ANOMALIE ROZWOJOWE Jelito cienkie 1.Zarośnięcie(arezja) i zwężenie (stenoza) 2. Zdwojenie (duplikacja) - forma workowata lub cewkowata torbielowata struktura, która tylko czasami łączy się ze światłem jelita 3. Uchyłek Meckela – najczęstsza łagodna anomalia jelita cienkiego, przez nieprawidłową inwolucję przewodu pępkowo-krezkowego. Przetrwałe ślepo zakończone cewkowate uwypuklenie dł. 5-6cm. Zlokalizowany jest w jelicie cienkim 85cm od kątnicy. 4. Przepuklina pępkowa Jelito grube 1.Nieprawidłowy skręt uniemożliwia to prawidłowe ułożenie jelit w jamie brzusznej, usposabia do wystąpienia skrętu jelita grubego, utrudniać rozpoznanie ostrego wyrostka robaczkowego	- spotyka się w nim utkanie trzustki, heterotopiczne wyspy czynnej błony śluzowej żołądka, co może prowadzić do wrzodu trawiennego ukryte krwawienie	-w większości bezobjawowy, z wyjątkiem sytuacji, gdy rozwijają się bakterie, które zużywają wit. B12 zespół podobny do niedokrwistości złośliwej
CHOROBA HIRSCHPRUNGA wrodzone jelito olbrzymie -w okresie rozwojowym zostaje wstrzymana doogonowa migracja komórek z grzebienia nerwowego do p. pokar. -powstanie bezzwojowego odcinka – pozbawiony splotów podśluzówkowych Meissnera i splotów bł. Mięśniowej Auerbacha -50% w wyniku mutacji RET -reszta: mutacje endoteliny 3 i jej receptorów -1:5000(8000) noworodków - więcej mężczyzn niż kobiet -wyższa zachorowalność w przypadku współistnienia wodogłowia, VSD, uchyłek Meckela	-niezbędne do diagnozy brak komórek zwojowych i zwojów w błonie mięśniowej właściwej i podśluzowej w zajętym odcinku. -bezzwojowy odcinek jest skurczony -ściana jelita rozdętego może być cienka, chociaż czasem jest pogrubiała w efekcie kompensacyjnego przerostu mięśniówki -błona śluzowa na zajętym odcinku może być niezmieniona lub mogą być na niej tzw. Owrzodzenia kałowe – w następstwie zalegających mas kałowych	-zahamowanie perystaltyki i stopniowe rozdęcie jelita grubego proksymalnie do nieprawidłowego segm. -zatrzymanie pasażu smółki w pierwszych 3 dobach życia -naprzemienne biegunki i zaparcia -zapalenie jelit z zaburzeniami wodno-elektrolitowymi -rzadko dochodzi do perforacji rozdętego jelita Nabyte jelito olbrzymie 1.Choroba Chagasa (trypanosoma niszczy sploty) 2.zwężenie jelia wywołane naciekiem nowotworowym lub zapalnym 3.toksyczne jelito olbrzymie 4.komplikacji CU i Crohna 5. funkcjonalne zaburzenia psychosomatyczne
CHOROBY NACZYŃ -zamknięcie pnia trzewnego, t. krezkowej górnej lub dolnej(w zależności, która jest zajęta tak rozkłada się niedokrwienie) -schorzenia predysponujące: Zakrzepica tętnic Zatorowość tętnicza Zakrzepica żył Niedokrwienie przez zamknięcie naczynia - U osób starszych -współczynnik śmiertelności 90%	Pełnościenny zawał jelita -rozległość zależy od zajętych naczyń -ciemnoczerwony, krwotoczny wygląd z powodu napływu zwrotnego krwi do uszkodzonego obszaru -zaczyna się w błonie śluzowej i szerzy się na zewnątrz -18-24h – pojawia się cienki, włóknikowy wysięk na błonie surowiczej -przy zamknięciu tętnicy granice są ostre, w przypadku żyły nieostre -znacznego stopnia obrzęk -krwawienie śródmiąższowe -martwica, fragmentacja martwiczo zmienionej bł. Śluz. - w ciągu 24h – bakterie jelitowe powodują powstanie zgorzeli w obszarze zawału i czasem perforację - zanik kosmków