Dr n. med. Anna Majda
Dr n. med. Anna Majda
Pracownia Teorii i Podstaw Pielęgniarstwa
Pracownia Teorii i Podstaw Pielęgniarstwa
Instytut Pielęgniarstwa WOZ CM UJ
Instytut Pielęgniarstwa WOZ CM UJ
MISJA. ROLA I FUNKCJE
MISJA. ROLA I FUNKCJE
PIELĘGNIARKI. ZAŁOŻENIA
PIELĘGNIARKI. ZAŁOŻENIA
HOLISTYCZNEJ OPIEKI
HOLISTYCZNEJ OPIEKI
PIELĘGNIARSKIEJ
PIELĘGNIARSKIEJ
MISJA
MISJA
myśl przewodnia,
myśl przewodnia,
wykładnia wartości,
wykładnia wartości,
wyznanie wiary,
wyznanie wiary,
dewiza postępowania,
dewiza postępowania,
obietnica dana otoczeniu,
obietnica dana otoczeniu,
przedmiot aspiracji i trwałych, ponadczasowych
przedmiot aspiracji i trwałych, ponadczasowych
dążeń, wyrażający społeczne przeznaczenie
dążeń, wyrażający społeczne przeznaczenie
organizacji i jej części,
organizacji i jej części,
szczególny powód, racja bytu i sens istnienia
szczególny powód, racja bytu i sens istnienia
organizacji, odróżniający ją od wszystkich innych,
organizacji, odróżniający ją od wszystkich innych,
kluczowe cele, priorytety i wartości organizacji,
kluczowe cele, priorytety i wartości organizacji,
zakres społeczny działalności teraz i w przyszłości.
zakres społeczny działalności teraz i w przyszłości.
MISJA PIELĘGNIARSTWA
MISJA PIELĘGNIARSTWA
Udzielanie pomocy jednostkom, rodzinom,
Udzielanie pomocy jednostkom, rodzinom,
grupom w ocenianiu rozmiaru oraz osiąganiu
grupom w ocenianiu rozmiaru oraz osiąganiu
ich własnego fizycznego, psychicznego i
ich własnego fizycznego, psychicznego i
społecznego potencjału, a także realizacja
społecznego potencjału, a także realizacja
tego zadania w pełnym wyzwań środowisku,
tego zadania w pełnym wyzwań środowisku,
w którym ludzie mieszkają i pracują.
w którym ludzie mieszkają i pracują.
/Salvage J.
/Salvage J.
1998/
1998/
Rolą zawodową
Rolą zawodową
pielęgniarki jest
pielęgniarki jest
pielęgnowanie
pielęgnowanie
zgodnie z ustalonymi
zgodnie z ustalonymi
zadaniami
wynikającymi
z
zadaniami
wynikającymi
z
zawodowych funkcji.
zawodowych funkcji.
FUNKCJE PIELĘGNIARKI
FUNKCJE PIELĘGNIARKI
1.
Świadczenie
opieki
zdrowotnej
oraz
1.
Świadczenie
opieki
zdrowotnej
oraz
zarządzanie nią, niezależnie od tego, czy ma
zarządzanie nią, niezależnie od tego, czy ma
charakter promocyjny, prewencyjny, leczniczy,
charakter promocyjny, prewencyjny, leczniczy,
rehabilitacyjny,
czy
dotyczy
udzielania
rehabilitacyjny,
czy
dotyczy
udzielania
wsparcia
wsparcia
2. Uczenie tych, którym pielęgniarka świadczy
2. Uczenie tych, którym pielęgniarka świadczy
opiekę, a także personelu opieki zdrowotnej.
opiekę, a także personelu opieki zdrowotnej.
3. Skuteczne działania w zespołach opieki
3. Skuteczne działania w zespołach opieki
zdrowotnej.
zdrowotnej.
4. Działania na rzecz rozwoju praktyki
4. Działania na rzecz rozwoju praktyki
pielęgniarskiej.
pielęgniarskiej.
/
/
Salvage J.: Pielęgniarstwo w działaniu. ŚOZ. Europejskie
Salvage J.: Pielęgniarstwo w działaniu. ŚOZ. Europejskie
Biuro Regionalne w Kopenhadze 1998/
Biuro Regionalne w Kopenhadze 1998/
1.
1.
