1.Co to jest praca socjalna i jakie są jej funkcje, cele i zadania?

Praca socjalna- profesjonalne działania społeczne w określonym miejscu i czasie, a niezależnie jaką przybierają formę ukierunkowane są na pomoc jednostkom, grupom i zbiorowością w rozwoju i społecznej integracji.
Zadania :
*Wzmacnianie zdolności rozwiązywania problemów i radzenia sobie w trudnych sytuacjach;
*Wzmacnianie zdolności prawidłowych interakcji z innymi i środowiskiem;
*Interweniowanie na rzecz najsłabszych i dyskryminowanych;
Cele:
*Ratowniczy – zapewnienie podstawowych warunków do życia (interwencja socjalna);
*Kompensacyjny – zaspokojenie potrzeb indywidualnych, których jednostka nie może zaspokoić we własnym zakresie;
*Ochronny –minimalizowanie negatywnego wpływu czynników, które nie mogą ulec zmianie;
* Promocyjny – rozwiązywanie problemów i trudności w celu osiągnięcia bardziej satysfakcjonującego poziomu życia;

2. Jak przebiegł rozwój pracy socjalnej jako działalności społecznej?
* Okres starożytności- …
*Okres średniowiecza – odpowiedzialność Kościoła za pomoc potrzebującym;
*Czasy nowożytne ( XVI- XVIII) – odpowiedzialność Państwa za potrzebujących;
*Wiek XIX- działalność filantropijna (forma organizacji, przyszła z USA);
*Przełom XIX i XX wieku – rozwój systemu pomocy i instytucji pod auspicjami Państwa od 1923r. (System zbliżony do skandynawskiego, niemieckiego i środkowoeuropejskiego);

Rozwój pracy socjalnej jako działalności społecznej:
- powstanie systemu kształcenia pracowników socjalnych (przełom XIX i XX wieku)
- powstanie organizacji zawodowych i stowarzyszeń szkół pracy socjalnej
- wpisanie w element zawodu pracownika socjalnego.

3.Jak przebiegł rozwój kształcenia do pracy socjalnej w Polsce?

* Stadium pracy społeczno – oświatowej w Wolnej Wszechnicy Polskiej, Helena Radomińska;
* 1946r. Katedra Pedagogiki Społecznej- reaktywacja na uniwersytecie w Łodzi do 1951r.
*Od 1963r. wprowadzenie przedmiotu pedagogiki społecznej na dawnej uczelni.
* 1967 – 1968 pierwsze policealne szkoły pracy socjalnej, Polska była jedynym krajem, który kształcił w bloku komunistycznym;
* 1990r. pierwsza ustawa o pomocy społecznej , pierwsze Polskie stowarzyszenie szkół pracy socjalnej;
*1992 – powstanie kształcenia do pracy socjalnej w Poznaniu
*1998r. Praca socjalna na UJ.

4. Czym charakteryzuje się praca socjalna jako działalność zawodowa?
*Inicjuje społeczne zmiany;
*Pomaga rozwiązywać problemy we wzajemnych ludzkich relacjach;
*Wzmacnianie i wyzwalanie ludzi dla osiągnięcia dobrostanu;
*Ingeruje w dysfunkcyjne relacje człowieka ze środowiskiem;

5. Jakie są związki pracy socjalnej z pedagogiką społeczną ?
* Koncentruje się na jednostce, jej możliwościach rozwojowych i partycypacyjnych;
*Zajmuje się diagnozą badanej rzeczywistości społeczno - wychowawczej;
*Zajmuje się planowaniem i projektowaniem działań oraz dążeniem do wprowadzenia korzystnych zmian w życiu jednostki czy grupy zgodnie z akceptowanymi wartościami i celami;

6. Jakie są związki pracy socjalnej z socjologią ?
(Są co najmniej dwojakiego rodzaju)
*Wyrażają się one w socjologicznych wariantach i aspektach pracy socjalnej;
*Wyrażają się w metodologiczno – praktycznych impulsach pochodzących z socjologii, które pozwoliły uzyskać przez prace socjalną status anatomicznej dyscypliny;

7. Jakie są związki pracy socjalnej z psychologią ?
*Będąc nauką zorientowaną humanistycznie, wyjaśnia procesy rozwoju jednostki, jej społeczne funkcjonowanie , zachowanie i popędy;
*Ułatwia pracownikowi zrozumienie dlaczego podopieczny jest tym kim jest;
*Dostarcza wiedzę na temat interpretacji i analizy manifestowania potrzeb;
*Pomaga zrozumieć jednostkę jako osobę rozwijającą się i działającą w relacji z innymi;

8.Jakie są związki pracy socjalnej z polityką społeczną?
(Mogą być ujmowane wieloaspektowo, polityka społeczna determinuje pracę społeczną)
*Kształtowanie systemu pomocy społecznej;
*Wyznaczanie zadań dla pracowników;
*Kształtowanie się systemów wspierania osobistego i zbiorowego;
*Kierowanie systemu usług społecznych;

9. Jakie są związki pracy socjalnej z antropologią ?
* antropofilozoficzna koncepcja istoty ludzkiej, która określa cechy właściwe wyłącznie człowiekowi, pomaga w formułowaniu diagnozy i interwencji socjalnej oraz terapii
* antropologia kulturowa, bada zmienność kultur w czasie i przestrzeni w kontekście etnologicznym i wyjaśnia procesy kształtowania się osobowości w kontekście kulturowym.

