Samorząd terytorialny - ćwiczenia

Dr Zofia Dolewka

2 kolokwia: w formie testów

Literatura:

- Europejska karta samorządu lokalnego z 15.10.1985 dziennik ustaw z 94r. nr 124 poz. 607 ze zmianami w Polsce 1.03.1994

-Konstytucja RP. (roz. Dot samorządów)

-dz. Us. 98 poz 93 ze zmianami

-ustawa z dnia 24.07.98r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa. (dz. Ust 96 poz. 606 ze zmianami)

-Ustawa z dnia 8 marca 90r. o samorządzie gminnym dz ust. Z 2001r. nr 142 poz 1591 ze zmianami

-5.06.98r.o samorządzie powiatowym. Dz. Ust 2001 nr 142 poz 1592 ze zmianami

-5.06.98r. o samorządzie województwa. Dz ust z 2001r nr 142 poz 1590 ze zmianami

-5.01.2011 kodeks wyborczy dz. Ust. 21 poz 112 ze zmianami – wybory do organów jst

-Eugeniusz Wojciechowski „Zarządzanie w samorządzie terytorialnym” Difin wawa 2003

Samorząd – jest to jakieś terytoriom określone prawem, zamieszkiwane przez ludność, mające swoje potrzeby, dobra, prawa, mające swoją władzę która zajmuje się sprawami swojego samorządu. Występuje na 3 poziomach.

Gmina=>powiat=>województwo

Jednostki te mogą stanowić prawo dotyczące danych jednostek.

W1990r. reaktywowano samorząd ale tylko na szczeblu gminy, dopiero po stycznia 1999 nastąpił 3 stopniowy podział jst.

Samorząd Terytorialny - Jest to najstarsza forma samorządu posiadająca osobowość prawną. Jest to podstawowa forma organizacji społeczeństwa głęboko wpisana w tradycję cywilizacji europejskich. Jest to element ustroju Państwa u fundament państwa prawa. To struktura prawna, polityczna, społeczna, ekonomiczna, przestrzenna, techniczna itd. To demokracja budowana o dołu (małe ojczyzny). Uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. To wyraz decentralizacji Państwa. Podstawą samorządności jest zaangażowanie i zaufanie społeczne. Samorząd gdy nie jest oparty na zaufaniu społecznym traci rację bytu.

Podmiotem jst - jest grupa mieszkańców danego terytorium, której przynależność przyznaje z mocy prawa.

Przedmiotem jst – są sprawy publiczne, zadania, potrzeby.

ST - -to zgodnie z prawem stworzony związek lokalnej ludności uprawniony do sprawowania władzy, posiadający odpowiednie środki materialne pozwalające na realizację określonych zadań, oraz reprezentujący interesy wspólnoty lokalnej (mieszkańców). Istotą samorządu jest wyodrębnienie zakresu władzy państwa części zadań i przekazanie ich do samodzielnego rozwiązywania przez społeczeństwo, którego te zadania dotyczą. Społeczeństwo ma prawo do wyboru własnych organów władzy, jak również do stanowienia prawa lokalnego. Samorząd wykonując zadania ma możliwość stosowania środków władczych, a wykonując te zadania podlega kontroli państwa.

Według Eugeniusza Wojciechowskie pojęcie ST jest konstrukcją szeroką i obejmuje wspólnotę mieszkaniową, określone terytorium, zakres uprawnień, oraz podmiotowość prawną. ST ma służyć budowie mechanizmów demokracji i decentralizacji władzy publicznej, dlatego jest wyposażony w organy decyzyjne usytuowane demokratycznie. ST zaspokaja zbiorowe potrzeby mieszkańców poprzez realizację zadań publicznych i pełni rolę służebną wobec mieszkańców.

Fundamentem wykonywania zadań publicznych jest posiadanie własnego mienia, środków, finansów i administracji.

C2 14.10.2011r.

Przygotować się z organów władzy publicznej w jednostkach samorządu terytorialnego (od gminy powiat województwo)

W konstytucji zapisano że ST jest to ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego która stanowi z mocy prawa wspólnotę samorządową. Zadania jakie wykonuje ST są niezastrzeżone przez przepisy prawa dla innych organów władzy. Podstawową jednostką ST to gmina.

Gmina wykonuje zadania publiczne które nie są zastrzeżone dla innych jednostek. JST mają osobowość prawną, przysługuje im prawo własności i inne prawa majątkowe. Samodzielność JST podlega ochronie sądowej. Zadania publiczne, które służą zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej śa wykonywane jako zadania własne. Ustawom można zlecić JST wykonywanie innych zadać jeśli wynika to z uzasadnionych potrzeb Państwa i są to wtedy zadania zlecone. Ustawa określa tryb przekazywania i sposób realizowania tych zadań.

• Zadania Publiczne

  • Zadania własne

    • Obligatoryjne – muszą, nie można się od nich odwołać i nic ich nie zwalnia (na te pieniądze w budżecie muszą być przeznaczone)

    • Fakultatywne – mogą, ale niekoniecznie muszą realizować dane zadania ( jeżeli ma na to pieniądze w budżecie własnym może sobie takie zadanie realizować)

  • Zadania zlecone

    • Na podstawie ustaw – (środki z budżetu państwa) JST muszą takie zadanie wykonać na zasadach określonych przez Państwo

    • Na zasadzie porozumień – JST mogą do takiego porozumienia przystąpić lub nie jak nie chcą/ dobrowolne

Każda z JST muszą mieć swoje środki

BUDŻET = DOCHODY I WYDATKI

D > W = NADWYŻKA W BUDŻECIE

D = W – NAJLEPSZA SYTUACJA

D < W – DEFICYT (w tedy kredyt lub pożyczka lub obligacje komunalne)

Dochody są zawsze prognozowane więc nie wiadomo, czy dokładnie takie wyniosą jak planowaliśmy.

