Temat: Z jakich elementów powinien składać się dobrze sporządzony biznes plan.

Biznes plan to dokument określający cele, jakie firma chce osiągnąć, strategia działania oraz ramy czasowe, w jakich cele te powinny być osiągnięte.

Plan działalności przedsiębiorstwa, uwzględniający różnorakie elementy przedsięwzięcia gospodarczego, stanowi jego podstawę koncepcyjną. Będąc realistyczną oceną firmy i jej potencjału, powinien służyć jako przewodnik w działaniu i być narzędziem do oceniania skuteczności zarządzania przedsiębiorstwem.

Plan działalności jest systematyczną metodą rozpoznawania i rozwiązywania przyszłych problemów. Jest instrumentem dnia dzisiejszego wypracowanym w procesie prób i błędów wykorzystującym dotychczasowe doświadczenia i osiągnięcia firmy w celu realistycznego zarysowania scenariusza jej przyszłego rozwoju. Plan taki nazywamy biznes - planem.

Biznes plan to analiza opłacalności inwestycji, przedsięwzięcia, zarówno nowego jak też rozwojowego dotyczącego istniejącej firmy czy produktu już wytworzonego, a wymagającego dofinansowania.

Robi się to po to żeby podjąć świadomie decyzję gospodarczą lub jej nie podejmować albo aby dokonać zmian w naszym myśleniu i skorygować poszczególne przewidziane elementy. Do każdego wniosku kredytowego, wspólnego przedsięwzięcia wymagany jest biznes plan.

Biznes plan jest zbiorem dokumentów planistycznych, które powinny określać:

• przedsiębiorstwo (przedsięwzięcie inwestycyjne),

• miejsce przedsiębiorstwa (przedsięwzięcia) w otoczeniu gospodarczym,

• cele przedsiębiorstwa (przedsięwzięcia),

• sposoby i środki zmierzające do osiągnięcia tych celów w określonym horyzoncie czasowym.

Biznes plan jest zestawienim dokumentów (analiz i programów), w których na podstawie oceny sytuacji strategicznej firmy oraz danych historycznych zawarta jest projekcja celów firmy i sposobów ich osiągnięcia, przy uwzględnieniu wszystkich istniejących uwarunkowań natury finansowej, rynkowej, marketingowej, organizacyjnej, kadrowej i technologicznej. Obejmuje on działalność bieżącą oraz okres od trzech do pięciu następnych lat.

Po co nam biznes plan?

• biznes plan jest konieczny w procesie pozyskiwania środków finansowych,

• biznes plan jest dowodem, że nasza firma docenia potrzebę planowania i oceny ryzyka związanego z projektowanym zadaniem inwestycyjnym,

• biznes plan stanowi dowód, że kredytobiorca lub potencjalny inwestor podchodzi poważnie i z odpowiednią rozwagą do proponowanego zadania inwestycyjnego,

• biznes plan pozwala w sposób przystępny i jasny przekazać kredytodawcy lub inwestorowi ważne informacje dotyczące inwestora (m.in: wyniki finansowe, osiągnięcia na polu gospodarczym, potencjał techniczny, umiejętności, kwalifikacje i doświadczenie),

• biznes plan przedstawia prognozowane korzyści, jakie przyniesie realizacja proponowanego zadania inwestycyjnego,

• biznes plan buduje zaufanie potencjalnego kredytodawcy lub inwestora,

• biznes plan powinien przekonać kredytodawcę lub inwestora o celowości udzielenia kredytu lub zainwestowaniu własnych środków finansowych.

Biznes plan jest planem menedżerów, określającym ich zdolność do trwałego usytuowania się na rynku, czyli finansowo efektywnego połączenia okazji rynkowych z możliwościami firmy. Zadaniem kadry kierowniczej jest utworzenie realnej wizji sukcesu rynkowego firmy.

Biznes plan służy właścicielom i kierownictwu firmy jako podstawowy dokument wspomagający zarządzanie wszystkimi przedsięwzięciami firmy. W działalności gospodarczej przedsiębiorstwa przydatny jest szczególnie w ustaleniu metod i sposobów osiągnięcia zamierzonego działania przy uwzględnieniu wszystkich istniejących ograniczeń, w konkretyzowaniu koncepcji działania oraz kontroli prawidłowego przebiegu realizacji przedsięwzięcia.

Niekiedy konstruowanie biznes planu staje się koniecznością, a zdarza się to najczęściej podczas łączenia przedsiębiorstw, przed założeniem nowego przedsiębiorstwa, w trakcie próby uzyskania zewnętrznych środków na finansowanie swojej działalności lub ryzykownych przedsięwzięć albo w krytycznym okresie (np. zmiana form własności lub profilu działalności, uwarunkowanie na nowe rynki, modernizacja, duże inwestycje).

Biznes – plan to formalny dokument przedstawiający zamierzone przez przedsiębiorstwo przedsięwzięcie rynkowe, ocenę jego realności, sposób i strategię korzystnej realizacji, kompetencje menedżerów i pracowników oraz koszty i spodziewane zyski stanowiące uzasadnienie celowości użycia własnych środków kapitałowych, a także wiarygodności zwrotu udzielonej przedsiębiorstwu pożyczki przez bank lub innych kredytodawców. Biznes plan powinien być sporządzany dla każdego znaczniejszego przedsięwzięcia, a więc przede wszystkim realizacji pomysłu, innowacji o długookresowych skutkach dla rodzaju i wynikach funkcjonowania przedsiębiorstwa. Jest on konieczny przy staraniach o uzyskanie kredytów i przedstawia wówczas uzasadnienie i argumentację mające przekonać kredytodawcę o korzyściach realizacji zamierzenia, stanowiących - łącznie z innymi walorami przedsiębiorstwa - gwarancję zwrotu otrzymanego kredytu. Biznes plan jest konieczny dla:

• ustalenia czy opłaca się realizacji koncepcji przedsięwzięcia poświęcić czas, pracę i kapitał,

• zweryfikowania możliwości podjęcia i wykonania zamierzonych działań przez przedsiębiorstwo,

• oszacowania niezbędnych zasobów i środków oraz sposobów ich pozyskania,

• przeanalizowania korzyści oraz zagrożeń i stopnia ryzyka przedsięwzięcia,

• opracowania strategii jego wykonania,

• wyznaczenia zadań dla poszczególnych wykonawców,

• opracowania programu i przeszkolenia pracowników w dziedzinach wymagających nowych kwalifikacji i umiejętności,

• wprowadzenia zmian w organizacji przedsiębiorstwa, niezbędnych dla sprawnej realizacji nowego zamierzenia,

• opracowania systemu kontroli i oceny przebiegu przedsięwzięcia,

• podjęcia ostatecznej decyzji o jego realizacji.

Istota biznes planu polega na wiedzy i sztuce robienia dobrych interesów i umiejętności przekonywania o tym zainteresowanych współuczestników.

