1. Główne podmioty i organizacje w Unii Europejskiej, ich funkcje i główne dokumenty UE

Główne podmioty

Rada Europy (europejska):

• wskazuje Unii Europejskiej ogólny kierunek działań politycznych i wytycza jej ogólne priorytety;

• nadaje ona Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa kierunki rozwoju;

• określa strategiczne interesy Unii;

• ustala cele oraz określa ogólne wytyczne wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, które są realizowane przez Radę do Spraw Zagranicznych.

Rada Europy ma również istotne kompetencje związane z powoływaniem instytucji UE oraz z wprowadzaniem zmian do traktatów regulujących funkcjonowanie Unii. Z inicjatywy Parlamentu Europejskiego i po uzyskaniu jego zgody, Rada przyjmuje decyzję określającą skład Parlamentu oraz mianuje Komisję Europejską i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. Ponadto mianuje ona Prezesa, Wiceprezesa oraz członków zarządu Europejskiego Banku Centralnego. Składa się z przywódców krajów członkowskich.

Geneza Rady Europejskiej sięga  lat 60

Parlament Europejski

Kluczową kompetencją Parlamentu Europejskiego jest stanowienie prawa wspólnie z Radą oraz tzw. pośrednie prawo inicjatywy legislacyjnej - może on żądać od Komisji Europejskiej przedłożenia projektów aktów prawnych, których ustanowienie uważa za niezbędne w celu wykonania postanowień traktatów.

Parlament Europejski ma również istotne kompetencje budżetowe. Uchwala on, wraz z Radą, budżet Unii Europejskiej oraz, na zalecenie Rady, udziela Komisji Europejskiej absolutorium z wykonania budżetu.

Komisja Europejska

Podstawową kompetencją Komisji Europejskiej jest prawo inicjatywy legislacyjnej. Innymi słowy, Komisja jest odpowiedzialna za opracowywanie propozycji nowych przepisów prawnych UE, a następnie przedstawianie ich Parlamentowi i Radzie. Celem tego typu wniosków musi być ochrona interesów Unii i jej obywateli, a nie pojedynczych krajów lub sektorów gospodarki. Komisja proponuje podjęcie działania na szczeblu UE tylko wtedy, gdy uzna, że dany problem nie może zostać skuteczniej rozwiązany w drodze podjęcia działań na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym. Ta zasada podejmowania działań na możliwie najniższym szczeblu zwana jest zasadą subsydiarności.

Komisja sporządza roczny plan prac legislacyj­nych Unii określający akty prawne, które mają zostać wydane. W nielicznych dziedzinach (np. w zakresie obowiązywania reguł konkurencji w odniesieniu do przedsiębiorstw publicznych, przedsiębiorstw świadczących usługi w ogólnym interesie gospodarczym lub mających charak­ter monopolu skarbowego) Komisja ma również samodzielne kompetencje prawodawcze w określonym zakresie. Wyróżnia się m.in. DG Energy, DG Environment, DG Competition.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest organem sądowym Unii Europejskiej. Obejmuje: Trybunał Sprawiedliwości, Sąd i sądy wyspecjalizowane. Jego zadaniem jest zapewnienie, by prawo unijne było interpretowane i stosowane w ten sam sposób w każdym państwie członkowskim. Trybunał jest uprawniony do rozstrzygania sporów prawnych wynikłych między państwami członkowskimi, instytucjami UE, przedsiębiorstwami i osobami fizycznymi, ma siedzibę w Luksemburgu. Jest on zwany „strażnikiem traktatów”.

Główne organizacje w Unii Europejskiej

Agencja Współpracy Organów Regulacji Energii

European Agency for the Cooperation of Energy Regulators – ACER jest to nowy organ komisji Europejskiej o osobowości prawnej, powołanym do wypełniania zadań na regulowanych rynkach energetycznych na poziomie wspólnotowym. Funkcje:

• wspiera i koordynuje działalności narodowe organów regulacyjnych;

• monitorowanie rynków energii elektrycznej i gazu;

• rozstrzyganie sporów pomiędzy narodowymi regulatorami;

• uzupełnianie i koordynowanie pracy regulatorów krajowych;

• tworzenie wspólnych regół funkcjonowania sieci elektroenergetycznych;

• monitorowanie i raportowanie do KE zmiany zachodzące na rynku europejskim;

• podejmowanie konkretnych i wiążących decyzji dotyczących warunków i zasad dostępu do transgranicznych zdolności przesyłowych;

• doradzanie innym instytucjom europejskim w sprawach związanych z energią.

CEER

CEER (The Council of European Energy Regulators) jest niezależnym, dobrowolnym stowarzyszeniem zrzeszającym regulatorów energetyki z krajów UE. Główne zadania CEER to wspieranie rozwoju konkurencyjnego jednolitego rynku energii i gazu w Europie. Rada regulatorów stanowi platformę współpracy oraz wymiany informacji i najlepszych praktyk pomiędzy europejskimi organami regulacyjnymi.

W sprawach wspólnotowej polityki energetycznej, CEER ściśle współpracuje z Agencją ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) - oficjalną agencją unijną powołaną do życia w 2011 r. na mocy trzeciego pakietu w celu zapewnienia skutecznej współpracy między krajowymi organami regulacyjnymi.

Główne cele Rady to:

• promowanie rozwoju konkurencyjnych, wewnętrznych rynków energii i gazu;

• wspieranie działań na rzecz ich rozwoju;

• przygotowywanie analiz i badań oraz gromadzenie fachowej wiedzy z zakresu regulacji;

• ulepszanie norm i metod regulacji energetyki w krajach członkowskich;

• ujednolicanie harmonogramów otwarcia rynków energii elektrycznej i gazu;

• ujednolicanie wymagań w odniesieniu do TPA;

• określanie działania regulatorów w formułowaniu ogólnych warunków prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa energetyczne (stanowienie taryf).

