MAKROEKONOMIA –

MAKROEKONOMIA –

GŁÓWNE NURTY

GŁÓWNE NURTY

Ekonomia klasyczna.

Ekonomia klasyczna.

W drugiej połowie XVIII wieku powstaje pierwszy zwarty system

W drugiej połowie XVIII wieku powstaje pierwszy zwarty system

teoretyczny,zwany ekonomią klasyczną (główni przedstawiciele:

teoretyczny,zwany ekonomią klasyczną (główni przedstawiciele:

A. Smith i D.Ricardo

A. Smith i D.Ricardo

).

).



Ekonomia ta daje podstawy dla liberalizmu gospodarczego, czyli teorii głoszącej,

Ekonomia ta daje podstawy dla liberalizmu gospodarczego, czyli teorii głoszącej,

że wolnokonkurencyjna

że wolnokonkurencyjna

gospodarka działa samoczynnie bez zewnętrznej

gospodarka działa samoczynnie bez zewnętrznej

ingerencji i dąży do równowagi („niewidzialna ręka rynku”).

ingerencji i dąży do równowagi („niewidzialna ręka rynku”).



Klasycy traktują społeczeństwo jako sumę podmiotów, kierujących się zasadą

Klasycy traktują społeczeństwo jako sumę podmiotów, kierujących się zasadą

korzyści materialnych (koncepcja człowieka ekonomicznego:

korzyści materialnych (koncepcja człowieka ekonomicznego:

homo

homo

oeconomicus)

oeconomicus)

przyczyniąc się do powiększania bogactwa całej gospodarki.

przyczyniąc się do powiększania bogactwa całej gospodarki.



Prawa ekonomiczne sformułowane na szczeblu mikroekonomicznym

Prawa ekonomiczne sformułowane na szczeblu mikroekonomicznym

przenosi się na szczebel makroekonomiczny.

przenosi się na szczebel makroekonomiczny.



Za istotny składnik modelu klasycznego uważa się także prawo rynków

Za istotny składnik modelu klasycznego uważa się także prawo rynków

J.B. Saya: Podaż sama tworzy popyt.

J.B. Saya: Podaż sama tworzy popyt.

Oznacza to, że produkcja stwarza

Oznacza to, że produkcja stwarza

możliwość zbytu produktów, tzn. tworzy efektywny popyt wystarczający na

możliwość zbytu produktów, tzn. tworzy efektywny popyt wystarczający na

zakup całej sprzedaży. Nie ma tu powodów do wystąpienia nadprodukcji,

zakup całej sprzedaży. Nie ma tu powodów do wystąpienia nadprodukcji,

niepełnego zatrudnienia i nierównowagi między popytem a podażą.

niepełnego zatrudnienia i nierównowagi między popytem a podażą.

Ekonomia neoklasyczna (XIX/XX

Ekonomia neoklasyczna (XIX/XX

w.)

w.)



Neoklasycy, nawiązując do klasyków uważają, że

Neoklasycy, nawiązując do klasyków uważają, że

między poszczególnymi czynnikami działalności

między poszczególnymi czynnikami działalności

gospodarczej istnieje ścisła współzależność;

gospodarczej istnieje ścisła współzależność;



W procesie gospodarczym następuje ostatecznie

W procesie gospodarczym następuje ostatecznie

dopasowanie

się

wielkości

zapewniających

dopasowanie

się

wielkości

zapewniających

równowagę przy pełnym wykorzystaniu potencjału

równowagę przy pełnym wykorzystaniu potencjału

czynników produkcji istniejących w gospodarce

czynników produkcji istniejących w gospodarce

;

;



Badania nad zachowaniem ludzi w mikroskali

Badania nad zachowaniem ludzi w mikroskali

prowadzą do sformułowania równowagi rynku;

prowadzą do sformułowania równowagi rynku;



Przedmiotem ekonomii staje się sposób

Przedmiotem ekonomii staje się sposób

dokonywania

wyborów

ekonomicznych,

dokonywania

wyborów

ekonomicznych,

związany z tzw. RZADKOŚCIĄ na szczeblu

związany z tzw. RZADKOŚCIĄ na szczeblu

mikro i makroekonomicznym

mikro i makroekonomicznym

.

.

KENESIZM i jego ewolucja…

KENESIZM i jego ewolucja…



J.M.KEYNES

(1883-1946)

sprowadza

neoklasyczny system teoretyczny do
marginalnego przypadku równowagi przy
pełnym

wykorzystaniu

czynników

produkcji

;

;



Negując ten system,

Negując ten system,

tworzy ogólną teorię

tworzy ogólną teorię

równowagi w gospodarce przy różnym stopniu

równowagi w gospodarce przy różnym stopniu

wykorzystania potencjału produkcyjnego

wykorzystania potencjału produkcyjnego

.