Przedsiębiorca początkujący wszystkie swoje działania kieruje na zdobycie rynku, a właściwie – miejsca na rynku. W warunkach silnej konkurencji i zaspokojonego popytu wejście na rynek jest prawie niemożliwe, chyba że z ofertą nowych, doskonalszych i jakościowo lepszych produktów lub usług. Nawet wejście na taki rynek nie gwarantuje utrzymania się na nim w dłuższym czasie. Przedsiębiorca będzie dążył nie tylko do zdobycia miejsca na rynku i utrzymania się na nim, ale będzie się starał zwiększyć swój udział na rynku i umacniać pozycję swojej firmy. Doskonali organizację pracy, technologię, metody marketingu. Usprawnia zarządzanie bieżące i nacelowane na przyszłość. Właśnie tu przejawia się zainteresowanie przedsiębiorcy planowaniem działań, a szczególnie planowaniem biznesu. Dobrze opracowany biznes plan pomaga w zarządzaniu przedsiębiorstwem i stanowi o statusie właściciela firmy wobec otoczenia rynkowego, gospodarczego oraz instytucjonalnego. Przedsiębiorstwo, które posiada dobrze opracowany biznes plan jest bardziej wiarygodna jako kontrahent, kooperant, inwestor, kredytobiorca czy leasingobiorca. Każde liczące się przedsiębiorstwo chcące wejść na rynek powinno korzystać z walorów biznes planu.

Oprócz podstawowego celu jak już wspomniano, czyli pozyskaniu partnerów do współpracy, biznes plan spełnia wiele zadań, z których za najbardziej istotne należy uznać ukazanie kierownictwa firmy:

• Słabych i mocnych jej stron,

• Szans i zagrożeń ze strony otoczenia,

Silne i słabe strony firmy są odnoszone do przedsiębiorstwa i jego produktów. Muszą one być rozpatrywane na tle konkurentów i mogą one wynikać z:

• pozycji rynkowej (udział przedsiębiorstwa na rynku),

• pozycji ekonomicznej i technologicznej (pozycja przedsiębiorstwa w dziedzinie kosztów i technologii),

• zdolności i umiejętności kierownictwa i załogi.

Mocnymi stronami firmy są jej unikalne zasoby, umiejętności lub inne aspekty, odróżniające ją w pozytywny sposób od innych firm. Silna strona firmy to specyficzna przewaga na której można budować strategię. Mocnymi stronami lub inaczej atutami przedsiębiorstwa mogą być, np. dobra lokalizacja, dostęp do tanich surowców, ekologiczna technologia, dobra jakość wyrobów (usług), wysokie kwalifikacje i lojalność pracowników, patenty, wynalazki, dobra marka, itp.

Słabymi stronami firmy są wszystkie te aspekty jej funkcjonowania, które ograniczają sprawność firmy lub blokują jej rozwój. Mogą być nimi, np. przestarzały park maszynowy, niskie kwalifikacje kadry kierowniczej lub pozostałych pracowników, słaby marketing, niewłaściwy sposób dystrybucji wyrobów (usług), zadłużenie, wysokie koszty, itp.

Szanse to tendencje i zjawiska w otoczeniu przedsiębiorstwa, które odpowiednio wykorzystane mogą stać się bodźcem rozwojowym. Wartość tego bodźca jest związana z jego atrakcyjnością i prawdopodobieństwem osiągnięcia sukcesu. Przedsiębiorstwo osiągnie korzyści jeśli spełni określone wymagania stwarzane przez otoczenia szybciej od konkurencji.

Przedsiębiorstwo oprócz szans czyli zjawisk dla siebie korzystnych powinno analizować zagrożenia czyli zjawiska niekorzystne, które w sytuacji nie wystąpienia właściwej reakcji marketingowej mogą prowadzić do pogorszenia pozycji firmy na rynku.

Zagrożenia są to przeszkody uniemożliwiające pełne wykorzystanie posiadanych przez przedsiębiorstwo szans i mocnych stron. Zagrożenia są tym poważniejsze im bardziej pogarsza się rentowność przedsiębiorstwa.

Szanse i zagrożenia są odnoszone do czynników zewnętrznych, nad którymi przedsiębiorstwo nie ma kontroli. Czynniki te mówią o atrakcyjności rynku, na którym działa dane przedsiębiorstwo.

Sumując szanse i zagrożenia, można otrzymać cztery rodzaje sytuacji:

1. idealną - w której szanse występują bez żadnego poważnego zagrożenia,

2. spekulatywną - wysoki poziom ryzyka, wiele szans i zagrożeń,

3. stabilną - niski poziom ryzyka ze względu na istnienie niewielu szans i zagrożeń,

4. niepokojąca - w której występują liczne zagrożenia i niewiele szans.

• Metody i środki konieczne do realizacji założonych celów

Oprócz tych zadań ważne są także takie zadania jak:

÷ Wybór strategii działania

÷ Poszukiwanie partnerów

÷ Uzyskanie środków finansowych

÷ Oszacowanie ryzyka

÷ Ocena rynku

÷ Poznanie konkurencji

÷ Ocena branży

÷ Określenie potrzeb finansowych

÷ Oszacowanie przychodów i kosztów

÷ Przedstawienie koncepcji rozwoju

Bardzo ważne jest także przekazywanie zestawu informacji o firmie do:

• pośrednich szczebli kierowania,

• współpracujących jednostek,

• organów założycielskich,

• udziałowców,

• potencjalnych inwestorów.

Ponadto biznes plan ma pomóc firmie w:

1. przygotowaniu planu rozwojowego firmy,

2. analizie obecnie prowadzonej działalności,

3. ocenie własnych możliwości i ograniczeń finansowych,

4. ocenie możliwości uzyskania kapitału ze źródeł zewnętrznych,

5. opracowaniu szczegółowego programu badań i działań marketingowych,

6. przygotowaniu planu operacyjnego działalności firmy.

Dokładność i obszerność biznes planu zależy od wielkości i rodzaju przedsięwzięcia oraz wnioskowanego kredytu. Duże przedsięwzięcia za dziesiątki milionów złotych wymagają planu bardzo rozbudowanego i szczegółowego, wykonywanego przez zespół profesjonalistów. Dla małego przedsięwzięcia wystarczający jest plan, sporządzony przez osobę, która będzie realizowała zamierzone przedsięwzięcie. Na kształt i treść biznes planu duży wpływ wywiera rodzaj podejmowanego przedsięwzięcia, decyduje on bowiem o przebiegu procesu wytwarzania (świadczeniu usług), rynkach zbytu, niezbędnych kwalifikacjach podejmującego przedsięwzięcie, kosztach, opłacalności oraz czynnikach ryzyka i możliwościach zagrożeń. Z tego względu ważne jest także, aby biznes plan cechował się takimi walorami, jak: komplementarność, wiarygodność, realność, czytelność, zrozumiałość, wymierność efektów, przejrzysta struktura prezentacji, pełne udokumentowanie przyjmowanych założeń, siła przekonania.

