ANALIZA TRANSAKCYJNA

Eric Berne

1910 – 1970

Emocjonująca metoda rozumienia siebie i innych w celu polepszenia stosunków interpersonalnych

• Transakcja to moment, w którym jeden człowiek zauważa drugiego człowieka i daje mu to do zrozumienia.

• W języku analizy transakcyjnej mówi się wówczas, że pojawiły się znaki rozpoznania istnienia i wartości drugiej osoby (wzmocnienia).

• Wyróżnia się znaki pozytywne, zwane głaskami, i znaki negatywne, zwane kopniakami lub kolczatkami.

• Każdy z nas potrzebuje kontaktów z drugim człowiekiem, zarówno fizycznych, jak i psychicznych.

• Jeżeli dostajemy dużo dobrych bodźców rozwijamy się prawidłowo, jeżeli zostaniemy ich pozbawieni – nie.

• W przypadku małych dzieci pozbawienie bodźców – deprywacja sensoryczna – może doprowadzić nawet do śmierci.

STANY JA

• "Ja" to spójny system uczuć i doświadczeń powiązanych z odpowiadającym im zbiorem zachowań.

• Każda osoba przejawia trzy stany "JA": ja"rodzic, "ja" dziecko, "ja" dorosły.

• Ja jest spójnym zbiorem uczuć, emocji , doświadczeń i zachowań,

• Człowiek komunikuje się poprzez jeden z własnych stanów JA, wysyłając sygnał do któregoś ze stanów Ja drugiej osoby.

"JA" RODZIC

• zawiera postawy i zachowania pochodzące ze źródeł zewnętrznych, zazwyczaj od rodziców.

• mówi, co robić, jak i kiedy to robić.

• jego obecność przejawia się w formie przesądów, zachowań krytycznych i ochraniających.

RODZIC OPIEKUŃCZY : służy pomocą, kocha i opiekuje się dzieckiem, karmi je, pomaga mu, daje mu różne rzeczy, wyraża aprobatę, wspiera, zachęca.

RODZIC KARCĄCY: daje nam znać, że robimy coś nie tak, jak należy, mówi nam, jak i kiedy robić rzeczy „właściwe", kiedy powiedzieć „proszę", „dziękuję", kiedy podzielić się czymś z innymi, jak używać widelca i noża we właściwy sposób, może również grozić lub spuścić lanie, aby pomóc dziecku „robić to, co właściwe".

"JA" DZIECKO

• obejmuje popędy naturalne,

• to cząstka, która czuje, zawiera zapisy doświadczeń z okresu bardzo wczesnego dzieciństwa, dziecięce reakcje i postawy,

• to bardzo silna część "ja„,

• lubi się bawić, potrzebuje miłości, przeżywa mnóstwo uczuć.

"Ja" dorosły

• jest ukierunkowany na realną teraźniejszość i obiektywne zbierania informacji,

• jest elastyczny, inteligentny, bezstronny,

• jest tą częścią "ja", która myśli, uczy się i rozumie.

Czasami stany Ja zachodzą na siebie, granice są zbyt sztywne, płynne, uszkodzone.

ROZWÓJ TO INTEGROWANIE DOROSŁEGO PRZEZ ROZWÓJ PODSTRUKTUR:

• ETHOS ( RODZIC DOROSŁEGO).

• PATHOS ( DZIECKO DOROSŁEGO).

• KOMPUTER (DOROSŁY DOROSŁEGO).

"

POZYCJE PSYCHOLOGICZNE

• I. Ja jestem OK. Ty jesteś OK.

• II. Ja jestem OK. Ty nie jesteś OK.

• III. Ja nie jestem OK. Ty jesteś OK.

• IV. Ja nie jestem OK. Ty nie jesteś

OK.

Konsekwencją przyjętych pozycji są skrypty, czyli plany życiowe przypominające scenariusze sztuk i wyznaczające człowiekowi rolę do odegrania.

Dążenie do autonomii:

• świadomość

• spontaniczność

• intymność

\

Wygrać to

reagować autentycznie, to być sobą, umieć wyrażać niepowtarzalny charakter własnej osobowości, a jednocześnie akceptować innych, to być odpowiedzialnym za własne życie.

Wygrać to

wiedzieć, że : jest czas na agresywność i czas na bierność, jest czas na bycie razem i na samotność, jest czas walki i czas miłości, pracy i zabawy, czas płaczu i radości, czas słów i czas milczenia.

Na podstawie:

MURIEL JAMES, DOROTHY JONGERWARD
Narodzić się, by wygrać