0. Informator Obywatelski ZBPO

1. Mieszkania

2. Tytuł prawny do mieszkania

3. Zameldowanie / wymeldowanie

4. Mieszkania komunalne

5. Mieszkania spółdzielcze

6. Prawa i obowiązki użytkowników mieszkań

7. Czynsze – wysokość i zadłużenia

8. Eksmisja oraz mieszkania socjalne i pomieszczenia tymczasowe

9. Dodatek mieszkaniowy

10. Darowizna i dziedziczenie mieszkania, dożywocie, wstąpienie w najem po śmierci wynajmującego

11. Obywatel a instytucja

12. Załatwianie spraw w urzędzie

13. Pełnomocnictwo sądowe i urzędowe

14. Koszty sądowe w sprawach cywilnych

15. Zwolnienie z kosztów sądowych, umarzanie, rozkładanie na raty i odraczanie terminu zapłaty należności sądowych

16. Pomoc prawna z urzędu

17. Pozwy przez internet (elektroniczne postępowanie upominawcze)

18. Pozwy zbiorowe

19. Mapy geodezyjne i księgi wieczyste w internecie

20. Rodzina

21. Rozwód i separacja

22. Przemoc w rodzinie

23. Stosunki majątkowe w małżeństwie

24. Ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa

25. Władza rodzicielska

26. Alimenty

27. Spadki

28. Ogólne zasady dziedziczenia

29. Dziedziczenie ustawowe

30. Dziedziczenie testamentowe

31. Postępowanie spadkowe

32. Dziedziczenie długów spadkowych

33. Dziedziczenie mieszkań

34. Przekazanie majątku poza postępowaniem spadkowym

35. Zasiłki / świadczenia

36. Pomoc finansowa z opieki społecznej

37. Renta z tytułu niezdolności do pracy i renta szkoleniowa

38. Emerytury

39. Renta rodzinna

40. Renta socjalna

41. Świadczenia rodzinne

42. Dodatek mieszkaniowy

43. Legitymacje ubezpieczeniowe

44. Zatrudnienie / bezrobocie

45. Zawieranie i rozwiązywanie umowy o pracę i umów cywilnoprawnych

46. Wynagrodzenie za pracę

47. Urlopy

48. Dokumentowanie okresów ubezpieczenia

49. Uprawnienia osób bezrobotnych i poszukujących pracy

50. Jak powstał Informator Obywatelski ZBPO?

51. Wyszukiwanie

52. Mapa serwisu

53. Jesteś tutaj:

54. Informator Obywatelski ZBPO >

55. Zasiłki / świadczenia >

56. Renta rodzinna

57. Renta rodzinna

58. Po kim można otrzymać rentę rodzinną

59. Osoby uprawnione do renty rodzinnej

60. Wysokość renty rodzinnej

61. Procedura ubiegania się o rentę rodzinną

62. Podstawa prawna

63. Inne poradniki / strony www

64. Renta okresowa

65. Po kim można otrzymać rentę rodzinną

66. W przypadku śmierci jednego z członków najbliższej rodziny możemy ubiegać o świadczenie po nim w postaci renty rodzinnej. Renta rodzinna jest świadczeniem finansowym wypłacanym z tytułu ubezpieczenia społecznego. Co oznacza, iż przysługuje ona po osobie, która odprowadzała przez określony czas składki emerytalno-rentowe do ZUS-u lub KRUS-u.

67. Renta rodzinna przysługuje członkom najbliższej rodziny po:

68. osobie zmarłej, która w chwili śmierci:

69. miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub

70. spełniała warunki wymagane do uzyskania emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (art.65.ust.1 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS) lub

71. spełniała warunki do uzyskania emerytury rolniczej lub renty inwalidzkiej rolniczej; przyjmuje się, że osoba ta była długotrwale niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym (art. 29 Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników),

72. zmarłej osobie pobierającej zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne (art.66 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS)

73. osobie, która zmarła wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej (art. 17 Ustawy o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy),

74. zmarłej osobie, która pobierała rentę inwalidzką z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej (art. 17 Ustawy o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy).

75. Osoby uprawnione do renty rodzinnej

76. Osoby uprawnione do otrzymania renty rodzinnej to (art. 67 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS):

77. Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione (art. 67, 68 ust. 1 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS):

78. do ukończenia 16 lat,

79. do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej niż do osiągnięcia 25 lat lub

80. bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie do ukończenia 16 lat lub do ukończenia nauki w szkole (nie dłużej jednak niż do 25 lat).