10. Jakie są praktyczne założenia pracy socjalnej?
11. Jakie są teoretyczne założenia pracy socjalnej ?
* jest to naukowo uzasadniona refleksja nad wiedza, umiejętnościami, motywacjami potrzebnymi do wykonania tego zawodu.
1. Teorie o pracy socjalnej (genezy, rozwoju, roli pomocy socjalnej);
2.Teorie pracy socjalnej(działania tworzące pracę socjalną);
3. Teorie w obszarze pracy socjalnej(inne teorie z których czerpie informacje, zmiany w strukturze społecznej.

12. Jakie są zasady w obszarze pracy społecznej i na czym polega ich stosowanie?
Zasada interwencjonalizmu - niesienie pomocy w sytuacjach zagrożenia;
Zasada sprawiedliwości - przestrzeganie praw człowieka;
Zasada pomocniczości - konieczność udzielania pomocy;
Zasada komplementarności – uzupełnianie się form wsparcia przez różne instytucje społeczne;

13. Co to jest pomoc społeczna i jakie instytucje tworzą system pomocy społecznej w Polsce ?
Pomoc Społeczna jest jedna z instytucji polityki społecznej państwa, której głównym zadaniem jest pomoc osobom i rodzinom w radzeniu sobie w trudnych sytuacjach życiowych, jakich nie mogą one same pokonać przy wykorzystaniu swoich możliwości, uprawnień i własnych środków.

Do jednostek organizacyjnych pomocy społecznej należą:

• regionalne ośrodki polityki społecznej

• powiatowe centra pomocy rodzinie

• ośrodki pomocy społecznej

• domy pomocy społecznej

• placówki specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego

• ośrodki wsparcia

• ośrodki interwencji kryzysowej

14.Jaką wiedzą, umiejętnościami i podstawami powinien charakteryzować się pracownik socjalny w pracy z przypadkiem?

Kompetencje pracownika socjalnego:

• Wiedza;

• Umiejętności;

• Postawy;
  

Umiejętności pracownika socjalnego:

1. Umiejętności metodologiczne - udzielanie porad, obserwowanie, dokonywanie analizy, formułowanie wniosków, diagnozy socjalnej, planu pomocy, stosowanie w praktyce metod i technik monitorowania i ewaluacji;

2. Umiejętności społeczne – komunikacyjne, rozwiązywanie konfliktów, empatia, mediowanie, negocjowanie, aktywizowanie społeczności lokalnej;

3. Umiejętności w stosowaniu wiedzy z zakresu prawa;

4. Umiejętności wskazywania kompetentnych instytucji;

5. Umiejętności menedżerskie - przewidywanie potrzeb społecznych, twórcze rozwiązywanie problemów, organizowanie pracy, kierowanie zespołem, prowadzenie nadzoru;

6. Umiejętność podejmowania decyzji i szybkiej interwencji socjalnej;

7. Umiejętności stosowania w praktyce wiedzy naukowej;

8. Umiejętność wykorzystania zdobyczy technicznych podczas pracy naukowej;
   

15. Diagnoza w pracy socjalnej, jej etapy i techniki.
Diagnoza – Inaczej rozpoznawanie. Jest pierwszym etapem działania. Rozpoznanie poszczególnych przypadków badanego stanu rzeczy, ocenia jego objawów i możliwości przemian.

To rozpoznanie na podstawie zebranych danych i znanych ogólnych prawidłowości badanego i złożonego stanu (problemu).

Etapy diagnozy:

1. Nawiązywanie i modelowanie kontaktu z klientem.

2. Zbieranie informacji o kliencie.

3. Organizacja informacji według kryteriów ich ważności i wiarygodności.

4. Interpretacja informacji w celu wyłonienia głównego problemu.

5. Poszukiwanie z klientem możliwości pomocy i rozwiązań.

6. Ocena sytuacji w kontekście możliwości pozytywnych zmian.

Techniki diagnozy:

• Rozmowa (wywiad swobodny);

• Wywiad środowiskowy;

• Obserwacja;

• Analiza dokumentów;

• Psychodramy, socjodramy;

• Techniki zadaniowe;

16. Zasady w pracy socjalnej z przypadkiem.

1. zasada indywidualizmu i zaufania

2. zasada empatii i celowego wyrażania uczuć

3. zasada komunikacji

4. zasada akceptacji klienta

5. zasada obiektywizmu

6. zasada współpracy

7. zasada odpowiedzialności

8. zasada poufności

17.Na czym polega metoda indywidualnych przypadków i jakie są jej etapy?