-
Ocenianie potrzeb jednostki, rodziny, grupy, zbiorowości oraz
Ocenianie potrzeb jednostki, rodziny, grupy, zbiorowości oraz
identyfikacja zasobów niezbędnych do zaspokajania tych potrzeb
identyfikacja zasobów niezbędnych do zaspokajania tych potrzeb
-
Identyfikacja tych potrzeb, które mogą być zaspokajane najskuteczniej
Identyfikacja tych potrzeb, które mogą być zaspokajane najskuteczniej
przez opiekę pielęgniarską i tych, w celu zaspokojenia których należy
przez opiekę pielęgniarską i tych, w celu zaspokojenia których należy
odsyłać do innych fachowców
odsyłać do innych fachowców
-
Ranking potrzeb zdrowotnych, aby w ramach opieki pielęgniarskiej
Ranking potrzeb zdrowotnych, aby w ramach opieki pielęgniarskiej
zaspokajane były potrzeby najważniejsze (priorytetowe)
zaspokajane były potrzeby najważniejsze (priorytetowe)
-
Planowanie i dostarczanie potrzebnej opieki pielęgniarskiej
Planowanie i dostarczanie potrzebnej opieki pielęgniarskiej
-
Zapewnianie udziału jednostce (rodzinie, przyjaciołom) we wszystkich
Zapewnianie udziału jednostce (rodzinie, przyjaciołom) we wszystkich
formach opieki, samoopieki i samostanowienia w sprawach zdrowia
formach opieki, samoopieki i samostanowienia w sprawach zdrowia
-
Dokumentowanie tego co jest robione we wszystkich etapach procesu
Dokumentowanie tego co jest robione we wszystkich etapach procesu
pielęgnacji i wykorzystywanie tych informacji do oceny wyników
pielęgnacji i wykorzystywanie tych informacji do oceny wyników
świadczonej opieki pielęgniarskiej w wymiarze jednostki, rodziny, grupy,
świadczonej opieki pielęgniarskiej w wymiarze jednostki, rodziny, grupy,
społeczności. Jak również do oceny pielęgniarki i systemu opieki.
społeczności. Jak również do oceny pielęgniarki i systemu opieki.
-
Stosowanie zaakceptowanych i właściwych kulturowych, etycznych,
Stosowanie zaakceptowanych i właściwych kulturowych, etycznych,
zawodowych norm
zawodowych norm
2.
2.
-
Ocenianie indywidualnej wiedzy i umiejętności związanych z
Ocenianie indywidualnej wiedzy i umiejętności związanych z
zachowaniem i przywracaniem zdrowia
zachowaniem i przywracaniem zdrowia
-
Przygotowanie i dostarczanie informacji niezbędnych na danym
Przygotowanie i dostarczanie informacji niezbędnych na danym
poziomie
poziomie
-
Organizacja lub uczestniczenie w zdrowotnych kampaniach
Organizacja lub uczestniczenie w zdrowotnych kampaniach
edukacyjnych
edukacyjnych
-
Ocenianie wyników takich programów edukacyjnych
Ocenianie wyników takich programów edukacyjnych
-
Pomaganie pielęgniarkom i innej kadrze w zdobywaniu nowej
Pomaganie pielęgniarkom i innej kadrze w zdobywaniu nowej
wiedzy i umiejętności
wiedzy i umiejętności
-
Stosowanie zaakceptowanych i właściwych norm kulturowych,
Stosowanie zaakceptowanych i właściwych norm kulturowych,
etycznych i zawodowych
etycznych i zawodowych
3.
3.