Podsumowując biznes plan powinien być przedstawiony nie tylko w sposób konkretny, jasny i zrozumiały, ale również atrakcyjny i przekonywujący, że warto w niego zainwestować. Stąd dokument taki musi podkreślać siłę przedsiębiorstwa, przedstawić stan bieżący oraz przyszłe perspektywy i zamierzenia, a jednocześnie ukazywać trudności przedsiębiorstwa i ryzyko związane z zamierzonym przedsięwzięciem oraz sposoby jego przezwyciężenia.

Jednocześnie biznes plan jest dokumentem, który szczegółowo krok po kroku, powinien sugerować kierownictwu firmy jak ma postępować, aby realizując wyznaczone cele osiągnąć sukces.

2. FUNKCJE BIZNES - PLANU

Biznes plan w opracowaniu profesjonalnym, użyteczny i realny, pełni w przedsiębiorstwie (firmie) różnorakie funkcje.

Dwie z nich najczęściej uznawane za podstawowe zostały podzielone przez E.Filar i J.Skrzypka na:

• funkcję wewnętrzną, w której plan wykorzystywany jest jako wewnętrzny dokument planistyczny niezbędny do zarządzania przedsiębiorstwem,

• funkcję zewnętrzną, gdzie plan ma podstawowe znaczenie dla uatrakcyjnienia przedsiębiorstwa w oczach potencjalnych inwestorów i przyciągania z zewnątrz środków potrzebnych na finansowanie jej przedsięwzięć.

Pełniąc funkcję wewnętrzną, biznes plan umożliwia zarządowi zorganizowanie planowania rozwoju firmy i przewidywanie wszystkich zmian w przyszłości. Jest to tradycyjny sposób rozumienia funkcji planowania w zarządzaniu W biznes planie funkcja znajduje swój wyraz przez zastosowanie aparatu wykorzystywanego w planowaniu strategicznym, co prowadzi do precyzyjnego opracowania założeń i wyników finansowych przyjętych wariantów strategicznych. Zarząd firmy po szczegółowym przeanalizowaniu swoich założeń i ustaleniu misji oraz celów powinien określić poziom oczekiwań, z którymi w przyszłości będzie można porównywać osiągnięte wyniki, a także dobrać wskaźniki służące do poziomu i kontroli stopnia ich realizacji. W trakcie przygotowywania biznes planu należy koniecznie uwzględnić warunki niezbędne do osiągnięcia zamierzonych celów (np. unowocześnienie środków produkcyjnych, zwiększenie efektywności zarządzania, itd.).

Biznes plan pisany z myślą o zewnętrznych źródłach finansowania powinien być skierowany do realizacji, ponieważ jako dokument określający cele jakościowe i ilościowe wyznacza kierunki działania oraz stanowi wzorzec do kontroli kolejnych etapów realizacji strategii firmy w drodze do osiągnięcia wymiernych efektów rynkowych. Zewnętrzną funkcję sprowadza się do wykorzystywania biznes planu podczas ubiegania się o zainteresowanie potencjalnych inwestorów, mogących wspomóc finansowo przedsiębiorstwo.

Praktyka wskazuje, że podział biznes planu na funkcję zewnętrzną i funkcję wewnętrzną ma jedynie znaczenie teoretyczne, ponieważ właściwie skonstruowany biznes plan spełnia obie funkcje jednocześnie. Dokument, który ma przekonać ewentualnych inwestorów do zaangażowania środków finansowych powinien odgrywać w firmie rolę organizującą jego funkcjonowanie w okresie objętym planem. Oznacza to, że powinien zawierać wszystkie te elementy, których analiza ukaże przedsiębiorstwo jako organizację, która może zgodnie z przyjętymi założeniami sprawnie i dobrze funkcjonować w przyszłości. Inwestorzy dofinansują firmę, jeżeli uznają, że wszystkie znaczące elementy prowadzące do sukcesu są w planie właściwie oszacowane. Zwracają oni także uwagę na to, jak kadra kierownicza ocenia możliwości swojej firmy, szacuje zagrożenia, planuje koszty oraz jakich oczekuje wyników.

Ważną funkcję w biznes planie pełni przedstawienie kompetencji przedsiębiorstwa wynikających z dotychczasowego rozwoju, sposobu i zakresu wdrożenia marketingu dla planowania i realizowania zamierzeń rynkowych i zdolności pozyskiwania nabywców potwierdzonych dynamiką produkcji i sprzedaży, udziałem w rynku w swojej branży oraz utrzymywaniem na nim konkurencyjnej pozycji.

Istnieją jeszcze inne funkcje biznes planu podzielone przez

W. Sasina na główne i wspomagające.

Do funkcji głównych zalicza się:

• funkcję decyzyjną, sprowadzającą się do tego, że w miarę przechodzenia do kolejnych faz cyklu projektu podejmowane są decyzje co do kierunków, środków i sposobów alokacji czynników produkcji,

• funkcję informacyjną, która przejawia się w tym, że biznes plan składa się z wielu informacji przydatnych dla decydentów firmy, wykonawców tego planu i klientów, a także dla udziałowców, akcjonariuszy i innych zainteresowanych współpracy A więc polega na dostarczeniu wiarygodnych informacji o możliwościach realizacji projektu,

• funkcję rachunku ekonomicznego, która pozwala na oszacowanie, analizę i wycenę niezbędnych nakładów projektu, wytworzonych produktów oraz przyszłych korzyści wyrażonych w kategoriach finansowych (W. Behrens, P.M.Hawranek),

• funkcję kierowania, która wiąże się z realizacją biznes planu i umożliwia opanowanie kompleksowości zadania, zorganizowanie realizacji projektu i kontrolę stopnia osiągnięcia założonych celów,

• funkcję twórczą niekiedy motoryczną polegającą na pobudzeniu twórczości myślenia, poszukiwania najlepszych rozwiązań i innowacji.

Obok funkcji głównych można wyodrębnić przynajmniej trzy funkcje wspomagające:

• funkcję organizacyjną, w której biznes plan pozwala usystematyzować i uporządkować tok postępowania czyli zaprowadzić ogólny ład w firmie,

• funkcję narzędziową polegającą na uruchomieniu różnych środków, metod i sposobów działania, aby osiągnąć cele i efekty założone w biznes planie,

• funkcję regulacyjną, która sprowadza się do regulacji przepływów finansowych wywoływanych wykonywaniem biznes planu. Dobry biznes plan powoduje sprawny przepływ pieniądza i kapitału, papierów wartościowych i obrotu bezgotówkowego na kontach bankowych, a więc pomaga uzyskać założone w planie efekty finansowe.