81. Uwaga:

82. Wypłata renty może zostać przedłużona, jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej. W takiej sytuacji renta będzie wypłacana do zakończenia tego roku studiów (art. 68 ust. 2 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Trzeba jednak pamiętać, że ostatni rok studiów w szkole wyższej nie odnosi się do studiów podyplomowych (tak: wyrok Sądu Najwyższego I UK 207/07).

83. Przerwa w nauce (urlop dziekański) z powodu choroby lub z konieczności sprawowania opieki nad członkiem rodziny nie powoduje zawieszenia prawa do renty rodzinnej (86.05.06 wyrok SN II URN 45/86 PiZS 1986/10/83).

84. Bez znaczenia jest również frekwencja ucznia w zajęciach szkolnych, rezultaty w nauce lub ich brak; istotny jest wyłącznie wiek i kontynuacja nauki (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach, III AUa1524/07).

85. Zawarcie związku małżeńskiego przez dziecko nie powoduje utraty prawa do renty rodzinnej po rodzicu, jeżeli dziecko nadal się uczy i spełnia kryterium wiekowe.

86. Wnuki, rodzeństwo i inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności (w tym w ramach rodziny zastępczej) (art.68 i 69 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS):

87. do ukończenia 16 lat,

88. do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej niż do osiągnięcia 25 lat lub

89. bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie do ukończenia 16 lat lub do ukończenia nauki w szkole (nie dłużej jednak niż do 25 lat)

90. oraz:

91. jeżeli zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego (emeryta lub rencisty), chyba że śmierć była następstwem wypadku, i

92. nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, lub

93. gdy rodzice żyją, to nie mogą zapewnić im utrzymania lub

94. ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd.

95. Małżonek (wdowa, wdowiec), jeżeli:

96. w chwili śmierci męża/żony miał ca najmniej 50 lat lub

97. w chwili śmierci męża/żony był niezdolny do pracy lub

98. wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwo uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu/żonie, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat lub

99. opiekuje się dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy uprawnionym do renty rodzinnej lub

100. nie później niż w ciągu 5 lat od chwili śmierci męża/żony lub od momentu zaprzestania opieki nad dziećmi uprawnionymi do renty rodzinnej – osiągnęła/osiągnął wiek 50 lat lub stał/a się niezdolna do pracy (art.70 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

101. Uwaga:

102. Małżonka/małżonek rozwiedziony lub wdowa/wdowiec, który w chwili śmierci nie pozostawał z współmałżonkiem we wspólności majątkowej, ale w dniu śmierci współmałżonka miał prawo do alimentów z jego strony i spełnia w/wym. warunki - ma prawo do renty rodzinnej. Alimenty muszą być ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. (art. 70 ust. 3 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 26 października 2006 r. warunkiem przyznania renty rodzinnej jest pozostawanie małżonków do dnia śmierci jednego z nich w stanie faktycznej wspólności małżeńskiej, przy czym ciężar udowodnienia, że nie było wspólności spoczywa na ZUS, który w takiej sytuacji może odmówić renty. Przyjmuje się również domniemanie, że dopóki nie orzeczono rozwodu lub separacji małżonkowie pozostają w stanie faktycznej wspólności małżeńskiej, chociaż w ostatnim orzeczeniu (sygn. akt: I UK 184/09) Sąd Najwyższy wskazał coś wręcz przeciwnego: ponieważ przepisy nie definiują pojęcia wspólność małżeńska, konieczne jest indywidualne rozpatrywanie każdego przypadku przez organ rentowy. W sytuacji braku rozwodu nie można domniemywać istnienia ciągłości wspólności małżeńskiej, a tym samym prawa do renty rodzinnej.

103. Praktycznie istotne może być równiez poniższe orzeczenie Sądu Najwyższego z 5 grudnia 2006 r. - Po wyprowadzeniu się jednego z małżonków do odległej miejscowości i podjęciu tam pracy kontakty między małżonkami siłą rzeczy bywają sporadyczne, nie świadczy to jednak o zerwaniu wszystkich więzi małżeńskich i braku wspólności małżeńskiej, które to zerwanie jest niezbędne, by ZUS mógł odmówić przyznania renty rodzinnej po zmarłym mężu (sygn. II UK 8/06)

104. Wdowa/wdowiec, który nie spełnia w/wym. warunków, a nie posiada niezbędnych źródeł utrzymania ma prawo do okresowej renty rodzinnej wypłacanej przez jeden rok od chwili śmierci męża lub przez okres do dwóch lat, jeżeli uczestniczy w szkoleniu, którego celem jest uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej (art. 70 ust. 4 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