-
Współpraca z jednostkami, rodzinami, społecznościami, innymi
Współpraca z jednostkami, rodzinami, społecznościami, innymi
pracownikami zajmującymi się zdrowiem w celu planowania,
pracownikami zajmującymi się zdrowiem w celu planowania,
organizowania, zarządzania oraz ewaluacji usług pielęgniarskich
organizowania, zarządzania oraz ewaluacji usług pielęgniarskich
-
Działanie w roli lidera zespołu opieki pielęgniarskiej
Działanie w roli lidera zespołu opieki pielęgniarskiej
-
Powierzanie wykonania zadań innemu personelowi pielęgniarskiemu i
Powierzanie wykonania zadań innemu personelowi pielęgniarskiemu i
wspieranie go w jego pracy
wspieranie go w jego pracy
-
Negocjowanie z osobami korzystającymi z usług zespołu, rodzaju oraz
Negocjowanie z osobami korzystającymi z usług zespołu, rodzaju oraz
zakresu ich udziału we wdrażaniu własnych planów opieki
zakresu ich udziału we wdrażaniu własnych planów opieki
-
Współpraca z innymi ludźmi w interdyscyplinarnych zespołach w ramach
Współpraca z innymi ludźmi w interdyscyplinarnych zespołach w ramach
planowania, świadczenia, koordynacji i ewaluacji usług zdrowotnych
planowania, świadczenia, koordynacji i ewaluacji usług zdrowotnych
-
Współpraca z innymi specjalistami na rzecz bezpiecznego i harmonijnego
Współpraca z innymi specjalistami na rzecz bezpiecznego i harmonijnego
środowiska pracy, tak aby możliwa była współpraca zespołowa
środowiska pracy, tak aby możliwa była współpraca zespołowa
-
Branie aktywnego udziału w ustalaniu kierunków działań, planowaniu
Branie aktywnego udziału w ustalaniu kierunków działań, planowaniu
programów, ustalaniu priorytetów i rozwoju oraz alokacji środków
programów, ustalaniu priorytetów i rozwoju oraz alokacji środków
-
Udział w sporządzaniu raportów do władz i polityków na poziomie
Udział w sporządzaniu raportów do władz i polityków na poziomie
lokalnym, regionalnym, krajowym, do mediów
lokalnym, regionalnym, krajowym, do mediów
4.
4.
-
Zapoczątkowanie innowacyjnych sposobów pracy w celu
Zapoczątkowanie innowacyjnych sposobów pracy w celu
osiągnięcia lepszych rezultatów
osiągnięcia lepszych rezultatów
-
Identyfikacja obszarów do badań w celu poszerzenia wiedzy
Identyfikacja obszarów do badań w celu poszerzenia wiedzy
oraz rozwinięcia umiejętności w obszarze praktyki i edukacji
oraz rozwinięcia umiejętności w obszarze praktyki i edukacji
pielęgniarskiej oraz uczestniczenie w takich badaniach jakie są
pielęgniarskiej oraz uczestniczenie w takich badaniach jakie są
niezbędne
niezbędne
-
Stosowanie norm etycznych w badaniach naukowych
Stosowanie norm etycznych w badaniach naukowych
FUNKCJE PIELĘGNIARKI
FUNKCJE PIELĘGNIARKI
/wg W. Ciechaniewicz
/wg W. Ciechaniewicz
/
/
opiekuńcza,
opiekuńcza,
wychowawcza,
wychowawcza,
promowania zdrowia,
promowania zdrowia,
profilaktyczna,
profilaktyczna,
terapeutyczna,
terapeutyczna,
rehabilitacyjna,
rehabilitacyjna,
kształcenia,
kształcenia,
zarządzania,
zarządzania,
naukowo-badawcza.
naukowo-badawcza.
Rola pielęgniarki
przeszłość
współcześnie
Pielęgnowanie chorego w szpitalu Pielęgnowanie w zdrowiu i
chorobie (podstawowa opieka
zdrowotna, szpital)
Pomoc w zaspokajaniu potrzeb
biologicznych (fizycznych)
człowieka
Pomoc w zaspokajaniu potrzeb
zdrowotnych człowieka jako
jedności biopsychospołecznej,
duchowej, kulturowej
Wykonywanie czynności „dla” i
„za” pacjenta
Współdziałanie z człowiekiem w
zdrowiu i chorobie
Wykonywanie różnych prac i
zleceń lekarskich
Samodzielne świadczenie opieki
pielęgniarskiej, współpraca
zespołowa, wykonywanie zleceń
lekarskich
Odpowiedzialność w stosunku do
zleceniodawców
Odpowiedzialność w stosunku do
odbiorców pomocy pielęgniarskiej
Rola pacjenta
Rola pacjenta
Przeszłość
Przeszłość
