1927- 1932- okres przejściowy

Przed 1930	Lata 30-te
Indywidualizm	Zaangażowanie społeczne
Eksperymenty	Poetyka klasycystyczna
Artystostwo	Poezja postaw moralnych
Sensualizm	Metafizyczność
Progresywizm	Katastrofizm
Europeizm	Rodzimość
Czas historyczny	Czas mityczny
Cywilizacja	Natura
Pejzaż miasta	Pejzaż wsi
Racjonalizm	Irracjonalizm
Emocje jasne	Emocje ciemne

GŁÓWNE NURTY PROZY DWUDZIESTOLECIA

• stare pokolenie:

  • otwarcie przez dzieła dojrzałych twórców (Żeromski, Strug, Nałkowska, Kaden)

  • końcowy okres twórczości Władysława Reymonta, Władysława Orkana, Józefa Weyssenhoffa, Aleksandra Świętochowskiego, Włodzimierza Oerzyńskiego

  • Wacław Berent

• problematyka społeczno- polityczna

• tematyka wojenna

• analiza zjawisk społecznych (pewna konwencja literacka)

• nowości:

  • odejście od patosu i emocjonalizmu; groteska, karykatura

  • pogłębiona analiza psychologiczna

  • konkretność czasowo- przestrzenna

  • obrazy codziennej pracy (odejście od abstrakcyjnych dywagacji)

• nurty:

  • WERYZM (dążenie do stworzenia iluzji świata rzeczywistego i pozostawanie w granicach tych praw)

    • tematyka: wojenna, polityczna, uniwersalizm psychologiczny

    • style: klasyczna prostota, ekspresjonizm

    • autentyzm

  • EKSMERYMENT

    • odpowiednik prądów poetyckich

    • kategorie weryzmu i fantastyki są mało istotne

  • FANTASTYKA

    • rodzaje:

      • fantastyka metafizyczna o tonacji okultystyczno- ekspresjonizującej

      • science fiction

      • utopia/ antyutopia

      • fantastyka społeczna

      • fantastyka historiozoficzna → groteska katastroficzna

• prądy:

  • REALIZM:

    • odejście od powieści mieszczańskiej, narratora auktorialnego

    • formy otwarte

    • zmysłowy konkret

    • narracja personalna

    • mowa pozornie zależna

    • poetyka umiaru

    • łagodne środki wyrazu

  • EKSPRESJONIZM

podział:

• programowy („Zdrój”);

• immanentny (określony tak przez krytyków);

charakterystyka ogólna

• termin wieloznaczny; nie można mówić o jednej charakterystyce tego prądu

• motywacja metafizyczna

• subiektywna determinacja przedstawionego świata

• poetyka ekspresji

• ostre środki wyrazu

podział poetyki:

• ekspresjonizm spirytualistyczny, metafizyczny, okultystyczny czy teozoficzny

  • Jerzy Hulewicz Konkrety

  • Stefan Grabiński

• ekspresjonizm halucynacyjnym oniryczny

  • Andrzej Strug

• ekspresjonizm „barokowy”; hiperbolizacja, deformacja

  • Juliusz Kaden- Bandrowski

• ekspresjonizm „antywalorowy”; celowe estetyczne zgrzyty

  • Roman Jaworski

  • Stanisław Ignacy Witkiewicz

• ekspresjonizm społeczny:

  • Jan Wittlin Sól ziemi

• teksty:

  • Stefan Żeromski, Literatura a życie polskie (wymaganie od prozy autotelizmu i uniwersalizmu)

• świat:

  • Marcel Proust W poszukiwaniu straconego czasu 1913- 1927

  • James Joyce Ulisses 1922

  • Franz Kafka Proces 1925