105. Jeżeli wdowa/wdowiec powtórnie zawrze związek małżeński nie utraci uprawnień do renty rodzinnej (wyrok sądu apelacyjnego z 22.09.2005r. nr III AUa 231/04)

106. Rodzice (także ojczym, macocha, osoby przysposabiające) po zmarłym dziecku jeżeli (art.71 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS ):

107. ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią pomagał im w utrzymaniu się oraz

108. spełniają warunki określone dla wdowy i wdowca

109. W sytuacji gdy z powodu ustąpienia niezdolności do pracy ustało prawo do renty rodzinnej, a w ciągu 18 m-cy od ustania tego prawa staniemy się ponownie niezdolni do pracy, prawo do renty rodzinnej zostanie przywrócone. (art. 72 i 61 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

110. Zgodnie z najnowszym orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego (5 lipca 2010 r., sygn. akt: P 31/09) warunek domicylu świadczeniobiorcy renty rodzinnej jest niezgodnyh z Konstytucją.

111. Wysokość renty rodzinnej

112. Renta rodzinna wynosi:

113. dla jednej osoby - 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu (nawet jeśli nie zostało jeszcze ustalone- p. uchwała Sądu Najwyższego z 8 lipca 2008 r.),

114. dla dwóch osób - 90% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,

115. dla trzech lub więcej osób - 95% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu (art. 73 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

116. Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, (art. 74 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Renta podlega podziałowi między uprawionych na równe części.

117. Od 1 marca 2009 r. najniższa renta rodzinna wynosi 675,10 zł.

118. Jeśli do renty rodzinnej uprawniona jest sierota zupełna to przysługuje jej dodatek dla sieroty zupełnej w wys. 325,36 zł (od 1 marca 2009 r.).

119. Świadczenie wypłacane jest od dnia powstania prawa do renty, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zostanie złożony wniosek o przyznanie renty rodzinnej wraz z pełną dokumentacją.

120. Uwaga:

121. Wysokość renty rodzinnej z tyt. wypadku przy pracy lub choroby zawodowej nie może być niższa niż 120% kwoty najniższej renty rodzinnej. Od 1 marca 2009 r. renta taka wynosi 810,12 zł.

122. Dnia 27 stycznia 2010 r. Sąd Najwyższy, w składzie 7 sędziów, podjał uchwałę, że dopuszczalne jest ustalenie wysokości renty rodzinnej od wysokości renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która przysługiwałaby zmarłemu w warunkach określonych w art. 61 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227), obliczonej z zastosowaniem aktualnej kwoty bazowej do części socjalnej świadczenia (art. 73 ust. 1 i 2 w związku z art. 21 ust. 2 pkt 2 i art. 53 ust. 4 w związku z art. 62 ust. 1a tej ustawy).

123. Procedura ubiegania się o rentę rodzinną

124. Aby uzyskać rentę rodzinną należy złożyć wniosek wraz z pełną dokumentacją w swoim oddziale ZUS tzn. właściwym ze względu na stałe miejsce zameldowania lub w uspołecznionym zakładzie pracy osoby zmarłej (jeżeli śmierć nastąpiła w czasie trwania stosunku pracy lub w ciągu roku po jego ustaniu) (§ 6 Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń).

125. Pracodawca ma obowiązek poinformować rodzinę, jakie są zasady i warunki uzyskania renty rodzinnej oraz przygotować wniosek i złożyć go w oddziale ZUS.

126. Do wniosku należy dołączyć odpowiednie dokumenty potwierdzające uprawnienie do świadczenia:

127. dokumenty dotyczące osoby zmarłej potwierdzające:
     
     

128. datę urodzenia np. akt zgonu, dowód osobisty,

129. datę zgonu (akt zgonu),

130. okres zatrudnienia zmarłego oraz otrzymywane przez niego wynagrodzenie,

131. wysokość zarobków – do wyliczenia podstawy wymiaru renty.