Wydatki za to muszą być zaplanowane nie mogą być większe nawet o 1zł , jest to karalne(chyba że wprowadzono poprawkę w Budżecie). Mogą być ewentualnie mniejsze.

D = doch. Własne (70 – 82% - bardzo samodzielna) + subwencja ogólna + dotacje celowe

środki wpływają sukcesywnie w ratach z podatków i innych opłat.

Subwencja ogólna i dotacje celowe – są to środki z Budżetu Państwa. Przychodzą w ratach.

W budżetówce – terminy są bardzo przestrzegane, zwłaszcza dotyczące przelewów dla pracowników.

Wile firm ubiega o zamówienia publiczne, ponieważ mają pewność że pieniądze dotrą w określonym terminie i jest wypłacalny.

W każdym poziomie JST występują po dwa organy władzy: stanowiący(radni) i wykonawczy.

• Gmina (wiejska , miejsko – wiejska , miejska)

  • Rada gminy / rada miasta / rada miejska

  • Organ jednoosobowy w postaci (jest on silnie umocowany prawnie, radni nie mogą zrzucić):

    • Wójta – wiejskie (może mieć zastępcę ale nie musi)

    • Burmistrza – miejsko wiejskie lub miejskie (ma zastępcę)

    • Prezydenta – miasta ( ma zastępcę -vice prezydent )

• Powiat (ziemskie i grodzkie)

  • Rada powiatu

  • Organ kolegialny, zarząd wieloosobowy

• Województwa

  • Sejmik wojewódzki

  • Organ kolegialny, zarząd wieloosobowy

Liczebność organów ustawodawczych zależy od liczby mieszkańców (w gminach i powiatach)

Spory kompetencyjne między organami ST i Administracji rządowej rozstrzygają sądy administracyjne. W konstytucji zapisano że JST zapewnia się udział w dochodach publicznych, odpowiednio do przypadających im zadań. Konstytucja zapewnia jednostkom prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie.

Wybory do organów stanowiących, są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w tajnym głosowaniu. Zasady i tryb zgłaszania kandydatów oraz przeprowadzania wyborów określa kodeks wyborczy.

JST wykonują zadania za pośrednictwem organów stanowiących i wykonawczych. Ustrój wewnętrzny JST określony jest w statucie przez organ stanowiący. Członkowie danej wspólnoty samorządowej (mieszkańcy) mogą decydować w drodze referendum o sprawach dotyczących tej wspólnoty w tym o odwołaniu pochodzącego z wyborów bezpośrednich organu ST. Zasady i tryb przeprowadzania referendum określa też stosowna ustawa.

Podlegają one kontroli (pod względem legalności – przestrzeganie przepisów prawa):

• prezesa rady ministrów (Premier)

• wojewodów

• regionalne izby obrachunkowe ( w sprawach finansowych – budżet itp.)

Sejm na wniosek prezesa rady ministrów może rozwiązać organ stanowiący w przypadku gdy ten organ rażąco narusza konstytucję i ustawy.

Wszystkie JST mają prawo do zrzeszania się, przystępowania do stowarzyszeń, porozumień.

W dwóch województwach są dwie stolice województwa ( … )?

EUROPEJSKA KARTY SAMORZĄDU LOKALNEGO

jest dokumentem Rady Europy. Reguluje status Samorządów Lokalnych w relacji do władz danego Państwa. Karta weszła w życie 8 września 198?9. Polska ją ratyfikowała w 1993 i jako jedne z nielicznych krajów ratyfikowała ją w całości. Karta zawiera 18 artykułów i wszystkie te muszą być wdrożone w przepisach wewnętrznych kraju.

Samorząd lokalny oznacza prawo i zdolność społeczności lokalnych do kierowania i zarządzania zasadniczą częścią spraw publicznych na ich własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców. Prawo to realizowane jest przez rady i zgromadzenia w skład których wchodzą członkowie wybierani w wyborach wolnych, tajnych , równych, bezpośrednich i powszechnych i które mogą dysponować organami wykonawczymi.

W karcie zastrzeżono, że przepis ten nie wyklucza możliwości odwołania się zgromadzeń obywateli do referendum lub każdej innej formy bezpośredniego uczestnictwa obywateli jeśli prawo dopuszcza takie rozwiązanie.

W karcie zapisano również że odpowiedzialność za sprawy publiczne ponoszą te organy władzy które znajdują się najbliżej obywateli (przede wszystkim organy władzy w gminie).

Powiat i gmina mają za zadanie zaspokajanie potrzeb zbiorowych mieszkańców. Świadczą pewne usługi publiczne można podzielić (każdy ma dostęp i nie można nikogo wykluczyć):

• nieodpłatne

• częściowo odpłatne

• odpłatne (po kosztach własnych / non profit )

Karta ST mówi iż każda zmiana granic społeczności lokalnej wymaga uprzedniego przeprowadzenia konsultacji z zainteresowaną społecznością w drodze referendum. Społeczności lokalne powinny móc samodzielnie ustalać swą wewnętrzną strukturę administracyjną tworząc jednostki dostosowane do specyficznych potrzeb i umożliwiające skuteczne zarządzanie.

Status pracowników samorządowych powinien umożliwiać zatrudnianie pracowników wysoko wykwalifikowanych w oparciu o kryterium umiejętności i kompetencji. W tym celu należy przewidzieć odpowiednie zasady szkolenia, wynagradzania, oraz możliwości awansu zawodowego.

C3 21.10.2011r.