.

O

O

stopniu wykorzystania tego potencjału

stopniu wykorzystania tego potencjału

decyduje efektywny popyt

decyduje efektywny popyt

(obala prawo

Saya

).

).



Wielkości gospodarcze oraz związki między

Wielkości gospodarcze oraz związki między

nimi

są

rozpatrywane

w

skali

nimi

są

rozpatrywane

w

skali

makroekonomicznym w okresie krótkim.

makroekonomicznym w okresie krótkim.



Kryzysy

pojawiają

się

w

wyniku

Kryzysy

pojawiają

się

w

wyniku

niedostatecznego globalnego popytu, a

niedostatecznego globalnego popytu, a

równowaga makroekonomiczna może istnieć

przy niepełnym wykorzystaniu zasobów

(pracy, kapitału i ziemi).



Kiedy spada popyt w gospodarce i następuje

Kiedy spada popyt w gospodarce i następuje

recesja – państwo może być stymulatorem

recesja – państwo może być stymulatorem

popytu.

popytu.



Konieczna

jest

aktywna

polityka

państwa

Konieczna

jest

aktywna

polityka

państwa

wspomagająca mechanizm rynkowy.

wspomagająca mechanizm rynkowy.



Keynes zwraca uwagę na popytowy efekt

Keynes zwraca uwagę na popytowy efekt

inwestycji

inwestycji

.

.

NEOKEYNESIZM…zwany syntezą

NEOKEYNESIZM…zwany syntezą

neoklasyczną

neoklasyczną



Synteza neoklasyczna polegała na skonstruowaniu

Synteza neoklasyczna polegała na skonstruowaniu

teorii łączącej makroekonomiczne tezy KEYNESA z

teorii łączącej makroekonomiczne tezy KEYNESA z

podstawami neoklasycznej ekonomii.

podstawami neoklasycznej ekonomii.



W krótkim okresie ceny (i płace) są

W krótkim okresie ceny (i płace) są

względnie sztywne (wolno reagują na

względnie sztywne (wolno reagują na

zmiany popytu).

zmiany popytu).

Spadek popytu globalnego

Spadek popytu globalnego

musi więc spowodować recesję

musi więc spowodować recesję

. Rząd

. Rząd

powinien temu przeciwdziałać (głównie

powinien temu przeciwdziałać (głównie

przez politykę stabilizacyjną - fiskalną).

przez politykę stabilizacyjną - fiskalną).



W długim okresie gospodarka wraca do stanu

W długim okresie gospodarka wraca do stanu

równowagi przy pełnym wykorzystaniu zasobów

równowagi przy pełnym wykorzystaniu zasobów

.

.

Rośnie rola polityki podażowej skierowanej na

Rośnie rola polityki podażowej skierowanej na

podniesienie produkcji potencjalnej.

podniesienie produkcji potencjalnej.



Przedstawiciele:Hicks, Samuelson, Tobin,

Przedstawiciele:Hicks, Samuelson, Tobin,

POSTKEYNESIZM…

POSTKEYNESIZM…



Samoczynny mechanizm rynkowy nie

Samoczynny mechanizm rynkowy nie

jest w stanie przywrócić równowagi

jest w stanie przywrócić równowagi

rynkowej zarówno w krótkim jak i w

rynkowej zarówno w krótkim jak i w

długim okresie.

długim okresie.



Od interwencyjnej roli państwa zależy

Od interwencyjnej roli państwa zależy

nie tylko tempo dochodzenia równowagi

nie tylko tempo dochodzenia równowagi

(jak twierdzą neokeynesiści), lecz w

(jak twierdzą neokeynesiści), lecz w

ogóle możliwość jej przywrócenia.

ogóle możliwość jej przywrócenia.



Przedstawiciele:

Robinson,

Harrod,

Przedstawiciele:

Robinson,

Harrod,

Kaldor, Kalecki.

Kaldor, Kalecki.

Monetaryzm…

Monetaryzm…



Pojawienie się monetaryzmu w latach 70. XX wieku uznano za

Pojawienie się monetaryzmu w latach 70. XX wieku uznano za

„kontrrewolucję” w stosunku do keynesizmu.

„kontrrewolucję” w stosunku do keynesizmu.



Kierunek obejmuje dorobek teoretyczny M.Friedmana i jego

Kierunek obejmuje dorobek teoretyczny M.Friedmana i jego

uczniów

uczniów

.

.



