ZABURZENIE STAWÓW SKRONIOWO-ŻUCHWOWYCH – INTERDYSCYPLINARNE LECZENIE STOMATOLOGICZNE
Stawy skroniowo-żuchwowe człowieka, dzięki swojej specyficznej i złożonej budowie oraz ich centralnej pozycji w odniesieniu do czaszki, wpływają na procesy mięśniowe i neurologiczne również w innych miejscach naszego ciała. W ten sposób możemy spodziewać się, że nasze nieprawidłowo kontaktujące zęby przyczyniają się do zaburzeń całego kręgosłupa oraz, wraz z nim, powiązanego aparatu ruchowego (mięśni więzadeł). W związku z powyższym, przy problemach związanych z kręgosłupem należy uwzględnić właśnie ten staw jako jeden z czynników przyczynowych, który utrudnia leczenie czysto fizjoterapeutyczne.
Bóle zębów, głowy a stawy skroniowo-żuchwowe
Przy zaburzeniach w obrębie struktur narządu żucia bardzo często występuje zjawisko promieniowania bólu do takich miejsc jak szczęka, żuchwa, skronie, uszy oraz oczy. W pierwszej kolejności warto przybliżyć termin narząd żucia. Powszechnie do struktur tego narządu zalicza się dwa stawy skroniowo-żuchwowe wraz z torebką oraz krążkiem stawowym, mięśnie i więzadła koordynujące funkcje tych stawów oraz naczynia krwionośne i nerwy. Skomplikowana budowa całego tego narządu oraz wzajemne oddziaływanie poszczególnych struktur na siebie powoduje, że diagnostyka zaburzeń patologicznych w jego obrębie może sprawiać znaczne problemy. W przypadku przejścia stanu ostrego w proces przewlekły objawy ze strony potocznie nazywanych stawów (skroniowo-żuchwowych) rozszerzają się na rejon szyi, karku oraz pleców. W przypadku tych zaburzeń upośledzeniu w funkcji ulegają przede wszystkim mięśnie narządu żucia, karku, barków oraz pleców jak również same w sobie stawy skroniowo-żuchwowe.
Do głównych przyczyn dysfunkcji (zaburzeń) w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych i mięśni żucia wymienia się:
nieprawidłowe warunki zwarciowe- między innymi wadliwe kontakty zwarciowe jako efekt leczenia stomatologicznego, protetycznego oraz ortodontycznego,
wady zgryzu – wady postawy ciała,
urazy,
czynnik psychogenny,
stres,
prafunkcje takie jak obgryzanie paznokcie, nagryzanie warg policzków, ołówków oraz bruksizm czyli zgrzytanie i zaciskanie.
„Krok po kroku”, czyli krótki opis radzenia sobie z tego typu problemami
Jak rozpoznać u siebie zaburzenia funkcji stawów skroniowo-żuchowych oraz mięśni narządu żucia?
Z reguły pojawiają się bóle stawów oraz mięśni nasilające się przede wszystkim w trakcie ruchów żuchwy. Ból podawany przez pacjentów ma charakter głęboki, borujący oraz często stały. Dodatkowo obserwuje się trzaski oraz trzeszczenia w stawach skroniowo-żuchwowych. Często dochodzi do zbaczania żuchwy w trakcie otwierania w jedna lub drugą stronę, pacjenci podają również incydenty „zawieszenia lub zablokowania
szczęki”. Zdarza się również, że współmałżonkowie lub partnerzy podają objaw zgrzytania opisywany jako odgłos „rysowania po szkle”.
Stosunkowo często objawy występują jednostronnie
Jeżeli podobne objawy znajdujemy u siebie to oznacza najprawdopodobniej, że potrzebujemy pomocy specjalisty do „stawów”.
Diagnozowanie
Schemat postępowania przy badaniu pacjenta z zaburzeniami ze strony stawów i mięśni opiera się na kilku podstawowych krokach. Rozpoczyna się od wywiadu, następnie przeprowadza się badanie kliniczne w postaci badania palpacyjnego mięśni i stawów. W badaniu tym określa się prawidłowe funkcjonowanie wyżej wymienionych struktur, stopień bolesności badanych mięśni stawów oraz badania dodatkowego w postaci RTG
zarówno stawów jak i całego uzębienia.
Schemat leczenia
Proces leczenia wymaga współpracy kilku specjalistów. Do grona osób, które w decydującej mierze odgrywają istotną rolę zalicza się lekarza stomatologa, fizjoterapeutę, psychologa, ortopedę, larynogologa. Dominująca rola jednego z czynników etiologicznych nie może ograniczać leczenia i diagnozowania zaburzeń skroniowo-
żuchowych do lekarza jednej specjalności. Terapia obejmuje bardzo często leczenie za pomocą szyny relaksacyjnej wraz z leczeniem przeciwbólowym w postaci farmakologicznej. Dodatkowo zaleca się techniki
uzupełniające takie jak masaże, ćwiczenia oraz techniki relaksacji (Jacobson) zalecone pacjentowi do domu, oraz przeprowadzenie serii zabiegów fizjoterapeutycznych (eliminacja punktów spustowych, terapia odcinka kręgosłupa szyjnego, wykorzystanie miejscowego znieczulenia) W wielu przypadkach po leczeniu zachowawczym w postaci szyny zaleca się przeprowadzenie rekonstrukcji (odbudowy) protetycznej oraz ortodontycznej z poprzedzoną analizą warunków zwarciowych.
Dodatkowo wykorzystuję się metody niekonwencjonalne, które wydają się być bardzo skuteczne i pomocne, w postaci akupunktury oraz metod behawioralnych takich jak biofeedback.