Metoda indywidualnych przypadków - Podstawową cechą tej metody jest koncentrowanie się na konkretnej osobie, z którą pracownik socjalny wchodzi w relacje chcąc pomóc zarówno w jej problemach osobistych jak i środowiskowych. Podstawowym narzędziem tej metody jest wywiad środowiskowy i kontrakt socjalny.

Etapy metody indywidualnych przypadków:

Stadium przypadku - opis sytuacji wolny od oceny
Diagnoza - rozpoznanie uwarunkowań problemu w kontekście środowiskowym
Opracowanie planu pracy - wynik dyskusji, porozumienia pomiędzy pracownikiem socjalnym a klientem
Praca z przypadkiem - nadzorowanie przebiegu planu pracy

18.Modele pracy z indywidualnym przypadkiem:

*Psychospołeczny – indywidualne podejście. Odwołuje się do założeń psychoanalizy i psychologii społecznej, poszukując źródeł problemu klienta w jego psychicznych cechach i uwarunkowanej sytuacji w środowisku życia. Obecnie wykorzystywany ze sprawcami i ofiarami przemocy.

*Funkcjonalny – podejście systemowe psychologii rozwojowej – poszukuje rozwiązań w zaburzonych rozwojem psychospołecznym ze względu na pełnione role.

*Zorientowany na rozwiązywanie problemów – oparty na psychologii osobowości i psychologii społecznej- poszukiwanie źródeł problemu w słabych strukturach osobowości

*Modyfikacji zachowań -oparty na psychologii behawioralnej i psychologii zachowań. Zakłada, że każde niezgodne zachowania człowieka można poddawać modyfikacjom. ( np.: praca z dziećmi i młodzieżą )

19. Praca z grupą (etapy, rodzaje, forma)

Metoda grupowa w pracy socjalnej – jest metodą, w której pracownik pomaga pośrednio jednostkom w grupie w ich funkcjonowaniu społecznym poprzez doświadczenia grupowe; jak radzić sobie z ich osobistymi, grupowymi lub społecznymi problemami. Następuje pośrednie oddziaływanie na jednostkę przez grupę. Praca grupowa stwarza kontekst, w którym jednostki wzajemnie sobie pomagają. Jest ona skuteczna w małej grupie (8-12 osób).

Typy grup :

1. Rekreacyjne – świetlice, dzienne domy pomocy społecznej;

2. Umiejętności rekreacyjnych – pracownik socjalny występuje w roli instruktora zajęć – warsztaty terapii zajęciowej;

3. Socjalizacyjne – oparte na metodach zadaniowych, np.: w placówkach opiekuńczo-wychowawczych stwarzanie przestrzeni dla zachowań prospołecznych (kształtowanie do określonych ról społecznych);

4. Terapeutyczne – ukierunkowane na modyfikację zachowań dewiacyjnych;

5. Spotkaniowe – dla osób narażonych na samotność, wykluczenie (treningi komunikacyjne, interpersonalne);

6. Edukacyjne – nastawione na zdobywanie nowej wiedzy i umiejętności, np.: szkolenia dla rodzin zastępczych;

7. Samopomocy – AA, ALATON, ALANON;

Etapy pracy z grupą:

1.Tworzenie grupy
- ułatwianie poznania się uczestników
- dbanie o to, aby wszyscy w grupie mogli zaistnieć
- stworzenie atmosfery bezpieczeństwa/zrozumienia

2.Stabilizacja struktury i norm grupy
- podział ról, funkcji
- korygowanie zachowań niezgodnych z przyjętymi zasadami
- organizowanie współpracy

3.Realizacja celu grupowego - zależna od rodzaju grupy

4.Ocena pracy z grupą i decyzja o jej dalszym losie

20. Metoda organizowania środowiska.
Zastosowania:

1. Pracownik socjalny koncentruje się na społeczności jako grupie.

2. Pracownik socjalny próbuje aktywizować i usprawniać pracę społecznych instytucji, podmiotów i wolontariuszy w środowisku lokalnym.

