczek, a także kobiet dotąd nieczynnych zawodowo - do pracy w przemyśle i budownictwie; szczytowy okres ideologii stalinizmu; polityka społeczna była postrzegana jako spadek po systemie kapitalistycznym , panowało przekonanie o determinizmie społeczno ekonomicznym, w myśl którego wprowadzenie nowego systemu automatycznie rozwiąże wszelkie kwestie społeczne, nie stworzy nowych; okres blokady nauki o polityce społecznej
1956- 1960: wyrównawcza polityka społeczna; okres odrabiania zaległości w zakresie rozwoju społecznego, w stosunku do jednostronnie ujętych celów gospodarczych dla lat 49-55 kształtują się podwaliny polityki społecznej jako nauki i działalności praktycznej, kształtują się formy samorządu robotniczego, budowany jest system emerytalno - rentowy, rozbudowuje się system społecznej służby zdrowia; w tym okresie przywrócono pomoc społeczną ; w roku 1959 - reaktywowano instytucję opiekuna społecznego powołano terenowych, zakładowych opiekunów społecznych [!]
lata 60': demograficzna polityka społeczna, okres kiedy polityka społeczna bezwzględnie podporządkowana jest konsekwencją powojennego wyżu demograficznego. w dziedzinie kształcenia młodego pokolenia, tworzenie dla młodych miejsc pracy,
lata 70': rozwojowa polityka społeczna, proces oddzielania się polityki gospodarczej a społecznej; równoległość celów gospodarczych i społecznych, jest to okres kiedy ekonomia dominowała nad cechami społecznymi
lata 80' : faza schyłkowa socjalistycznej formacji socjalnej; spadek rzeczywistych nakładów na politykę społeczną , fenomen państwa opiekuńczego
od 1989 r. przesunięcie się akcentów z wartości dominujących wcześniej:
- równość społeczeństwa, egalitaryzm
- pełne zatrudnienie,
- szeroko rozumiane bezpieczeństwo socjalne (sprawiedliwość spol., samowystarczalność, samoorganizacja, podmiotowość społ., uczestnictwo społ. – partycypacja, wzrost znaczenia rodziny i kościoła)
13.Wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania rozwoju PS
Uwarunkowania zewnętrzne:
- ustrojowo-polityczne (stopień centralizacji/decentralizacji państwa, ranga polityki społecznej w polityce państwa, relacje między polityką społeczną, a polityką gospodarczą)
- materialne (ekonomiczne w tym poziom osiągniętego rozwoju gospodarczego, stopa i struktura wzrostu gospodarczego; infrastruktura w tym dostępność i jakość dostarczanych usług społecznych)
- związane z czynnikiem ludzkim (demograficznym, czyli stan i struktura wiekowa ludności, a także społeczne-struktura społeczna)
- wynikające z realizowanego modelu polityki społecznej.
Uwarunkowania wewnętrzne wynikają ze stosunków w państwie, są bardziej złożone i zachowują większy wpływ realizacji polityki społecznej.
Niejednorodność zakresu i roli polityki społecznej przenosząca się do sfery jej realizacji, powoduje że badania uwarunkowań szczegółowych polityki przeważa nad analizą systemów determinantów sfery społecznej.
14.Uwarunkowania ekonomiczne rozwoju PS
Polityka społeczna bada skutki rozwoju gospodarczego. Celem jest poprawa warunków życia osobom słabym ekonomicznie.
Związki polityki społecznej z ekonomią przez:
- politykę pełnego zatrudnienia,
- systemy ubezpieczeń społecznych,
- politykę wzrostu gospodarczego.
Wspólne cele polityki gospodarczej:
- ochrona młodocianych pracowników, matek,
- czas pracy, urlopy,
- ochrona zdrowia,
- poprawa kwalifikacji.
Ekonomiści widzą wzrost szans życiowych wraz ze wzrostem zasobów. Socjologowie skupiają się na zwiększeniu dostępności do zasobów przez zwiększenie uprawnień. Sytuację społeczną zatem kształtuje współzależność między stanem zasobów, a możliwościami dostępu do nich.
