Pielęgnacja trawnika

Profesjonalna pielęgnacja trawnika. Porady i informacje na temat wysiewu trawy, przygotowania podłoża, wertykulacji, areacji i nawożenia trawników.

Pielęgnacja trawnika

Koszenie trawnika

Rodzaj i częstotliwość prac pielęgnacyjnych zależą od typu trawnika, żądanej jakości trawnika, gatunku i odmiany traw, zaopatrzenia w składniki pokarmowe i wodę, rytm wzrostu, wielkości i właściwości powierzchni jak i od dostępności maszyn i narzędzi. Jedną z najbardziej czasochłonnych prac wykonywanych przy pielęgnacji trawnika jest koszenie. Na trawnikach wytrzymałych koszenie jest niezbędne dla regeneracji i rozkrzewienia traw. Nieznacznie wytrzymałe trawniki krajobrazowe, co do których nie stawia się zbyt wygórowanych wymogów odnośnie gęstości darni, równomierności i barwy, wystarczy kosić jeden do dwóch razy na rok.

Początek wegetacji oraz jej koniec jak i cykl wzrostu są różne, w zależności od klimatu i warunków pogodowych. W dolinie Górnego Renu wzrost roślin trawiastych może rozpocząć się  już w lutym, w partiach położonych wyżej odnotowywano czasami znaczne zazielenienie się na początku maja. Z tych zależności wynika potrzeba częstego koszenia od maja do czerwca i rzadszego w miesiącach jesiennych. Od września odstępy czasu pomiędzy poszczególnymi terminami koszenia mogą być znacznie wydłużone.

Tak samo jak częstotliwość koszenia, wysokość koszenia jest zależna od typu trawnika, składu gatunkowego, pory roku, pogody, przede wszystkim jednak od użytkowania. Trawniki na polach golfowych muszą być koszone ekstremalnie nisko, aby piłeczka golfowa mogła się toczyć bez większego oporu i w planowanym kierunku. W przypadku trawników użytkowanych do celów sportowych powinna istnieć wysoka odbojność. Poprzez krótkie przycięcie osiągniemy, iż trawnik nie będzie miękki. Z drugiej strony trawy przy niskim koszeniu są bardzo zniszczone. Dlatego należy znaleźć kompromis jeśli chodzi o wysokość cięcia, który sprosta potrzebom rosnącej rośliny i wymogom ze strony użytkowania.

Wysokość koszenia i wysokość odrostu powierzchni trawnika

Jakość koszenia jest ustalana w pierwszej linii poprzez kosiarkę do trawników. W przypadku delikatnych trawników należy stosować kosiarki bębnowe do trawników z minimum 6 nożami (blaszkami), które posiadają wysoką prędkość rotacji. Noże muszą być ostre i w razie potrzeby wyregulowane lub dotarte. Na powierzchniach z trawnikami użytkowymi stosuje się często kosiarki z nożem sierpowatym. Przekrój nie jest tak ostry jak w przypadku kosiarki bębnowej do trawników, a końcówki liści traw mogą wyglądać na ścięte niedbale. Szerokość robocza i wydajność powierzchniowa są mniejsze w przypadku kosiarki z nożem sierpowatym niż w przypadku kosiarki bębnowej do trawników. Kosiarka przednia, kosiarka rotacyjna i kosiarka bijakowa nie mogą być stosowane w przypadku koszenia trawników użytkowych, a już w ogóle w przypadku trawników ozdobnych. Stosowane są z powodu ich niewrażliwości w przypadku trawników krajobrazowych, skarp przydrożnych i na innych rozległych pielęgnowanych powierzchniach murawy.

Na wiosnę kosiarkę do trawników należy ustawić wysoko, tak, aby pierwsze koszenie polegało wyłącznie na delikatnym obcinaniu wierzchołków listków. Stopniowo noże kosiarek do trawników powinny być ustawiane niżej, aż do normalnej wysokości koszenia. W przypadku suszy lub wyraźnych miejscach suchych wysokość koszenia może zostać troszkę podniesiona. W przypadku trawników zakładanych w celach sportowych wyższe koszenie możliwe jest wyłącznie w okresie przerwy w meczach lub przy niezbyt intensywnym uprawianiu sportu.