Dobre, rzetelne przygotowanie biznes planu, jako dokumentu obrazującego zmiany prowadzące do rozwoju firmy jest okazją do przemyślenia wszystkich aspektów związanych z rozpoczęciem nowej działalności lub rozwojem firmy i w konsekwencji do sprawdzenia, jakie środki materialne i finansowe będą potrzebną w różnych produkcyjnych, rynkowych oraz finansowych strategiach.

3. STRUKTURA BIZNES - PLANU

Biznes plan zbudowany jest według prostej zasady konstrukcji. Zakres merytoryczny planu podejmujący wszystkie zagadnienia wewnętrzne przedsiębiorstwa oraz oddziaływania zewnętrzne zawiera się w trzech podstawowych grupach tematycznych.

• Pierwszą grupę tematyczną stanowi badanie przedsiębiorstwa, które obejmuje opis oraz analizę firmy, oszacowuje możliwości wprowadzenia zmian a także przedstawia ogólną opinię o przyszłej działalności.

• Drugą grupą jest opracowanie zasadniczego planu, w której przeprowadza się szczegółową analizę oraz plan przekształceń i rozwoju wraz ze wszystkimi implikacjami.

• Trzecią grupą, obejmującą strukturę biznes planu jest plan wprowadzenia w życie - plan wdrożenia, polegający na powołaniu zespołów lub osób odpowiedzialnych za realizację oraz wyznaczanie jej nieprzekraczalnych terminów.

Biznes plan powinien zawierać szczegółowe informacje o osobie kredytobiorcy (kim jest, kim był, jakie posiada kwalifikacje, opinia w środowisku, dotychczasowe osiągnięcia), o jego firmie (jaki jest majątek firmy, pracownicy, wyroby, kanały dystrybucji, organizacja, sprzedaż, rentowność, płynność finansowa, wypłacalność, cele firmy oraz sposoby i środki niezbędne do ich osiągnięcia) albo planowanym przedsięwzięciu inwestycyjnym (jeżeli jeszcze nie ma firmy a jest pomysł na jej założenie). Równocześnie biznes plan musi określać sektor w którym firma funkcjonuje (będzie realizowane przedsięwzięcie inwestycyjne), perspektywy jego rozwoju, bariery wejścia i wyjścia, nabywców, odbiorców i konsumentów. Ponadto powinien pokazywać pozycję firmy na rynku (udział w rynku, tempo jego zmian, podstawowe czynniki sukcesu) a także przyjętą na najbliższe lata strategię gwarantującą realizację wyznaczonych celów.

Biznes plan, ze względu na znaczenie objętych nim zamierzeń, powinien być inspirowany przez naczelnego menedżera lub menedżera marketingu opracowywany pod ich kierownictwem, przy udziale menedżerów strategicznych działów przedsiębiorstwa. Dla prawidłowej oceny zamierzenia - pod względem wymagań strategii marketingu - niezbędne jest uzyskanie odpowiedzi na następujące pytania:

• w jakiej branży przedsiębiorstwo zamierza podjąć działania?

• jaka jest sytuacja rynkowa tej branży?

• dlaczego podejmuje się przedsięwzięcie właśnie teraz?

• co unikalnego wnosi ono dla nabywców?

• jakie jest zastosowanie projektowanego wyrobu lub usługi?

• jakie są ich wyjątkowe zalety?

• kim będą nabywcy produktu lub usługi?

• jaka jest prawdopodobna chłonność rynku na ten produkt lub usługę?

• z jaką konkurencją należy się liczyć?

• jaką wysokość sprzedaży i w jakim czasie można będzie osiągnąć?

• jakiego poziomu zysku można oczekiwać?

• jakich zmian w przedsiębiorstwie wymaga realizacja zamierzenia i czy można je będzie przeprowadzić?

• jakie nakłady trzeba będzie ponieść?

• kiedy nastąpi zrównanie wydatków z wpływami?

• na jak długi cykl obiegu produktu na rynku można liczyć i jaką wielkość sprzedaży można w czasie jego trwania osiągnąć?

• jakie doświadczenie i jakie możliwości realizacji zamierzenia mają menedżerowie i pracownicy przedsiębiorstwa? Stopień sformalizowania biznes planu zależy od charakteru przedsięwzięcia i wymagań instytucji kredytowej.

Przedmiot, treść i forma biznes planu muszą spełniać wymagania ścisłości, obiektywizmu i konkretności w przedstawieniu celu i sposobu działania, oczekiwanego ryzyka i spodziewanego zysku stanowiącego właściwą rekompensatę za pomysł, jego realizację i zaangażowanie niezbędnych zasobów. Przy prezentacji zamierzonego przedsięwzięcia konieczny jest maksymalny realizm w ocenie zdolności jego wykonania jak i odniesienia sukcesu na rynku. Opis przedsiębiorstwa przedstawiony w biznes planie informuje o historii rozwoju, miejscu zajmowanym na rynku, najważniejszych nabywcach, rynkach działania i kompetencjach kierownictwa oraz pracowników. Cele zamierzonego działania określane są w jednostkach mierzalnych wysokości sprzedaży, udziału w rynku i wysokości oczekiwanego zysku.

Najistotniejszą częścią biznes planu jest projektowana strategia realizacji zamierzenia zabezpieczająca przed zagrożeniem ze strony konkurentów i sprzyjająca pozyskaniu nabywców na oferowany produkt bądź usługę. Decydujące znaczenie dla powodzenia i uzyskania kredytu ma stan finansów przedsiębiorstwa i przedstawione zabezpieczenia interesu kredytodawców. Przy bardziej ryzykownym, ale i wysoce opłacalnym przedsięwzięciu, konieczne jest przedstawienie w biznes planie pełnego zabezpieczenia środków finansowych, zarówno własnych jak i zewnętrznych inwestorów zainteresowanych zwrotem wyłożonych kapitałów, wraz z ich oprocentowaniem lub udziałem w zyskach. Powinno się to wyrażać w planie przepływów pieniężnych (cash flow) o zsynchronizowanym z wysokością, terminami uzyskiwanej sprzedaży i związanymi z nią wydatkami, płatnościami na materialne wyposażenie produkcji oraz dystrybucji produktów. Nie ma obowiązującego standardu opracowania biznes planu, są natomiast ogólne przedstawione zasady i reguły określające jego strukturę i zawartość.

Jeżeli firma rozpoczyna swoją działalność wówczas, biznes plan być dokumentem umożliwiającym określenie koncepcji jej rozwoju, ocenę konkurencji, oszacowanie kosztów oraz ryzyka związanego z planowanym przedsięwzięciem. Biznes plan dla firm we wczesnych stadiach rozwoju, w wielu przypadkach jest pierwszym krokiem planowania strategicznego. Przedsiębiorca może użyć planu jako narzędzia ukierunkowania firmy przez kilka najbliższych lat. Plan określi kroki działania i procesy zachodzące w firmie w tym okresie.

