Skóra

Skóra jest narządem pokrywającym i osłaniającym ustrój. Ogólna powierzchnia skóry u człowieka wynosi 1,5-2 m2, a grubość wynosi 1,5-5 mm. Składa się z trzech warstw: naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej. Naskórek składa się głównie z dojrzewających komórek nabłonkowych, nazywanych keratynocytami i tworzy kilka warstw: podstawną, kolczystą, jasną,ziarnistą i rogową . W skórze właściwej utworzonej z tkanki łącznej znajdują się włókna kolagenowe i elastyna oraz elementy komórkowe: fibroblasty, mastocyty i komórki krwi oraz naczynia i nerwy. Tkankę podskórną tworzy tkanka tłuszczowa i łączna. W skórze znajdują się przydatki skóry: gruczoły potowe (ekrynowe i apokrynowe), gruczoły łojowe, paznokcie i włosy.Podstawowe funkcje skóry to:

- izolacja środowiska wewnętrznego od zewnętrznego (czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych)

- udział w oddychaniu (tylko kręgowce niższe)

- termoregulacja

- udział w gospodarce wodno-elektrolitowej (gruczoły potowe)

- odbiór bodźców ze środowiska zewnętrznego (dotyk, ból, ciepło, zimno)

- wchłanianie niektórych substancji

- gospodarka tłuszczowa

- gospodarka witaminowa

- wydzielanie dokrewne i reakcje odpornościowe

Podział chorób skóry

Ze względu na etiologię, można podzielić choroby skóry na bakteryjne, grzybicze, pasożytnicze, wirusowe, autoimmunologiczne, alergiczne, uwarunkowane genetycznie, wywołane czynnikami fizykalnymi, zawodowe, osutki polekowe.

Ze względu na charakter wykwitów pierwotnych lub typ zmian skórnych wyróżnia się dermatozy: rumieniowe, rumieniowo-złuszczające, grudkowe, choroby pęcherzowe, łuszczycę i choroby łuszczycopodobne.

Ze względu na charakterystyczny obraz mikroskopowy zostały wyodrębnione ziarniniaki, nowotwory złośliwe, chłoniaki.

Ze względu na skłonność do zajmowania poszczególnych struktur wyróżniono: choroby błon śluzowych, choroby naczyniowe skóry, zaburzenia barwnikowe, choroby gruczołów potowych, łojowych, włosów i paznokci.

Wyróżniamy:

Albinizm (bielactwo) - brak pigmentu w skórze, tworach skórnych, włosach i tęczówce oka. Chorzy nie mający pigmentu w skórze są wrażliwi na działanie promieni słonecznych, mają bardzo jasną skórę, białe włosy, rzęsy i brwi. Dziecko z albinizmem rodzi się różowawe, co jest spowodowane prześwitywaniem naczyń krwionośnych. Tęczówka ich oka jest bezbarwna, przeświecają przez nią naczynia krwionośne, co nadaje oku czerwoną barwę. Albinizm wywołany jest przez brak enzymu tyrozynazy przekształcającego prekursor melaniny w barwnik melaninę. Warunkuje go gen recesywny homozygotyczny. Cechę tę zaliczamy do genetycznych anomalii pigmentacji, która jest niekorzystna dla osobnika.

Atopowe zapalenie skóry, zwane też egzemą, wypryskiem atopowym, lub świerzbiączką jest chorobą zaliczaną do chorób atopowych, psychosomatycznych. Skóra chorego pod wpływem substancji drażniących, alergenów lub pewnych pokarmów (jajka, mleko, białko pszenicy, czekolada, truskawki), traci barierę ochronną zbudowaną z lipidów i pada ofiarą innych szkodliwych substancji pochodzenia zewnętrznego. Głównymi objawami atopowego zapalenia skóry są zaczerwienienie i suchość skóry, jej swędzenie i skłonność do nawrotowych zakażeń bakteryjnych. Zmiany najczęściej lokalizują się na zgięciach łokciowych i kolanowych, na twarzy i szyi, ale mogą obejmować całe ciało.

Choroba Bowena - postać raka przedinwazyjnego skóry; pojedyncze lub mnogie ogniska, dobrze odgraniczone od skóry zdrowej, brunatnawej barwy, o hiperkeratotycznej lub gładkiej powierzchni.

