CHOROBY STAWÓW SKRONIOWO-ŻUCHWOWYCH

Stawy skroniowo-

żuchwowe stanowią ruchome połączenie pomiędzy żuchwą i szczęką, są

jednymi z najczęściej używanych stawów ciała. Dzięki nim możliwe jest przemieszczanie się
żuchwy we wszystkich kierunkach, co warunkuje proces żucia, mowy. Stawy skroniowo –
żuchwowe są jedynymi jednoimiennymi stawami sprzężonymi ze sobą czynnościowo i
anatomicznie, dlatego nieprawidłowe, zwłaszcza asymetryczne obciążenie tych stawów jest jedną
z podstawowych przyczyn powstawania zaburzeń czynnościowych narządu żucia.

Zaburzenia

stawu skroniowo-

żuchwowego (mioartropatie ,dysfunkcje, parafunkcje) oznaczają stan stawu

odmienny od normalnego (

dolna szczęka nie znajduje się we właściwym miejscu względem

górnej).

Do głównych czynników wywołujących proces chorobowy w stawach zalicza się:



czynniki zgryzowe - zaburzenia zwarcia

o

przemieszczenia zębów : brak tylnych zębów, niedostateczny kontakt zgryzowy w
okolicy zębów trzonowych, utrata uzębienia

o

czynniki jatrogenne :

nieprawidłowe wypełnienia i uzupełnienia protetyczne

zaburzające wysokość zwarciowo- zgryzową, błędy w leczeniu ortodontycznym

o

starcie zębów przednich bez towarzyszącego starcia w odcinkach bocznych

o

głęboki zgryz zębowy, górne zęby przechylone do tyłu,



urazy

o wypadki samochodowe ,

uderzenie z tyłu

o zabiegi usypiania w szpitalach
o

uraz głowy lub szczęki

o sporty kontaktowe



czynniki psychofizyczne

o stres
o

nerwowość

o nawyki zgrzytania (bruksizm),

zaciskania zębów, obgryzanie paznokci

o

zła postawa

o

depresje

o

stany lękowe

Choroby stawu skroniowo

– żuchwowego dzieli się na :



morfologiczne, czyli związane z jego nieprawidłowa budową



czynnościowe, wynikające z niewłaściwej funkcji (pomimo właściwej budowy)

Inny podział :



wady rozwojowe



schorzenia mięśni : ból mięśni twarzy



zaburzenia

wewnątrzstawowe : zaburzenia czynności krążka stawowego ssż

(zablokowanie, przemieszczenie, stany zapalne), zmiany zwyrodnieniowe

Objawy towarzyszące procesom chorobowym w tej okolicy są następujące:



trzaski, trzeszczenia, przeskakiwanie podczas ruchów żuchwą



ból samoistny lub w trakcie otwierania ust i przemieszczania żuchwy (podczas

ziewania, szerokiego otwierania ust,

przeżuwania)



ograniczenie

ruchów żuchwy, upośledzone otwieranie ust



zbaczanie żuchwy w trakcie jej ruchu



ból ,sztywność i zmęczenie mięśni poruszających żuchwą



szczękościsk



bóle i uczucie niewygody w okolicy głowy i szyi



"utykanie", blokowanie lub wypadanie

(zwichnięcia) żuchwy



nagła zmiana wzajemnego ułożenia zębów górnych i dolnych

Są to objawy główne, mogą im towarzyszyć również dolegliwości pozornie nie związane ze

stawami skroniowo-

żuchwowymi( nasilające się podczas żucia pokarmów i otwierania ust) takie

jak:



objawy o charakterze otolaryngologicznym :

zaburzenia słuchu, szum i dzwonienie w

uszach,

wypełnienie w uszach, ból ucha, upośledzenie słuchu (głównie po stronie z

objawami dysfunkcji), uczucie zatykania i swędzenia uszu



objawy oczne :

ból i ucisk za oczami, łzawienie bez przyczyny, wytrzeszcz gałki

ocznej,

opadnięcie powieki, zmniejszenie ostrości widzenia



bóle i zawroty głowy



bóle mięśni szyi, karku, pasa barkowego



zasłabnięcia



trudności w połykaniu, mówieniu (mówienie przez zaciśnięte zęby)



parestezje i drętwienia skóry w obrębie twarzy, uszu, rąk



ból w okolicy serca (imitujący zawał)

Leczenie dysfunkcji stawów skroniowo –żuchwowych jest złożone. Ważne jest znalezienie

przyczyny schorzenia i eliminacja jej. Leczenie można podzielić na:

1.

leczenie wstępne, ogólne- które prowadzi do zmniejszenia aktywności mięśni żucia i
przywrócenie fizjologicznego napięcia, wyeliminowania dolegliwości bólowych:



rozmowa z pacjentem, psychoterapia .