jelitowych w jelicie cienkim Zawały śluzówkowe i śródścienne -wieloogniskowe zmiany porozrzucane w niezmienionej ścianie jelita -mogą być widoczne, choć częściej są niewidoczne przez pow. Zewnętrzną jelita -po otwrciu jelita: ogniska krwotoczne , obrzęknięte zgrubienia błony śluzowej czasami z owrzodzeniami - na brzegu zmiany toczy się proces zapalny z wysiękiem włóknikowym (błony rzekome). Zwykle wywołany przez nadkażenie baktryjne. -przewlekła niewydolność naczyniowa może wywołać przewlekły wrzodziejący stan zapalny, naśladujący idopatyczne zapalenie jelita	- nagły, ostry ból w jamie brzusznej, w przypadku zatorowości tętnic krezkowych jest najsilniejszy - czasem biegunka krwotoczna - może doprowadzić do wstrząsu i zapaści naczyń -
Angiodysplazja -tylko po 60 r.ż. - poszerzone, kręte naczynia błony śluzowej widoczne w kątnicy i prawej części Okrężnicy -składowa zespołu Oslera-Webera-Rendu i ograniczonej twardziny skóry CREST		- możliwość pęknięcia i krwawić do światła jelita - przyczyna 20% z dopp -przewlekłe, nawracające, przyczyna niedokrwistości
Żylaki odbytu - żylakowato rozdęte podśluzówkowe sploty żylne odbytu i okołoodbytnicze -często po 50r.ż. -predyspozycje do wysąpienia: a) wysiłkowe stolce b) przewlekłe zaparcia c) zastój żylny u ciężarnych d) nadciśnienie wrotne w marskości wątroby -żylaki w górnych i środkowych żyłach splotów hemoroidalnych są nad linią odbytowo-odbytniczą i pokryte błoną śluzową odbytnicy(hemoroidy wewnętrzne) -żylaki poniżej ww. linii spowodowane są rozdęciem żył dolnego splotu hemoroidalnego(hemoroidy zewnętrzne)	- cienkościenne, poszerzone naczynia, które często krwawią -może się w nich rozwijać zakrzepica w przypadku urazu przez pasaż stolca -	- hemoroidy wewnętrzne mogą wypadać i zaciskane są przez skurcz odbytu prowadząc do nagłego, bolesnego obrzękowego krwotocznego powiększenia lub zadzierzgnięcia
BIEGUNKI Biegunka i czerwonka -nadmierna masa stolca, 70-95% zawartości wody -czerwonka – bolesna, krwotoczna biegunka z mniejszą masą wypróżnień a) biegunka wydzielnicza – sekrecja izotonicznego względem osocza płynu, jest na czczo b) biegunka osmotyczna – nadmierna osmotyczność w jelicie, nie ma na czczo c) choroby wysiękowe – obecność ropnych, krwistych stolców, jest na czczo d) zaburzenia wchłaniania – duże stolce z niewchłonietymi pokarmami i nadmiarem tłuszczu(steatorrhea) e) zaburzenia motoryki – stolec zależy od perystaltyki jelit		-ból, uczucie parcia na stolec, dyskomfort w okolicy odbytu, nietrzymanie stolca
Zakaźne zapalenia jelit -retrowirusy, kalciwirusy, enterotoksyczne E.coli, pasożyty, pierwotniaki Wirusowe zapalenie żołądka i jelit -uszkodzenie komórek nabłonka powierzchownego jelita cienkiego i zaburzenia ich funkcji absorpcyjnych -odbudowa ich powoduje wzrost wydzielania wody i elektrolitów Bakteryjne zapalenia jelit -spożywanie toksyn w zakażonej żywności – S. aureus, Clostridium -infekcja toksyczynymi mikroorganizmami -infekcja mikroorg. Inwazyjnymi Infekcje pierowtniakowe - Entamoeba hystolityca szerzy się drogą fekalno-oralną -inwazja krypt gruczołów j. grubego i przesuwają się do błony podśluzowej - tworzą owrzodzenie w kszacie butelki o wąskiej szyjce i szerokim dnie - pierwotniak może wędrować droga wrotną do wątroby i być przyczyną ropni wątroby -Giardia lamblia – błona jelita jest prawidłowa, spłaszczone kosmki jelitowe przez polimorficznego nacieku zapalnego w blaszce właściwej -Kryptosporidioza – 20% dziecięcej biegunki	-większość bakterii powoduje uszk. Nabłonka powierzchniowego jelita, ze zwiększeniem indeksu mitotycznego w kryptach z osłabieniem dojrzewania kom. Nabłonkowych powierzchni jelita -przekrwienie, obrzęk, nacieki z neutrofilów o różnym nasileniu -ciężkie zakażenia z udziałem bakterii enteroinwazyjnych prowadzi do nadżerek, owrzodzeń, intensywnego zapalenia w błonie podśluzowej -C. difficile – należy do fizjologicznej flory jelit, w wypadku obniżenia odporności wywołuje rzekomobłoniaste zapalenie jelit – wytwarzanie ognisk wysięku włóknikowo-ropnego i śluzu.	- w USA co roku umiera 500 niemowląt z powodu biegunki -bakterie mogą doprowadzić do masywnej utraty płynów, zniszczenie bariery – błony śluzowej – co prowadzi do odwodnienia, perforacji i posocznicy -Martwicze zapalenie jelit u niemowląt – przy niedojrzałości funkcjonowania jelit i kolonizacji z inwazją ściany jelita przez patogeny i wtórnego uszkodzenia niedokrwieniem. Wzdęcie brzucha, tkliwość, niedrożność, biegunka z utajoną lub jawną krwią. Zgorzel z perforacją grożą natychmiastową utratą życia
Zespoły złego wchłaniania -niedostateczna absorpcja tłuszczów, witamin, białek, węglowodanów, elektrolitów, zw. Nieorganicznych i wody. -niepohamowany wzrost bakterii w proksymalnej części jelita cienkiego osłabia trawienie i wchłanianie, np. po operacjach -nietolerancja laktozy -niedobór apolipoproteiny B -enteropatia glutenowa Sprue tropikalne i choroba Whipple’a -zaburzenia wchłaniania przy infekcji jelitowej -sprue ma objawy jak choroba trzewna, nie ma czynnika sprawczego tej choroby -ostra, infekcyjna biegunka -zmiany we wszystkich odcinkach jelita Choroba Whipple’a -układowa infekcja, może być w każdym narządzie, najczęściej w jelitach, OUN i stawy -Tropheryma whippelii -głównie u mężczyzn po 40-50r.ż. -powiększenie węzłów chłonnych, nadmierna pigmentacja, zapalenie stawów, nieokreślone dolegliwości OUN		-biegunka osmotyczna, stolce tłuszczowe -niedokrwistość z powodu niedoboru żelaza i wit. B12, krwawienia z niedoboru wit. K -spadek masy kostnej, tężyczka przez złe wchłanianie Mg, Ca, wit. D i białek -zatrzymanie miesiączki, impotencja, bezpłodnośc, -plamica i wybroczyny krwotoczne -obwodowa neuropatia z niedoboru wit. A i B12

IDOPATYCZNE ZAPALENIE JELIT Choroba Croha i wrzodziejące zapalenie jelita grubego -przewlekłe, nawracające schorzenia o nieznanej patogenezie -prawidłowe jelito jest w ciągłym stanie „fizjologicznego zapalenia” czynniki uaktywniające odp. Immunologiczną, antygeny a integralność błony i mediatorami p/zapalnymi -predyspozycje genetycznde -czynniki immunologiczne( IL-2, IL-10, TNF, ANCA) -czynniki mikrobiologiczne Choroba Crohna -może zajmować każdy odcinek p. pokarmowego -pozajelitowe dolegliwości – zapalenie tęczówki, naczyniówki, stawu krzyżowo-biodrowego, rumień guzowaty, zap. Okołożółciowe wątroby i stwardniające zapalenie dróg żółciowych Wrzodziejące zapalenie jelita grubego -choroba zapalna z owrzodzeniami, zajmuje jelito grube, ograniczona do błony śluzowej -błona podśluzowa zajęta tylko w ciężkich przypadkach -szerzy się od odbytnicy i idzie