15.Uwarunkowania międzynarodowe rozwoju PS (formy współpracy, organizacje, czy instytucje międzynarodowe, które powołane zostały dla rozwiązania problemów społecznych)
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Europejska Karta Społeczna, Karta socjalna wspólnoty Europejskiej, Zielona i Biała Księga Europejska Polityki Społecznej, Deklaracja o postępie społecznym.
16.Podaj chociaż 3 ważne dla PS dokumenty wydawane przez organizacje międzynarodowe zobowiązujące państwa, które ratyfikowały te dokumenty.
Podstawowe regulacje odnoszące się do polityki społecznej w tym problematyki zabezpieczenia społecznego zawarte są w:
- traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską z 1957
- traktacie o Unii Europejskiej z 1992
- traktatach akcesyjnych
Z punktu stanowienia standardów społecznych ważną rolę odgrywa:
- Wspólnotowa Karta Podstawowych Praw Społecznych i Pracowniczych 1989
- Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 2000r
17. Wymień istotne dla PS dokumenty i rok ogłoszenia przez Walne Zgromadzenie ONZ
18.Jakie zagadnienia w zakresie zabezpieczenia społecznego uwzglednia Konwencja 102 MOP z roku 1952
opieka lekarska (przedmiot ochrony: wszelki stan chorobowy, ciąża, poród, a także ich skutki),
zasiłki chorobowe (przedmiot ochrony: niezdolność do pracy wskutek choroby, pociągającą za sobą utratę zarobku),
świadczenia w razie bezrobocia (przedmiot ochrony: utrata zarobku z powodu niemożności otrzymania odpowiedniego zatrudnienia),
świadczenia na starość (przedmiot ochrony: przeżycie ponad ustalony wiek),
świadczenia w razie wypadków przy pracy i chorób zawodowych (przedmiot ochrony: skutki tych wypadków i chorób – stany chorobowe, niezdolność do pracy powodująca utratę zarobku, trwała całkowita utrata zdolności zarobkowania lub utrata częściowa powyżej ustalonego stopnia, utrata środków utrzymania przez wdowę i dzieci z powodu śmierci jedynego żywiciela),
świadczenia rodzinne (przedmiot ochrony: odpowiedzialność za utrzymanie dzieci),
świadczenia macierzyńskie (przedmiot ochrony: ciąża, poród i ich skutki oraz będąca ich wynikiem utrata zarobków),
świadczenia w razie inwalidztwa (przedmiot ochrony: niezdolność do wykonywania jakiejkolwiek działalności zawodowej jeśli będzie trwała lub istnieje nadal po wykorzystaniu prawa do zasiłku chorobowego),
świadczenia w razie śmierci żywiciela rodziny (przedmiot ochrony: utrata przez wdowę i dzieci środków utrzymania).
19.Potrzeby jako czynnik rozwoju społecznego i gospodarczego
Potrzeby społeczne to takie potrzeby, których zaspokojenie wymaga istnienia i działania instytucji społecznych na rzecz zamierzonych celów i o dających się przewidzieć z dostatecznym prawdopodobieństwem skutkach działania; Konteksty potrzeb społecznych:
1. Gdy takie same potrzeby osobnicze jednostek występują powszechnie, a ich zaspokojenie wymaga istnienia odpowiednich instytucji – np. potrzeby poznania (edukacyjne) jednostek i potrzeba społeczna – szkoła; potrzeby ochrony zdrowia jednostek i potrzeba społeczna – instytucje służby zdrowia; są to tzw. potrzeby zbiorowe
2. Gdy niezaspokojone potrzeby jakiejś zbiorowości spotęgują się do stopnia, który uzasadnia powołanie pewnych rozwiązań instytucjonalnych lub systemowych, np. rozpowszechnienie się zjawiska narkomanii i potrzeba społeczna instytucji badających i zaspokajających potrzeby terapeutyczne i profilaktyczne; AIDS i potrzeba społeczna badań epidemiologicznych oraz poszukiwania środków leczniczych i zapobiegawczych
3. Kiedy pewne systemy lub instytucje społeczne napotykają na braki (ograniczenia) swego działania, to potrzebą społeczną jest eliminacja tych braków, np. nieefektywny rząd stwarza potrzebę doskonalenia (rekonstrukcji) lub zastąpienia go innym.
