ZATRUCIA
Zatrucia stanowią poważny problem terapeutyczny.
Są czwartą przyczyną zgonów po chorobach układu krążenia, nowotworach, urazach.
W Polsce jest 8 ośrodków toksykologicznych, a ich działalność koordynuje Instytut Medycyny Pracy w Łodzi. Ośrodki toksykologiczne dysponują danymi o składzie bardzo dużej liczby róznego rodzaju produktów dostępnych na rynku, które mogą być potencjalnym źródłem zatrucia. Dane zachodnie mówią o 50 000 takich środkach.
środków.
70% zatruć to zatrucia celowe.
Zatrucia celowe w wieku ok. 30 lat. Zatrucia przypadkowe poniżej 5 r.ż. i powyżej 65 r.ż.
Rodzaj zatruć zależy od aktualnie przepisywanych przez lekarzy leków. Każde celowe zażycie leku wymaga konsultacji psyciatrycznej.
KIEDY PODEJRZEWAĆ ZATRUCIA?
Zatrucia należy podejrzewać u ludzi jeżeli wcześniej występowały zaburzenia psychiczne- leki, ofiary pożaru, zaburzenie rytmu u młodych ludzi z towarzyszącą kwasica metaboliczną.
Objawy hyperadrenergiczne w postaci tachykardii, podwyższonego ciśnienia, czasem ciepłoty ciała świadczą o nadużyciu kokainy, amfetaminy.
Obniżona świadomość, depresja oddechowa - zatrucie narkotykami, barbituranami.
Dokładny wywiad- czasem trudny (nieprzytomny).
Szczególnym zagrożeniem zwiększającym ryzyko zatrucia jest defekt genetyczny polegający na niedoborze dehydrogenazy glukozo - 6 - fosforanowej (G6PD) od której zależy beztlenowy cykl glikolizy w erytrocytach. Powoduje to zaburzenie funkcji enzymów odpowiedzialnych za przemianę methemoglobiny w hemoglobinę.
300 milionów ludzi ma ten defekt genetyczny.
Przy tym deficycie ekspozycja na bardzo wiele róznych substancji prowadzi do methemoglobinemii. Poziom methemoglobiny powyżej 40% stanowi poważne zagrożenie dla życia. Krew ma kolor brązowy.
Znajomość objawów charakterystycznych dla zatruć poszczególnymi środkami ułatwia rozpoznanie:
zabarwienie skóry/ skóra intensywnie różowa np. alkohol
zmiany na skórze/ ślady wkłuć
ciepłota ciała inhibitory MAO, tlenek węgla, salicylany
¯ barbiturany, środki sedatywne, alkohol
źrenice: rozszerzenie wywołuje niedotlenienie, hipotermia, fenotiazyny amfetamina, kokaina, sympatykomimetyki
zwężenie źrenic: opiaty, środki fosfoorganiczne
zapach z ust np. cyjanków (gorzkie migdały) alkohol, aceton
wygląd wymiocin, moczu, krwi
drgawki - środki antydepresyjne, tlenek węgla
zaburzenie rytmu serca - zatrucie b blokerami, blokerami kanału wapniowego, naparstnica - bradykardia, tachykardia - środki antycholinergiczne, teofilina.
zaburzenie oddychania - hiperpnoe - świadczy o kwasicy metabolicznej, ketonowej lub mlecznej rozwija się w przebiegu zatrucia metanolem, glikolem etylenowym, salicylanami
Przyspieszenie i spłycenie widoczne jest w głębokiej śpiączce lub na skutek osłabienia siły mięśniowej.
Do wystąpienia obrzęku płuc predysponuje wdychanie fabrycznych gazów uwalnianych w procesach spalania (tworzywa sztuczne), zatrucie salicylanami, glikolem etylenowym, środkami fosfoorganicznymi, b blokerami, preparaty benzyny.
Badania laboratoryjne
W przypadku kazdego zatrucia należy przesłać badanie do specjalistycznego laboratorium. Ok. 10ml krwi pobranej na heparynę i skrzep , 100ml moczu oraz popluczyny z żołądka.
Leczenie zatrutych pacjentów
Postępowanie obejmuje sposoby i metody jakie stosowane są w stanach zagrożenia życia bez względu na przyczynę:
wspomaganie niewydolnego oddechu
wspomaganie krążenia przetaczanie płynów, stosowanie ketocholamin
monitorowanie funkcji życiowych
zastępowanie niewydolnych nerek
żywienie
zwalczanie powikłań związanych z zakażeniem
Płukanie żołądka
Skuteczność tego postępowania zależne jest od szybkości z jaką środek został zaabsorbowany z przewodu pokarmowego, formy leku (tabl. retard wchłaniają się
dłużej) ilości zażytej trucizny.
W przypadku zatrucia muchomorem sromotnikowym płukanie należy wykonać nawet po 72 godzinach od chwili spożycia, każde zatrucie 6 godzin, salicylany 8 godzin do płukania użyć grubej sondy. Pacjent powinien znajdować się w pozycji Trendelenburga na lewym boku.
Jeżeli chory jest nieprzytomny przed płukaniem powinien być zaintubowany.
Polecana objętość do płukania ok. 15ml/kg na jeden cykl. Płukanie należy przeprowadzić za pomocą soli fizjologicznej do czasu aż popłuczyny będą czyste co na ogół wymaga ok. 5-20 litrów.
Po ostatnim płukaniu należy do żołądka należy wprowadzić 50g węgla aktywowanego.
Przeciwskazaniem do płukania są zatrucia o charakterze żrącym, pr. ropy naftowej.
Przyspieszanie eliminacji trucizn z organizmu:
hiperwentylacja
diureza forsowna opisywana ale nie zalecana
hemodializa, hemoperfuzja
transfuzja wymianna (przy wysokim poziomie methemoglobiny)
plazmafereza- zatrucie grzybami
Antidotum
Nalokson- odwraca depresyjne działanie na oddychanie
Flumazenil - antagonista receptorów benzodiazepinowych
Glukagon - przy zatruciach b blokerami
Digibind - przy zatruciach naparstnicą
Acetylocysteina - przy zatruciach paracetamolem
Alkohol etylowy - przy zatruciach metanolem i glikolem
Atropina - w zatruciach środkami fosfoorganicznymi
Benzylopenicylina - jest odtrutką, w zatruciu muchomorem sromotnikowym
Błękit metylenowy - powoduje przejście methemoglobiny w hemoglobinę.