Konstrukcja biznes planów jest bardzo różna w zależności od rozmiarów firmy i skali zaplanowanych przedsięwzięć ale ich zakres tematyczny jest podobny. Wewnętrzna budowa planów ma ścisły związek z ich treścią - od sposobu podania w planach i wyeksponowania szczególnie istotnych elementów, jak również od sposobu prezentacji i czytelności jest uzależniony ich odbiór oraz efektywne wprowadzenie w życie zamierzonych projektów.

Typowy układ i zakres treści biznes planu, oczekiwany przez najbardziej wymagających kredytodawców powinien przedstawiać się następująco:

n wstęp (streszczenie),

n opis firmy,

n opis produktu i procesu produkcyjnego,

n opis rynku i konkurencji,

n charakterystyka zarządzania,

n analiza finansowa

Na okładce biznes planu powinny się znajdować podstawowe dane o firmie (nazwa, adres, numer telefonu, fax) oraz dla podkreślenia aktualności - datę jego opracowania.

Strona tytułowa biznes planu powinna zawierać takie same dane jak na okładce, a dodatkowo nazwisko właściciela, jego adres, pesel i numer telefonu. Dane o właścicielu mogą być potrzebne w przypadku, gdyby kredytodawca przed ostatecznym spotkaniem chciał poznać jakieś bliższe szczegóły.

WSTĘP

Biznes plan powinien rozpoczynać się od krótkiego wstępu. Często pierwsze wrażenie wyniesione z jego czytana decyduje o tym, czy osoba czytająca biznes plan ustosunkuje się przychylnie do przedłożonej propozycji. Dobrze napisany wstęp będzie miał wpływ na to, czy biznes plan zostanie doczytany do końca.

We wstępie projektu przedsięwzięcia powinny być zawarte informacje o bieżącym stanie firmy oraz jej zamierzeniach na przyszłość. Kredytodawca powinien dowiedzieć się w ogólnej formie, z jaką firmą ma do czynienia, jakie informacje szczegółowe zawarto w biznes planie oraz jaki był cel konstrukcji planu. We wstępie muszą być jasno i czytelnie przedstawione wszystkie najistotniejsze dla całego opisanego w planie przedsięwzięcia elementy:

• cel sporządzenia planu i opis spodziewanych korzyści,

• wysokość środków finansowych potrzebnych do osiągnięcia celu,

• krótki opis produktu oraz rynku,

• zestawienie najważniejszych elementów planów finansowych (sprzedaż, zysk w okresie 3-5 lat),

• opis kadry menedżerskiej

Pomimo tego, że streszczenie pisze się już po opracowaniu projektu przedsięwzięcia, powinno być ono zamieszczone na samym początku jako wstęp, aby skrótowo zapoznać potencjalnych inwestorów z zawartością biznes planu. Wstęp powinien być zwięzły i obejmować nie więcej jak jedną lub dwie strony, a tylko w przypadku wyjątkowo dużych przedsięwzięć może być dłuższy.

Wstęp, jako pierwsza informacja o projektowanych zamierzeniach, odgrywa istotna rolę, dlatego wielu autorów sugeruje, aby poddać go ocenie fachowców, która będzie wskazówką dla inwestorów.

PROFIL I ZAKRES DZIAŁANIA FIRMY

Celem tej części biznes planu jest zapoznanie zainteresowanych z działalnością przedsiębiorstwa od chwili jego założenia aż do chwili obecnej. Dlatego powinna ona opisywać zarówno historię firmy (jeżeli przedsiębiorstwo już działa na rynku) jak i obecną pozycję firmy. Ta cześć biznes planu powinna zatem zawierać:

Podstawowe dane o przedsiębiorstwie (nazwa, adres, numer regonu, rodzaj działalności, forma prawna, misja i cele przedsiębiorstwa).

• historię przedsiębiorstwa - należy przedstawić tu takie informacje, jak: data rozpoczęcia działalności gospodarczej, najważniejsze dane finansowe, najbardziej znaczące osiągnięcia firmy (z uwzględnieniem wyrobów ich rozwoju, sukcesów rynkowych), dane o poprzednich i aktualnych udziałowcach, obecny stan prawny, finansowy i organizacyjny firmy,

Strukturę organizacyjną firmy, która obejmuje opis stanowisk i komórek organizacyjnych, zakres ich kompetencji i odpowiedzialności, sposób powiązań między nimi a także schemat organizacyjny,

• dane o właścicielu lub udziałowcach firmy, które zawierają nazwisko i imię, numer dowodu osobistego, pesel, miejsce zamieszkania, telefon, fax, wiek, stan cywilny, wykształcenie, zawód i miejsce zatrudnienia współmałżonki (-a), doświadczenie z pracy na stanowisku kierowniczym, przebieg pracy zawodowej, doświadczenie zawodowe związane z planowanym przedsięwzięciem, aktualne miejsce zatrudnienia oraz zajmowane stanowisko, majątek osobisty właściciela, jego spadkobiercy. Ponadto trzeba zaznaczyć, czy właściciel firmy prowadził już prywatne przedsiębiorstwo i jakiego rodzaju, a jeżeli zrezygnował z prowadzenia poprzedniej działalności należy podać przyczynę rezygnacji,

• informacje na temat załogi, jej cechy obiektywne, np. wiek, płeć, staż pracy, wykształcenie, a także subiektywne, np. stosunek do pracy, sumienność, pomysłowość, rzutują na działalność przedsiębiorstwa i jego efektywność. Dlatego ważnym elementem opisu firmy jest charakterystyka jego załogi uwzględniająca liczebność, działające związki zawodowe oraz strukturę według następujących kryteriów kwalifikacyjnych: wykształcenie, wiek, płeć, staż pracy. Przedstawiając załogę trzeba zaprezentować działające w niej związki zawodowe, ich liczbę i liczbę pracowników. Jeżeli firma nie prowadzi jeszcze działalności produkcyjnej (usługowej), to należy wskazać źródła pozyskiwania personelu oraz sposoby jego szkolenia,

• dane o profesjonalistach współpracujących z firmami, do których można zaliczyć konsultantów, prawników, doradców, księgowych,

• informacje o radzie nadzorczej i charakterystykę jej członków,

• zaciągnięte kredyty (lub ubieganie się o nie w innych bankach),

• proponowane zabezpieczenie kredytu,

• lokalizację firmy, która jest określona przez jej adres.

OPIS PRODUKTU I PROCESU PRODUKCYJNEGO

Ten rozdział biznes planu ma duże znaczenie w przypadku firm o charakterze produkcyjnym. Możliwie najdokładniej należy w nim opisać omawiany produkt (usługę), używając języka prostego i zrozumiałego oraz pełny cykl produkcyjny. W tym przypadku również, niezależnie od planowanej formy organizacji produkcji, proces wytwarzania musi być opisany szczegółowo i zrozumiale dla laika. Nie należy w nim używać skomplikowanej terminologii oraz umieszczać szczegółów technicznych i technologicznych zasłaniających obraz zagadnienia.