Nawożenie trawnika

Ilość nawozu, moment i częstotliwość zastosowania zależą od rodzaju gleby, użytkowania trawnika, pogody i formy nawożenia. Jako wartość orientacyjną dla nawożenia podstawowego mogą posłużyć wyniki stwierdzonych w glebie wartości analizowanych. Dobrze zaopatrzone gleby wykazują następującą minimalną zawartość na 100g gleby.

Podlewanie trawnika

Trawy tworzące darń potrzebują do prawidłowego wzrostu wystarczających ilości wody. W okresach suszy podlewanie zapobiega wysychaniu darni. W tym celu mamy do dyspozycji różne systemy zraszania. Zgodnie z drugą częścią DIN 18035, deszczownia musi umożliwić dawki polewowe w ilości minimum 25l/m2 w odstępie czasu wynoszącym 5 do 15 godzin, przy czym nie powinno zostać zużyte więcej niż 5l/m2 w ciągu godziny. Należy unikać częstszych dawek przy mniejszych ilościach wody, ponieważ wówczas zostanie nasycona wodą wyłącznie górna warstwa gleby, a korzenie rośliny trawiastej pozostaną przy powierzchni. To znacznie ogranicza wytrzymałość trawnika. Może również dojść do przestawienia szaty roślinnej w kierunku gatunków korzeniących się płytko (Wiechlina roczna)

Odchylenia w ilości zraszanej wody są bardzo duże przy wszystkich systemach zraszających. Różnice wynoszą najczęściej więcej niż 25%.

Przygotowanie podłoża pod trawnik

 

•         Należy przygotować różnorodnie powierzchnię zasiewów w zależności od celu zastosowania trawnika

•         Grunt powinien być dobrze osadzony lub ugnieciony, mieć stabilną strukturę i wykazywać wartość pH pomiędzy 5,5 – 6,5. Następnie należy mechanicznie lub chemicznie usunąć chwasty.

•         Rodzaj podłoża, zawartość składników pokarmowych i przepuszczalność wody muszą być ewentualnie dopasowane do funkcji trawnika.

•         Warstwa nośna murawy powinna być stabilna poprzez zbicie się roli, obciążenie i osiadanie, ale także przepuszczająca wodę przy dobrej zdolności magazynowania.

 

Wysiew nasion trawy

Wysiew powinien mieć miejsce w miesiącach obfitujących w opady i odpowiednią ilość światła od kwietnia do połowy września.

Trawy tworzące darń mają swą optymalna temperaturę kiełkowania pomiędzy 16⁰c do 21⁰c, minimalna temperatura 8⁰c, co musi zostać uwzględnione przy wczesnych lub późnych terminach wysiewu. W przypadku przykrycia materiału siewnego należy zwrócić uwagę na równomierny stan mieszanki. Materiał siewny nie powinien być przykryty  głębiej niż 0,5 do 1cm w glebie. Następnie powinien być zwałowany.

Susza opóźnia wschodzenie materiału siewnego, dlatego też należy regularnie podlewać. Jeśli podłoże po wysiewie było raz wilgotne, wówczas powierzchnia musi w kolejnych 2-3 tygodniach być stale utrzymywana w wilgoci, aby zapobiec wysuszeniu młodych wschodów. Wschodzące młode trawy mogą zostać po raz pierwszy skoszone przy wysokości około 50-70mm. W przypadku powolnego rozwoju roślin trawiastych w początkowym okresie, na przykład mieszanki bez życicy, koniecznym będzie ewentualnie wykaszanie szybko kiełkujących i wysoko rosnących chwastów, aby młody wysiew nie został zagłuszony.

Rada:

W ciągu dnia należy podlewać trawnik wielokrotnie przez ok. 5-10min., tak aby górna warstwa podłoża nie wyschła.