ERGEG

Europejska Grupa Regulatorów Energii i Gazu (ang. European Regulators Group for Electricity and Gas - ERGEG) - organ doradczy Komisji Europejskiej, wspierający współpracę i koordynację krajowych urzędów regulacji w celu wspierania rozwoju wewnętrznego (unijnego) rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego.

Grupa, z własnej inicjatywy lub na wniosek Komisji, doradza i wspiera Komisję we wzmacnianiu wewnętrznego rynku energii elektrycznej, w szczególności w odniesieniu do przygotowywania projektu środków wykonawczych w dziedzinie energii elektrycznej i gazu, oraz w sprawie innych kwestii odnoszących się do rynku wewnętrznego gazu i energii elektrycznej. Grupa ułatwia konsultacje, koordynację i kooperację krajowych organów wykonawczych, przyczyniając się do jednolitego stosowania, we wszystkich Państwach Członkowskich, przepisów wymienionych w dyrektywie 2003/54/WE, dyrektywie 2003/55/WE oraz rozporządzeniu (WE) nr 1228/2003, jak również w przyszłym prawodawstwie wspólnotowym w dziedzinie energii elektrycznej i gazu.

ENTSO-E

(European Network of Transmission System Operators for Electricity). Organizacja funkcjonuje od grudnia 2008 a od 3.03.2011 roku działa na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 714/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do trans granicznej wymiany energii elektrycznej i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1228/2003.

Celami ENTSO-E są:

• promowanie niezawodnej pracy;

• optymalne zarządzanie;

• zrównoważony rozwój paneuropejskiego systemu przesyłowego energii elektrycznej w celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw oraz zaspokojenia potrzeb wewnętrznego rynku energii;

• zrzeszanie operatorów systemów przesyłowych zajmując spójne stanowiska

• reprezentowanie interesariuszy, w tym instytucji i organów Unii Europejskiej wobec Agencji do Spraw Współpracy Regulatorów Energii (ACER)

Władze w ENTSO-E sprawuje Walne Zgromadzenie członków, natomiast działaniami organizacji kieruje Zarząd, którego wiceprezesem jest wybrany na drugą kadencję przedstawiciel PSE S.A. Hierarchicznie najwyższą strukturę roboczą ENTSO-E tworzą Komitety: Rynku, Rozwoju Systemu, Pracy Systemu oraz Badań i Rozwoju. Struktury te wspiera Grupa do spraw Prawa i Regulacji. W skład Komitetów wchodzą funkcjonalne grupy robocze, realizujące zadania o charakterze paneuropejskim oraz grupy regionalne, które odpowiadają głównie za zadania właściwe dla poszczególnych regionów, w tym pracę połączonych systemów elektroenergetycznych (obszar UCTE, Nordel, kraje bałtyckie i inne).

ENTSO-E realizuje szereg nowych obowiązków, wynikających m.in. z trzeciego pakietu legislacyjnego:

• opracowuje coroczne kodeksy sieciowe w obszarach wskazanych przez Komisję Europejską jako priorytetowe;

• zatwierdza 10-letni plan rozwoju paneuropejskiej sieci elektroenergetycznej wraz z europejską prognozą wystarczalności mocy wytwórczych;

• realizuje zalecenia w sprawie koordynacji współpracy technicznej między operatorami wspólnotowymi a operatorami z krajów trzecich.

UCTE

The Union for the Co-ordination of Transmission of Electricity – koordynuje interesy operatorów systemów przesyłowych z 27 europejskich krajów, których wspólnym celem jest zagwarantowanie bezpieczeństwa działania międzynarodowego systemu elektroenergetycznego. Członkami są firmy przesyłowe z krajów UE oraz z Bośni-Hercegowiny, Chorwacji, Federalnej Republiki Jugosławii, Macedonii i Szwajcarii.

UCTE realizuje następujące cele:

- doskonalenie zasad i przepisów, tworzących podstawy dla niezakłóconego działania systemu elektroenergetycznego;

- promowanie konkurencji w sektorze elektroenergetycznym w związku z liberalizacją europejskich rynków elektroenergetycznych;

- ustalanie warunków umożliwiających osiągnięcie równowagi pomiędzy konkurencją a bezpieczeństwem systemu elektroenergetycznego.

Aktualnie UCTE zostało połączone z ETSO dając w rezultacie ENTSO-E.

Eurelectric

(Union of the Electricity Industry). Organizacja skupiająca przedsiębiorstwa I organizacje energetyczne, która powstała w 1999 roku. Pełne członkostwo przyznawane jest narodowym stowarzyszeniom reprezentującym sektor elektroenergetyczny danego kraju, należącego do OECD i jednocześnie będącego członkiem UE lub krajem kandydującym do UE. Polskim członkiem jest Polski Komitet Energii Elektrycznej.

Celami organizacji są:

• wspieranie rozwoju i konkurencyjności sektora elektroenergetycznego;

• promowanie interesów swoich członków na płaszczyźnie politycznej;

• przekonywanie do wypracowanej wspólnie strategii działania;

Eurelectric związany jest z europejską polityką energetyczną i regulacją rynku energii elektrycznej, ochroną środowiska naturalnego i zrównoważonym rozwojem, obrotem i dostawą energii elektrycznej oraz statystyką elektroenergetyki.

Inne organizacje: Euroheat&Power.

