Zatrucie alkoholem metylowym - zatrucie powstające na skutek wypicia płynu zawierającego metanol. Do części zatruć dochodzi pomyłkowo, ponieważ własności organoleptyczne alkoholu metylowego i etylowego są podobne: konsystencja, smak i aromat ten sam. Alkohol metylowy jednak ma znikome działanie narkotyczne, za to jest silną trucizną.
Niewielka ilość metanolu jest wydalana przez drogi oddechowe z powietrzem wydechowym, ale większość jest wydalana z moczem w postaci metabolitów. Alkohol metylowy nie jest całkowicie spalany w organizmie człowieka, a w wyniku metabolizowania alkoholu metylowego w organizmie człowieka powstają szkodliwe metabolity: formaldehyd i kwas mrówkowy, które są bardzo toksyczne i prowadzą do kwasicy metabolicznej. Toksyczność dotyczy przede wszystkim ośrodkowego układu nerwowego, a także nerwu wzrokowego. Metanol jest bardzo szybko metabolizowany. Już po ok 2 godzinach od wchłonięcia nie występuje on prawie wcale we krwi, natomiast w organizmie obecne jest wysokie stężenie kwasu mrówkowego.
Rozpiętość dawki śmiertelnej dla człowieka jest bardzo duża, ale przyjmuje się, że stężenie 80 mg/l w surowicy krwi stanowi istotne zagrożenie dla życia. W praktyce jednak, ze względu na szybki metabolizm metanolu spożycie nawet dużej ilości tego alkoholu nie prowadzi do tak wysokiego stężenia. Metanol jest głównie toksyczny pośrednio - w postaci kwasu i aldehydu mrówkowego. Przyjmuje się, że dawka śmiertelna metanolu to ok. 4 g na kilogram ciała, co oznacza, że do uśmiercenia przeciętnego mężczyzny (ok 70 kg wagi) potrzeba ok. 280 g metanolu. Jednak, ze względu na jego metabolizowanie do kwasu mrówkowego utrata wzroku może nastąpić już przy znacznie mniejszej ilości tego alkoholu.
Objawy zatrucia:
początkowe objawy zatrucia są identyczne jak przy upojeniu alkoholem etylowym
przyśpieszony oddech
bóle i zawroty głowy
nudności i wymioty
w późniejszym okresie:
bóle brzucha
skóra zaczerwieniona, spojówki przekrwione
spadek ciśnienia krwi
problemy z ostrością widzenia
pobudzenie, a później zaburzenia świadomości do śpiączki włącznie
w końcowym stadium zniesienie odruchów fizjologicznych i porażenie ośrodka oddechowego
Do zgonu może dojść już po kilku godzinach od wypicia większej ilości metanolu - rozwija się ciężka kwasica metaboliczna i wstrząs.
Jeżeli osoba zatruta przeżyje ten okres, a kwasica zostanie wyrównana, dochodzi do powikłań takich jak całkowita ślepota (pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego), ostra niewydolność nerek, uszkodzenie wątroby, mięśnia sercowego.
Leczenie zatrucia metanolem:
Pierwsza pomoc wg. licznych źródeł:
Jeśli osoba zatruta jest przytomna:
wywołać w dowolny sposób wymioty;
podać ok 100 ml etanolu 40% (zapobiega dalszemu wchłanianiu się metanolu);
zabezpieczyć funkcje życiowe;
wezwać pogotowie ratunkowe;
Pierwsza pomoc, wersja alternatywna:
wywoływanie wymiotów
podanie do 4 g wodorowęglanu sodu co pół godziny
zabezpieczenie funkcji życiowych
natychmiastowa pomoc specjalistyczna, medyczna
Leczenie szpitalne:
zwalczanie kwasicy metabolicznej - podawanie wodorowęglanu sodu pod kontrolą badania gazometrycznego
przeprowadzenie hemodializy w celu usunięcia metanolu z krwiobiegu
podawanie rozcieńczonego roztworu alkoholu etylowego dożylnie w postaci kroplówki w celu zapobiegania gromadzenia się toksycznych metabolitów metanolu.
Alkohol etylowy jest odtrutką swoistą w leczeniu zatrucia metanolem.