Choroba Dariera - rzadka, genetycznie uwarunkowana choroba skóry, spowodowana zaburzeniem rogowacenia w obrębie mieszków włosowych i poza nimi. Zmiany dotyczą skóry, paznokci i błon śluzowych.

Choroba Hecka - choroba skóry, objawiająca się zmianami grudkowymi w obrębie błon śluzowych jamy ustnej.

Choroba Rittera - ciężka choroba skóry występująca głównie u noworodków, zapalenie pęcherzowe i złuszczające skóry noworodków, efekt działania wytwarzanej przez gronkowca złocistego egzotoksyny epidermolitycznej - eksfoliatyny. Toksyna ta powoduje powstawanie rozległych pęcherzy, złuszczanie naskórka i odsłanianie skóry właściwej na dużych przestrzeniach.

Choroba Webera-Christiana (choroba Pfeifera-Christiana-Webera) - choroba, będąca jedną z postaci zapalenia tkanki tłuszczowej (postać samoistna).

Ciemieniucha - częsta przypadłość występująca u niemowląt wkrótce po urodzeniu w postaci nadmiernie złuszczania się owłosionej skóry główki. Mogą też tworzyć żółtawe łuski; miejsca te nie swędzą. Nie jest groźna. Przyczyną są przejściowe zaburzenia w pracy gruczołów łojowych, które mijają koło 3. miesiąca życia. Najczęściej zwalcza się ją za pomocą codziennego mycia głowy szamponem i nacierania skóry oliwką lub wazeliną.

Czyrak - ropne zapalenie okołomieszkowe z wytworzeniem czopa martwiczego, ma postać z początku guzka, potem krosty, spowodowane zakażeniem gronkowcowym. W przypadku mnogich czyraków stosuje się termin czyraczność.

Dermatofity - grzyby atakujące wyłącznie skórę, paznokcie i włosy. Mają rzadką zdolność do rozkładania keratyny. Zakażenie następuje przez kontakt z chorymi zwierzętami (np. świnka morska, mysz, bydło) lub ludźmi (pośrednio przez używanie wpólnych butów, skarpetek itp). Choroby wywoływane przez dermatofity: grzybica powierzchowna, grzybica woszczynowa - może pozostawić trwałe wyłysienie lub włosy mogą być matowe i połamane, grzybica głęboka - następuje przez kontakt z chorymi zwierzętami, grzybica stóp - występuje najcześciej i rozwija się w przestrzeniach miedzypalcowych.

Drożdżyca to grzybicza infekcja skóry, błon śluzowych, paznokci i wyjątkowo rzadko infekcja uogólniona. Choroba ta najczęściej jest wywołana drożdżakami chorobotwórczymi z rodzaju Candida. Drożdżycę rozpoznaje się głównie poprzez badania mikroskopowe i hodowlane.

Erythema gyratum repens jest to rzadko występujący skórny marker nowotworów narządów wewnętrznych. W każdym przypadku istnieje konieczność poszukiwania nowotworu.

Erytroplazja Queyrata - postać raka przedinwazyjnego skóry; pojedyncza odgraniczona zmiana, sinoczerwonej barwy, o gładkiej, błyszczącej powierzchni, zlokalizowana na żołędzi prącia. Tę jednostkę chorobową uważa się za szczególną postać choroby Bowena, lub określa jako chorobę Bowena żołędzi prącia.

Grzybice, mikozy - grupa wysoce zaraźliwych chorób zakaźnych ludzi i zwierząt wywoływana przez mikroskopijne grzyby. Do zakażenia się grzybicą może dojść w wyniku kontaktu z chorym człowiekiem, lub zwierzęciem a także przez kontakt z przedmiotami, których używał chory. Rodzaje grzybic skórnych: Łupież pstry, Grzybice skóry gładkiej, Grzybice skóry owłosionej głowy, Grzybica paznokci

Kurzajki (Brodawki) - małe, przypominające pęcherze lub odciski narośla wywołane przez wirusa brodawczaka ludzkiego HPV. Najczęściej występują na skórze, zwłaszcza okolicach dłoni i stóp, pojawiają się także na śluzówkach, jak i narządach płciowych.

Liszaj płaski to przewlekła choroba skóry i paznokci często również błon śluzowych cechująca się powstaniem drobnych czerwonych grudek, które nierzadko wywołują silny świąd.

Mięczak zakaźny - choroba wywoływana przez wirus z grupy ospy (Poxvirus), objawiająca się zmianami na skórze o charakterze twardych woskowobiałych guzków.