Główne dokumenty UE

Rozporządzenie

Definicja rozporządzenia obejmuje trzy podstawowe elementy: zasięg ogólny, wiążącą moc prawną w odniesieniu do treści całego rozporządzenia, bezpośredni skutek rozporządzeń w krajowych porządkach prawnych. Mają charakter ogólny i abstrakcyjny. Drugą cechą jest to, że są bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich. To oznacza, że niezależnie od metody przyjętej w porządku konstytucyjnym danego państwa członkowskiego dla wprowadzania prawa międzynarodowego, z momentem wejścia w życie rozporządzenie staje się częścią porządku prawnego każdego państwa członkowskiego. Jeżeli są bezpośrednio stosowane w krajowych porządkach prawnych, mogą stanowić źródło zarówno praw, jak i obowiązków dla jednostek. Ponieważ obowiązują w całości, to nie można ich ani wprowadzać do prawa krajowego, ani wydawać aktów wykonawczych do rozporządzeń, które miałyby wpływ na zakres obowiązywania rozporządzenia lub zmieniałyby jakieś jego postanowienia. Co więcej, państwa członkowskie mają stosować rozporządzenia w całości. Trybunał Sprawiedliwości jest w tej materii restrykcyjny i właściwie nie uznaje żadnych usprawiedliwień powołanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do umowy stosowania części postanowień rozporządzeń.

Istnieje obowiązek państw członkowskich uchylenia wszystkich krajowych przepisów prawnych, które byłyby z rozporządzeniem niezgodne lub utrudniałyby jego stosowanie.

Dyrektywa

,,Dyrektywa wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana w odniesieniu do rezultatu, jaki ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków”. Dyrektywa w odróżnieniu od rozporządzenia jest instrumentem harmonizacji prawa, czyli takim aktem, który pozwala na osiągnięcie określonego celu w porządkach prawnych państw członkowskich, pozwalających jednocześnie na poszanowanie odrębności tych porządków prawnych wykształconych w ich konstrukcji prawnych. Aby jednostka mogła uzyskać prawa i obowiązki wynikające z dyrektywy, dyrektywa musi być implementowana, w prawie krajowym i na państwach członkowskich ciąży obowiązek implementacyjny.

Traktat stanowi, że władzom krajowym pozostawia się swobodę form i metod realizacji celu przewidzianego w dyrektywie. Tu ,,swoboda” nie oznacza dowolności. Państwa członkowskie mogą mieć bardzo różny zakres tej swobody w zależności od tego, jak wygląda treść tej samej dyrektywy i jaki sposób harmonizacji został w danej dyrektywie przyjęty.

Decyzja

Jest to następna forma działania instytucji i organów, która została nieco zmieniona traktatem z Lizbony. Decyzje mogą mieć różnie oznaczonego adresata lub adresatów i właśnie jego określenie jest jednym z rodzajów kryteriów ich podziału. Występują decyzje o charakterze ogólnym, ale nie odnoszą się do abstrakcyjnej sytuacji, która może zdarzyć nieokreśloną liczbę razy. Będą to decyzje np. powołujące daną osobę na dane stanowisko, dotyczące realizacji określonych programów Unii Europejskiej. Nie mają indywidualnych adresatów, ale ich zastosowanie wyczerpuje się jednorazowo, gdyż dotyczą konkretnych sytuacji. Oprócz tego w dalszym ciągu występują „prawdziwe” decyzje, które są aktami indywidualnymi i konkretnymi, czyli mają indywidualnie oznaczonego adresata oraz odnoszą się do konkretnej sytuacji.

Są również takie decyzje, które mają swojego adresata w postaci państwa członkowskiego i one zobowiązują państwa członkowskie do przyjęcia pewnych rozwiązań w swoim prawie krajowym. Decyzja wówczas jest zbliżona do dyrektywy w tym sensie, że wiąże państwo członkowskie, ale jednocześnie nie ogranicza się do określania rezultatu natomiast szczegółowo określa środki, jakie mają być przyjęte w prawie krajowym.

Regulacje

Decyzje obowiązujące bezpośrednio wszystkie kraje członkowskie.

Green Paper

to dokumenty wydawane przez Komisję Europejską. Są dokumentami sektorowymi, obejmującymi wąski, specjalistyczny fragment integracji w ramach Wspólnot Europejskich. Z reguły są opracowywane przez Dyrekcje Generalne Komisji Europejskiej lub inicjowane przez jednego z komisarzy. Mają one najczęściej formę komunikatu, a ich zasadniczym celem jest zapoczątkowanie dyskusji lub też całego procesu konsultacji na tematy związane z danym problemem. Zielone Księgi nie zawierają projektów konkretnych rozwiązań legislacyjnych. Wszelkie konsultacje, które są zapoczątkowane wydaniem Zielonej Księgi mogą zostać sfinalizowane poprzez wydanie Białej Księgi.

White Paper

Biała Księga składa się z opracowanych urzędowo propozycji, które odnoszą się do poszczególnych dziedzin polityki. Dokumenty te są opracowywane przez Komisję Europejską na wniosek Rady Unii Europejskiej. Dostarczają propozycje działań w danej dziedzinie i strategii rozwiązania pewnych problemów. Po przyjęciu przez Radę stają się oficjalnymi programami działania Wspólnot.

1. Europejska polityka energetyczna i dyrektywy UE.

Polityka 3x20 do 2020 roku – decyzja i podpisy – grudzień 2008:

stawia na uczestnictwo w tworzeniu wspólnotowej polityki energetycznej i wdrożenia jej głównych celów. Podstawowe kierunki tej polityki korespondują tematycznie z głównymi celami unijnej polityki energetycznej i są to:

• poprawa o 20% efektywności energetycznej - wzrost efektywności energetycznej potraktowany jest w sposób priorytetowy, jako wiążący realizację innych celów nowej polityki energetycznej. Główne cele poprawy efektywności energetycznej to dążenie do osiągnięcia zeroenergetycznego wzrostu gospodarczego, tj. rozwoju gospodarki następującego bez wzrostu zapotrzebowania na energie pierwotną oraz obniżenie do 2030 r. energochłonności gospodarki w Polsce do poziomu UE-15 z 2005 r.