Wg monetarystów, PIENIĄDZ MA CHARAKTER NEUTRALNY, tzn. że

Wg monetarystów, PIENIĄDZ MA CHARAKTER NEUTRALNY, tzn. że

zmiana jego ilości w obiegu powoduje wyłącznie zmiany wielkości

zmiana jego ilości w obiegu powoduje wyłącznie zmiany wielkości

nominalnych tj. cen, a nie wpływa na zmianę wielkości realnych tj.

nominalnych tj. cen, a nie wpływa na zmianę wielkości realnych tj.

produkcji i zatrudnienia

produkcji i zatrudnienia

.

.



Polityka stymulowania popytu globalnego prowadzi do inflacji

Polityka stymulowania popytu globalnego prowadzi do inflacji

związanej z powiększaniem ilości pieniądza w obiegu.

związanej z powiększaniem ilości pieniądza w obiegu.



Zasadniczym celem państwa powinno być zwalczanie inflacji

Zasadniczym celem państwa powinno być zwalczanie inflacji

(pojmowanej jako zjawisko pieniężne).

(pojmowanej jako zjawisko pieniężne).



Tempo wzrostu podaży pieniądza powinno być stałe i równać się

Tempo wzrostu podaży pieniądza powinno być stałe i równać się

naturalnej stopie wzrostu potencjału podażowego gospodarki.

naturalnej stopie wzrostu potencjału podażowego gospodarki.

Gospodarka w długim okresie zbliża się do stanu pełnego

Gospodarka w długim okresie zbliża się do stanu pełnego

wykorzystania zasobów.

wykorzystania zasobów.



Poza polityką kontroli podaży pieniądza przez bank centralny -

państwo (tj. rząd i parlament) powinno zmierzać do podnoszenia

poziomu produkcji potencjalnej (polityka podażowa).

Nowa Ekonomia Klasyczna

Nowa Ekonomia Klasyczna

(NEK)

(NEK)



Opiera się na założeniu pełnej elastyczności rynków, teorii

Opiera się na założeniu pełnej elastyczności rynków, teorii

racjonalnych oczekiwań oraz monetarystycznej koncepcji inflacji.

racjonalnych oczekiwań oraz monetarystycznej koncepcji inflacji.



Założenie pełnej elastyczności rynków oznacza

Założenie pełnej elastyczności rynków oznacza

, że wszystkie stany

, że wszystkie stany

nierównowagi są niemal natychmiast likwidowane i transakcje są

nierównowagi są niemal natychmiast likwidowane i transakcje są

realizowane po cenach równowagi rynkowej. Dostosowania cen i płac są

realizowane po cenach równowagi rynkowej. Dostosowania cen i płac są

natychmiastowe.

natychmiastowe.



Hipoteza racjonalnych oczekiwań zakłada,

Hipoteza racjonalnych oczekiwań zakłada,

że ludzie analizując np..

że ludzie analizując np..

prowadzoną przez rząd politykę ekonomiczną, oprócz przebiegu danego

prowadzoną przez rząd politykę ekonomiczną, oprócz przebiegu danego

zjawiska z przeszłości, wykorzystują wszelkie dostępne informacje, które

zjawiska z przeszłości, wykorzystują wszelkie dostępne informacje, które

mogą im ułatwić prognozowanie. (np.. Podmioty gospodarcze na

mogą im ułatwić prognozowanie. (np.. Podmioty gospodarcze na

podstawie kształtowania się odpowiednich agregatów pieniężnych M1 i

podstawie kształtowania się odpowiednich agregatów pieniężnych M1 i

M2

potrafią

przewidzieć

stopę

inflacji

w

przyszłości).

M2

potrafią

przewidzieć

stopę

inflacji

w

przyszłości).

Tylko

Tylko

niespodziewane tzw. szoki zewnętrzne mogą spowodować błędność

niespodziewane tzw. szoki zewnętrzne mogą spowodować błędność

prognoz

prognoz

. Prowadzi to do tezy o całkowitej nieskuteczności polityki

. Prowadzi to do tezy o całkowitej nieskuteczności polityki

stabilizacyjnej państwa. Wszelka zamierzona zmiana polityki jest przez

stabilizacyjnej państwa. Wszelka zamierzona zmiana polityki jest przez

podmioty antycypowana i tym samym neutralizowana.

podmioty antycypowana i tym samym neutralizowana.



Polityka gospodarcza państwa powinna skupić się na kontrolowaniu

poziomu cen i polityce podażowej zmierzającej do zwiększania produkcji

potencjalnej (stabilne reguły funkcjonowania gospodarki, obniżanie podatków,

niskie wydatki państwa).



Główni przedstawiciele:

Główni przedstawiciele:

R.Lucas, T.Sargent, R.Barro

R.Lucas, T.Sargent, R.Barro

Inne ważne nurty:

Inne ważne nurty:



Marksizm.

Marksizm.