Opisując produkt (usługę) należy przede wszystkim przedstawić informacje dotyczące rodzaju produktu (usługi), główne cechy i zalety produktu (usługi), wyjaśnić czy są to produkty (usługi) już istniejące, czy dopiero projektowane, wskazać czym dany produkt (usługa) różni się od innych produktów (usług) dostępnych na rynku oraz na czym polega jego unikalność, jaki jest koszt jednostkowy produktu (usługi), ceny produktu (usługi), zysk jednostkowy, sposób zapewnienia jakości produktów (usług), posiadane patenty i znaki towarowe. Ważne jest także wskazanie, czy wyrób stwarza możliwość jego modyfikacji lub ulepszeń przy stosunkowo niewielkich zmianach, jaka jest planowana wielkość produkcji (miesięczna, kwartalna, roczna), a także jakie są planowane usługi posprzedażne lub gwarancyjne. Cechy i główne zalety produktu (usługi) powinny być tak zaprezentowane, aby wzbudzić zainteresowanie inwestora. Powinny one przekonać, że wyrób ma szansę pokonania konkurentów swoją jakością, użytecznością, ceną, atrakcyjnością, itp. Trzeba podać jakie koszty należy ponieść, aby rozpocząć produkcję i zwiększyć jej rozmiary. Opracowanie planu kosztów często stwarza duże kłopoty z powodu trudności z jednoznacznym wcześniejszym ich oszacowaniem, dlatego jeżeli występują takie wątpliwości zaleca się wprowadzanie rezerwy kosztów.

W tej części biznes planu należy wyjaśnić czy produkt (usługa) jest już w sprzedaży, czy dopiero na etapie opracowywania projektu. Jeśli jest to dopiero faza badań projektowania lub prototypów, wtedy należy podać kiedy przewidywana jest próbna produkcja i zwiększona jej skala.

Opisując produkt należy także opisać czynniki, które pomogą mu wejść na rynek lub pokonać konkurencję, a także należy podkreślić jakie mogą być utrudnienia związane z wprowadzeniem produktu na rynek.

W opisie procesu technologicznego należy scharakteryzować proces, przewidywane zdolności produkcyjne, stopień wykorzystania urządzeń produkcyjnych oraz niezbędne na ten cel nakłady. W opisie procesu technologicznego przede wszystkim należy podać informacje na temat rodzaju procesu produkcyjnego, jego poszczególnych faz, aktualnych i przyszłych zdolności produkcyjnych, niezbędnych środków produkcyjnych (czyli potrzebnych do produkcji materiałów, surowców, maszyn, urządzeń), planowanego stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnej, rodzaju dostawców, wykonawców, norm produkcyjnych, technicznych i technologicznych, kontroli jakości, gwarancji i serwisu pogwarancyjnego, problematyki sezonowości produkcji, sprzedaży, podaży surowców, planowanych zakupów maszyn i urządzeń oraz planowanej modernizacji i rozbudowy majątku produkcyjnego, pomieszczeń produkcyjnych i magazynowych.

Opisanie poszczególnych faz procesu produkcyjnego pozwala na określenie przyszłych kosztów produkcji, a także ich wpływu na wielkość planowanych dochodów.

Należy pamiętać, aby przebieg procesu produkcyjnego był opisany rzeczowo, technologicznie i organizacyjnie. Dobrze opracowana ta część biznes planu stanowi gwarancję osiągnięcia celów projektowanego przedsięwzięcia.

2.3.4. OPIS RYNKU I KONKURENCJI

Marketing decyduje o powodzeniu firmy na rynku. Jakość działań marketingowych, z uwzględnieniem kilku innych czynników, określa stopień sukcesu lub porażki firmy. Istotnym elementem skutecznego marketingu jest znajomość upodobań, antypatii oraz oczekiwań potencjalnych klientów. Identyfikując te elementy możemy opracować strategię marketingu, która pozwoli rozwinąć i zaspokoić ich potrzeby.

W tym rozdziale biznes planu należy scharakteryzować rynek w ujęciu geograficznym i demograficznym, koncentrując się przede wszystkim na nabywcach, dostawcach i konkurentach. Uwzględnić należy ceny, reklamę, promocję i dystrybucję.

Dane zawarte w tym rozdziale powinny pomóc w podjęciu właściwych decyzji strategicznych oraz umożliwić wybór odpowiedniej dla działalności firmy (przedsięwzięcia) strategii rynkowej.

Wybór strategii rynkowej musi być oparty na dokładnym rozpoznaniu rynków. Bardzo istotnym jej elementem jest zidentyfikowanie klientów zarówno obecnych, jak i przyszłych, ich lokalizacja, liczba i preferencje rynkowe. Charakterystyka klientów sprowadza się do określenia ich zwyczajów, wymagań, potrzeb i nawyków oraz rozmiarów i sposobów zakupów (np. zamówienia, przetargi).

Sprawą podstawową jest poznanie potrzeb nabywców, wiedza o nich jest podstawowym elementem sukcesu. Żaden przedsiębiorca nie może rozpocząć działalności bez tej wiedzy, a jej brak jest jedną z najważniejszych przyczyn upadku wielu nowych firm.

Ważnym elementem koncepcji marketingowej jest segmentacja rynku, czyli nabywców na grupy o podobnych cechach i upodobaniach. Ma to duży a nawet decydujący wpływ na decyzje marketingowe.

Bardzo ważne są również informacje o liczbie nabywców, czyli pojemności rynku oraz o tendencjach rozwoju rynku. Są one punktem wyjścia do oszacowania wielkości przyszłej sprzedaży i określenie udziału firmy w rynku.

Oprócz charakterystyki nabywców oraz ich liczbie ważne są informacje dotyczące czynników wpływających na podjęcie decyzji o zakupie. Szczególnie są to takie cechy produktów (usług) jak: cena, jakość, wygląd, itd.

Plan marketingowy, stanowiący część biznes planu, powinien odpowiadać na następujące pytania:

• Kim są Twoi klienci?

Klienci indywidualni, hurtownie, sklepy detaliczne, ...

Staraj się wyliczyć wszystkich, którzy mogą kupić Twój produkt.

Pomysł jak wyobraża sobie Twoją firmę każda z grup.

• W jaki sposób dasz się poznać swoim klientom?

Czy wykorzystujesz wszystkie dostępne strategie promocji swoich produktów.

• Opisz jak otrzymujesz zamówienie od klienta i w jaki sposób Ci klient płaci?

• Czy twój rynek rośnie, nie zmienia się czy maleje?

Czytaj na bieżąco artykuły w prasie specjalistycznej.

• Określ granice rynku na pierwszy rok działalności.

Później stopniowo go rozszerzaj. Czy Twój rynek jest wystarczająco duży by gwarantować rozwój firmie?

• Jak utrzymasz lub zwiększysz swój udział w rynku?

• Podaj planowaną wielkość sprzedaży na pierwszy rok działalności.