• wzrost bezpieczeństwa energetycznego;

• rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw - główne cele polityki energetycznej w tym obszarze obejmują: wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii w bilansie energii finalnej do 15% w roku 2020 i 20% w roku 2030, osiągnięcie w 2020 r. 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych oraz utrzymanie tego poziomu w latach następnych, ochronę lasów przed nadmiernym eksploatowaniem w celu pozyskiwania biomasy oraz zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE, w tym biopaliw tak, aby nie doprowadzić do konkurencji pomiędzy energetyka odnawialną i rolnictwem. Dla realizacji tych celów przedstawiono działania, z zastrzeżeniem, że dopiero wypracowana będzie ścieżka dochodzenia do osiągnięcia udziału OZE w zużyciu energii finalnej, w podziale na poszczególne rodzaje energii: energia elektryczna, ciepło, chłód, biokomponenty oraz w rozbiciu na poszczególne technologie.

• rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii;

• ograniczenie oddziaływania na środowisko (CO₂) - ten kierunek zawiera w sobie cele i działania ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. W działaniach na rzecz redukcji emisji CO2 zapowiedziano m. in. wprowadzenie standardów obniżających wielkość emisji CO2 na jednostkę energii elektrycznej o 20%, czyli tylko dla tej grupy cel koresponduje z celem pakietu klimatyczno-energetycznego tj. 20% redukcji emisji gazów cieplarnianych w 2020 r. w stosunku do roku 2005 i celów proponowanej Dyrektywy ETS obniżenia emisji CO2 ze źródeł objętych Systemem ETS o 21% w 2020, w stosunku do roku 2005.

Trzeci pakiet energetyczny – 2009

Głównym celem regulacji III pakietu jest konkurencyjny rynek oferujący wszystkim odbiorcom Unii Europejskiej niezakłócone dostawy energii elektrycznej, spełniającej standardy ekologiczne i wycenionej przez rynek.

Cel ten ma być realizowany w szczególności poprzez:

– harmonizację uprawnień krajowych regulatorów i zapewnienie ich niezależności,

− harmonizację zadań, obowiązków i odpowiedzial-ności operatorów systemów przesyłowych oraz zapewnienie ich niezależności,

− powołanie europejskich instytucji do współpracy regulatorów (ACER) i instytucji do współpracy operatorów (ENTSO-E),

− wspólne zasady funkcjonowania i rozwoju sieci, transparentne i konsultowane z uczestnikami rynku,

− wprowadzanie dodatkowych narzędzi regulacyj-nych, ograniczających zachowania antyrynkowe przedsiębiorstw i zwiększających poziom konku-rencji,

− wzmocnienie praw odbiorców energii, i inne.

Powstanie ACER (Agency for Cooperation of Energy Regulators)

DYREKTYWY

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 2003/54/WE

Celem dyrektywy było zbudowanie podwalin prawnych przy stopniowo tworzącym się rynku elektroenergetycznym. Z założenia rynek ma być konkurencyjny, niedyskryminujący i przynoszący korzyści wszystkim odbiorcom energii elektrycznej. Dyrektywa wprowadza pojęcie TPA (ang. ThirdParty Access), poprzez co odbiorcy końcowi mają swobodny wybór dostawcy energii elektrycznej. Jednak wybór sprzedawcy przez małych odbiorców miał wchodzić stopniowo.

Od początku obowiązywania tej dyrektywy całkowitą swobodę wyboru źródeł zaopatrzenia w energię elektryczną mieli najwięksi odbiorcy finalni, zużywający powyżej 100 GWh/rok.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego Nr 714/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do trans granicznej wymiany energii elektrycznej i uchylające rozporządzenie nr 1228/2003

Dyrektywa 2005/89/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 stycznia 2006 r. dotycząca działań na rzecz zagwarantowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i inwestycji infrastrukturalnych

Dyrektywa 2009/28/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wspierania produkcji na rynku wewnętrznym energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych

Dyrektywa wprowadza definicje odnawialnych źródeł energii i definiuje biomasę. Ponad to określa preferencje dla energii z odnawialnych źródeł energii.

DYREKTYWA 2003/30/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 8 maja 2003 roku w sprawie wspierania użycia w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych

Państwa członkowskie powinny zapewnić minimalną proporcję biopaliw i innych paliw odnawialnych na ich rynkach i w tym celu określą krajowe cele wskaźnikowe: 2% do końca 2005 r. i 5,75% do końca 2010 r

Dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/76/EWG

1. Główne informacje publikowane przez DG Energy

• Opis prawa energetycznego Unii Europejskiej dotyczącego gazu, energii elektrycznej, odnawialnych źródeł energii, efektywności energetycznej, oleju;

• Aktualne informacje (news, newsletters, press releases….);

• Jak zdobyć dotacje I wsparcie pieniężne;

• Statystyki, obserwacje rynku, trendy w zużyciu energii elektrycznej, statystyki dotyczące krajów członkowskich;

• Najnowsze technologie i innowacje i regulacje ich dotyczące;

• Informacje dotyczące energetyki jądrowej;

• Struktury energetyki;

• Różnego rodzaje publikacje na różne tematy, m.in.: OZE, energetyka węglowa i jądrowa, technologia, biopaliwa;

• Projekty, program UE w celu poprawy efektywności energetycznej;

• Najnowsze wydarzenia, informacje o konferencjach;

1. Dyrektywy III pakietu w zakresie rynkowym

Pakiet ma być narzędziem dla realizacji celów europejskiej polityki energetycznej, w tym przede wszystkim dla dokończenia procesu budowania jednolitego, konkurencyjnego rynku energii w całej Unii Europejskiej. Wdrożenie pakietu ma sprzyjać liberalizacji i dalszemu rozwojowi konkurencji na rynkach energii elektrycznej i gazu, a także poprawić standard usług i bezpieczeństwo dostaw. Konsekwencją wejścia w życie nowych unijnych regulacji ma być zwiększona przejrzystość rynków detalicznych i wzmocnienie przepisów dotyczących ochrony konsumentów oraz skuteczniejszy nadzór regulacyjny prowadzony przez niezależne krajowe organy regulacyjne.