Jak wskazują badania naukowe rozwój gospodarczy kraju przyczynia się do rozwoju społecznego. Ale jest też i odwrotna zależność. Rozwój społeczny w wielu sferach staje się podstawą do nowego rozwoju gospodarczego. Działalność gospodarcza jest prowadzona przez ludzi i dla ludzi; jest pochodną życia społecznego. Rozwojem społecznym będzie wzrost wykształcenia ludności (likwidacja analfabetyzmu, wzrost odsetka ludzi ze średnim i wyższym wykształceniem) i wynikający z tego postęp stanu nauki, technologii, gdy następuje szerszy dostęp do opieki zdrowotnej, gdy następuje zmniejszenie przestępczości, rozwój kultury, sztuki itd. Skoro celem działalności gospodarczej jest zaspokajanie potrzeb materialnych społeczeństwa, to siłą rzeczy rozwój gospodarczy musi oznaczać lepsze powszechne zaspokojenie tych potrzeb.
20.Instrumenty PS:
Instrumenty ekonomiczne:
- polityka konsumpcyjna, kształtowanie dostępu do dóbr konsumpcyjnych poprzez:
*dostęp do pracy zarobkowej
*wynagrodzenia za pracę
*zasady opodatkowania dochodów
*polityka cen i ochrona konsumentów
*zasady udzielania kredytów
*uprawnienia do świadczeń społecznych
- kształtowanie stosunków własnościowych (prawa do własności).
Instrumenty prawne:
- prawa i wolności obywatela
- regulacje prawne dotyczące dziedzin życia (prawo pracy, prawo rodzinne).
Instrumenty informacyjne:
- informację przekazywane za pośrednictwem systemu szkolnego
- informację publiczne przekazywane przez wszelkiego rodzaju media
- pośrednictwo indywidualne
Instrumenty kadrowe:
- zasoby ludzkie i kapitał ludzki wykorzystywany do decyzji o kierunkach polityki społecznej, świadczenia profesjonalnej usługi.
Instrumenty kształtowania przestrzeni i gospodarowania czasem
Infrastruktura będąca efektami procesów inwestycyjnych służących zaspokojeniu ludzkich potrzeb tj: szkoły, szpitale, zabudowa mieszkalna, sieć drogowa i kolejowa
22.Wymień 6 nazwisk teoretyków polskiej polityki społecznej.
Helena Radlińska, Aleksander Kamiński, Ryszard Wroczyński, Stanisław Kowalski, Stanisław Szacki, Czesław Babicki.
23Ubezpieczenia społeczna w okresie międzywojennym.
Ubezpieczenia społeczne w Polsce poddawane były głębokim przeobrażeniom. Pod wpływem zmian ustrojowych odmiennie kształtował się ich charakter i rola społeczna. Najważniejszym zadaniem było w tych warunkach ujednolicenie podstaw prawnych ubezpieczenia społecznego w całym kraju oraz zastąpienie przepisów dzielnicowych odziedziczonych po zaborach. Jako pierwsze uregulowane zostało ubezpieczenie na wypadek choroby (ustawa z 19.05.1920) ustaw ta miała charakter powszechny objęła ogół pracowników, łącznie z robotnikami rolnymi i leśnymi oraz służbą domową. Drugim rodzajem ubezpieczania społecznego uregulowanym przepisami było ubezpieczenie na wypadek bezrobocia. Wprowadziła je ustawa z 1807.1924 obejmująca robotników a z czasem i pracowników umysłowych. W roku 1927 zapoczątkowano system ubezpieczeń emerytalnych dla pracowników umysłowych. Uchwalona 28.03.1933 ustawa o ubezpieczeniu społecznym zawierała regulację prawną ubezpieczenia wypadkowego.