Współczesność
Współczesność
Wiedza na temat zdrowia, choroby, opieki nad zdrowiem
Wiedza na temat zdrowia, choroby, opieki nad zdrowiem
Ograniczona, niedostępna Szybko rozwijająca się,
Ograniczona, niedostępna Szybko rozwijająca się,
dostępna
dostępna
Prawo do podejmowania autonomicznych decyzji w sprawie
Prawo do podejmowania autonomicznych decyzji w sprawie
własnego zdrowia
własnego zdrowia
Brak ustaleń i świadomości Pełna świadomość i
Brak ustaleń i świadomości Pełna świadomość i
wyraźne ustalenia
wyraźne ustalenia
Postępowanie w stosunku do pacjenta w sprawach
Postępowanie w stosunku do pacjenta w sprawach
związanych ze świadczeniem pomocy leczniczej
związanych ze świadczeniem pomocy leczniczej
Wydawanie poleceń należały do lekarza Podejmowanie decyzji
Wydawanie poleceń należały do lekarza Podejmowanie decyzji
należy do pacjenta, lekarza obowiązuje informowanie i
należy do pacjenta, lekarza obowiązuje informowanie i
wyjaśnianie
wyjaśnianie
Stosunek pacjenta do postępowania lekarza
Stosunek pacjenta do postępowania lekarza
Posłuszne wykonywanie poleceń, bierność Podejmowanie decyzji
Posłuszne wykonywanie poleceń, bierność Podejmowanie decyzji
własnych, aktywność
własnych, aktywność
Odpowiedzialność pacjenta za własne zdrowie
Odpowiedzialność pacjenta za własne zdrowie
Brak tego poczucia Rozwijanie tego poczucia
Brak tego poczucia Rozwijanie tego poczucia
BIOTECHNICZNY (BIOMEDYCZNY) MODEL
BIOTECHNICZNY (BIOMEDYCZNY) MODEL
MEDYCYNY PIELĘGNIARSTWO
MEDYCYNY PIELĘGNIARSTWO
INSTRUMENTALNE
INSTRUMENTALNE
Uwarunkowania i konsekwencje:
Uwarunkowania i konsekwencje:
filozofia kartezjańska - mechanistyczne widzenie
filozofia kartezjańska - mechanistyczne widzenie
świata i człowieka – XVII w.,
świata i człowieka – XVII w.,
La Mettrie w dziele „Człowiek maszyna” – XVIII w.
La Mettrie w dziele „Człowiek maszyna” – XVIII w.
twierdzi, że człowiek stanowi istotę materialną,
twierdzi, że człowiek stanowi istotę materialną,
dusza natomiast nie istnieje,
dusza natomiast nie istnieje,
zdrowie ujmuje się jako brak choroby
zdrowie ujmuje się jako brak choroby
,
,
chorobę traktuje się jako skutek nieprawidłowości w
chorobę traktuje się jako skutek nieprawidłowości w
budowie określonego narządu lub zaburzeń w jego
budowie określonego narządu lub zaburzeń w jego
funkcjonowaniu
funkcjonowaniu
,
,
rozwija się medycyna naprawcza, w której pacjenta
rozwija się medycyna naprawcza, w której pacjenta
traktuje się jako przypadek chorobowy nie mający
traktuje się jako przypadek chorobowy nie mający
własnej tożsamości
własnej tożsamości
,
,
Uwarunkowania i konsekwencje cd.:
Uwarunkowania i konsekwencje cd.:
opieka koncentruje się na fachowym wykonywaniu
opieka koncentruje się na fachowym wykonywaniu
zabiegów
zabiegów
, które stanowią niezbędny element procesu
, które stanowią niezbędny element procesu
leczenia,
leczenia,
sprawność i bezbłędność wykonania
sprawność i bezbłędność wykonania
koncentruje się
koncentruje się
na potrzebach biologicznych człowieka
na potrzebach biologicznych człowieka
, jest
, jest
kryterium profesjonalizmu,
kryterium profesjonalizmu,
pacjent traktowany jest jak przedmiot
pacjent traktowany jest jak przedmiot
, w którym
, w którym
należy pielęgnować niesprawny narząd, nie ma
należy pielęgnować niesprawny narząd, nie ma
wpływu na decyzje podejmowane względem jego
wpływu na decyzje podejmowane względem jego
osoby,
osoby,
pielęgniarstwo jest instrumentalne, pomija zdrowie,
pielęgniarstwo jest instrumentalne, pomija zdrowie,
koncentruje się na chorobie, brak jest profilaktyki,
koncentruje się na chorobie, brak jest profilaktyki,
promocji zdrowia, pomijane jest środowisko rodziny
promocji zdrowia, pomijane jest środowisko rodziny
.
.