Dla osiągnięcia tych celów 3 pakiet energetyczny m.in.:

• powołuje do życia ACER;

• tworzy ENTSO-G, ENTSO-E;

• proponuje konkretne narzędzia wdrożenia jednolitego rynku energii, jakimi są kodeksy sieciowe, opracowywane na podstawie wytycznych ramowych;

• wzmacnia rolę regulatora poprzez rozszerzenie uprawnień oraz wprowadzenie obowiązku zapewnienia niezależności krajowych organów regulacyjnych;

• wzmacnia prawa konsumenta i ochronę odbiorców najbardziej wrażliwych.

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 2003/54/WE.

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylająca dyrektywę 2003/54/WE

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 714/2009 z dnia 13 lipca w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1228/2003

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 715/2009 z dnia 13 lipca w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowej gazu ziemnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1775/2005

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 713/2009 z dnia 13 lipca ustanawiające Agencję ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki

1. Zasad rozdziału działalności (unbundling) i TPA oraz jej zastosowanie do przedsiębiorstw energetyki i odbiorców.

TPA (Third Party Access)

Jest to jeden z kluczowych elementów umożliwiających odbiorcom dostęp do rynku energii. Zasada ta pozwala na korzystanie z sieci energetycznego przedsiębiorstwa sieciowego bez konieczności kupowania u niego energii elektrycznej. Zasada TPA polega na dokonywaniu zakupów energii elektrycznej u dowolnego wytwórcy lub innego podmiotu zajmującego się handlem energią – spółki obrotu. Przedsiębiorstwa Obrotu, będąc jednymi z głównych partnerów dla odbiorców w walce o rynek energii i implementację TPA, stanowią istotny element każdego konkurencyjnego rynku energii.

• Każdy odbiorca energii elektrycznej ma prawo zakupienia energii elektrycznej u każdego podmiotu posiadającego koncesję na obrót energią lub jej produkcję.

• Każdy wytwórca energii elektrycznej ma prawo do sprzedaży swojej produkcji każdemu podmiotowi posiadającemu koncesję na obrót energią lub odbiorcy końcowemu, zakupującemu energię na własne potrzeby.

Unbundling

z ang. wydzielenie, podział) w sektorze energetycznym oznacza rozdział działalności dystrybucyjnej (usług dystrybycji realizowamych przez dystrybutora) od działalności wytwórczej (produkcja energii przez elektrownie) oraz działalności związanej z handlem energią (sprzedawcy).

W Polsce unbundling przebiegał trzyetapowo (zgodnie z zaleceniami Dyrektywy UE):

1 etap - unbundling księgowy - polegał na rozdziale księgowym działalności dysytrybucyjnej od działalności handlowej

2 etap - unbundling funkcjonalny - polegał na organizacyjnym wydzieleniu działalności dystrybucyjnej od działalności handlowej

3 etap - unbundling prawny - polegał na prawnym wydzieleniu działalności dystrybucyjnej od działalności handlowej, bądący ostatnim etapem rozdziału dawnych Zakładów Energetycznych i powołaniu dwóch odrębnych spółek prawa handlowego (np. RWE Polska - sprzedawca i RWE Polska Operator - dystrybutor)

1. Dyrektywy w zakresie OZE, efektywności energetycznej oraz technologii

Dyrektywa 2009/28/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wspierania produkcji na rynku wewnętrznym energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych

Dyrektywa 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmienia i w następstwie uchyla dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE. Jest ona jednym z elementów Pakietu 3 x 20, który obliguje państwa członkowskie UE w perspektywie roku 2020 do realizacji następujących celów:

• zmniejszenie o 20% emisji gazów cieplarnianych w stosunku do poziomu z roku 1990;

• wzrost do 20% udziału energii ze źródeł odnawialnych w całkowitym zużyciu energii;

• wzrost o 20% efektywności wykorzystania energii (zmniejszenie zużycia).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE

Dyrektywa weszła w życie 4 grudnia 2012r. Państwa członkowskie muszą dostosować się do jej postanowień w terminie do 5 czerwca 2014r.

Akt ustanawia wspólne ramy działań na rzecz promowania efektywności w UE dla osiągnięcia wzrostu efektywności energetycznej o 20% do 2020r. Oznacza to również zmniejszenie zużycia energii pierwotnej o 20%. W myśl zapisom dyrektywy, wymagana poprawa efektywności energetycznej nie jest ostatnią i należy być przygotowanym na dalsze polepszanie wskazanego wskaźnika. Ponadto, określone zostały zasady opracowane w celu usunięcia barier na rynku energii oraz przezwyciężenia nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynku. Dyrektywa przewiduje również ustanowienie krajowych celów w zakresie efektywności energetycznej na rok 2020.

Skutkiem wdrożenia dyrektywy powinien być 17% wzrost efektywności energetycznej do 2020 r., co stanowi wartość niższą niż 20% przewidziane w Pakiecie klimatyczno-energetycznym 20/20/20.

Dyrektywa narzuca na państwa członkowskie Unii Europejskiej następujące obowiązki:

• Każde państwo członkowskie UE jest zobligowane do ustalenia orientacyjnej krajowej wartości docelowej w zakresie efektywności energetycznej, w oparciu o swoje zużycie energii pierwotnej lub końcowej, oszczędność energii pierwotnej lub końcowej bądź energochłonność.

• Do 30 czerwca 2014 r. Komisja Europejska dokona oceny osiągniętego postępu oraz stwierdzi prawdopodobieństwo osiągnięcia przez Unię zużycia energii na poziomie nie wyższym niż 1474 Mtoe energii pierwotnej lub nie wyższym niż 1078 Mtoe energii końcowej w 2020 r.