Do wyłącznej właściwości rady gminy należy:^[1]

1. uchwalanie statutu gminy ,wynikający z konstytucji

2. ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności, (jest to regulowane przez stawkę najwyższą i najniższą)

3. powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który jest głównym księgowym budżetu - na wniosek wójta,

4. uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium z tego tytułu, (przygotowuje go wójt)(sprawozdanie z tego budżetu)

5. uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,

6. uchwalanie programów gospodarczych,

7. ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te jednostki,

8. podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach,

9. podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących :

   • zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała rady gminy jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad wójt może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady gminy,

   • emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu przez wójta,

   • zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,

   • ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez wójta w roku budżetowym,

   • zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustalaną corocznie przez radę gminy,

   • tworzenia i przystępowania do spółek i spółdzielni oraz rozwiązywania i występowania z nich,

   • określania zasad wnoszenia, cofania i zbywania udziałów i akcji przez wójta,

   • tworzenia, likwidacji i reorganizacji przedsiębiorstw, zakładów i innych gminnych jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek,

   • ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez wójta w roku budżetowym,

10. określanie wysokości sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać zobowiązania, (mogą nie upoważnić wójta do podejmowania takich zadań samodzielnie)

11. Podejmowanie uchwał dotyczących herbu, nazw ulic.

12. Nadawanie honorowego obywatelstwa gminy

W skład rady wchodzą radni w liczbie:

15 w gminach do 20 000 mieszkańców

21 w gminach do 50 000 mieszkańców

23 w gminach do 100 000 mieszkańców

25 w gminach do 200 000 mieszkańców

oraz po trzech na każde dalsze rozpoczęte 100 000 mieszkańców, nie więcej jednak niż czterdziestu pięciu radnych

Praca tego organu odbywa się w SESJACH lub KOMISJACH minimum raz na kwartał.

Komisja rewizyjna znajdować się musi w każdej radzie (jest to komisja kontrolna, kontroluje budżet, jednostki organizacyjne, )

Radni pełnią dyżury – celem utrzymania stałej więzi między mieszkańcami. Przyjmuje INTERPELACJE I POSTULATY od obywateli danej gminy.

Sesje mogą być zwyczajne lub nadzwyczajna (nieplanowana, zwoływana przez przewodniczącego)

Nie wszystkie uchwały są publikowane w dzienniku budżetowym. (Np. budżet, ale musi być publicznie udostępniony)

Radny jest osobą chronioną pod względem prawnym

Nie może łączyć mandatów.

Nie może pracować w urzędzie, nie może być kierownikiem takiej jednostki organizacyjnej, nie może prowadzić działalności gospodarczej jeżeli korzysta z majątku gminy.

Organy te można odwołać (sejm) kiedy rażąco naruszy prawo.

Przewodniczącego można odwołać ¼ głosów

ORGAN WYKONAWCZY

Jest funkcjonariuszem publicznym.

Wybierany bezpośrednio w wyborach.

Odwołać można w referndum lokalnym (ważane gdy głosujących powyżej 2/5 mieszkańców.

Zadania:

1. Przygotowywyanie uchwał projektów rady gminy

2. Określanie sposobu wykonywania uchwał

3. Gospodarownanie mieniem komunalnum ( maątkiem)

4. Wykonywanie budżetu ( i przygotowywanie projektu)

5. Zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych

6. Jako organ administracji wydaje decyzje administracyjne (lub upoważnia kilku pracowników)

Podlega on wyłącznie radzie gminy

Jest zwierzchnikiem wszystkich zatrudnionych w urzędzie

Jest zwierzchnikiem

Może mieć zastępców z zarządzenia ich powołuje, maksymalnie 4. (kto i za jakie zadania ma odpowiadać) (przy powyżej 1 musi wyznaczyć pierwszego zastępcę).

Gdy nie ma kto pełnić obowiązków, rada zwraca się do wojewody, a ten premiera, który wybiera pełniącego obowiązki wójta.

Jednostki organizacyjne danej gminy to jednostki budżetowe i administracyjne.

W drodze zarządzenie określa on regulamin administracyjny urzędu (co ma realizować, za co odpowiadać)

C4 28.10.2011r.

POWIAT

Organy powiatu ;

• Rada powiatu – wskłąd rady wchodzi 15 - 29 radnych uzależniony od liczby mieszkańców powiatu

  • Stanowią statut rady powiaty

  • Stanowią traktaty prawa miejscowego

  • Powołują skarbnika na wniosek starosty

  • Powołują i odwołują zarząd powiatu

  • Ustalają wynagrodzenia dla Starosty

  • Uchwalają budżet

  • Rozpatrują sprawozdanie z budżetu

    • Udzielają lub nie absolutorium ( jeśli nie, wniosek o odwołanie zarządu )

  • Podejmowanie w sprawie wysokości podatków i opłat

  • Podejmowanie układ w sprawach majątkowych powiatu

  • Podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań (porozumień)

  • Przeciwdziałają bezrobociu oraz aktywizują lokalny rynek pracy

  • Obradują i pracują na sesjach, są zwoływane przez przewodniczącego, w miarę potrzeb ale nie rzadziej niż na kwartał

  • Mogą pracować w komisjach stałych lub doraźnych

    • Komisja rewizyjna – kontrola, członkami musi być radni ze wszystkich ugrupowań

  • Kontorolują organ wykonawczy i jednostki organizacyjne powiatu

  • Muszą pełnić dyżury w biurze rady

  • Radni musi złożyć oświadczenie i oświadczenie majątkowe w terminie do 30dni od otrzymania mandatu

  • Zarząd występuje z wnioskiem pracy urzędu, ale zatwierdzają to radni

• Zarząd powiatu

  • • Przewodniczący ( w głosowaniu tajnym ) (Starosta i proponuje pozostałych, ale wybiera rada)

      • Podpisuje uchwały rady powiatu

      • Odwołanie przy co najmniej zgłoszeniu ¼ całości rady

      • Jest zwierzchnikiem służb powiatowych (np. Sanepid)

    • Reszta zarządu (mogą być wszyscy z poza radnych)

  • W liczbie od 3 do 5

  • Musi być wybrany w okresie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników (jeżeli nie zostanie, to zostaje rada rozwiązana)

  • Gospodarowanie mieniem powiatu

  • Wykonywanie budżetu powiatu

  • Zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu

  • organizację pracy określa statut powiatu

  • Sprawuje nadzór nad Policją, Strażą, Sanepidem

Skarbnik i sekretarz, mogą brać udział w pracach tego organu władzy.