Zespół Peutza-Jeghersa - charakteryzuje się plamami melanocytowymi w okolicach warg i policzków oraz obecnością polipów w przewodzie pokarmowym (głównie o typie hamartoma). Polipy mogą występować w każdym odcinku przewodu pokarmowego, ale najczęściej dotyczą jelita cienkiego. Ujawniają się zwykle u młodych dorosłych, u których bywają przyczyną krwawienia z odbytnicy, niedokrwistości, a nawet wgłobienia jelit.

Pleśniawkami nazywa się powierzchowną infekcję błony śluzowej jamy ustnej drożdżakiem. Występują one w jamie ustnej, na języku i na podniebieniu w postaci białych plamek przypominających ścięte mleko. Pojedyncze plamki mogą zlewać się w większe wysepki, niekiedy tworzy się jednolita biała warstwa grzyba, który jest przyczyną pleśniawek. W niektórych przypadkach zakażenie może przejść na przełyk, krtań, tchawicę i oskrzela.

Pokrzywka - jest to niejednolity zespół chorobowy, w którym wykwitem pierwotnym jest bąbel pokrzywkowy, charakteryzuje się obrzękiem, zabarwieniem różowym lub porcelanowobiałym.

Zmiana skórna powstaje szybko i ustępuje bez pozostawienia śladów po kilku - kilkunastu godzinach. Zwykle towarzyszy temu świąd. Bąble są różnej wielkości ułożone symetrycznie.

Półpasiec - to ostra wirusowa choroba zakaźna, której czynnikiem wywołującym jest wirus varicella zoster. Jest to ten sam wirus, który wywołuje ospę wietrzną. Częściej zapadają na półpasiec osoby dorosłe, a zachorowalność wzrasta z wiekiem. Schorzenie występuje u osób, które przebyły w przeszłości ospę wietrzną i u których doszło do reaktywacji utajonego zakażenia w zwojach czuciowych lub zakażenie nastąpiło w wyniku zetknięcia się z chorym na wietrzną ospę.

Pęcherzyca - to grupa schorzeń autoimmunologicznych, których wiodącym objawem jest tworzenie się pęcherzy śródnaskórkowych, których powstawanie jest uzależnione od utraty połączeń między komórkami naskórka (lub komórek nabłonka wielowarstwowego błony śluzowej), wskutek działania przeciwciał skierowanych przeciwko cząsteczkom wiążących te komórki.

Rogowacenie mieszkowe - choroba skóry, polegająca na nadmiernym rogowaceniu ujść mieszków włosowych. Wokół nich pojawiają się grudki przymieszkowe, opatrzone czopem rogowym. Skóra pokryta hiperkeratotycznymi grudkami jest sucha i szorstka, sprawia wrażenie tarki, przypomina trwałą "gęsią skórkę". Najczęściej występuje na kończynach. Choroba ta może być dziedziczna lub może być wywołana niedoborem witaminy A.

Rumień guzowaty - są to duże ostrozapalne, bolesne, czerwone guzy lokalizujące się najczęściej po stronie wyprostnej podudzi, ale pojedyncze guzy mogą występować również na udach i przedramionach. Nie podlegają rozpadowi, ustępują bez pozostawiania blizn. Często są objawem innych chorób lub jako nadwrażliwość na leki. Chorobie towarzyszy temperatury i bóle stawowe.

Rumień wielopostaciowy (erythrema multiforme, EM) - zespół nadwrażliwości na różnorodne czynniki (infekcyjne, chemiczne, leki) o różnym nasileniu. W zależności od przebiegu rozróżnia się trzy formy: erythrema multiforme minor, Zespół Stevensa-Johnsona, Zespół Lyella

Rybia łuska nabyta - należy do zespołów paraneoplastycznych. Charakteryzuje się uogólnionym nadmiernym rogowaceniem z towarzyszącym tworzeniem się rybiopodobnych łusek na skórze. Pojawia się w starszym wieku. Nasilenie zmian koreluje dodatnio z rozwojem nowotworu. Często towarzyszy nowotworom narządów wewnętrznych oraz chorobie Hodgkina.

Róża to najpoważniejsza choroba skóry wywołana przez paciorkowce. Jest ostrym stanem zapalnym skóry i tkanki podskórnej charakteryzującym się wysoką temperaturą ciała i szybkim przebiegiem. Róża może powodować poważne zaburzenia ogólnoustrojowe.