• Instytucje publiczne będą stanowić wzorzec poprzez zapewnienie przez państwa członkowskie, że od 1 stycznia 2014 r., 3% całkowitej powierzchni ogrzewanych i/lub chłodzonych budynków należących do instytucji rządowych lub przez nie zajmowanych będzie, co roku, podlegać renowacji do stanu odpowiadającego minimalnym standardom dla nowych budynków.

• Państwa członkowskie mają ustanowić długoterminowe strategie wspierania inwestycji w renowację krajowych zasobów budynków mieszkaniowych i użytkowych zarówno publicznych, jak i prywatnych.

• Każde państwo członkowskie powinno ustanowić krajowe systemy zobowiązujące do efektywności energetycznej, nakładające na dystrybutorów energii lub przedsiębiorstwa prowadzące detaliczną sprzedaż energii obowiązek osiągnięcia łącznego celu w zakresie oszczędności energii końcowej równego 1,5 % wielkości rocznej sprzedaży energii do odbiorców końcowych.

• Państwa członkowskie są zobowiązane do umożliwienia końcowym odbiorcom energii dostępu do audytów energetycznych, nabycia po konkurencyjnych cenach indywidualnych liczników informujących o rzeczywistym zużyciu i czasie korzystania z energii (liczniki inteligentne).

• Państwa członkowskie są zobligowane do podjęcia działań promujących i umożliwiających efektywne wykorzystanie energii przez małych odbiorców, w tym gospodarstwa domowe.

• Krajowe organy regulacyjne, poprzez opracowanie taryf sieciowych i regulacji dotyczących sieci, mają dostarczać operatorom sieci zachęt do udostępniania jej użytkownikom usług systemowych, umożliwiających wdrażanie środków do poprawy efektywności energetycznej w kontekście wdrażania inteligentnych sieci.

1. Struktura Ustawy Prawo energetyczne

Struktura ustawy:

• Przepisy ogólne

• Dostarczanie paliw i energii

• Polityka energetyczna

• Urząd Regulacji Energetyki

• Koncesje i taryfy

• Urządzenia, instalacje, sieci i ich eksploatacja

• Kary pieniężne

• Przepisy przejściowe

1. Rozporządzenia ministra gospodarki dotyczące energetyki

Rozporządzenia dotyczące energetyki

1. O działaniu systemów elektroenergetycznych

Rozporządzenie z 04.05.2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego

Rozporządzenie określa m.in. kryteria podziału na grupy podmiotów ubiegających się o przyłączenie do sieci, wymagania przyłączenia do sieci, sposób prowadzenia obrotu energią elektryczną, parametry jakościowe energii elektrycznej i standardy jakościowe obsługi odbiorców. Określa warunki świadczenia usług przesyłania, dystrybucji energii elektrycznej, prowadzenia ruchu sieciowego, eksploatacji sieci, a także korzystania z systemu elektroenergetycznego i połączeń międzysystemowych. Rozporządzenie definiuje takie pojęcia jak: farma wiatrowa, jednostka grafikowa, wytwórcza, moc umowna, jednostka wytwórcza, rezerwa mocy, operator, wytwórca i wiele innych.

1. O działaniu systemów gazowych

2. O działaniu systemów ciepłowniczych

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 15 stycznia 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemów ciepłowniczych

1. Taryfowe energii elektrycznej

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 kwietnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną

1. Taryfowe ciepła

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii

1. O obowiązku zakupu energii z kogeneracji

Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 16 lutego 2012 r. w sprawie raportu oceniającego postęp osiągnięty w zwiększaniu udziału energii elektrycznej wytwarzanej w wysokosprawnej kogeneracji w całkowitej krajowej produkcji energii elektrycznej

1. O obowiązku zakupu energii ze źródeł odnawialnych

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania

i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii

1. O przetargach na nowe moce wytwórcze

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 2010 r. w sprawie określenia sposobu i trybu organizowania

i przeprowadzania przetargu na sprzęt energii elektrycznej oraz sposobu i trybu sprzedaży energii elektrycznej

na internetowej platformie handlowej

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 7 maja 2008 r. w sprawie przetargu na budowę nowych mocy wytwórczych energii elektrycznej lub na realizację przedsięwzięć zmniejszających zapotrzebowanie na energię elektryczną

1. Instrukcje ruchu i eksploatacji sieci przesyłowej i sieci rozdzielczych

Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej

W skrócie (z wykładu)

• Część ogólna: Przyłączenie do systemu i działanie systemu przesyłowego

• Regulamin rynku bilansującego

• Regulamin regulacyjnych usług systemowych

• Regulamin generacji wymuszonej względami sieciowymi

• Regulamin aukcji na zdolności przesyłowe połączeń transgranicznych

Operatorem Systemu Przesyłowego jest PSE – OPERATOR SA. Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej stanowi regulamin w zakresie świadczenia i korzystania z usług przesyłania energii i paliw kopalnych. IRiESP ustanawia zasady zapewniające bezpieczne i niezawodne dostarczanie energii i paliw. Instrukcja również utrzymuje równowagę pomiędzy dostawcami i odbiorcami z systemu przesyłowego. IRiESP składa się z dwóch części:

• Ogólne warunki korzystania z systemu przesyłowego,

• Bilansowanie i zarządzanie ograniczeniami systemowymi.

W treści Instrukcji zamieszczone są elementy dotyczące m.in.: przyłączania do sieci, wymagań technicznych dla urządzeń, instalacji i sieci wraz z niezbędną infrastrukturą pomocniczą, kryteriów bezpieczeństwa funkcjonowania systemu gazowego, współpracy pomiędzy Operatorami Systemów Gazowych, przekazywania informacji oraz parametrów jakościowych paliw gazowych i standardów jakościowych obsługi użytkowników systemu. Ponadto szczegółowo opisano bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi, co zgodne jest z art. 9g ust. 6 ustawy Prawo energetyczne.