 

Objawy złego pielęgnowania trawnika

Mech w trawie

Często klasyfikowaną jako niepożądaną grupą roślin, przede wszystkim w przypadku trawników ozdobnych i użytkowych, jest mech. Na trawnikach występuje on najczęściej wówczas, gdy trawa rośnie wolno, gleba jest bardzo mokra oraz znajduje się w cieniu budynków lub szczególnie drzew i krzewów. Bardzo często tworzenie się mchu powodowane jest również poprzez nieodpowiednie środki pielęgnacyjne jak zbyt niskie koszenie i/lub niewystarczające zaopatrzenie w składniki pokarmowe. Istnieją środki chemiczne zapobiegające występowaniu mchu. Zawierają one z reguły siarczan żelaza(II). Po zastosowaniu mech zabarwi się na kolor ciemnobrązowy do czarnego i może zostać wówczas usunięty.

„Zapobieganie ponownemu zarośnięciu mchem

Aby zapobiec ponownemu zarośnięciu mchem, nie należy kosić trawnika przy jednotygodniowym rytmie koszenia poniżej 4-5cm wysokości cięcia (w obszarach zacienionych nie poniżej 5-6 cm) oraz należy nawozić minimum 3 razy do roku.”

 Jeśli zachwaszczenie nie może zostać powstrzymane poprzez użycie środków mechanicznych, wówczas ostatnią możliwością  jest zastosowanie środków chemicznych do zwalczania chwastów. Istnieje kilka dopuszczonych preparatów lub kombinacji środków, które mogą zostać użyte na trawnikach.

WAŻNE!!!

Proszę zwrócić uwagę odnośnie tego tematu na ustawodawstwo poszczególnych krajów związkowych.

Oferta dopuszczonych środków zmienia się stale. Pomocą w uzyskaniu informacji jest ukazujący się co roku na nowo spis środków ochrony roślin część 2 (uprawa warzyw, sadownictwo, uprawa roślin ozdobnych) Federalnego instytutu badań biologicznych ds. rolnictwa i leśnictwa w Braunschweigu.

Chwasty w trawniku

Na określonych powierzchniach, jak trawniki ozdobne, do celów sportowych i przeznaczone pod grę w golfa, chwasty nie są pożądane. Jeśli chodzi o trawniki ozdobne wpływają one ujemnie na wygląd, a na trawnikach przeznaczonych do celów sportowych – jak np. do gry w golfa lub hokej – mogą zakłócać przebieg gry. Tego typu gatunki roślin występujące na trawniku należy traktować jako chwasty. Często stawiają one opór stosowanym środkom pielęgnacyjnym. Zwalczanie chwastów na trawniku możliwe jest poprzez środki zapobiegawcze i mechaniczne lub za pomocą środków chemicznych. Zapobiegawczo należy troszczyć się o to, by  nie powstały przerwy w warstwie pokrywającej trawnika, które to stworzą łatwy dostęp do chwastów. Do tworzenia się luk przyczyniają się: zbyt niskie koszenie z obrażeniami darni, miejsca wyżarte poprzez nawozy mineralne lub środki ochrony roślin, choroby lub szkodniki. W przypadku nowych zasiewów nie ma możliwości uniknięcia kiełkowania i wzrostu chwastów, jeśli nie przystąpimy do tłumienia lub stosowania chemii na podłożu. Jednoroczne gatunki roślin nie przysparzają w nowo zasianych trawnikach przy normalnych warunkach większych trudności, ponieważ po wielokrotnym koszeniu traw zostaną zagłuszone.