proksymalnie, może zająć całe jelito grube -mogą mu towarzyszyć schorzenia pozajelitowe -nie ma formowanie ziarniniaków -nie ma zmian wieloogniskowych -niskie włóknienie i owrzodzenia tylko w błonie śluzowej -surowicza powierzchnia jest niezmieniona -większe ryzyko nowotworu	--wyraźnie odgraniczony, obejmujący całą grubość ścian p. pok. Stan zapalny -ziarniniaki bez serowacenia i szczeliny mogące przechodzić w przetoki -„pełzający tłuszcz” – cała ściana zewnętrzna jelita jest pokryta tłuszczem nad zmienionym miejscem -ściana jest pogrubiała , przerost masy mięśniowej – konsystencja kauczuku -zmieniony odcinek jest zwężony, -zazwyczaj zmieniony odcinek jest dobrze odgraniczony, zmiana skacząca – pomiędzy zmienionymi polami nie ma zmian makroskopowych -na początku występują ogniskowe owrzodzenia śluzówki, obrzęk i zatarcie normalnej struktury błony śluzowej -owrzodzenia mogą się łączyć w długie serpentyny wzdłuż osi jelita -wąskie szczeliny między fałdami błony śluzowej penetrują głębiej aż do bł .surowiczej mogą powodować zrosty, przetoki, zatokowych przetokowych struktur – powstawanie lokalnych ropni -mikroskopowo – zapalenie, ropnie kryptowe, owrzodzenia, przewlekłe uszkodzenie – zanik bł. Śluzowej i metaplazja -ziarniniaki mogą być obecne w każdym odc. P. pok. -błona mięśniowa śluzówki i właściwa są wyraźnie pogrubiałe -wzrost liczby grudek chłonnych w każdej warstwie ściany jelita i tkance tłuszczowej pozajelitowej -zmiany dysplastyczne kom. Nabłonkowych błony śluzowej, co zwiększa ryzyko zachorowania na raka -pierwsze rozpoznanie UC zajmuje tylko odbytnice i jeszcze czasem esice -postępująca destrukcja zapalna błony śluzowej z makroskopowym przekrwienie, obrzęk, ziarnista, krucha łatwo krwawiąca błona śluzowa -w ciężkiej chorobie są owrzodzenia w dystalnej części jelita -wyspy regenerującej się bł. Śluzowej tworzą pseudopolipy - pomiędzy owrzodzeniami tworzą się tunele pokryte cienką warstwą śluzówki -jeżeli zapalanie obejmie też błonę mięśniową śluzówki i podrażnimy je kałem to może nastąpić całkowitego zaniku motorycznej czynności jelita grubego, stopniowo ono obrzmiewa i może dojść do zmian zgorzelinowych i toksycznego jelita olbrzymiego -wyleczenie aktywnej choroby – wygładzenie powierzchni osłabionej błony śluzowej jelita -typowe są: zapalenie błony śluzowej, owrzodzenia i przewlekłe jej uszkodzenie -prawie zawsze obecny obfity naciek kom. Jednojądrowych -neutrofile mogą doprowadzić do powstania ropni krypt -owrzodzenia mogą penetrować do błony podśluzowej -w okresach remisji ziarnina zapalna może wypełniać kratery owrzodzeń -włóknienie w błonie podśluzowej, zaburzeni struktury bł. Śluzowej – po osiągnięciu efektu terapeutycznego	-w każdym wieku, nawet dzieci -szczyty w 2-3 dekadzie życia oraz niższy w 6-7 dekadzie -nawracające biegunki, kurczowe bóle brzucha i uporczywa gorączka(kilka dni lub tygodni) -50% ma krwiste stolce -powikłania: przetoki, ropnie w jamie brzusznej, zapalenie otrzewnej, zwężenie/niedrożność jelita -powikłanie to rozwój raka jelita grubego – czas trwania choroby i anatomiczny zasięg -rozpoczyna się atakiem śluzowo-krwistej biegunki -kurcze jelita, bolesne parcia na stolec, kolkowe bóle w dolnej części jamy brzusznej, -czasem gorączka i utrata masy ciała, -wędrujące zapalenie stawów