3. Pracownik socjalny inicjuje i kontroluje działania.

Techniki i formy pracy ze społecznością:

*Monitoring problemów środowiska – dane i raporty pozyskiwane z różnych źródeł.
*Analiza potrzeb i zasobów (ludzkich, instytucjonalnych) – spotkania, zabawa, zebrania, wywiady, ankieta.
*Działania edukacyjne i promocyjne – filmy, pokazy, szkolenia.
*Konsultacje i porady.
*Rzecznictwo.
*Akcje socjalne.
*Projekty socjalne.

21. Jakimi cechami charakteryzuje się rodzina dysfunkcyjna?
Rodzina dysfunkcjonalna jest stworzona przez dysfunkcjonalne małżeństwo, takie małżeństwa zaś tworzą dysfunkcjonalne osoby, które odnajdują się wzajemnie i żenią ze sobą. Jednym z tragicznych faktów jest to, że osoby dysfunkcjonalne prawie zawsze znajdują inną osobę, która działa albo na tym samym, albo na większym poziomie dysfunkcji. 

Cechy rodzin dysfunkcjonalnych:

• Brak w nich intymności. 

• Są "zakorzenione we wstydzie" (dzieci często wstydzą się swojej rodziny). 

• Mają utrwalone, zamrożone, sztywne role. 

• Ich członkowie mają zaplątane granice pomiędzy sobą. Czują się tak, jak czują się inne osoby w rodzinie. 

• Ich członkowie nie mogą zaspokoić swoich indywidualnych potrzeb. Są one odkładane, aby umożliwić zaspokojenie potrzeb systemu. Dlatego w takiej rodzinie prawie zawsze istnieje jakiś niewielki poziom złości i depresji. 

• System komunikacji polega na otwartym konflikcie, albo na zgodzie na to, żeby nie było niezgody. Rzadko dochodzi tam do prawdziwego kontaktu. 

• Indywidualne różnice są poświęcane dla potrzeb systemu. Jednostka istnieje dla rodziny. Taka rodzinę trudno jest opuścić. 

• Zasady są sztywne i nie zmieniają się. Takimi zasadami są na ogół kontrola, perfekcjonizm i oskarżanie. 

• Jawne tajemnice są częścią kłamstw, które trzymają rodzinę w zamrożonym stanie. Tajemnice te każdy zna i udaje, że o niczym nie wie. 

• Zaprzeczanie konfliktom i frustracji tworzy sytuację, w której każdy chce osiągnąć swoje cele siłą woli. Daje to iluzję radzenia sobie z problemem. 

• Ich członkowie odrzucają granice własnej osoby dla podtrzymania systemu rodziny. Jest to równoznaczne z odrzuceniem własnej tożsamości.

22.Na czym polegają działania socjalne na rzecz rodziny ryzyka?

23. Jakie są bariery pracy z rodziną ryzyka?

24.Jakie są programy wsparcia socjalnego na rzecz ubogich, osób starszych, niepełnosprawnych i bezdomnych?

Programy wspierania bezrobotnych:

1. aktywne poszukiwanie pracy i prace interwencyjne

2. udział w szkoleniach i projektach umożliwiających zdobycie nowych kwalifikacji

3. staże absolwenckie

4. kluby dla bezrobotnych

5. kredyty i ulgi podatkowe na uruchamianie własnej działalności

6. projekty w ramach CIS i KIS

Działalność socjalna na rzecz bezdomnych:

• zapewnienie schronienia

• ochrona zdrowia i opieka w sytuacji ograniczonej niezdolności do samodzielności lub choroby

• przydzielanie przysługujących świadczeń

• program wychodzenia z bezdomności

Praca socjalna na rzecz ubóstwa :

• Gwarantowane wynagrodzenie minimalne;

• Poradnictwo socjalne i kompensowanie ubóstwa poprzez włączanie os. Biednych do korzystania z placówek wsparcia dziennego;

• Zwiększenie dostęp udo rynku pracy(kształcenie , doskonalenie)

• Wyrównywanie szans edukacyjnych dla dzieci i młodzieży (stypendia)

• Uruchamianie samopomocy w środowisku życia

• Wczesne diagnozowanie środowiska

Organizacje na rzecz bezdomnych:

• Towarzystwo Pomocy im. Brata Alberta

• Ośrodki Pomocy Społecznej

• Caritas i Monar

• Stowarzyszenia wspólnotowe, zgromadzenia zakonne.

25. Jaka jest istota i rozmiar i rozmiar bezrobocia w Polsce?
*jest długotrwałe;
*ma charakter strukturalny;

26. Jakie są programy i instrumenty wspierania bezrobotnych?
Programy wspierania bezrobotnych:

1. aktywne poszukiwanie pracy i prace interwencyjne

2. udział w szkoleniach i projektach umożliwiających zdobycie nowych kwalifikacji

3. staże absolwenckie

4. kluby dla bezrobotnych

5. kredyty i ulgi podatkowe na uruchamianie własnej działalności

6. projekty w ramach CIS i KIS