Z powołania:

Skarbnicy

Zastępcy wójta burmistrza prezydenta

Z mianowania

WOJEWÓDZTWO

Nie jest organem kontrolnym nad gminom i powiatem.

• Sejmik województwa

  • Kadencja 4 lata

  • Odpowiedzialny za politykę regionalną i za rozwój

  • Wybiera ze swojego grona przewodniczącego i vice przewodniczącym (nie mogą być w zarządzie przez to)

    • Prowadzi pracę sejmiku i organizuje

    • Nie może reprezentować województwa

  • Od 30, ale nie ma górnej granicy …

  • Stanowi statut województwa

  • Odwołanie sejmiku tylko w formie referendum (gdyby rażąco naruszyli przepisy prawa)

  • stanowi przepisy prawa miejscowego

  • ustalają zasady i tryb korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej

  • uchwala strategie rozwoju województwa i wieloletnie programy

  • uchwala plan zagospodarowania przestrzennego

  • uchwala projekt budżet

  • uchwala programy służące realizacji ponad lokalnych i regionalnych celów publicznych

  • uchwalają przepisy w sprawie opłat i podatków lokalnych

  • określają zasady udzielania dotacji

  • wybierają zarząd (i mogą odwołać) oraz ustalają wynagrodzenie dla marszałka) i do trzech vice przewodniczących

  • podejmują uchwały w sprawach majątkowych

  • uchwalaj przepisy dotyczące wewnętrznej organizacji oraz tryby pracy samorządu województwa

  • obradują na sejmikach i komisjach

  • muszą składać oświadczenia majątkowe

  • nie można go zwolnić z pracy w administracji (dostaje urlop na czas kadencji )

• zarząd województwa

  • jest organem wykonawczym

  • skłąd 5 osób

    • marszałek województwa – przewodniczący

      • kierują podstawowymi sprawami i reprezentuje województwo na zewnątrz

    • vice marszałek (może być 2)

    • pozostali członkowie

  • w pracach zarządu uczestniczy skarbnik województwa (głos doradczy)

  • nie można pracować w innych samorządach i parlamencie

  • może pochodzić z radnych lub z zewnątrz

  • jest uchwałę kolegialnych, i podejmuje decyzję większością głosów

  • szczegóły pracy określa statut

  • zadania

    • wykonywanie uchwał sejmiku

    • gospodarowanie mienie województwa ( wykonywanie praw z akcji i udziałów posiadanych przez województwa)

    • przygotowywanie projektów strategii rozwoju województwa

    • przygotowuje plan zagospodarowania przestrzennego

    • zatrudnianie i zwalnianie kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych

    • uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego

    • odpowiedzialność za prawidłowe wykonanie budżetu.

C5 4.11.2011r.

Zadani gminy własne :

• zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w szczególności w zakresie:

  • ładu przestrzennego

  • gospodarki nieruchomościami

  • ochrony środowiska i przyrody

  • gospodarki wodnej

  • gminnych dróg oraz organizacji ruchu drogowego

  • wodociągów i zaopatrzenia w wodę

  • kanalizacji

  • utrzymania czystości i porządku

  • zaopatrzenia w energię elektryczną, cieplną, gaz

  • lokalnego transportu zbiorowego

  • ochrony zdrowia

  • pomocy społecznej

  • gminnego budownictwa mieszkaniowego

  • edukacji, kultury

  • zieleni, cmentarzy, targowisk

  • porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli

  • utrzymania obiektów użyteczności publicznej

  • promocji gminy

Minie gminy (komunalne=majątek) – jest to własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych prawnych osób (kapitałowe spółki handlowe). Mienie komunalne jest szczególnym typem mienia gdyż jak wynika z przepisów obejmuje zarówno aktywa jak i pasywa. Podstawowym aktywem mienia są nieruchomości.

Nabycie mienia –

• na podstawie ustawy

• przez przekazanie gminie mienia w związku z utworzeniem lub zmianą granic

• w wyniku przekazania przez administrację rządową w drodze rozporządzenia

• w wyniku własnej działalności gospodarczej

• przez inne czynności prawne

Podmioty (właściciele=samorządy) komunalne - samodzielnie decydują o przeznaczeniu i sposobie wykorzystania składników majątkowych.

Oświadczenie woli w zakresie zarządu mieniem składa jednoosobowo wójt lub działający na podstawie jego upoważnienia zastępca.

Jeśli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych to potrzebna jest kontrasygnata skarbnika.

Kierownicy jednostek nie posiadający osobowości prawnej działają jednoosobowo na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez wójta. (jednostki budżetowe, zakłady budżetowe).

Jednostka pomocnicza zarządza i korzysta z mienia oraz rozporządza dochodami z tego źródła w zakresie określonym w statucie.

Gospodarka finansowa-

• Gmina samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na podstawie uchwały budżetowej. Dochody gminy określone są w ustawie. Dochodami mogą być wpływy z samoopodatkowania się mieszkańców.

• Za gospodarkę finansową gminy odpowiada organ wykonawczy, gospodarka finansowa jest jawna, jak i sprawozdanie z wykonania budżetu.

• Kontrolę sprawują regionalne izby obrachunkowe.

Zadania powiatu –

• Wykonuje zadania o charakterze ponad gminnym w zakresie

  • Edukacji

  • Promocji i ochrony zdrowia

  • Pomocy społecznej

  • Polityki prorodzinnej

  • Wspierania osób niepełnosprawnych

  • Transportu zbiorowego i dróg publicznych

  • Kultury, gospodarki nieruchomościami

  • Gospodarki wodnej

  • Ochrony środowiska i przyrody

  • Rolnictwa, leśnictwa

  • Ochrona przeciw powodziowa

  • Przeciwdziałanie bezrobociu

  • Aktywizacja lokalnego rynku pracy

  • Ochrona praw konsumenta

  • Porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli

  • Utrzymanie obiektów użyteczności publicznej

  • Promocja powiatu

Mienie powiatu

• Jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez powiat lub inne osoby prawne. Nabycie mienia powstaje na podstawie ustawy z zastrzeżeniem, że nie stanowi ono mienie jakiejkolwiek gminy.

