Socjologia

Wykład 2 – 10.10.2013

Kultura

• Kultura jako wyróżnik człowieka – człowiek jest twórcą i uczestnikiem kultury

• Kultura to „wszystko, co jest stworzone przez człowieka, co jest przez niego nabywane przez uczenie się i przekazywane innym ludziom, a także następnym pokoleniom w drodze informacji pozagenetycznej” B. Szacka

• „Całościowy sposób życia charakterystyczny dla danej zbiorowości, na której składa się wszystko to, co ludzie robią, myślą i posiadają jako członkowie społeczeństwa” P. Sztompka

• Cechy kultury jako atrybutu człowieczeństwa:

  • Obejmuje całość życia człowieka

  • Nie ma charakteru wartościującego

  • Twór zbiorowy, nie indywidualny

  • Zmienia się i narasta w czasie

• Na kulturę składają się określone wzory zachowania, wartości i wyrastające z tych wartości normy, a także sankcje skłaniające do ich przestrzegania

• Wzory zachowania mogą być:

  • Idealne

  • Realne

  • Jawne, uświadomione

  • Ukryte

• Wartości kulturowe – reguły, których przedmiotem są cele działania: mówiące, jakie cele są godne, słuszne, właściwie, wartości wskazują do czego ludzie powinni dążyć.

• Normy kulturowe – reguły, których przedmiotem są sposoby czy metody działania, środki stosowane dla osiągnięcia celu. Normy wskazują, jak, w jaki sposób ludzie powinni dążyć do realizacji wartości.

• Rodzaje wartości:

  • Uznawane

  • Odczuwane

  • Realizowane

• Siła regulacji reguł kulturowych:

  • Imperatywy kulturowe, zakazy (musi lub nie wolno, nie można)

  • Przyzwolenia (może lub wolno)

  • Zalecenia, preferencje (dobrze by było, żeby…)

• Sankcje – system kar i nagród, za pomocą których zbiorowość zachęca jednostki do pewnych zachowań uważanych za pożądane, a zniechęca do innych, niepożądanych.

• Sankcje mogą być:

  • Formalne

  • Nieformalne, obyczajowe

• Subkultury – odrębne sposoby życia mniejszych zbiorowości mieszczących się w zasięgu uznanej przez ich członków kultury szerszej, nadrzędnej, dominującej.

• Kontrkultury – sposób życia świadomie i celowo przeciwstawiany dominującej w danym społeczeństwie kulturze (np. grupy anarchistyczne).

• Etnocentryzm – „nasza kultura jest najlepsza”

• Relatywizm kulturowy jako:

  • Zasada metodologiczna

  • Element światopoglądu

  • Teoria i filozofia człowieka (kulturalizm)

  • Relatywizm wartości (ale uniwersalia, powszechniki kulturowe)

• Dyfuzja kultur – przepływ elementów kulturowych lub całych konfiguracji kulturowych między odmiennymi kulturami.

• Akulturacja – proces wdrażania jednostki do kultury innej niż ta, którą nabyła przez wychowanie.

• Kultura a gospodarka:

  • Kultura jako czynnik rozwoju gospodarczego

  • Zarządzanie w organizacjach międzykulturowych

  • Kultura a marketing