Holizm
Holizm
gr. holos – cały
gr. holos – cały
, teoria filozoficzna sformułowana
, teoria filozoficzna sformułowana
przez Ch. Smutsa (1870-1950), która głosi, że
przez Ch. Smutsa (1870-1950), która głosi, że
determinującymi czynnikami w naturze są „całości”,
determinującymi czynnikami w naturze są „całości”,
których nie da się sprowadzić do sumy ich części.
których nie da się sprowadzić do sumy ich części.
holistyczna koncepcja świata
holistyczna koncepcja świata
przyjmuje
przyjmuje
wszechświat jako żywy system, złożony ze
wszechświat jako żywy system, złożony ze
zintegrowanych żywych całości, nazywanych
zintegrowanych żywych całości, nazywanych
holonami albo systemami.
holonami albo systemami.
holistyczna koncepcja zdrowia
holistyczna koncepcja zdrowia
zakłada istnienie
zakłada istnienie
tkwiącej i działającej w każdym żywym organizmie
tkwiącej i działającej w każdym żywym organizmie
siły, która wyraża się zdolnością do przywracania
siły, która wyraża się zdolnością do przywracania
równowagi w każdym przypadku jej zachwiania.
równowagi w każdym przypadku jej zachwiania.
holistyczne określenie człowieka
holistyczne określenie człowieka
zakłada istnienie
zakłada istnienie
indywidualnego bytu o wielowymiarowej
indywidualnego bytu o wielowymiarowej
osobowości tworzącej zintegrowaną całość.
osobowości tworzącej zintegrowaną całość.
holistyczne postrzeganie podmiotu opieki
holistyczne postrzeganie podmiotu opieki
to podejście
to podejście
skoncentrowane na osobie, uznające że człowiek stanowi
skoncentrowane na osobie, uznające że człowiek stanowi
niepowtarzalną całość; każdy człowiek posiada w sobie jakąś
niepowtarzalną całość; każdy człowiek posiada w sobie jakąś
swoistą harmonię i szczególną strukturę wynikającą z
swoistą harmonię i szczególną strukturę wynikającą z
niepowtarzalnej integracji jego osoby.
niepowtarzalnej integracji jego osoby.
w medycynie holizm
w medycynie holizm
wyrażony jest poglądem, że zjawiska
wyrażony jest poglądem, że zjawiska
dotyczące człowieka i stanu jego zdrowia należy rozpatrywać
dotyczące człowieka i stanu jego zdrowia należy rozpatrywać
całościowo; człowieka należy ujmować jako naturalny system
całościowo; człowieka należy ujmować jako naturalny system
żyjący we wszechświecie stanowiącym całość.
żyjący we wszechświecie stanowiącym całość.
„
„
świadczenie opieki we wszystkich obszarach życia człowieka i
świadczenie opieki we wszystkich obszarach życia człowieka i
we wszystkich jego stanach” (Kielmas 1999 za: Ciechaniewicz
we wszystkich jego stanach” (Kielmas 1999 za: Ciechaniewicz
2001, s. 29).
2001, s. 29).
Koncepcja holizmu ma wpływ na:
Koncepcja holizmu ma wpływ na:
pielęgniarstwo, szczególnie na teorie tej dziedziny nauki:
pielęgniarstwo, szczególnie na teorie tej dziedziny nauki:
model B. Neuman
model B. Neuman
, która twierdzi, że człowiek (system
, która twierdzi, że człowiek (system
otwarty) znajduje się we wzajemnym oddziaływaniu i
otwarty) znajduje się we wzajemnym oddziaływaniu i
współzależności ze środowiskiem. Główną troską pielęgniarki
współzależności ze środowiskiem. Główną troską pielęgniarki
jest utrzymanie równowagi systemu (podopiecznego) przez
jest utrzymanie równowagi systemu (podopiecznego) przez
pomaganie w przystosowaniu się do środowiskowych
pomaganie w przystosowaniu się do środowiskowych
stresorów.
stresorów.
model J. Watson
model J. Watson
, która twierdzi , że człowiek egzystuje w 3
, która twierdzi , że człowiek egzystuje w 3
sferach swej istoty: umysłu, ciała i duszy. Celem
sferach swej istoty: umysłu, ciała i duszy. Celem
pielęgniarstwa jest pomoc pacjentom w przywracaniu
pielęgniarstwa jest pomoc pacjentom w przywracaniu
harmonii tych sfer, dzięki humanistycznej troskliwości, która
harmonii tych sfer, dzięki humanistycznej troskliwości, która
jest realizowana w transpersonalnych relacjach między
jest realizowana w transpersonalnych relacjach między
pielęgniarką a pacjentem jako dwiema duchowymi istotami.
pielęgniarką a pacjentem jako dwiema duchowymi istotami.
model M. Leininger
model M. Leininger
, która dostrzega człowieka wraz z całym
, która dostrzega człowieka wraz z całym
jego otoczeniem, korzeniami, tożsamością. Pielęgniarka wg tej
jego otoczeniem, korzeniami, tożsamością. Pielęgniarka wg tej
teorii musi pamiętać, że podopieczny oczekuje gwarancji, że w
teorii musi pamiętać, że podopieczny oczekuje gwarancji, że w
całym procesie pielęgnowania będą respektowane jego
całym procesie pielęgnowania będą respektowane jego
obyczaje i przekonania.
obyczaje i przekonania.