• Przez przekazanie w związku z utworzeniem lub zmianą granic powiatu

• W wyniku przejęcia od skarbu państwa na podstawie porozumienia i przez inne czynności prawne.

Oświadczenie woli w sprawie majątku składają dwaj członkowie zarządu, albo jeden członek zarządu i jedna upoważniona osoba. Zarząd morze upaważnić pracowników starostwa, kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży, oraz powiatowych jednostek administracyjnych do składania oświadczeń woli związanych z prowadzeniem bieżącej działalności powiatu.

Zarząd i ochrona mienia powiatu powinny być wykonywane ze szczególną starannością

Samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na podstawie ustawy budżetowej, za prawidłowe wykonanie budżetu odpowiada zarząd powiatu. Gospodarka finansowa powiatu jest jawna a kontrolę nad nią sprawują regionalne izby obrachunkowe regionu.

Mienie komunalne – to kategoria mienia publicznego analogiczna do mienia państwowego. Samorządom prawo własności i inne prawa majątkowe przyznaje konstytucja. Termin mienia może być odnoszony do konkretnego podmiotu (gminy powiatu) lub stosowany ogólnie (tj. mienie komunalne, samorządowe lub publiczne).

Synonimem miania może być majątek.

Obowiązkiem osób uczestniczących w zarządzaniu mieniem komunalnym jest zachowanie szczególnej staranności przy wykonywaniu zarządu tj. zgodnie z przeznaczeniem tego mienia i jego ochroną.

Ustalenie dochodów z mienia, ich pobieranie i dochodzenie należy do podstawowych obowiązków organów JST, a zaniechanie tych działań nosi znamiona naruszenia dyscypliny finansów publicznych.

Do obowiązków organu wykonawczego JST należy sporządzanie informacji o stanie mienia komunalnego.

Formą prawną władania majątkiem przez jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej jest trwały zarząd. Trwały zarząd na rzecz jednostki organizacyjnej na czas oznaczony lub nieoznaczony ustawnawia właściwy organ w drodze decyzji administracyjnej, która powinna zawierać takie elementy jak:

• Nazwa i siedziba jednostki

• Oznaczenie majątku

• Powierzchnia oraz jego opis

• Przeznaczenie i sposób jego zagospodarowania

• Cel na jaki został oddany w trwały zarząd

• Cenę i opłatę z tyt trwałego zarządu

• Możliwość aktualizacji opłaty

• Czas na który trwały zarząd został ustanowiony

Oddanie w trwały zarząd to tylko gospodarowanie danym majątkiem (nieruchomością)

C 2.12.2011r.

Cechy JST:

• Powstaje tylko z mocy prawa krajowego i działa w granicach przez prawo określonych

• członkami wspólnoty samorządowej są z mocy prawa wszyscy mieszkańcy

• Posiada własną demokratyczną organizację ustaloną przez ustawę i własny statut

• Powołana do wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej w formach właściwych dla tej administracji

• Corocznie uchwala własny budżet, nie będący częścią budżetu Państwa, ani budżetu innej JST

• Jest podmiotem zarówno prawa publicznego ( dysponując kompetencjami administracyjno-prawnymi), jak i podmiotem prawa prywatnego (osobą prawa cywilnego, mającą zdolność sądową)

• Swe decyzje podejmuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność

• Jej względną samodzielność ogranicza zdecentralizowany nadzór organów państwowych, z reguły ograniczony do kryterium legalności

• Kontrolowana i chroniona przez niezawisłe sądy administracyjne i sądy powszechne.

C 9.12.2011r.

REFERENDUM LOKALNE

Referendum lokalne – wyrażenie przez członków wspólnoty samorządowej w drodze głosowania swojej woli co do sposobu rozstrzygania sprawy jej dotyczącej. Jest podstawową instytucją demokracji bezpośredniej, w której mogą brać wszyscy obywatele uprawnień do głosowania. W czasie referendum obywatele wyrażają swoją opinię w kwestii poddawane głosowaniu,. Referenda można podzielić według różnych kryteriów na obligatoryjne i fakultatywne, opiniotwórcze i wiążące oraz ogólnokrajowe i lokalne. Podstawą prawną przeprowadzania referendum lokalnego w Polsce jest Konstytucja RP w art. 4 ust. 1 (władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do narodu) i ust. 1 (naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio) oraz w art. 170 (członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować w drodze referendym o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w tym o odwołaniu pochodzącego z wyborów bezpośrednich organu samorządu terytorialnego. Zasady i tryb przeprowadzenia referendum określa ustawa.)

Postanowienia Konstytucji rozwija ustawa z dnia 15 września 2000r. o referendum lokalnym.

Referendum polega na udzieleniu pozytywnej lub negatywnej odpowiedzi na postawione pytanie lub pytania bądź dokonaniu wyboru pomiędzy zaproponowanymi wariantami.

Udział w referendum mają osoby stale zamieszkujące na obszarze danej JST, posiadające czynne prawo wyborcze do organu stanowiącego tej jednostki.

Referendum przeprowadza się z inicjatywy organu stanowiącego danej JST lub na wniosek co najmniej :10% uprawnionych do głosowania mieszkańców gminy lub powiatu, 5% uprawnionych do głosowania mieszkańców województwa.

Wymagana frekwencja wynosi 30% .

W sprawach odwołania organu stanowiącego przed upływem kadencji rozstrzyga się wyłącznie w drodze referendum przeprowadzonego na wniosek mieszkańców.