Ekonomiczna teoria polityki( teoria wyboru

Ekonomiczna teoria polityki( teoria wyboru

publicznego w USA, nowa ekonomia polityczna

publicznego w USA, nowa ekonomia polityczna

w Europie)-

w Europie)-

bada interakcje między sferą ekonomii i

bada interakcje między sferą ekonomii i

sferą polityki.

sferą polityki.



Ekonomia podaży

Ekonomia podaży

(zalecana polityka podażowa

(zalecana polityka podażowa

zorientowana na podnoszenie produkcji potencjalnej).

zorientowana na podnoszenie produkcji potencjalnej).



Instytucjonalizm

Instytucjonalizm

( zjawiska rynkowe należy wiązać

( zjawiska rynkowe należy wiązać

z pozaekonomicznymi instytucjami społecznymi).

z pozaekonomicznymi instytucjami społecznymi).

Polscy ekonomiści o światowej

Polscy ekonomiści o światowej

renomie:

renomie:



Michał

Kalecki

(1899-1970)

Michał

Kalecki

(1899-1970)

–

reprezentował

–

reprezentował

postkeynesizm, był twórcą teorii koniunktury, teorii

postkeynesizm, był twórcą teorii koniunktury, teorii

wzrostu i rozwoju gospodarczego

wzrostu i rozwoju gospodarczego

.

.



Oskar Lange (1904 – 1965),

Oskar Lange (1904 – 1965),

zajmował się teorią

zajmował się teorią

ekonomii, ekonometrią i cybernetyką. Absolwent UJ

ekonomii, ekonometrią i cybernetyką. Absolwent UJ

,

,

asystent A.Krzyżanowskiego

asystent A.Krzyżanowskiego

.

.

Doktorat z ekonomii w

Doktorat z ekonomii w

1928

r.(Koniunktura

gospodarcza

w

życiu

1928

r.(Koniunktura

gospodarcza

w

życiu

gospodarczym Polski), habilitacja ze statystyki w

gospodarczym Polski), habilitacja ze statystyki w

1931

r.(Statystyczne

badania

koniunktury

1931

r.(Statystyczne

badania

koniunktury

gospodarczej).

Przed

II

wojną

św.

Otrzymał

gospodarczej).

Przed

II

wojną

św.

Otrzymał

stypendium Rockefellera i i wyjechał na studia do

stypendium Rockefellera i i wyjechał na studia do

Anglii. Od 1939 roku. Profesor ekonomii i statystyki

Anglii. Od 1939 roku. Profesor ekonomii i statystyki

w Chicago. Wykładał również w Columbii, Oxfordzie,

w Chicago. Wykładał również w Columbii, Oxfordzie,

Cambrige,

Moskwie,

Kalkucie,

Rzymie

i

na

Cambrige,

Moskwie,

Kalkucie,

Rzymie

i

na

Harwardzie.

Harwardzie.

Adam Krzyżanowski

Adam Krzyżanowski

–

–

twórca tzw.

twórca tzw.

szkoły krakowskiej w ekonomii

szkoły krakowskiej w ekonomii

(1873-1963)-nurt

(1873-1963)-nurt

neoklasyczny.

neoklasyczny.



Główne prace: Pieniądz (1911), Założenia ekonomiki (1919),

Główne prace: Pieniądz (1911), Założenia ekonomiki (1919),

Polityka i gospodarstwo (1931), Wiek XX (1947).

Polityka i gospodarstwo (1931), Wiek XX (1947).



Od 1912 roku profesor, kierownik I Katedry Ekonomii

Od 1912 roku profesor, kierownik I Katedry Ekonomii

Politycznej UJ. W latach 1927/1928 oraz 1930/1931

Politycznej UJ. W latach 1927/1928 oraz 1930/1931

Dziekan Wydziału Prawa UJ. W latach 1933/1934 i

Dziekan Wydziału Prawa UJ. W latach 1933/1934 i

1937/1938 Prorektor UJ. W 1958 r. doctor h.c. UJ.

1937/1938 Prorektor UJ. W 1958 r. doctor h.c. UJ.



6.11.1939 r. aresztowany wraz z innymi profesorami

6.11.1939 r. aresztowany wraz z innymi profesorami

UJ. Po powrocie z obozu ropoczął swoją działalność

UJ. Po powrocie z obozu ropoczął swoją działalność

konspiracyjną od 1.10.1943 roku.

konspiracyjną od 1.10.1943 roku.



UWAGA:

Jak będziesz w Collegium Novum UJ, zobacz

obok Sali nr 52 (II piętro ) tablicę pamiątkową, pod

którą składane są kwiaty co roku w dniu 6 listopada.

NIE ZAPOMNIJ PRZECZYTAĆ!