Tworzenie się miejsc sfilcowanych

Przyczyną niezdrowych, najczęściej jasnozielonych trawników, których wzrost mimo nawożenia i nawadniania przeżywa zastój, które są często porośnięte poprzez niepożądane chwasty lub korzeniącą się płytko wiechlinę roczną, jest sfilcowanie. Filc jest z reguły ciemnobrązową, agresywnie osadzającą się warstwą z nierozkładającego się materiału organicznego na powierzchni gleby. Składa się z żyjących i martwych korzeni, pędów i pozostałości mas skoszonych, jak części liści i łodyg. Trawniki z tworzącym się sfilcowaniem są podatniejsze na czynniki chorobotwórcze pochodzenia grzybiczego. Często darń jest bardzo gęsta, ale gdy jest mokro, miękka i gąbczasta. Korzenie nie rosną w glebie, lecz rozszerzają się w warstwie filcu. Poprzez to nie dochodzi do zazębienia z właściwą warstwą nośną trawnika. Warstwy filcowania powstają przede wszystkim na glebach piaszczystych, kwaśnych z ograniczoną aktywnością biologiczną. Zmniejszają one w znacznym stopniu przepuszczalność wody, a tym samym również substancji odżywczych do stref głębiej położonych i ograniczają wytrzymałość trawnika. Niektóre gatunki roślin jak kostrzewa czerwona, kostrzewa owcza i wiechlina łąkowa wykazują szczególną skłonność do tworzenia się filcowania, podczas gdy życica i tymotka łąkowa prawie nie przyczyniają się do tworzenia sfilcowania. Metlica, wechlina roczna i zwyczajna zajmują pozycję centralną. Tworzeniu się filcowań trawy sprzyja nadmierne nawożenie azotowe, przede wszystkim za pomocą fizjologicznych nawozów mineralnych o oddziaływaniu kwaśnym, jak na przykład amoniak z kwasem siarkowym. Aby zapobiec tworzeniu się warstwy sfilcowania, należy unikać wszelkich środków, które ograniczają aktywność biologiczną w glebie. Tak też przyczyną powstania silnego sfilcowania mogą być wielokrotne stosowanie środków zwalczających mikozę ze środkami grzybobójczymi. W niekorzystnych miejscach mogą utworzyć się w ciągu roku warstwy sfilcowane, do 1cm grubości. Strefa sięgająca do 0,5cm nie jest niepokojąca. W miejscach dotkniętych, jak przykładowo na boiskach sportowych, nawet jest pożądanym, ponieważ zmniejsza zużycie i chroni powierzchnię. Natomiast warstwy o grubości 1 do 2 cm mogą zatrzymywać do 20l wody na m2 trawnika, która w lecie wyparuje.

Reasumując istnieją następujące możliwości zapobiegania sfilcowaniu:

1.     Dążenie do wartości pH w glebie wynoszącej minimum 5,5 do 6,0

2.     Dobór gatunków, które nie mają tak silnych skłonności do tworzenia sfilcowania

3.     Nie stosowanie nawozów zawierających nadmierne ilości azotu

4.     Stosowanie tylko niezbędnych środków chemicznych

5.     Wyeliminowanie częstego zraszania trawnika na rzecz solidnego rzadszego podlewania

6.     Wykorzystanie wszelkich środków w celu aktywacji biologicznej gleby

 

Fachowa pielęgnacja trawnika

 

Wertykulacja trawnika

 

Jeśli tworzenie się sfilcowań w obrębie trawy posunęło się już zbyt daleko, należy temu zaradzić poprzez zastosowanie pomocy, w formie wertykulacji. W pierwszej linii ma ona za zadanie , usunięcie lub zmniejszenie istniejącej warstwy sfilcowania. Równocześnie służy poprawie struktury trawnika, ponieważ zostaną uszkodzone przede wszystkim niepożądane szerokolistne chwasty i korzeniące się płytko trawy, jak wiechlina roczna , a trawy z pędami będą wspierane poprzez pobudzenie tworzenia się pędów bocznych.

Trawnik powinien być przez rozpoczęciem wertykulacji suchy i przycięty do wysokości 2 do 3 cm, aby wertykulator do trawników dostał się faktycznie do warstwy sfilcowanej i ją porozcinał. Ważne są niewielkie odstępy pomiędzy nożami, szybko obracające się, możliwie ostre lancety , które tną, a nie tylko rozrywają, i urządzenie wytwarzające wystarczającą siłę. Dzięki temu zabiegowi są nacięte rowki w odległości od 2 do 3cm na równych powierzchniach, o głębokości optymalnie około 5 do 15mm. Teren znajdujący się poniżej warstwy sfilcowanej powinien zostać jedynie lekko zadraśnięty.

W przypadku zakończonej sukcesem wertykulacji grubej warstwy sfilcowania może zostać wykrojone ponad 1 kg/m2 materiału, mającego zostać usuniętym. Ogólnie wystarczy przeprowadzić wertykulację jeden raz w roku. Najlepszy termin na jej przeprowadzenie to wiosna i koniec lata. Po dokonaniu wertykulacji siew uzupełniający jest szczególnie efektywny.