Należy pamiętać, że radę gminy może także rozwiązać sejm na wniosek premiera w przypadku powtarzającego się rażącego naruszania prawa.

Referendum w sprawie odwołania organu stanowiącego JST nie przeprowadza się:

• Przed upływem 8miesięcy od dnia wyborów lub od dnia ostatniego referendum w tej sprawie.

• Jeżeli data wyborów przedterminowych miałaby przypaść w okresie 8 miesięcy przed upływem kadencji organu stanowiącego.

Przedmiotem referendum gminnego może być samoopodatkowanie się mieszkańców na cele publiczne mieszczące się w zakresie zadań i kompetencji organów gminy.

W takim przypadku wskazuje się cel lub cele oraz zasady samoopodatkowania. Ponadto, taka decyzja musi być rozpowszechnione ( obowiązkowo w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz rozplakatowaniu, ogłoszeniu w sposób przyjęty w gminie).

Referendum przeprowadza się w dzień wolny od pracy, najpóźniej 50 dnia od dnia opublikowaniu ustawy w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Organ stanowiący podejmując uchwałę w sprawie przeprowadzenia referendum musi w niej zawrzeć następujące elementy;

• Pytanie lub pytania bądź warianty zaproponowane mieszkańcom do wyboru

• Termin przeprowadzenia referendum

• Wzór kart do głosowania

• Kalendarz czynności związanych z przeprowadzenie referendum

Referendum może być także przeprowadzone z inicjatywy mieszkańców.

Finansowanie referendum

Koszty referendum pokrywa się z budżetu JST, ale wydatki związane z organizacją i przeprowadzeniem referendum w sprawie odwołania organu stanowiącego JST przed upływem kadencji pokrywane są z budżetu Państwa z części dotyczącej Państwowej Komisji Wyborczej.

Referendum przeprowadzają i ustalają jego wynik powołane w tym celu właściwe terytorialne komisje do spraw referendum i obwodowe komisje wyborcze ds. referendum.

Terenową komisję powołuje najpóźniej na 25 dni przez dniem referendum:

• Komisarz wyborczy – w wypadku odwołania organy stanowiącego JST

• Organ stanowiący JST – w pozostałych sprawach

Obwodowe komisje powołuje się najpóźniej 21 dni przed dniem referendum:

• Komisarz wyborczy – jak wyżej

• Terytorialna komisja – w pozostałych przypadkach

Dwie sprawy gdzie musi być referendum:

• Odwołanie organu wykonawczego w gminie

• Zmiana granic gmin

JEDNOSTKI POMOCNICZE

Jednostkę pomocniczą rada gminy tworzy w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy (element społeczny)

Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze:

1. Sołectwa (organ uchwałodawczy – rada wiejska ; organ wykonawczy – sołtys)

2. Dzielnice ( rada, zarząd na czele którego stoi przewodniczący

3. Osiedla ( rada osiedla, zarząd osiedla

4. Inne np. inne miasto na terenie gminy

Statut jednostki pomocniczej powinien zawierać w szczegółowości:

1. Nazwę i obszar jednostki pomocniczej

2. Zasady i tryb wyborów organów jednostki pomocniczej

3. Organizację i zadania organów jednostki pomocniczej

4. Zakres zadań przekazywanych jednostce przez gminę oraz sposób ich realizacji

5. Zakres i formy kontroli oraz nadzoru organów gminy nad działalnością organów jednostki pomocniczej

W regulaminie organizacyjnym jest napisane jak mają być zorganizowane dane urzędy

Każda JST musi mieć swój statu i regulamin organizacyjny

Nadzór nad jst !!!!!

C 16.12.2011r.

FORMY ORGANIZACYJNE DZIAŁALNOŚCI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

JST mogą prowadzić działalność gospodarczą – podstawa prawna: ustawa z dnia 20 grudnia 1996r o gospodarce komunalnej.

Formy organizacyjne:

• Samorządowe zakłady budżetowe

• Spółki prawa handlowego

• Inne formy organizacyjno – prawne

Jednostki budżetowe

Tworzone są w celu realizacji zadań z zakresu użyteczności publicznej.

Podstawy prawne określa ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r o finansach publicznych oraz statut danej jednostki

Zadania o charakterze użyteczności publicznej, są to zadanie świadczone w sposób ciągły(szkoły, komunikacja, dostarczenie wody i odprowadzanie ścieków).

Jednostki organizacyjne są zaliczane do jednostek budżetowych jeśli spełniają następujące warunki:

• Pokrywają wszelki swoje wydatki bezpośrednio z budżetu JST

• Dochody realizowane przez te jednoski muszą być obowiązkowo odprowadzane na rachunke budżetu danej JST

Możliwe jest tworzenie 2 rodzajów jednostek budżetowych:

• Państwowych

• Samorządowych

Państwowe mogą być tworzone przez ministrów, kierowników urzędów centralnych, wojewodów oraz inne organy działające na podstawie odrębnych przepisów.

Prawo tworzenia gminnych, powiatowych, wojewódzkich jednostek budżetowych moją organy stanowiące danej JST

Organy tworzące te jednostki muszą im nadać statuty określające niezbędne dane (wymagane prawem), tj. nazwa, siedziba, zakres działania, itp.

W przypadku likwidacji samorządowej jednostki budżetowej decyzję o przeznaczeniu mienia likwidowanej jednostki samodzielnie podejmuje organ stanowiący

W przypadku państwowej jednostki budżetowej – kompetentny organ w porozumieniu z właściwym ministrem ds. skarbu państwa

Podstawę działalności jednostki budżetowej stanowi plan fiannsowy – ustalający wysokość planowanych dochodów i wydatków.

Niska efektywność - niezależność dochodów od wydatków oraz wygasanie środków na wydatki z końcem roku, sprawiają, że jednostki budżetowe nie są zainteresowane w zwiększaniu dochodów, jak też oszczędnym gospodarowaniu posiadanymi środkami (wydatkami)

Jednostki budżetowe nie posiadają osobowości prawnej, jak też zdolności sądowej

Mogą korzystać z osobowości prawnej innego podmiotu np.gminy.