ZAŁOŻENIA HOLISTYCZNEJ OPIEKI
ZAŁOŻENIA HOLISTYCZNEJ OPIEKI
PIELĘGNIARSKIEJ
PIELĘGNIARSKIEJ
każdy człowiek jest
każdy człowiek jest
indywidualnością i
indywidualnością i
niepowtarzalną całością
niepowtarzalną całością
, żyje w określonym
, żyje w określonym
środowisku, w kręgu rodziny, kultury, religii, grupy
środowisku, w kręgu rodziny, kultury, religii, grupy
etnicznej, zgodnie z określonymi zwyczajami,
etnicznej, zgodnie z określonymi zwyczajami,
przyzwyczajeniami, preferując właściwy tylko dla
przyzwyczajeniami, preferując właściwy tylko dla
siebie styl życia
siebie styl życia
, dążąc do osiągnięcia dobrostanu
, dążąc do osiągnięcia dobrostanu
(pełni zdrowia).
(pełni zdrowia).
choroba i zdrowie są odrębną jakością, choruje
choroba i zdrowie są odrębną jakością, choruje
człowiek jako całość i dlatego to rzutuje na jego
człowiek jako całość i dlatego to rzutuje na jego
interakcje z otoczeniem i środowiskiem.
interakcje z otoczeniem i środowiskiem.
całościowe postrzeganie podmiotu opieki oznacza
całościowe postrzeganie podmiotu opieki oznacza
przyjęcie założenia, że człowiek jest
przyjęcie założenia, że człowiek jest
istotą złożoną
istotą złożoną
,
,
funkcjonującą w 3 wzajemnie powiązanych ze sobą
funkcjonującą w 3 wzajemnie powiązanych ze sobą
sferach: psychicznej, biologicznej, społecznej, przy
sferach: psychicznej, biologicznej, społecznej, przy
uwzględnieniu elementu duchowego i kulturowego
uwzględnieniu elementu duchowego i kulturowego
.
.
człowiekowi należy uświadomić, że jego
człowiekowi należy uświadomić, że jego
problemy
problemy
ze zdrowiem mogą mieć wiele wspólnego z tym jaki
ze zdrowiem mogą mieć wiele wspólnego z tym jaki
jest jego stosunek do świata i wartości, że może to
jest jego stosunek do świata i wartości, że może to
być konsekwencją zaburzonej równowagi
być konsekwencją zaburzonej równowagi
wewnętrznej i współdziałania z otaczającym
wewnętrznej i współdziałania z otaczającym
środowiskiem.
środowiskiem.
człowiek powinien być traktowany
człowiek powinien być traktowany
podmiotowo
podmiotowo
, tzn.
, tzn.
sposób postępowania z nim należy dostosować do
sposób postępowania z nim należy dostosować do
jego indywidualnych potrzeb, uznając wyjątkowość
jego indywidualnych potrzeb, uznając wyjątkowość
jego zachowań, reakcji, problemów, uświadamiając
jego zachowań, reakcji, problemów, uświadamiając
jednocześnie rolę jaką powinien odgrywać we
jednocześnie rolę jaką powinien odgrywać we
wzmacnianiu zdrowia, w walce z chorobą
wzmacnianiu zdrowia, w walce z chorobą
.
.
PODMIOT
PODMIOT
Osoba przeżywająca, poznająca, działająca,
Osoba przeżywająca, poznająca, działająca,
posiadająca prawa i obowiązki. To indywidualizm
posiadająca prawa i obowiązki. To indywidualizm
człowieka (jego świat odbierany, odczuwany i
człowieka (jego świat odbierany, odczuwany i
wyrażany tylko przez tą osobę). Podmiotowość
wyrażany tylko przez tą osobę). Podmiotowość
człowieka zawarta jest w jego świadomości „ja” i
człowieka zawarta jest w jego świadomości „ja” i
poczuciu własnej wartości.
poczuciu własnej wartości.
