Fosforek cynku Zn₃P₂

• Po raz pierwszy zsyntetyzowany w 1740 r.

• Zachowuje toksyczność przez długi czas (np. kilka miesięcy do 2 lat)

• Niebezpieczny dla wszystkich zwierząt

• Zatrucia najczęściej u psów

• Nie oznaczono LD50 dla psów i kotów, z doświadczeń klinicznych- dawka toksyczna to 20-40 mg/kg

Mechanizm działania toksycznego

• W kwaśnym środowisku żołądka powstaje fosforowodór PH3, który przechodzi do układu krwionośnego

• Kwaśne pH jest konieczne do uwolnienia fosforowodoru

• Jest silną trucizną układu nerwowego i krążenia

• Zaburza oddychanie komórkowe, powoduje stres oksydacyjny, uszkadza komórkowe białka, lipidy, DNA, powoduje śmierć komórki => niewydolność narządu

Objawy kliniczne

• Wymioty (Zn₃P₂ jest silnym emetykiem)- 15-60 min. od spożycia, często ze skrzepami krwi

• Pacjent osowiały, brak apetytu, duża bolesność brzucha w okolicy żołądka (zwierzę skamle)

• w wydychanym powietrzu zapach czosnku lub zepsutej ryby

Etap zaatakowania przez PH3 układu oddechowego, nerwowego, mięśniowego, krążenia

• Niepokój, osłabienie, utrudnione oddychanie, ataksja, drgawki, zapaść- mogą wystąpić bardzo szybko

• Ruchy bezcelowe, bezwolne oddawanie kału i moczu, zgrzytanie zębami

• Oddech szybki, głęboki, chrapliwy

• Drżenie mięśni, przeczulica, mimowolne ruchy głowy i karku, dezorientacja, piszczenie, wycie

• Tachykardia lub bradykardia

• Ślinotok

• Hypertermia (drgawki)

• Methemoglobinemia (barwa krwi i błon śluzowych)

Rozpoznanie

• Do badan laboratoryjnych: zawartość żołądka, wymiociny, wątroba, nerki- zamrozić i trzymać w szczelnym pojemniku

• Wzrost poziomu cynku w zawartości żołądka, wątrobie, nerkach

Leczenie

• Brak odtrutki

• Cel- zapobieganie uwolnienia się PH3

1. Ochrona personelu- wentylacja (brak charakterystycznego zapachu nie oznacza bezpieczeństwa)

2. Wywoływanie wymiotów- kontrowersyjne

• Ryzyko dla personelu i pacjenta

• Niebezpieczeństwo uwolnienia PH3 w żołądku pacjenta

3. Podniesienie pH w żołądku- np. węglan wapnia CaCO3

4. Płukanie żoładka, podanie dużych ilości wody do picia i węgla akt. (zalecany, ale brak dowodów, że skuteczny)

5. Leczenie objawowe i podtrzymujące

• Zawsze wenflon, nawet u pacjenta bez objawów

• Nawadnianie dożylne (wyrównanie ciśnienia, wzrost diurezy)

• Ochrona układu oddechowego

• Leki przeciwdrgawkowe (diazepam, barbiturany)

• Leki przeciwbólowe (opiaty, lidokaina, ketamina)

• Ochrona wątroby (sylimaryna, wit. B, K1, dieta)

Rokowanie

• Pacjenci bez objawów klinicznych do 8-12h po podejrzewanym spożyciu- rokowanie pomyślne

Brometalina

• Odkryta w latach 70

• Rodentycyd przeciwko gryzoniom opornym na warfarynę

• Dość częste zatrucia

• Bardzo wrażliwe koty

• Świnki morskie niewrażliwe

• LD50 dla kota- 0,54 mg/kg m.c., dla psa 3,7 mg/kg m.c

• Szybkie wchłanianie i metabolizm

• Szybka dystrybucja metabolitów w organizmie, najwyższe stężenie w tłuszczu

• Wydalanie z moczem- minimalne- diureza jako metoda leczenia nieskuteczna

• Wydalanie z żółcią- w terapii bardzo ważne przerwanie cyklu wątrobowo-jelitowego

Mechanizm działania toksycznego brometaliny

• Mózg jest głównym celem działania

• Hamowanie produkcji ATP->zahamowanie działania pompy Na-P-> zaburzenie poziomu elektrolitów w komórkach->przesunięcie płynu-> wzrost ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego-> obrzęk mózgu

Objawy kliniczne

• CUN (większość przypadków)

• Intensywność objawów zależy od dawki i stadium zatrucia

• Syndrom ostry, przy dużych dawkach, 2-24 h po spożyciu:

Drżenie mięśni, hypertermia, skrajne pobudzenie, nadwrażliwość, uogólnione drgawki (niekiedy podobne do zatrucia strychniną

Znacznie częściej, przy niższych dawkach- objawy rozwijają się w ciągu kilkunastu dni od spożycia, trwają 1-2 tyg.

• Ataksja tylnych kończyn, porażenia, paraliż

• Umiarkowana do dużej depresja CUN do śpiączki włącznie

• Wzdęcie brzucha (RTG- powiększenie pętli jelit)

• Wymioty, biegunka, brak apetytu, nierówne źrenice, zmiana zachowania, oczopląs, nieprawidłowa postawa, opistotonus, uogólnione drgawki

Leczenie

• Przerwanie kontaktu z trucizną- wywołanie wymiotów (do 2 h, bo bardzo szybka absorpcja)- nie, jeśli są przeciwwskazania

• Węgiel akt.- powtarzać co 4-8 h przez przynajmniej 2-3 dni

• Obrzęk mózgu- mannitol, furosemid, dexametazon

• drgawki- diazepam, fenobarbital