Szczelinowanie trawników

Szczelinowanie następuje przy użyciu trójkątnych noży, które dokonują cięcia na głębokość od 75 do 100 mm w głąb gleby i pozostawiają szczeliny od 10 do 20cm długości i 3 do 5mm szerokości. Urządzenia stosowane są na wiosnę na początku okresu wzmożonego wzrostu i na jesień na koniec okresu wegetacji, nadają się do większości gatunków darni

Piaskowanie powierzchniowe

W przypadku bardzo silnie obciążonych i zagęszczonych trawników, jak i na glebach z dużą ilością zawartości części ziemistych, piaskowanie powierzchniowe jest środkiem dodatkowym. Piasek zwiększa porowatość ogólną i tym samym dba o zwiększoną zdolność obsadzenia. W dobrze przewietrzonej i biologicznie aktywnej materii prawie nie jest możliwe tworzenie się sfilcowania. Wszystkie warunki, które działają korzystnie na mineralizację materii organicznych, przyczyniają się do zmniejszenia tworzenia się warstwy sfilcowania. W celu piaskowania konieczne są 2 do 3 kg/m2, przy warstwach filcowania o grubości ponad 1cm stosowne jest wielokrotne piaskowanie.

Na piaszczystych powierzchniach pokrytych darnią, na przykład boiskach sportowych lub terenach pod grę w golfa, potwierdził się tak zwany Topdressing (nawożenie samolotowe gleby). Materiał do Topdressingu to nie jest czysty piasek, lecz jest on wymieszany z niedokładnie ustalonymi ilościami torfu, kompostu, części ziemistych jak i często z wapnem i nawozami. W przypadku stosowania materiałów organicznych należy zwrócić uwagę na to, by nie zawierały szkodników, czynników chorobotwórczych i nasion niepożądanych roślin; zaletą jest tu zapobiegawcza dezynfekcja. Za pomocą metody Topdressing można jednocześnie poprawić strukturę gleby i zapas składników pokarmowych w glebie oraz wyrównać ewentualnie istniejące powierzchnie nierówne i dzięki domieszce nasion dosiać trawnik.

Napowietrzanie trawnika

Mianem napowietrzania określa się nakłuwanie otworków o głębokości od 7 do 16 cm w warstwie nośnej trawnika. Ten środek pielęgnacyjny przeprowadza się , aby zapobiec zbiciu, sfilcowania, jak i w przypadku brakującego napowietrzenia. Napowietrzanie jest najefektywniejsze w czasie głównego wzrostu trawnika, na silnie obciążonych powierzchniach należy przeprowadzać wielokrotnie w ciągu roku. Najlepsze wyniki osiąga się przy nieznacznie wilgotnym podłożu.

Siew uzupełniający

Szkody w obrębie roślin trawiastych mogą powstawać poprzez zaniedbanie lub niefachową pielęgnacje, ale także poprzez różne inne czynniki:

• Zbyt silne obciążenie

• Wydeptanie przy wilgoci

• Zużycie naturalne

• Świadome zniszczenie

Jako pierwszy środek stosuje się ekstremalnie głębokie cięcie z usuwaniem masy skoszonej. Poprzez to ograniczona zostaje konkurencyjność starego zasiewu. Aby umożliwić ziarnu zagęszczenie roli jako warunek kiełkowania , gleba powinna być ponacinana np. poprzez ostre cięcie darni pionowe. Po przygotowaniu podłoża wysiewamy nasiona np. Kiepenkerl Majestic, Aktiv lub mieszankę regeneracyjną.

W przypadku siewu mieszanki należy szczególnie zwrócić uwagę na to, iż poszczególne etapy pracy powinny być wykonane w szybkim tempie, to znaczy koszenie, nacinanie podłoża i zasiew możliwie w jak najkrótszych odstępach, jedno po drugim, aby wykorzystać stworzone, korzystne warunki. Również w przypadku zasiewu dodatkowego wałowanie może być utrudnione przez rośliny zbite w kępki ze starego zasiewu. W pilnych przypadkach można stosować trawę z rolki. W tradycyjnym przypadku uzupełnia się jednak luki w darni poprzez wysiew dodatkowy.