W niektórych przypadkach istotną rolę w

leczeniu ogólnym pełni terapia psychologiczna, a nawet psychiatryczna. Dotyczy to
pacjentów ze schorzeniami natury emocjonalnej, których elementem są
wyolbrzymiane niejednokrotnie objawy zaburzeń czynnościowych stawów skroniowo
– żuchwowych



podawanie środków farmakologicznych (p/bólowych, p/zapalnych, rozkurczowych)



mioterapia i fizykoterapia .

Metody fizykoterapeutyczne to przede wszystkim leczenie

temperaturą i ćwiczenia mięśniowe. Ciepło stanowi istotny środek łagodzący, można
go stosować w postaci okładów w okolicę stawu 2-3 razy dziennie przez 10-15
minut. Podobny efekt odnoszą zimne okłady, dodatkowo są one zalecane, gdy
zaburzeniom czynnościowym stawu towarzyszy miejscowy stan zapalny. Stosować
można woreczki z lodem do 8 razy dziennie. Uprzednio skórę trzeba posmarować
kremem, aby zapobiec jej podrażnieniom. Pacjentom zaleca się też ćwiczenia w celu
przywrócenia prawidłowej siły mięśniom żucia i skoordynowaniu ich pracy.
Ćwiczenia są przeciwwskazane, gdy zaburzeniom czynnościowym towarzyszy stan
zapalny. Dobór prawidłowych ćwiczeń zależy od lekarza.



stosowanie szyn relaksacyjnych, nagryzowych,

które mają za zadanie podwyższenie

zgryzu, poprzez oddalenie żuchwy od szczęki. W ten sposób dochodzi do
zmniejszenia napięcia mięśni i dzięki temu odciążenia stawów skroniowo –
żuchwowych.

Widok szyny relaksacyjnej od strony powierzchni żującej. Szyna relaksacyjna w ustach pacjenta

2.

leczenie właściwe, miejscowe – likwidacja węzłów urazowych, korekta zgryzu,

przywróceniu prawidłowych kontaktów między zębami i napięcia mięśni żucia, a przez to
odciążeniu stawów. Pierwszy etap to wyeliminowanie punktów przedwczesnego kontaktu
zębów poprzez ich oszlifowanie lub wymianę wadliwych uzupełnień protetycznych i
wypełnień. Niejednokrotnie nieodzownym elementem rozpoczęcia leczenia jest
uzupełnienie braków zębowych.

Poprzez odpowiedzenie sobie na poniższe pytania możemy stwierdzić czy zaburzenia stawu
skroniowo-

żuchwowego dotyczą nas samych. Im więcej odpowiedzi na tak tym większe

prawdopodobieństwo, że to zaburzenie u nas występuje.



Czy zgrzytasz lub zaciskasz zęby?



Czy budzisz się z obolałymi, zaciśniętymi mięśniami żwaczowymi?



Czy masz często bóle głowy i/lub karku? Czy ten ból wzmaga się podczas zaciskania
zębów?



Czy

zaciskasz zęby w stresowych sytuacjach?



Czy masz problemy z szerokim otwarciem ust np. podczas odgryzania jabłka, ziewania czy
śpiewania? Czy żuchwa zablokowuje się podczas wykonywania tych czynności?



Czy podczas otwierania ust czujesz w stawach kliknieci

e, słyszysz trzaski, szmery, tarcia?



Czy kiedykolwiek miałaś/miałeś uraz szyi, głowy, szczęk?



Czy masz uczucie, ze jakiś ząb jest rozchwiany lub za "wysoki"?



Czy masz problemy z innymi stawami?



Czy masz zęby zniszczone, starte, rozchwiane?