Od 1 lipca 2012r. przepisy przewidywały stosowanie bilansowania w jednostkach energii oraz dostosowanie doby gazowej do standardowej w UE doby rozpoczynającej się o godzinie 6.00.

Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnej

Prawo energetyczne opracowano IRiESD, która składa się z dwóch części: ogólnej i szczegółowej:

• I – Warunki korzystania, prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania rozwoju sieci,

• II – Bilansowanie systemu dystrybucyjnego i zarządzanie ograniczeniami systemowymi.

Część ogólna (I) określa szczegółowe warunki korzystania z sieci dystrybucyjnych przez użytkowników systemu. Ponadto dokładnie określa warunki i sposób prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania rozwoju tych sieci.

Część szczegółowa (II) uwzględnia postanowienia  Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej. Umożliwia reprezentowanie podmiotów przyłączonych do sieci dystrybucyjnej w rynku bilansującym.

1. Operatorzy systemów przesyłowych i systemów dystrybucyjnych

Operator Systemu Przemysłowego

W skrócie z wykładu:

• Każdy kraj członkowski ma obowiązek ustanowić co najmniej jednego OSP, który jest odpowiedzialny za zarządzanie siecią przesyłową, niezawodność działania tej sieci i planowanie pracy krajowych jednostek wytwórczych

• OSP jest również odpowiedzialny z przepływy transgraniczne oraz zakup energii na straty i działanie rynku bilansującego.

• Wszystkie podmioty działające na rynku powinny mieć zapewniony równy i niedyskryminujący dostęp do sieci przesyłowej

OSP – uczestnicy rynku:

• OSP planuje i bilansuje produkcję energii i zapotrzebowanie

• OSP przyjmuje informacje o umowach sprzedaży energii (USE) oraz rozlicza różnice pomiędzy rzeczywistą produkcją/poborem i USE

• Działania te są realizowane poprzez Rynek Bilansujący

Operator Systemu Przesyłowego jest przedsiębiorstwem energetycznym zajmującym się przesyłaniem energii elektrycznej. Jest odpowiedzialny za ruch sieciowy w systemie przesyłowym elektroenergetycznym, a także za bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowej, w tym połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi. Jest również odpowiedzialny za przepływy trans graniczne oraz za zakup energii na straty i działanie rynku bilansującego. Zapewnia równość na rynku i dba o to aby nikt nie był dyskryminowany przy dostępie do sieci przesyłowej.

Każdy kraj członkowski ma obowiązek ustanowić przynajmniej jednego Operatora Systemu Przesyłowego.

OSP powinien być niezależny. Od 1 lipca 2004 r. mając na względzie uniknięcie konfliktów interesów dyrektywa wymaga aby OSP był wydzielony prawnie i organizacyjnie z innych działalności. Ponad to OSP może wchodzić w skład holdingu, czyli zależności finansowej.

Operator systemu dystrybucyjnego

• OSD powinni być wydzielenie z przedsiębiorstw dystrybucyjnych do 1 lipca 2007 roku (unbundling) z wyjątkiem małych firm do 100 000 odbiorców;

• OSD powinni zajmować się tylko siecią dystrybucyjną;

• OSD nie mogą zajmować się handlem energią elektryczną;

• Trwa dyskusja jak wydzielić OSD z istniejących firm dystrybucyjnych.

1. Struktura rynku energii elektrycznej

1. Relacje pomiędzy uczestnikami rynku energii elektrycznej

1. Rynek hurtowy i detaliczny, zakres działanie oraz uczestnicy

• Operator systemu przesyłowego (OSP);

• Giełdy energii;

• Przedsiębiorstwa obrotu energią;

• Wytwórcy;

• Spółki dystrybucyjne;

• Nabywcy końcowi (wielcy).

Zakładając pewne uproszczenia, można powiedzieć, że na rynku hurtowym działają:

• Wytwórcy (dostawcy) energii elektrycznej (W);

• Operator Systemu Przesyłowego (OSP);

• Operatorzy Handlowi, do których zaliczyć można Giełdę Energii S.A. oraz przedsiębiorstwa obrotu energią (firmy obrotu – PO);

• Operatorzy Handlowo-Techniczni (OHT);

• Odbiorcy energii elektrycznej (odbiorcy sieciowi, czyli spółki dystrybucyjne – SD oraz odbiorcy końcowi, czyli odbiorcy uprawnieni i odbiorcy przyłączeni do sieci przesyłowej).

Rynek hurtowy obejmuje również eksport i import energii, a umowną granicą działania rynku jest przejście z wielooczkowej sieci zamkniętej na sieć promieniową. Można zatem stwierdzić, że z dniem uruchomienia rynku bilansującego głównym obszarem handlowym jest sieć przesyłowa oraz miejsca w sieci rozdzielczej o napięciu 110 kV, do których są przyłączone JWCD. W przyszłości przewiduje się rozszerzenie obszaru objętego przez rynek bilansujący o te fragmenty sieci rozdzielczej, na których zostaną spełnione wszystkie warunki stawiane uczestnikom tego rynku. Obszar ten będzie się rozszerzał od sieci NN w kierunku sieci SN, obejmując w pierwszym okresie sieci NN i elementy sieci 110 kV koordynowane przez OSP.