Skóra pergaminowa (skóra pergaminowata i barwnikowa) - bardzo rzadkie schorzenie dziedziczone autosomalnie recesywnie, spowodowane genetycznym defektem polimerazy DNA - skutkiem czego dochodzi do niereperowanych uszkodzeń DNA w komórkach skóry narażonych na działanie promieni UV.

Toczeń rumieniowaty układowy - choroba autoimmunologiczna. System odpornościowy uszkadza tkanki oraz komórki własnego organizmu. Dochodzi do uszkodzenia skóry, stawów, nerek, serca, płuc, mózgu.

Trądzik chlorowy - dermatologiczny zespół chorobowy związany z ekspozycją na dioksyny. Skóra twarzy i małżowin usznych jest nieregularnie wzniesiona, na niej stwierdza się występowanie licznych zaskórników, tworzących stwardniałe skupienia i zgrubienia. Gruczoły łojowe są poszerzone, ich ujścia są zaczopowane przez masy rogowo-łojowe, istnieje tendencja do tworzenia torbieli łojowo-rogowych.

Trądzik młodzieńczy - choroba skóry, której początek występuje w wieku pokwitania. Zaskórniki i grudki, popularnie nazywane pryszczami, są objawem trądziku. Ich powstawanie wiąże się z nadmiernym wytwarzaniem łoju i wzmożonym rogowaceniem komórek przewodu wyprowadzającego gruczołów łojowych skóry. Nakładające się na siebie warstwy zrogowaciałego naskórka wypełniają przewód wyprowadzający i zamykają jego ujście. Zablokowane ujście kanału gruczołu łojowego czopem łoju i zrogowaciałych komórek to tzw. zaskórnik, który jest niezapalną postacią trądziku. W takim nagromadzeniu naskórka zrogowaciałego i łoju niektóre bakterie, zawsze obecne na powierzchni skóry, rozwijają się szczególnie dobrze i wywołują proces zapalny, który może powodować pęknięcie ściany przewodu wyprowadzającego i rozwój zapalenia w okolicy gruczołu łojowego. Grudki stają się wtedy duże, czerwone i bolesne.

Wyprysk (albo egzema) - choroba skóry o podłożu alergicznym polegająca na zapaleniu jej wierzchniej warstwy.

Zajady - kandydoza kątów ust - zmiany polegające na popękaniach z tworzeniem się nadżerek w kątach ust, mogą być wywołane przez drożdżaki, a także mogą powstać w wyniku kiły wrodzonej wczesnej; są zwykle dwustronne i nieleczone mogą się utrzymać długo. Czynnikami sprzyjającymi są: drażnienie przez protezy dentystyczne, choroby przebiegające z niedoborami odporności, niedobór witamin grupy B, głównie B2, a także cukrzyca.

Opryszczka wargowa to wykwity opryszczkowe w okolicy czerwieni wargowej. Choroba ujawnia się w postaci powierzchownych zapalnych pęcherzyków uformowanych w skupiska, na granicy błony śluzowej jamy ustnej i warg, niekiedy wychodząc poza granicę rąbka czerwieni wargowej. Początkowo pęcherzyki są wypełnione treścią surowiczą, następnie ropną i w ciągu kilku dni pokrywają się strupami. Zwykle towarzyszy im lekkie pieczenie lub niewielka bolesność; niekiedy objawy te poprzedzają wystąpienie opryszczki o 2-3 dni. Czasem pęcherzyki mogą też wystąpić w okolicy otworów nosowych. Wykwity opryszczkowe pojawiają się zwykle w momencie osłabienia odporności komórkowej organizmu. Często występują przed ujawnieniem się objawów innej choroby lub w trakcie powrotu do zdrowia.

Łuszczyca - należy do najczęściej występujących chorób skóry - dotyka 2-4% populacji. Przyczyna powstania nie jest do końca znana, lecz przypuszcza się ,że jest uwarunkowana genetycznie. Łuszczyca jest schorzeniem niezakaźnym i niezłośliwym. Cechuje się przewlekłym przebiegiem, z tendencją do samoistnego ustępowania i pojawiania się nawrotów. Naukowcy wskazują na związek choroby z błędnym funkcjonowaniem układu odpornościowego. Charakterystycznym objawem łuszczycy są czerwonobrunatne lub zaróżowione, płaskie, o wyrazistych brzegach i zróżnicowanej wielkości grudki, pokryte srebrzystą lub srebrzystoszarą, nawarstwiającą się łuską, mające czasem tendencję do zlewania się.