Wniosek: nie mogą uczestniczyć w obrocie prawnym oraz nie odpowiadają samodzielnie za swoje zobowiązania.

Forma ta dotyczy na ogół usług nieadresowaniych i świadczonych nieodpłatnie. Najczęściej jednostki budżetowe mają zastosowanie m. in. w usługach oświatowych, wychowawczych, pomocy społecznej, kultury, zarządzania drogami i oświetleniem, zielenią publiczną, lasami miejskimi, ogrodami botanicznymi i zoologicznymi, schroniskami dla zwierząt.

Jednostka budżetowa jest pozbawiona osobowości prawnej i ekonomicznej, posiada pewną samodzielność organizacyjną.

Powiązana jest z budżetem gminy metodą per brutto, tj. pokrywa z niego wszystkie wydatki odprowadza do budżetu wszystkie osiągnięte dochody. Taka konstrukcja finansowa nie zachęca do działań efektywnych, często rezultatem może być nieracjonalne wykorzystanie zasobów publicznych. Mimo tego ze względu za specyfikę i charakter pewnych zadań – są one konieczne. Są to sytuacje, w których cena usługi nie występuje, jak też gdy cena nie zapewnia rentowności.

Samorządowe zakłady budżetowe

Jest to wyższa forma organizacyjno – prawna niż jednostki budżetowej.

Sens finansowy polega na prowadzeniu działalności gospodarczej na zasadzie odpłatności i pokrywaniu swoich kosztów z dochodów własnych.

Z budżetem gminy rozlicza się metodą per netto tj. saldem swojej działalności ( nadwyżką lub niedoborem)

Zgodnie z regulacją finansową zakłady budżetowe są uprawnione do pokrywania swoich wydatków z uzyskanych dochodów.

Samorządowy zakład budżetowy jest wyższą od jednostki budżetowej formą realizacji zadań publicznych.

Organami kompetentnymi do tworzenia zakładów są organy stanowiące JST.

Organy te mają też prawo łączenia, przekształcenia i likwidacji zakładów budżetowych.

Zakłady budżetowe nie mają osobowości prawnej, ale mogą występować samodzielnie w obrocie prawnym, korzystając z osobowości prawnej np. gminy, która przejmuje odpowiedzialność za zobowiązania zakładu.

Podstawą gospodarki finansowej zakładu jest roczny plan budżetowy.

Uzyskane przez zakład przychody służą bezpośredniemu finansowaniu kosztów świadczonych przez niego usług.

Zakład może otrzymać z budżetu JST dotacje przedmiotowe, celowe, a także jednorazowe( na pierwsze wyposarzenie zakładu w środki obrotowe)

Dotacje przedmiotowe i celowe przyznawane są na dofinansowanie kosztów działalności , czy inwestycji.

Przepisy prawa ograniczają możliwość wysokości dotacji do określonych poziomów.

Łącznie dotacje nie mogą przekroczyć 50% wydatków zakładów budżetowych. Ograniczenie to nie dotyczy dodatków inwestycyjnych.

Zakłady budżetowe mogą zaciągać kredyty bankowe, ale wymaga to gwarancji lub poręczeń JST.

Zakłady budżetowe korzystają z wielu preferencji, np. są zwolnione z płacenia niektórych podatków, nie muszą dokonywać odpisów amortyzacyjnych.

Posiadają samodzielność odnośnie zatrudnienia, organizacji i płacy ( w granicach ogólnie obowiązujących przepisów prawa)

Zakłady budżetowe charakteryzują się też pewnymi ułomnościami:

• Duży wpływ czynnika administracyjnego i finansowe uzależnienie od organów władzy

• Duże uzależnienie od władzy nie pozwala na wyzwolenie przedsiębiorczości i innowacyjności

• Brak samodzielności finansowej i prawnej ogranicza swobodę decyzji, której nie rekompensuje posiadanie samodzielności organizacyjnej.

Forma zakładu budżetowego znajduje zastosowanie wyłącznie do wykonywania działalności gospodarczej w sferze użyteczności publicznej, określonej w ustawie o finansach publicznych.

Jednostki i zakłady budżetowe mają pewne słabości z natury strukturalnej ( brak bezpośredniej zależności między wydatkami i dochodami, nikła motywacja do oszczędzania). Wobec tego działalność w tych formach jest bardziej nastawiona na utrzymanie istniejących urządzeń niż na ich rozwój.

Zakład budżetowy jest wygodnym i użytecznym instrumentem realizacji zadań użyteczności publicznej, z powodu znacznej dyspozycyjności, wglądu w jego pracę przez organ wykonawczy i urzędników gminy, jak też uniknięcia wszczęcia określonych (złożonych i długotrwałych) procedur administracyjnych, np. postępowań przetargowych.

Spółki prawa handlowego

Gminy tworzą też spółki kapitałowe (z o. o. lub akcyjne), jak również przystępują do nich oraz powołują spółki komandytowe lub komandytowo – akcyjne.

Spółki stanowią najwyższą formę wykonawstwa zadać z zakresu gospodarki komunalnej, ponieważ są odrębnym, samodzielnym podmiotem gospodarowania.

W warunkach rynkowych preferowane jest powierzanie wykonania zadań publicznych podmiotom niekomunalnym – konkurencja.

JST mogą zlecać ich wykonanie na podstawie umów prawa cywilnego podmiotom prywatnym, ale także publicznym, organizacjom pozarządowym, czy firmom o mieszanej własności.

Spółki w postaci kapitałowej lub osobowej mogą być wykorzystywane zarówno do prowadzenia działalności komercyjnej.

Spółki osobowe nie mają osobowości prawnej, ich struktura organizacyjna jest samodzielnie kształtowana przez wspólników w umowie.