Rys. 1.6 Struktura podmiotowa rynku energii elektrycznej

Natomiast rynek detaliczny w aspekcie geograficznego wymiaru rynku obejmuje sieć rozdzielczą 110 kV oraz sieci średnich (SN) i niskich (nn) napięć. Działają na nim następujące podmioty: spółki dystrybucyjne, przedsiębiorstwa obrotu energią elektryczną i odbiorcy końcowi. Spółki dystrybucyjne będące właścicielami lokalnych sieci rozdzielczych są zobowiązane do utrzymywania tych sieci w stanie zapewniającym niezawodne dostawy energii elektrycznej o odpowiedniej jakości wszystkim odbiorcom przyłączonym do nich. Standardy jakościowe i niezawodnościowe energii dostaw normuje prawo energetyczne oraz przepisy wykonawcze do niego. Na etapie przygotowania znajduje się instrukcja ruchu i eksploatacji sieci rozdzielczych, która w sposób jednoznaczny powinna określić uprawnienia operatorów sieci rozdzielczych, sposób prowadzenia przez nich ruchu sieciowego i eksploatacji tych sieci. Natomiast przedsiębiorstwa obrotu działające na rynku detalicznym pełnią rolę pośrednika w handlu energią, zawierając ze spółkami dystrybucyjnymi umowy o świadczenie usług przesyłowych na rzecz i w imieniu odbiorcy, z którym zawarli umowę o dostawę energii elektrycznej.

1. Odbiorcy z TPA i rodzaje umów i ich zakres, ponoszone koszty

 Główną zasadą rynku energii elektrycznej jest oddzielenie energii jako produktu od przesyłu jako usługi

 Konieczne jest również bilansowania jako dostawa różnic pomiędzy zakupem energii a jej rzeczywistym poborem

 Odbiorca na rynku musi zawrzeć trzy umowy na: zakup energii, na jej przesył i na bilansowanie

Usługa kompleksowa

 Zawarcie trzech umów jest trudne dla małego odbiorcy

 Potrzebny jest Dostawca Usługi Kompleksowej, który sprzedając odbiorcy energię jednocześnie z jego upoważnienia i w jego imieniu zawrze umowy na przesył i na bilansowanie.

 Dostawców Usługi Kompleksowej powinno być wielu, aby zapewnić odpowiedni poziom konkurencji

Koszty odbiorcy z TPA Odbiorca korzystający z prawa TPA ponosi trzy rodzaje kosztów:

 Koszt zakupu energii

 Koszt usługi przesyłowej

 Koszt rezerwowej sprzedaży energii bilansowania

 Koszt instalacji pomiarowych

Odbiorcy końcowi z TPA mają wybór dostawcy. Mogą dokonywać bilansowania na:

 Centralnym rynku bilansującym przez OSP

 U lokalnego operatora systemu dystrybucyjnego OSD do sieci którego

jest przełączony

1. Potrzeba bilansowania, bilansowanie odbiorców oraz bilansowanie hierarchiczne

Ze względu na konieczność zapewnienia każdemu odbiorcy takich ilości energii jakich potrzebuje w dowolnym czasie. Pojawia się różnica pomiędzy zakupami i rzeczywistym jej odbiorem (wytwarzaniem). Pokrywanie tej różnicy jest nazywane Rezerwową Sprzedażą Energii lub Bilansowaniem.

Dla odbiorcy dołączonego do sieci dystrybucyjnej bilansowania dokonuje operator tej sieci OSD

Dla operatorów sieci dystrybucyjnych bilansowania dokonuje operator sieci przesyłowej OSP

Operatorzy sieci przesyłowej dokonują wzajemnego bilansowania (wymiana międzysystemowa) w ramach UCTE

Bilansowanie hierarchiczne

1. Odnawialne źródła energii i certyfikaty

 Udział Polski do 2020 r. – 15% (elektryczność i ciepło); brutto czy netto?

 Energia wiatrowa – przyłączenie do sieci; PSE-O: wydano pozwolenie na 18tys.MW – można tylko 6tys.MW( zbliżamy się do tych 6)

 Morskie elektrownie wiatrowe – koszty i przyłączenie; przesył dc-ac; współpraca?

 Biomasa – rozproszenie, brak powierzchni

 Geotermia – niskie temperatury, zasolenie

Rodzaje certyfikatów:

 Zielone – energia odnawialna – 270zł/MWh

 Czerwone - energia ze skojarzenia z węgla – 28zł/MWh

 Żółte –energia ze skojarzenia z gazu – 130zł/MWh

 Fioletowe – energia przy spalaniu metanu – 60zł/MWh

 Białe – za działania zmniejszające Energochłonność

1. Schemat działania certyfikatów

1. Organizacje pozarządowe NOG- Non-government organization

 Towarzystwo Gospodarcze Polskie Elektrownie – duże elektrownie

 Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych – elektrociepłownie

 Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii – firmy dystrybucyjne

 Towarzystwo Obrotu Energią – firmy obrotowe

 Polski Komitet Energii Elektrycznej – stowarzyszenie innych stowarzyszeń

 Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej

 Polskie Stowarzyszenie Biogazu

 Towarzystwo Elektrowni Wodnych

 Stowarzyszenie Rozwoju Małych Elektrowni

 Greenpeace

 Zieloni 2004

 Stowarzyszenie dla Ziemi

 Fundacja Heinrich Böll- a

 ClientEarth – działania prawnicze

 Fundacja WWF

 Bellona

 Seren – stowarzyszenie na rzecz atomu

1. Organizacje konsultingowe

 Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową - Gdańsk

 Instytut Sobieskiego

 Instytut Jagieloński

 Instytut Kościuszki

 Instytut Spraw Energetycznych

 Instytut Odnawialnych Źródeł Energii

 Instytut na rzecz EkoRozwoju

1. Organizacje obywatelskie rozwoju

 Forum Obywatelskiego Rozwoju – prof. L. Balcerowicz

 Fundacja 2065 im. Lesława Pagi – Akademia Energetyczna

 Fundacja Willa Decjusza – Kraków

 Komitet Obywatelski „Nie dla atomu w Lubiatowie”

 Stowarzyszenie „StopWiatrakom”