25. System ubezpieczeń społecznych po 1989
Od stycznia 1999 r. rozpoczęła się jedna z największych reform w Polsce – reforma systemu ubezpieczeń społecznych. W szczególności ważne akty prawne regulujące funkcjonowanie drugiego i trzeciego filaru zostały uchwalone w sierpniu 1997 r. Proces udzielania zezwoleń na utworzenie powszechnych towarzystw i otwartych funduszy emerytalnych rozpoczął się od sierpnia 1998 r. Natomiast część ustawy regulującej funkcjonowanie pracowniczych programów emerytalnych weszła w życie dopiero w kwietniu 1999 r., od marca można było zawierać umowy o członkostwo w otwartych funduszach emerytalnych. Zasadniczo jednak data 1 stycznia 1999r. jest niejako przełomem w systemie ubezpieczeń społecznych. Z tą datą weszły w życie przepisy nakazujące pracodawcom rozpoczęcie opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na nowych zasadach.
Funkcjonowanie każdego z filarów reformy regulują dwie ustawy: jedna określa warunki gromadzenia środków, druga mówi raczej o sposobach wypłat różnego rodzaju świadczeń na zakończenie kariery zawodowej. W ten sposób w pierwszym filarze mamy:
1. Ustawę z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 z późn.zm.), która określa przede wszystkim zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasady ustalania składek na ubezpieczenie społeczne, zasady, tryb i terminy zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych, prowadzenia ewidencji ubezpieczonych i płatników składek, zasady prowadzenia kont ubezpieczonych oraz płatników składek czy wreszcie zasady działania Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz organizację, zasady działania i finansowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
2. Ustawę z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118), która określa przede wszystkim rodzaje świadczeń z ubezpieczeń społecznych, warunki nabywania prawa do tych świadczeń oraz zasady i tryb ich przyznawania.
Jeżeli chodzi o drugi filar nowego systemu, to wymienić tu należy:
1. Ustawę z 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. Nr 139, poz. 934 z późn.zm.), która to ustawa reguluje zasady tworzenia i działania funduszy emerytalnych, przy czym mowa tu zarówno o otwartych funduszach emerytalnych funkcjonujących w ramach drugiego filaru reformy ubezpieczeń społecznych, jak i o pracowniczych funduszach emerytalnych działających w ramach trzeciego, dobrowolnego filaru reformy.
2. Projekt ustawy o zakładach emerytalnych, który regulował będzie przede wszystkim zasady gospodarowania środkami przez zakłady emerytalne, a w szczególności precyzował zasady wypłacania tzw. emerytur dożywotnich.
Natomiast trzeci filar jest regulowany Ustawą z 22 sierpnia 1997 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz.U. Nr 139, poz.932 z późn.zm.), która reguluje tworzenie i funkcjonowanie pracowniczych programów emerytalnych, określa dopuszczalne formy tych programów i precyzuje, jakie postanowienia powinny zawierać umowy konstytuujące te programy.
26.Opieka społeczna i pomoc społeczna
ustawa z dnia 16 sierpnia 1923 roku o opiece społecznej
ustawie z dnia 29 listopada 1990 roku o opiece społecznej.
ustawa z dnia 21 listopada 1990 roku o pomocy społecznej
ustawa z dnia 12 marzec 2004 roku pomocy społecznej
27.System i formy świadczeń pomocy społecznej.
System:
Ustawa o pomocy społecznej ujmuje rodzinę jako osoby spokrewnione i nie spokrewnione
pozostające w faktycznym związku , wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. Jednym z głównych celów pomocy społecznej jest umożliwienie rodzinie przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie same pokonać, wykorzystując własne zasoby, uprawnienia i możliwości , a także zapobieganie powstawaniu takich sytuacji. Dlatego też , w pierwszej kolejności podejmowane są działania nakierowane na zapewnienie właściwego funkcjonowania rodziny, kompensację istniejących deficytów podłoża w których znajdują się trudna sytuacja finansowa, niepełnosprawność bezrobocie .
Formy
Świadczenia pieniężne: zasiłek stały, okresowy, celowy
Świadczenia niepieniężne: praca socjalna, składki na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, posiłek, niezbędne ubrania, usługi opiekuńcze
28.Nazwy instytucji samorządu terytorialnego szczebla, do których można zwracać się o pomoc społeczną.
Gmina – ośrodki pomocy społecznej
Powiat – powiatowe centra pomocy rodzinie
Województwo – regionalne ośrodki polityki społecznej
29. Podaj nazwę instytucji powołanej przez Wojewodę, która prowadzi m.in. nadzór nad pomoca społeczną.
Samorząd województwa