JELITO CIENKIE:

• z dwunastnicy, jelita czczego, jelita biodrowego (krętego);

• błona śluzowa z błoną podstawną tworzy fałdy okrężne (największe w jelicie czczym i do 1 cm wys.);

• kosmki jelitowe – wytwór bł. śluz.;

• blaszka nabł. śluz. – z kom. walcowatych (produkcja enzymów) z rąbkiem szczoteczkowym (wchłanianie pokarmu) oraz kom. jelitowych kubkowych (najmniej w jelicie cienkim, najwięcej w grubym, wytwarzanie śluzu i do formowania kału i jego przesuwania);

• ok. 3000 mikrokosmków → rąbek szczoteczkowy 1 kom. walcow.;

• blaszka wł. – rusztowanie z tk. łącz. wł. luźnej, ma wł. sprężyste, mięśnie gładkie i elementy kom., unerwiona i unaczyniona, są tu gruczoły jelitowe (uchodzą na pow. jelita pomiędzy kosmkami);

• gruczoły jelitowe (krypty jelitowe) – typu cewkowatego, w jelicie grubym i cienkim, u psa – proste, konia i bydła – skośne, nieco kręte; świnia i owca – mocnie skośne i kręte, u mięsożerców – bardzo gęsto rozmieszczone, u konia i świni – rzadziej, z kom podobnych do blaszki nabł. jelita, ale kom. walcowate niższe, brak rąbka szczoteczkowego, mają kom. jelit. Kubkowe, a na dnie gruczołu są kom. ziarniste (Panetha [brak u świń i mięsożernych, u reszty są w j. cienkim]) i kom. chromafinowe;

• u konia i mięsożernych – cienka warst. podgruczołowa (ziarnista), ma liczne białe ciałka krwi, u mięsożernych – dość gruba;

• blaszka mięśniowa śluzówki – dwublaszkowa, blaszka wew. – grubsza, między blaszkami – splot nerwowy;

• błona podśluzowa – ma grudki chłonne (najwięcej w jelicie biodrowym), z tk. łącz. wł. luźnej, unaczyniona, unerwiona;

JELITO CZCZE

• KONIA:

  • kosmki są wysokie i leżą obok siebie na fałdach okrężnych i między nimi;

• PSA:

  • najkrótsze i najcieńsze kosmki – do 1 mm;

• PRZEŻUWACZY:

  • krótkie, grube;

• ŚWINI:

  • kosmki – średniej wielkości;

KOSMEK JELITOWY:

• jej zrębem jest tk. łącz. wł. luźna;

• od zew.:

  • nabłonek jednowarst. płaski;

  • naczynie limf. centralne, wokół niego – sieć wł. sprężystych;

  • nacz. krw. włos.;

  • wiązka wł. mięśni gładkich;

  • wł. nerwowe;

  • elementy kom. krwi (gł. leukocyty i krople tłuszczu);

DWUNASTNICA

• w błonie podśluz. – gruczoły dwunastnicze – cewkowo-pęcherzykowate, ich układ tworzy zraziki, przewody uchodzą do blaszki nabł. śluzówki lub gruczołów jelit., rozpoczynają się tuż za odźwiernikiem (u świni są przez ok. 3 m, konia – 5 m), u konia i świni odc. wydzielnicze są uformowane z kom. podobnych do surowiczych, u konia wśród kom. grucz. występują kom. z ziarnistościami;

JELITO BIODROWE

• dużo grudek chłonnych (tworzą ok. 3 m pasmo ciągłe w bł. śluz. i podśluz., leży po przeciwnej str. przyczepu krezki jelitowej);

• fałdy okrężne coraz mniejsze, mniej liczne, aż zanikają;

• w blaszce nabł. wzrasta liczba kom. jelit. Kubkowych kosztem zmniejszenia liczby kom. walcowatych;

JELITO GRUBE

• funkcja – odwadnianie niestrawionych i niewchłoniętych cz, pokarmu oraz formowanie mas kałowych;

• u zwierząt roślinożernych i wszystkożernych z jednokomorowym żołądkiem– procesy trawienia błonnika;

• brak fałdów okrężnych oraz kosmków;

• z odcinków:

  • jelito ślepe;

  • okrężnica:

    • blaszka nabł z kom. walcow. ze słabo zaznaczonym rąbkiem szczoteczkowym i dużą liczbą kom. jelit. kubk. (70% wszystkich kom. nabł.);

    • nabłonek pukla się w blaszke wł. sluz i tworzy cewkowate gruczoły jelit.;

    • tk. łącz. zrębowa tworzy delikatne przegrody miedzy gruczołami;

    • blaszka mięśniowa – dwu i trójwarst. - z mięśni gładkich;

    • bł. podśluz. z tk. łącz. luźnej, unaczyniona i unerwiona;

    • bł. mięśniowa – z 2 pokładów mięśni gładkich, wew. – o przebiegu okrężnym, zew. – o podłużnym, między nimi, w tk. łącz. – nacz. krw. i splot nerw. jelitowo-mięśniowy;

    • u konia i świni – pokład zew. – w postaci taśm utworzonych z podłużnych pasm;

    • bł. surowicza – do odbytnicy;

    • przydanka – w odbytnicy;

  • odbytnica – brak taśm;