Świerzb - jest chorobą zakaźną spowodowaną przez świerzbowca ludzkiego objawiającą się dokuczliwym świądem i zmianami skórnymi w postaci przeczosów, grudek i plam.

Witaminy

Dla budowy i regeneracji tkanek skóry niezbędne są witaminy: A, B, C, E, D. Witaminy A, C i E działają ponadto antyutleniająco, co chroni skórę przed uszkodzeniami i przedwczesnym starzeniem się. We wnętrzu skóry dokonuje się intensywna przemiana materii. Żywe komórki skóry nieustannie przetwarzają substancje energetyczne, budulcowe i pomocnicze - dostarczone im drogą krwi. Od ich pracy zależy budowa i regeneracja skóry (jak też włosów i paznokci), czyli jej wytrzymałość i szczelność, jak również uroda i zdrowie. Jednym z najważniejszych czynników pomocniczych metabolizmu skórnego są witaminy. Witaminy w skórze są niezbędne dla procesów wzrostu i podziału komórek, procesów regeneracji tkanek skóry oraz do zwalczania wolnych rodników niszczących i postarzających skórę.

WITAMINY DLA BUDOWY TKANKI ŁĄCZNEJ

Witaminy B 1 i B 6 wspomagają zaopatrzenie w budulec do włókien

Aby wytworzyć włóknistą tkankę łączną - komórki budowniczowie zaopatrywane są drogą krwi w budulec - aminokwasy niezbędne do syntezy kolagenu i elastyny. Powiedzmy więc w tym momencie, że ważnymi pomocnikami fibroblastów są witaminy B 1 i B 6, które w układzie trawiennym wspomagają wchłanianie z białka pokarmowego aminokwasów - cegiełek budulcowych dla konstrukcji kolagenu.

Witamina C wzmacnia włókna kolagenowe

Witamina C ( kwas askorbowy) uczestniczy aktywnie w tkankowej syntezie włóknistego kolagenu - podstawowego budulca tkanki łącznej skóry.

Warto w tym kontekście zauważyć, że skóra jest często uszkadzana przez kontuzje, stłuczenia i rany. Ponieważ witamina C jest również aktywnym przeciwutleniaczem tkankowym szybko zużywa się w neutralizacji wolnych rodników, których nadmiar towarzyszy pourazowych stanom zapalnym, jak też stanom zapalnym wywołanym przez inne choroby (alergie, wirusy przeziębienia i grypy, reumatyzm, itp.). Toteż dla szybkiej regeneracji jej tkanki łącznej, dobrze jest połączyć działanie witaminy C z innym antyoksydantem - rutyną, której obecność osłania kwas askorbowy przed wolnymi rodnikami i znacząco przedłuża jego działanie.

Witamina A przyśpiesza regenerację kolagenu

Gdy i witaminie C towarzyszy nie tylko rutyna, ale i witamina A - substancje te wspomagają się w regeneracji tkanki łącznej. Jeśli jeszcze dodamy do tego zestawu wapń, otrzymamy zespół substancji wzmacniających procesy metaboliczne niezbędne dla regeneracji tkanki łacznej kości, zębów, naczyń krwionośnych oraz pomocny w łagodzeniu stanów zapalnych towarzyszącym wielu chorobom infekcyjnym.

WITAMINY DLA REGENERACJI NASKÓRKA I WŁOSÓW

Witaminy B 1 i B 6 ułatwiają wchłanianie aminokwasów budulcowych

Witaminy B 1 i B 6 ułatwiają wchłanianie aminokwasów budulcowych w jelitach. Ponadto,wraz z witaminą A wspomagają odżywianie komórek wastwy podstawnej naskórka (oraz komórek macierzy włosa i paznokcia). Tym samym pobudzają wzrost i warunkują poprawną budowę naskórka

Witamina B5 warunkuje prawidłowy metabolizm komórek skóry

Witamina B5 znana pod nazwą D-Pantenol zamienia się w skórze w kwas pantotenowy należący do grupy witamin B, bez którego nie mogłaby prawidłowo przebiegać przemiana materii w komórkach skóry. Witamina odgrywa podstawową rolę podczas podziałów komórek w warstwie podstawnej naskórka, paznokci, w mieszku włosowym, itp. strukturach skóry. Może być dostarczana z pokarmu , drogą krwi lub też w preparatach stosowanych na skórę, gdyż łatwo wchłania się przez barierę warstwy rogowej naskórka.