Pielęgniarka powinna w stosunku do
Pielęgniarka powinna w stosunku do
pacjenta, podmiotu opieki :
pacjenta, podmiotu opieki :
dostrzegać w nim człowieka,
dostrzegać w nim człowieka,
respektować jego prawa do subiektywnego
respektować jego prawa do subiektywnego
odczuwania własnego stanu zdrowia,
odczuwania własnego stanu zdrowia,
odnosić się z szacunkiem do jego odczuć
odnosić się z szacunkiem do jego odczuć
subiektywnych, poglądów, przekonań, które leżą u
subiektywnych, poglądów, przekonań, które leżą u
podstaw jego problemów zdrowotnych,
podstaw jego problemów zdrowotnych,
wykorzystywać subiektywne odczucia w ocenie jego
wykorzystywać subiektywne odczucia w ocenie jego
stanu zdrowia,
stanu zdrowia,
dostrzegać i realizować potrzeby rozwojowe,
dostrzegać i realizować potrzeby rozwojowe,
integralnie związane z procesem kształtowania się
integralnie związane z procesem kształtowania się
osobowości człowieka przy planowaniu opieki,
osobowości człowieka przy planowaniu opieki,
poznać pacjenta (jego stan, sytuacje życiową,
poznać pacjenta (jego stan, sytuacje życiową,
subiektywny obraz siebie, własnej sytuacji, jego
subiektywny obraz siebie, własnej sytuacji, jego
system wartości),
system wartości),
ustalać wspólnie z pacjentem cele pielęgnowania,
ustalać wspólnie z pacjentem cele pielęgnowania,
określać zadania własne i pacjenta o planowanych,
określać zadania własne i pacjenta o planowanych,
realizowanych działaniach,
realizowanych działaniach,
analizować wspólnie z pacjentem efekt
analizować wspólnie z pacjentem efekt
pielęgnowania.
pielęgnowania.
Holistyczna koncepcja pielęgniarstwa
Holistyczna koncepcja pielęgniarstwa
implikuje:
implikuje:
określony
określony
sposób traktowania pacjenta
sposób traktowania pacjenta
-
-
zerwanie z
zerwanie z
paternalistycznym modelem pielęgnacji, przyjęcie
paternalistycznym modelem pielęgnacji, przyjęcie
modelu partnerskiego, dostrzeganie autonomii i prawa
modelu partnerskiego, dostrzeganie autonomii i prawa
do samostanowienia o sobie pacjenta, akceptację
do samostanowienia o sobie pacjenta, akceptację
pełni praw pacjenta, jego możliwości wyboru spośród
pełni praw pacjenta, jego możliwości wyboru spośród
podanych ofert, obowiązek rzetelnego informowania o
podanych ofert, obowiązek rzetelnego informowania o
działaniach
działaniach
, jakie mają być podejmowane względem
, jakie mają być podejmowane względem
pacjenta.
pacjenta.
nowy obszar działania pielęgniarek – obronę interesów
nowy obszar działania pielęgniarek – obronę interesów
pacjenta, będąc jego
pacjenta, będąc jego
adwokatem/powiernikiem.
adwokatem/powiernikiem.
zmianę postawy podopiecznego z pasywnej na
zmianę postawy podopiecznego z pasywnej na
aktywną
aktywną
, co daje mu poczucie bezpieczeństwa i
, co daje mu poczucie bezpieczeństwa i
kontroli podejmowanych działań, sprzyja
kontroli podejmowanych działań, sprzyja
pozytywnej motywacji zmiany trybu życia i
pozytywnej motywacji zmiany trybu życia i
zdobywaniu wartościowych dla zdrowia nawyków
zdobywaniu wartościowych dla zdrowia nawyków
oraz propagowaniu zachowań zdrowotnych w
oraz propagowaniu zachowań zdrowotnych w
środowisku.
środowisku.
rozwój pielęgniarstwa ekologicznego
rozwój pielęgniarstwa ekologicznego
wykorzystującego nierozerwalne związki człowieka
wykorzystującego nierozerwalne związki człowieka
ze środowiskiem wpływającym na każdy wymiar
ze środowiskiem wpływającym na każdy wymiar
człowieczej osobowości, a przez to
człowieczej osobowości, a przez to
zwrócenie uwagi
zwrócenie uwagi
na medycynę niekonwencjonalną, wykorzystanie
na medycynę niekonwencjonalną, wykorzystanie
takich technik, jak: medytacja, ćwiczenia
takich technik, jak: medytacja, ćwiczenia
oddechowe jogi, ziołolecznictwo, dietetyka,
oddechowe jogi, ziołolecznictwo, dietetyka,
akupunktura, wizualizacja, muzykoterapia
akupunktura, wizualizacja, muzykoterapia
.