132. Dodatkowo w zależności od sytuacji należy dołączyć:

133. 1. dokumenty dotyczące dzieci potwierdzające: datę urodzenia, fakt uczęszczania do szkoły w przypadku dzieci po 16 roku życia - zaświadczenie ze szkoły, niezdolność do pracy, jeśli przyznanie renty ma być uzależnione od niepełnosprawności - orzeczenie o stopniu niezdolności do pracy, o korzystaniu lub nie, z funduszy publicznych oraz o zatrudnieniu lub nie, w pełnym wymiarze czasu pracy. W przypadku dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie przez zmarłego (wnuki, rodzeństwo oraz inne dzieci) dodatkowo należy przedstawić oświadczenia, że: zmarły sprawował opiekę przez co najmniej rok, (jeśli śmierć nastąpiła na skutek wypadku ten warunek nie jest wymagany),nie mamy prawa do renty po swoich rodzicach lub rodzice nie mają możliwości zapewnienia nam utrzymania (jeśli rodzice żyją) lub zmarły był opiekunem ustanowionym przez sąd.

134. 2. dokumenty dotyczące wdowy /wdowca potwierdzające: datę urodzenia, datę zawarcia związku małżeńskiego, stopień niezdolności do pracy, jeśli przyznanie renty ma być uzależnione od niepełnosprawności - orzeczenie o stopniu niezdolności do pracy,prawo do alimentów jeśli nie istniała wspólność małżeńska - wyrok lub ugoda sądowa, oraz oświadczenia: o istnieniu wspólności małżeńskiej, o zatrudnieniu lub nie, w pełnym wymiarze czasu pracy.

135. Dokumenty dotyczące rodziców potwierdzające: datę urodzenia, stopień niezdolności do pracy, jeśli przyznanie renty ma być uzależnione od niepełnosprawności - orzeczenie o stopniu niezdolności do pracy, oraz oświadczenie: że zmarły bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania, że nie są zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy.

136. (§11 Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń).

137. Zakład Ubezpieczeń Społecznych powinien niezwłocznie wydać decyzję w sprawie przyznania bądź odmowy przyznania renty rodzinnej. Przepisy określają, iż decyzja powinna być wydana nie później niż w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (art.118 ustawy o emeryturach i rentach z FUS), ale łączny czas oczekiwania na decyzję nie może przekroczyć 60 dni od dnia złożenia wniosku. (§ 33 Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń).

138. Jeśli nie zgadzamy się z wydaną decyzją możemy się od niej odwołać. Odwołanie adresujemy do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, ale składamy je w tym oddziale ZUS-u, który wydał decyzję. Procedura wniesienia odwołania oraz termin powinien być określony w decyzji. Postępowanie odwoławcze jest bezpłatne. Natomiast jeśli w sadzie przegramy sprawę wówczas ZUS ma prawo domagać się od nas poniesionych przez siebie kosztów procesowych np. wynagrodzenia prawnika, który reprezentował ZUS przed sądem.

139. Podstawa prawna

140. Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z późn. zm).

141. Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 r. Nr 10, poz. 49, z późn. zm).

142. Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z roku 2002, numer 199, pozycja 1673, z późn. zm.).

143. Inne poradniki / strony www

144. Informator ZUS dotyczący renty rodzinnej -

145. http://www.zus.pl/default.asp?p=4&id=404

146. Informator wydawnictwa Infor dotyczący renty rodzinnej - http://renty.wieszjak.pl/renta-rodzinna

147. Dodatkowe informacje zawiera informator Rzecznika Praw Obywatelskich na stronie www.codziennikprawny.pl/strona/swiadczenia_spoleczne.

148. Renta okresowa

149. Istnieje też możliwość otrzymania renty rodzinnej pomimo niespełniania niezbędnych warunków. Wdowa (wdowiec) może otrzymać rentę rodzinną po zmarłym mężu (żonie), jeśli znalazła się w ciężkiej sytuacji materialnej. Z ciężką sytuacją materialną mamy do czynienia wtedy, gdy brak jest niezbędnych źródeł utrzymania. Brana jest pod uwagę sytuacja żony lub w dniu składania wniosku o przyznanie renty rodzinnej. Przyznana przez ZUS renta ma charakter okresowy. Przysługuje przez rok od dnia zgonu męża lub żony.Wdowa (wdowiec) może też dostać okresową szkoleniową rentę rodzinną. Ma do niej prawo, gdy nie mając niezbędnych środków na utrzymanie po śmierci męża (żony), będzie uczestniczyć w szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej. Może pobierać taką rentę szkoleniową przez okres uczestniczenia w szkoleniu, nie dłużej jednak niż przez dwa lata od chwili śmierci męża.

150. Uwaga! Jeśli nastąpi zmiana sytuacji materialnej, osoba uprawniona do okresowej renty powinna zgłosić to w ZUS. Wtedy zostanie wstrzymana wypłata świadczenia.