Witamina B5 ułatwia walkę z chorobami i poparzeniami skóry

Działa pobudzająco na podziały komórek naskórka. Dzięki temu przyspiesza jego regenerację, gojenie. Dlatego jej obecność jest niezbędna dla prawidłowej regeneracji struktur skóry. Chociaż przyspiesza opalanie dzięki pobudzaniu pigmentacji, to jednocześnie chroni skórę przed skutkami nadmiernego działania promieni UV. Działa bowiem też przeciwzapalnie i łagodzi podrażnienia. Dzieki działaniu przeciwzapalnemu zmniejsza rumień oraz łagodzi posłoneczne zaczerwienienia i podrażnienia skóry.

Witamina B5 wzmacnia i podnosi urodę skóry (i włosów)

Witamina ta uczestniczy w budowaniu struktur keratyny naskórka i włosa odpowiedzialnych za własności mechaniczne. Jest też ważnym składnikiem spoiwa wypełniającego przestrzenie międzykomórkowe i utrzymującym odpowiednią wilgotność skóry. Podwyższa wilgotność skóry, uelastycznia ją i poprawia jędrność i urodę.

Witaminy z grupy B zapobiegają łojotokowi

Nadmierna aktywność gruczołów łojowych skóry bywa powodowana brakiem witamin z grupy B. Witaminy z grupy B zapobiegają łojotokowi i związanym z tym zmianom zapalnymi osłabiającym skórę i włosy.Toteż przetłuszczanie się skóry i włosów może być wiązane z brakiem tych witamin w diecie. Chociaż powiedzmy też, że decydujący wpływ na występowanie łojotoku mają hormony płciowe

WITAMINY SYNTETYZOWANE W SKÓRZE

Witamina D - kalcyferol

W wydzielinie łoju skórnego znajdują się prekursory witaminy D w postaci tzw. prowitamin (np. cholekalcyferolu, czyli witaminy D3). Są to pochodne cholesterolu, które pod wpływem promieni ultrafioletowych słońca stają się aktywną witaminą D.

Witamina D zapewnia zdrowy i atrakcyjny wygląd skóry

Ale ponadto warunkuje prawidłowy rozwój kośćca u dzieci oraz regenerację kości u dorosłych. Jednak zimą, gdy dni są krótkie i rzadko słoneczne, łatwo o jej niedobór, który u dorosłych objawia się nerwowością, bezsennością.

HIGIENA,PIELEGNACJA,ORAZ ZAPOBIEGANIE CHOROBOM SKÓRY.

Na powierzchni skóry gromadzi się brud, który składa się z potu, łoju, złuszczonych komórek naskórka, kurzu i licznych bakterii. W razie uszkodzeń skóry bakterie z powierzchni mogą przenikać do organizmu, dlatego należy codziennie zmywać całą powierzchnię skóry ciepłą wodą i mydłem. Codzienna pielęgnacja skóry ma tez znaczenie estetyczne i wpływa na dobre samopoczucie. Po umyciu dobrze jest ciało nasmarować balsamem, aby się nie łuszczyła oraz żeby nie była sucha.

Nasza skóra, aby stanowić wizytówkę zdrowia i dobrego samopoczucia, wymaga dbałości i starannej pielęgnacji. Będąc sama produktem w stu procentach naturalnym, najchętniej poddaje się działaniu delikatnych produktów, które również pochodzą wprost od natury. Delikatne nawilżanie, kojenie podrażnień, skutecznie zabezpiecza przed szkodliwymi wpływami środowiska zewnętrznego

ZASADY LECZENIA CHORÓB SKÓRY

1. W każdym przypadku leczenie musi być poprzedzone drobiazgowym badaniem wszystkich możliwych przyczyn choroby.

2. Liczba objawów chorób skóry zależy od funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego lub neurohormonalnego. W tym przypadku korzystne Jest działanie zarówno na ośrodki nerwowe, jak i na samą chorobę.

3. Leczenie powinno być podporządkowane bezwzględnej zasadzie - nie stosować środków, których użycie nie jest uzasadnione stanem patologii, a więc - unikać leczenia się na własną rękę, bez zasięgnięcia opinii lekarza.