Pojęcie kompozycji, rodzaje kompozycji

IV. Kompozycja

2.Pojęcie kompozycji, rodzaje kompozycji

Kompozycja spełnia funkcje podporządkowującą materiał treściowy, będący tworzywem dzieła, selekcjonuje, wiążę w większe zespoły i całości, hierarchizuje, czyli ustala stosunki ważności i zależności, organizuje czas i przestrzeń. Wszystkie te elementy prowadzone są na zasadzie celowości.

Czynnik konstrukcyjnie najważniejszy – temat.

Zdarzenia zachodzące w świecie przedstawionym uzyskują ramę. Kategorie przestrzeni i czasu są funkcją istnienia świata przedstawionego i procesów w nim zachodzących.

Przebieg zdarzeń fabularnych dokonuje się w czasie, który również ma charakter fikcyjny. Świat przedstawiony istnieje w jakimś czasie, zdarzenia zachodzące w tym świecie dzieją się w czasie, zatem czas jest kategorią kompozycyjną i może być przedmiotem różnych zbiegów: może być dłuższy/krótszy od czasu, w którym dzieją się referowane zdarzenia, może być odwrócony, w wyniku odwrócenia kolejności zdarzeń – inwersja czasowa, może się zatrzymać.

Zabiegi jakich można dokonać na czasie, dotyczą jedynie czasu fabuły. Utwory o charakterze epickim, w których mamy do czynienia z narratorem, pozwalają wyznaczyć kategorię czasową: czas narracji, a także kategorię czasu historycznego. W utworach o charakterze dramatycznym – czas wypowiedzi.

Czas odgrywa dużą rolę w utworach, gdzie dominantą jest akcja, oparta na ciągu zdarzeń mających się do siebie jak przyczyna i skutek – utwory fabularne.

W dziełach nie fabularnych dominantą może być postać (np. powieść psychologiczna).

W liryce dominantą kompozycyjną jest bohater liryczny, podmiot lirycznego wyznania.

W liryce apelu dominantą jest adresat wypowiedzi, czytelnik wirtualny utworu.

kompozycje:

Typy kompozycji:

Zdanie narracyjne/Motyw narracyjny – jednostka informacyjna, która jest jednocześnie elementem struktury świata przedstawionego. Składa się z dwóch składników, które nazywamy aktantami – podmioty przedstawionych w narracji czynności-stanów – i predykatami – czynności aktantów.

Basia jest zamężna.

Pan Michał jest Mężem Basi.

Pan Michał jest dzielnym rycerzem.

Azja jest zakochany w Basi.

Azja porywa Basie.

Funkcją aktantów odpowiadają – Basia, Pan Michał i Azja, predykatowi odpowiada czynność porwania.

Predykaty dzielą się na takie, które oznaczają istnienie, oraz takie, które oznaczają zdarzenia.

Narracja organizuje zdania narracyjne uwzględniając wymienione między nimi stosunki, w sekwencje, odpowiadające epizodom lub wątkom.

Trzy sposoby łączenia sekwencji zdań narracyjnych ze sobą: szkatułkowo, łańcuchowo i przez przeplot, czyli alternację.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
kilka opracowanych artykułów na egzamin O pojęciu kompozycji
A Stoff O pojęciu kompozycji dzieła literackiego
Andrzej Stoff, O pojęciu kompozycji
Prawo samorządu terytorialnego, Samorząd - historia i geneza, istota i znaczenie pojęcia, cechy i ro
Miasto pojęcie, funkcje i rodzaje(1)
Praca pojęcie znaczenie i rodzaje obligacji
Pojęcie?zrobocia i jego rodzaje
pojecie umów i rodzaje
Pojęcie,?chy i rodzaje ubezpieczenia społecznego
pojęcie funkcje i rodzaje papierów wartościowych, [Finanse]
Kopia RYZYKO Pojęcie i podstawowe rodzaje ryzyka bankowego prezentacja EW 26 10 2009 (3)
POJĘCIE ZOBOWIĄZANIA I RODZAJE ZOBOWIĄZAŃ, PRAWO OGÓLNE
POJĘCIE DOWODU I RODZAJE DOWODÓW, Prawo
pojęcie funkcje i rodzaje papierów wartościowych
Charakterystyka akcji pojęcie, znaczenie, rodzaje i sposoby ich wyceny
Pojęcie i główne rodzaje patologii społecznych
RODZAJE KOMPOZYCJI

więcej podobnych podstron