Władza sądownicza
Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu
29.IV.1985 - ustawa o TK
1.I.1986 - ustawa weszła w zycie
orzeczenia w tej fazie nie byly ostateczne
nowa ustawa 1.VIII.1997
Trybunał Konstytucyjny eliminuje z porzadku prawnego normy prawne
niezgodne z Konstytucją. Nie jest on sadem, ale wystepuje wiele analogi
z sadami. Zgodnie z Art.194 ust 1 Konstytucji sedziów mamy 15.
Wszystkich sędziów powołuje Sejm na wniosek 50 posłów lub
prezydium Sejmu, a Sejm głosuje bezwzgledna większością w obecności
conajmniej połowy ogólnej liczby posłów.
Kandydat na stanowsiko sędziego Trybunalu musi spełnic warunki
kandydata na stanowisko sedziego SN i NSA
Sędziowie Tk są
- niezawisli i podlegaja wyłącznie konstytucji
- mają prawo wrócić na poprzednie stanowisko po skonczeniu kadencji
- godnie wynagradzani
- nie moga prowadzic działalności nie dajacej sie pogodzic z dzialalnościa
sedziego
- nie moga należeć do partii i związków zawodowych
- chroni ich immunitet formalny
- prezesa i wiceprezesa powołuje prezydent
- NIE WOLNO odwołać sędziego TK (chyba , że zrzeknie sie sam)
wygaśnięcie mandatu:
- Sejm wybiera sedziów ale nie może jej odwołać
- zrzeczenie sie stanowiska
- trwale niezdolny do sprawowania urzedu
- skazanie prawomocnym wyrokiem sądu
- skazany prawomocnym orzeczeniem dyscyplinarnym
Funkcje TK:
- badanie konstytucyjności prawa ( orzeczenia)
- udzielania odpowiedzi
- rozstrzyganie sporów kompetencyjnych międzyy organami centralnymi
- sygnalizacja
- orzekanie o zgodnosci celów partii politycznych
- skarga konstytucyjna Art 188 ust 5 / Art 9 Konstytucji
- bada zgodność umów miedzynarodowych
- bada ustawy z ratyfikowanymi umowami, których ratyfikacja wymagała zgody
zawartej w ustawie
Trybunał Konstytucyjny jest sądem prawa a nie sadem faktów
Rodzaje kontroli:
obejmuje 3 typy aktów prawnych:
-ustawy
-umowy międzynarodowe
-inne przepisy wydawane przez centralne organy
kontrola prewencyjna - sprawowana przez TK z wniosku prezydenta
i może odnosić się do ustaw uchwalancych przez Sejm i Senat, a nie
podpisanych przez Prezydenta
kontrola następcza:
- abstrakcyjna
- indywidualna
Podmioty uprawnione do wystąpienia ze skargą do TK:
1. Podmioty legitymowane generalnie: prezydent, marszałkowie
Sejmu i Senatu, prezes RM, 50 posłów, 30 senatorów, prezes NSA,
prezes NIK, prezes RPO
2. Podmioty mogące występować z wnioskiem jeżeli akt normatywny dotyczy
zakresem ich działania: np. ogólnokrajowe organy zwiazków zawodowych,
koscioły i związki wyznaniowe
KRS może wystapić do TK wyłącznie w sprawie zgodności z Konstytucją
aktów normatywnych w zakresie w jakim dotyczą niezawisłości sędziów i sądów
Skład Trybunałów - 15 sędziów ( !!!ustawa mówi że pełny skład to minimum 9 !!!
w sprawach ważnych i szczególnej zawiłości, sporów kompetencyjnych, partii pol.
5 sedziów - zgodnośc ustaw z umowami miedzynarodowymi
3 sędziów - wyłączenie sędziego
Orzeczenia TK Art. 190 Konstytucji - moc powszechnie obowiązująca, są ostateczne
może odroczyć date wejscia w zycie orzeczenia, które nabywa ostatecznośc w dniu
orzeczenia. 18 miesięcy - niezgodnośc ustawy , 12 - miesiecy - akt podustawowy.
Orzezcenie większoscia głosów.
Kazdy czyje konstytucyjne prawa i wolności są naruszone może "sam"
i za pośrednictwem adwokata ( chyba ze jest doktorem lub profesorem prawa )
Pisamo ma chcrakter procesowy, orzeczenia sa ostateczne.
Skarga nie jest płatna