Oprzyj ocenę na: wielkości rynku, poziomie konkurencji, Twoich cenach, strategii promocji oraz tendencjach na rynku. Wykonaj prognozy optymistyczne, pesymistyczne i neutralne.

• Jeśli prowadzisz franchise, jakie są segmenty Twojego rynku?

• Jeśli prowadzisz franchising, czy dostawca licencji prowadzi promocje na Twoim terenie? Bazując na strategii dawcy franchisingu, jak będziesz promował sprzedaż? Jaką planujesz strategię cenową?

Rynek wiąże się z konkurencją. Walka konkurencyjna jest sposobem życia. Walczymy o pracę, wykształcenie, zwycięstwo sportowe, większość aspektów naszego życia. Kraje walczą o klientów na rynku międzynarodowym, podobnie jak poszczególni przedsiębiorcy na lokalnych rynkach. Można rzec, że biznes to ogromna arena walki, dlatego trzeba znać swoich konkurentów.

Na początku trzeba ich zidentyfikować, a następnie podzielić na głównych, drugorzędowych i potencjalnych. Podział ten jest potrzebny dla ograniczenia liczby firm, które muszą być dobrze obserwowane oraz z uwagi na strategię marketingową, którą można zróżnicować dla każdej grupy.

W tej części biznes planu powinno się znaleźć szereg informacji o głównych konkurencjach między innymi: liczba konkurentów, wielkość ich firm i liczba posiadanych oddziałów, jakość produktu (wyrobu), wielkość ich sprzedaży i udział w rynku, ceny, godziny prowadzenia działalności, metody sprzedaży, kanały zbytu, reklama i promocja, reputacja firmy, poziom zapasów, itp. Informacje te, to kryteria oceny konkurencji, które odgrywają ważną rolę w każdej branży. Należy nadać im odpowiednią rangę, dokonać analizy porównawczej oraz wyciągnąć wnioski odnośnie strategii działania, która wskaże, jak skutecznie konkurować na określonym rynku.

Powinny także w tej części biznes planu być scharakteryzowane zasady ustalania ceny produktów (usług). Są one nie tylko decydującym czynnikiem o dochodach firmy i podejmowaniu decyzji zakapowanych przez nabywców, ale również narzędziem walki z konkurencją.

Ceny nie mogą być zbyt niskie, bo mogą przyczynić się do bankructwa, ani zbyt wysokie, bo wówczas nie zostaną zaakceptowane przez nabywców i stworzą szansę opanowania rynku konkurentom.

Ta cześć biznes planu obejmuje plan reklamy i promocji produktów (usług), gdzie trzeba dokonać wyboru środków oraz form reklamy, przy pomocy których uda się dotrzeć do najszerszej grupy odbiorców przy najniższych kosztach.

Rynek i konkurencja pełni jedna z podstawowych funkcji kształtujących działalność i pozycję firmy na rynku, często wyodrębnia się osobny, specjalny, bardzo zresztą ważny, rozdział biznes planu.

CHARAKTERYSTYKA ZARZĄDZANIA

Sukces firmy zależy przede wszystkim od jej kierownictwa. To ono zarządza firmą czyli wykonuje czynności związane z planowaniem, organizowaniem, motywowaniem oraz kontrolowaniem. Kierownictwo decyduje o strategii rozwoju firmy, podejmuje decyzje o zaciąganiu kredytów i zobowiązaniu do terminowego ich zwrotu razem z oprocentowaniem. Z tego względu prezentacja kadry kierowniczej jest bardzo ważnym elementem każdego biznes planu. Powinny się na nią składać informacje na temat menedżerów zarządzających firmą dotyczące wykształcenia, doświadczenia w sektorze, zainteresowań, osiągnięć zawodowych, awansów i kariery, umiejętności organizacyjnej, itd.

Plan organizacyjny powinien odpowiadać na następujące pytania:

• Jak właściciela firmy dotychczasowe doświadczenie wspiera rozwój nowej działalności?

• Jakie są właściciela słabości i jak można je skompensować wynajętymi pracownikami?

• Kto będzie w grupie osób zarządzających firmą?

• Jakie są słabe i silne punkty kierownictwa firmy?

• Jakie są obowiązki kierownictwa?

• Czy obowiązki kierownictwa są jasno zdefiniowane?

• Jeśli prowadzi on franchise, jakiej pomocy spodziewa się od dostawcy licencji? Jakie są potrzeby pracowników jego firmy ?

• Jakie są plany odnośnie zatrudnienia i szkolenia pracowników ?

• Jakie pensje, dodatkowe wynagrodzenie, wypoczynek oferuje właściciel? Jeśli franchise, czy te elementy są w standardowym pakiecie licencjonodawcy.

• Jakie płaci ubezpieczenia? Co może zrobić więcej w tym temacie?

O skuteczności zarządzania firmą przesądza sposób motywowania personelu. Bardzo ważne są narzędzia motywowania (płace, bodźce pozapłacowe, itp.) oraz ich dobór do rodzaju działalności, grupy pracowników, ich wykształcenia, mentalności, itd. Podstawowym instrumentem motywowania pozostają płace, dlatego dla osiągnięcia sukcesu należy powiązać płace, z efektami pracy, a także stosować różnego rodzaju baźce zachęty.

W części biznes planu przedstawiającej zarządzanie należy umieścić podstawowe informacje na temat planowania w firmie, które w szczególności dotyczą zakresu planowania, stosowanych metod planowania oraz stopnia realizacji planowanych zadań.

Ta część biznes planu powinna zawierać charakteryzację podstawowych zasad organizacji pracy uwzględniając: podział zadań i odpowiedzialności, delegowanie uprawnień decyzyjnych, obciążenia pracą poszczególnych komórek organizacyjnych a także współpracę między poszczególnymi komórkami organizacyjnymi i stanowiskami pracy.

Część biznes planu dotycząca zarządzania i kierowania powinna również przedstawić zasady kontroli, zwracać uwagę na sposób przeprowadzania kontroli merytorycznej zadań, kontrolę przez system finansowy oraz sposób formułowania zaleceń pokontrolnych i śledzenia ich realizacji.

Poziom kwalifikacji i doświadczeń kadry kierowniczej ma podstawowe znaczenie dla sukcesu zaplanowanego przedsięwzięcia, dlatego temat ten budzi szczególne zainteresowanie potencjalnych inwestorów. W związku z tym staranne opracowanie problemów związanych z zasobami ludzkimi przynosi znaczne korzyści przedsiębiorstwu. Ponadto analiza organizacji zarządzania prowadzi zwykle do zmian organizacyjnych podnoszących sprawność działania firmy. Bardzo istotne są zatem opisy sposobów zarządzania finansami i informatycznych systemów zarządzania zastosowanych w przedsiębiorstwie.

