Wpływ turystyki na bilans płatniczy
Bilans płatniczy jest syntetycznym zestawieniem wszystkich płatności dokonanych między rezydentami danego kraju a zagranicą w danym okresie, zazwyczaj w określonym roku. Można wyróżnić trzy podstawowe części bilansu płatniczego każdego kraju: bilans obrotów bieżących, bilans obrotów kapitałowych oraz bilans obrotów wyrównawczych.
Z rachunkowego punktu widzenia bilans płatniczy, jak wskazuje jego nazwa, jest zawsze zrównoważony.
BOB + BOK + BOW= O,
gdzie: BOB - bilans obrotów bieżących, BOK - bilans obrotów kapitałowych, BOW - bilans obrotów wyrównawczych.
Mimo że równość ta jest zawsze zachowana, jej poszczególne elementy przyjmują wartości bądź ujemne, bądź dodatnie. W ostatecznym efekcie dodatnie saldo obrotów dewizowych (tj. BOW) jest równoznaczne ze zmniejszeniem wielkości netto zasobów dewiz banku centralnego lub zmniejszeniem wielkości zobowiązań wobec banku centralnego.
Bilans obrotów bieżących obejmuje wszystkie jego płatności związane z wymianą towarów i usług oraz koszty obsługi kapitału zagranicznego. W jego skład wchodzi m.in. eksport i import turystyczny.
BOB = BH + BU + BOM.
gdzie: BH — bilans handlowy, BU — bilans obrotu usługami, BOM — bilans obrotów majątkowych.
Bilans turystyczny, czyli zestawienie wszystkich wpływów i wydatków, jakie powstają w wyniku eksportu i importu produktu turystycznego, zawiera się więc w bilansie obrotu usługami. Bilans turystyczny może znacząco wpływać na bilans obrotów bieżących i równoważyć ujemne saldo obrotu towarowego. Ma to miejsce nie tylko w przypadku tzw. monokultur turystycznych, ale też w przypadku wielu państw rozwiniętych.
Przyjmując założenie, że poza bilansem handlowym wszystkie inne pozycje bilansu płatniczego są zrównoważone, można badać wpływ bilansu turystycznego na bilans obrotów bieżących. O tym zatem, jak turystyka wpłynie na kształtowanie się tego ostatniego, decydują wzajemne relacje między wielkością salda bilansu handlowego (BH) i turystycznego (.67). W rezultacie mogą wystąpić następujące warianty14:
1. BH > O BT > O BOB > O
II. BH > O BT < O l BH\ > \ BT\ BOB > O
III. BH < O BT > O l BH\ < l BT\ BOB > O
IV. BH<OBT>0 l
BH\ > \ BT\ BOB
< O
V.
BH<0
BT<0 BOB<0