Spółki kapitałowe posiadają osobowość prawną, a ich struktura organizacyjna jest określona przepisami prawa.

JST mogą tworzyć lub przystępować tylko do spółek akcyjnych i spółek z o. o. Ograniczenie to wprowadza ustawa z dnia 20 grudnia 1996r. o gospodarce komunalnej.

Szczególną odmianą spółki kapitałowej jest jednoosobowa spółka gminy.

Kodeks spółek handlowych przewiduje taką możliwość, tzn. utworzenia spółki z o. o. przez jednego wspólnika.

C13.01.2012r.

• Przedstawiciel gminy w radzie nazdorczej ma obowiązek informować organ właścicielski i istotnych problemach spółki oraz decyzjach mających niekorzystny skutek dla gminy

• Rada nadzorcza w takich spółkach zajmuje ważne miejsce w systemie nadzoru właścicielskiego. Poprzez nią organ wykonawczy gminy wpływa naprocesy zachodzące w przedsiębiorstwie

• Dlatego szczególne znaczenie nabierająkompetencje rady, procedury i kryteria i ch odbioru

• Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalności spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Ma to być nadzór fachowy nad środkami publicznymi zgromadzonymi w spółkach, a jednocześnie dbanie by pracowała ona na rzecz wspólnoty samorządowej

• Dążenie do maksymalizacji zysku, czy zapewnienia należytej stopy zwrotu z kapitału na mniejszy ciężar gatunkowy, gdyż, celem spółki komunalnej jest realizacja konkretnych zadań publicznych o charakterze obligatoryjnym

• Gdy nie ma zysku, trzeba wszystko czynić, aby przychody pokrywachy chociaż koszty, a w skrajnej postaci, aby strata była jak najmniejsza. W przypadku takiej działalności lepiej wybrać formę ….

Zatrydnienie w Samorządzie terytorialnym

Ustawa o pracownikach samorządowych wprowadza trzy podstawy zatrudniania pracowników samorządowych:

• Z wyboru – wójt, burmistrz, prezydent, wicestarosta, pozostali członkowie zarządu, marszałekwojewództwa, wice marszałek oraz pozostali członkowie zarządu (województwo), przewodniczący zarządu związku i pozostali członkowie (w związkach jst)

• Z powołania 0 zastępca wójta (burmistrza, prezydenta), skarbnik gminy, powiaty, województwa

• Umowy o pracę – wszyscy pozostali pracownicy samorządowi (w tym sekretarz gminy, powiatu, województwa)

Grupy stanowisk w samorządzie:

• Urzędnicze ( w tym kierownicze stanowiska urzędnicze)

• Doradców i asystentów

• Pomocnicze i obsługi

Zatrudnienie doradców i asystentów na czas pełnienia funkcji kierownika jednostki

Kierownik jednostki samorządowej musi upowszechnić informację o wolnych stanowiskach urzędniczych. (awans wewnętrzny)

Wymóg niekaralności pracowników samorządowych

Wymóg odbycia służby przygotowawczej z osobami podejmującymi po raz pierwszy pracę na stanowisku urzędniczym

Celem służby przygotowawczeje jest teoretyczne i praktyczne przygotowanie pracownika do należytego wykonania obowiązków

SAMODZIELNOŚĆ FINANSOWA JST

Wyrazem samorządności i autonomii władz lokalnych i regionalnych jest samodzielność finansowa. Polega ona na uzyskaniu przez organy JST prawa do decydowania o strukturze i wysokości dochodów oraz o rodzajach i rozmiarach wydatków.

Obejmuje ona:

• Samodzielność dochodową\

• Samodzielność wydatkową

• Samodzielność mieszaną

AKTY PRAWNE NORMUJĄCE OBOWIĄZUJĄCE ZASADY GOSPODARKI FINANSOWEJ SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W POLSCE

• Konstytucja RP art. 167 i 168

• Europejska Karta Samorządu Lokalnego art. 9

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r o finansach publicznych – weszła z życiem z dniem 1 stycznie 2010r

• Odpowiednie rozdziały podstawowych ustaw ustrojowych (rozdział 6 ustawy o samorządzie gminnym, )

• Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego z 13 listopada 2003r

• Odpowiednie ustawy podatkowe, a w szczególności ustawa z dnia 12 stycznia 1991r o opłatach i podatkach lokalnych

Uchwałą budżetowa określa m in. :

• Łączną kwotę planowanych dochodów jst z wyodrębnieniem dochodów bieżących i majątkowych

• Łączną kwotę planowanych wydatkó

• Kwotę planowanego deficytu albo planowanej nadwyżki wraz ze źródłami pokrycua deficytu albo przeznaczenia nadwyżki

• Łączną kwotę planowanych rozchodów

• Limit zobowiązań z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek

Deficytu budżetowego może być finansowany przychodami pochodzącymi z m in z : kredytów, pozyczek, prywatyzacji, majątku, ndwyżki budżety z lat ubiegłuch.

W uchwale budżetowej organ stanowiący może upoważnić organ wykonawczy do : zaciągania kredytów i pożyczek, dokonywania zmian w bużecie

Za prawidłową gospodarkę finansową odpowiada organ wykonwczy. Gospodarka finansowa jest jawna. Kontrolę gospodarki finansowej sprawują Regionalne Izby Obrachunkowe.

Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem – w szczególności gromadzenie dochodów i przychodów publicznych, wydatkowanie środków publicznych, finansowanie potrzeb pożyczkowych, zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne, zarządzanie środkami publicznymi, zarządzanie długiem, rozliczenia z UE.

Środkami publicznymi są: dochody publiczne, przychody budżetów JST oraz środki pochodzące z budżetu UE oraz innych źródeł zagranicznych nie podlegających zwrotowi

Środki przeznacza się na realizację wydatków publicznych, rozchodów budżetów JST. Rozchodami publicznymi są też spłaty pożyczek i kredytów, udzielone pożyczki i kredyty, operacje finansowe