ANALIZA FINANSOWA

Do tej części biznes planu potencjalni inwestorzy i banki przywiązują największą wagę. Stanowi on bowiem „fundament” całego biznes planu i punkt wyjścia do jego opracowania. Powinna przedstawiać dane ilustrujące finanse firmy w przyszłości oraz prognozę finansów na przyszłość.

Plan działalności gospodarczej jest obrazem zasobów rzeczowych nowo zakładanej firmy. Urzeczywistnienie tego planu jest związane z finansowaniem, które jest zapewnieniem projektowi niezbędnych środków finansowych własnych lub obcych.

Plan finansowy jest najważniejszym elementem biznes planu, ponieważ w nim skupiają się różne analizy finansowe dotyczące przedsiębiorstwa, określające w sposób liczbowy efektywność podjętych działań gospodarczych przedsiębiorstwa. Ponadto określa relacje pomiędzy różnymi wartościami ekonomicznymi oraz umożliwia dokonania wyceny firmy metodami dochodowymi i metodą skorygowanych aktywów netto.

Przy planowaniu finansów, dobrze jest spojrzeć jak najdalej w przeszłość, by zobaczyć jak firma osiągnęła swój obecny stan, wtedy zdobywamy lepsza perspektywę. Wiele banków wprowadziło do polityki kredytowej zasadę, że należy sprawdzić dane dotyczące pięciu ostatnich lat, by móc wyodrębnić pewne trendy. Jeżeli firma funkcjonuje krócej niz. pięć lat należy przedstawić dane z całego okresu jej funkcjonowania.

W przypadku nowo uruchomionego przedsięwzięcia w biznes planie przedstawia się przede wszystkim prognozę finansów. Co do długości okresu na jaki opracowuje się prognozę zdania są podzielone, jednak zazwyczaj bankowcy wymagają prognozy na taki okres, na jaki klienci chcą zaciągnąć kredyty, gdyż chcą się przekonać, czy będą mogli odzyskać pożyczone pieniądze wraz z odsetkami.

Część finansowa biznes planu powinna zawierać: kopie aplikacji zaciągniętych pożyczek, listę wyposażenia biura z wyceną sprzętu, projekt bilansu, projekt przewidywanych rezultatów finansowych czyli różnicy pomiędzy dochodem firmy i związanymi z nim wydatkami oraz projekt planowanych przepływów finansowych ( cash flow ), informujący o wyjściu i wejściu środków finansowych. Projekt przewidywanych rezultatów finansowych oraz projekt przepływów finansowych powinien być wykonany na okres trzech lat, z dokładnością do miesiąca dla pierwszego roku i kwartału dla dwóch kolejnych lat. System księgowania i kontroli inwentaryzacyjnej powinien być również przedstawiony w tej części biznes planu.

Punktem wyjścia do opracowania prognoz są informacje na temat sytuacji finansowej firmy z okresu poprzedzającego opracowanie biznes planu, jednak muszą być one uzupełnione określonymi założeniami co do przyszłości. Założenia powinny uwzględniać koniunkturę gospodarczą, perspektywy rozwoju sektora, przewidywany popyt na wyroby (usługi) firmy, inflacyjny wzrost cen, kursy walut, stopy procentowe kredytów, politykę podatkową a także cła wywozowe i przywozowe.

Założenia te powinny być spójne, sensowne , oparte na danych pochodzących z wiarygodnych źródeł i możliwie do sprawdzenia.

Podstawowymi elementami planu finansowego są przede wszystkim:

Prognoza sprzedaży, gdzie informacja o dotychczasowej sprzedaży to bardzo ważne zestawienie liczbowe, które musi się znajdować w każdym biznes planie. Dane o sprzedaży potrzebne są do opracowania rachunku wyników, przepływu gotówki oraz opłacalności przedsięwzięcia i jego rentowności.

Prognoza sprzedaży potrzebna jest także przy wycenie majątku firmy, w dużym stopniu wpływa na decyzję banków, dotyczącą udzielania firmie pożyczki.

Przy opracowywaniu prognozy sprzedaży należy wziąć pod uwagę własne doświadczenia, jeżeli firma już prowadzi działalność i posiada stałe rynki zbytu, oczekiwany dochód, pojemność rynku, pozycje konkurentów, sezonowość sprzedaży w ciągu roku, cykl życia produktów oraz obecnych i potencjalnych nabywców.

Prognoza kosztów, które stanowią wyrażone w pieniądzu niezbędne zużycie środków rzeczowych oraz usług obcych, czasu pracy pracowników a także niektóre wydatki odzwierciedlające zużycie związane z normalną działalnością firmy w danym okresie. Ogół kosztów ponoszonych w danym okresie dzieli się na:

• koszty uzyskania przychodów składające się z kosztów wytworzenia produkcji sprzedanej, kosztów operacji finansowych, wartości sprzedanych towarów w cenie zakupu oraz podatków i innych obciążeń przychodów,

• koszty i wydatki, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów (np. grzywny, kary wraz z odsetkami, odsetki od pożyczek przeterminowanych, itp.)

Informacje o ponoszonych i zaplanowanych na przyszłość kosztach potrzebne do określenia wyniku finansowego firmy. Pokazują czy działalność firmy była w przeszłości efektywna i jakie rokowania na przyszłość. Wskazują także jaki był kierunek i siła oddziaływania kosztów na wynik finansowy oraz umożliwiają po wyodrębnieniu kosztów stałych i zmiennych, obliczenia progu rentowności.

Rachunek wyników (zysków i strat), który pokazuje jak firma radzi sobie w zakresie sprzedaży, kosztów i zyskowności oraz prezentuje elementy składowe wyniku finansowego. Ukazuje i bada przychody oraz koszty ich uzyskania w pewnych odstępach czasu, które wynikają z potrzeb lub specyfiki firmy i mogą wynosić miesiąc, kwartał, rok,

Rachunek przepływów gotówki, który umożliwia ocenę sprawności finansowej firmy z punktu widzenia generowania pieniędzy. Jego celem jest zobrazowanie przepływu gotówki przez firmę, czyli uwzględnienie w rachunku tych wszystkich zdarzeń gospodarczych, które powodują ruch pieniądza w formie wpływów i wydatków pieniężnych,

Bilans jest dokumentem zawierającym zestawienie na określony moment stanu majątku przedsiębiorstwa oraz źródeł jego finansowania. Jest on najważniejszym sprawozdaniem finansowym firmy, umożliwiającym prezentację stanu jej gospodarki, a w szczególności stratę, obliczenie, w jakim stosunku do kapitałów własnych ukształtował się zysk oraz jaki był ten wskaźnik w stosunku do oprocentowania depozytów bankowych, uzyskanie informacji o wartości własnego majątku firmy, odczytanie źródeł przychodów pieniężnych oraz sposobów ich rozchodowania, obliczenie rentowności sprzedaży, majątku ogółem, kapitału a także odczytanie czy przedsiębiorstwo jest w stanie regulować na bieżąco swoje zobowiązania.