.
konieczność wiedzy z zakresu socjologii,
konieczność wiedzy z zakresu socjologii,
pedagogiki, psychologii
pedagogiki, psychologii
, aby poznać człowieka,
, aby poznać człowieka,
zauważyć problemy i potrzeby pacjenta.
zauważyć problemy i potrzeby pacjenta.
potrzebę interdyscyplinarności nauki
potrzebę interdyscyplinarności nauki
, korzystania
, korzystania
pielęgniarstwa jako nauki społeczno-przyrodniczej
pielęgniarstwa jako nauki społeczno-przyrodniczej
z dorobku innych nauk: medycznych,
z dorobku innych nauk: medycznych,
przyrodniczych, społecznych, jak prakseologia,
przyrodniczych, społecznych, jak prakseologia,
teoria organizacji i kierowania, socjologia,
teoria organizacji i kierowania, socjologia,
psychologia, pedagogika, filozofia człowieka i
psychologia, pedagogika, filozofia człowieka i
etyka
etyka
HOLIZM w medycynie:
HOLIZM w medycynie:
implikuje wiele pozytywnych zmian w
implikuje wiele pozytywnych zmian w
pielęgniarstwie
pielęgniarstwie
stawia w nowym świetle dwa podmioty relacji:
stawia w nowym świetle dwa podmioty relacji:
pacjenta i pielęgniarkę
pacjenta i pielęgniarkę
zmienia znaczenie środowiska , którego
zmienia znaczenie środowiska , którego
potencjał można wykorzystać w przywracaniu
potencjał można wykorzystać w przywracaniu
zdrowia oraz jego utrzymaniu
zdrowia oraz jego utrzymaniu
implikuje wielowymiarowość opieki
implikuje wielowymiarowość opieki
szerzej widzi rolę pielęgniarki, nadaje jej większy
szerzej widzi rolę pielęgniarki, nadaje jej większy
zakres działania
zakres działania
wpłynął na stworzenie praw pacjenta oraz
wpłynął na stworzenie praw pacjenta oraz
struktur zajmujących się kontrolą ich
struktur zajmujących się kontrolą ich
przestrzegania
przestrzegania
łączy działania lekarzy, pielęgniarek,
łączy działania lekarzy, pielęgniarek,
fizjoterapeutów, dietetyczek
fizjoterapeutów, dietetyczek
kładzie nacisk na dopasowanie sposobu leczenia i
kładzie nacisk na dopasowanie sposobu leczenia i
pielęgnacji do potrzeb człowieka
pielęgnacji do potrzeb człowieka
respektuje kulturowe uwarunkowania choroby i jej
respektuje kulturowe uwarunkowania choroby i jej
leczenia oraz pielęgnowania, proponuje wsparcie
leczenia oraz pielęgnowania, proponuje wsparcie
społeczne
społeczne
traktuje zdrowie jako stan pozytywny, a nie tylko
traktuje zdrowie jako stan pozytywny, a nie tylko
stan choroby,
stan choroby,
kładzie nacisk na promocję zdrowia i
kładzie nacisk na promocję zdrowia i
zapobieganie chorobom
zapobieganie chorobom
kładzie nacisk na odpowiedzialność każdego
kładzie nacisk na odpowiedzialność każdego
człowieka za własne zdrowie
człowieka za własne zdrowie
uwzględnia wewnętrzną zdolność jednostki do
uwzględnia wewnętrzną zdolność jednostki do
samoleczenia
samoleczenia
kładzie nacisk na uczenie samoopieki
kładzie nacisk na uczenie samoopieki
korzysta z różnorodnych metod diagnostycznych
korzysta z różnorodnych metod diagnostycznych
zwraca uwagę na znaczenie i siłę dotyku
zwraca uwagę na znaczenie i siłę dotyku
uznaje znaczenie diety i ćwiczeń fizycznych
uznaje znaczenie diety i ćwiczeń fizycznych
interesuje się nie tylko ciałem ale i duszą człowieka
interesuje się nie tylko ciałem ale i duszą człowieka
kładzie nacisk na jakość życia i zajmuje się
kładzie nacisk na jakość życia i zajmuje się
godnym umieraniem
godnym umieraniem
uwzględnia kontekst społeczny, ekonomiczny,
uwzględnia kontekst społeczny, ekonomiczny,
ekologiczny w rozpatrywaniu problemów
ekologiczny w rozpatrywaniu problemów
zdrowotnych.
zdrowotnych.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