Formy i metody pracy nad rozwojem mowy i myślenia w wieku niemowlęcym

Spis treści

1.Wstęp

2.Czynniki rozwoju mowy i myślenia

3.Warunki prawidłowego rozwoju mowy dziecka

4.Etapy rozwoju mowy dziecka - miesiąc po miesiącu.

5. Zabawy rozwijające mowę i myślenie dziecka

6.Stymulacja mowy dziecka

7.Bibliografia

1. Wstęp

Rozwój organizmu człowieka rozpoczyna się w momencie poczęcia.Wpływ czynników środowiska zewnętrznego i proces dojrzewania sprawiają,że poszczególne z rodzajów zachowania pojawiają się w ustalonej kolejności, tworząc określony schemat rozwoju dziecka.Wyniki wychowania dziecka głownie zależą od tego czy czynności do których dziecko zachęcamy, podejmowane są w odpowiednim dla jego rozwoju okresie.Należy również pamiętać,że przy podejmowaniu działań wychowawczych trzeba uwzględnić różne tempo rozwoju i stąd konieczność obserwacji dziecka od najwczesniejszych chwil jego istnienia,aby móc ustalić indywidualne formy postępowania.

(niedokonczone)

2. Czynniki rozwoju mowy i myślenia dziecka

Rozwój jednostki jest procesem złożonym. Rezultaty tego procesu są uzależnione od jakośći czynników odziałujących na dziecko w trakcie rozwoju.Rozróżniamy 4 podstawowe czynniki,których wpływ na kształtowanie jednostki ma charakter decydujący: czynniki organiczne,własna aktywność dziecka, środowisko i wychowanie.

Czynniki organiczne - to zespół cech, które dziecko przynosi ze sobą na świat: typ układu nerwowego,temperament, właściwości fizyczne i somatyczne.Ukierunkują one procesy wychowawcze, ale nie zawsze decydują o przebiegu i rezultatach.

Własna aktywność dziecka - wyrażająca się żywym zainteresowaniem otoczeniem i aktywnością poznawczą, jest właściwością cenną i sprzymierzeńcem wychowawcy.

Środowisko wychowujące (miejsce pobytu, jego wyposażenie,dorośli i atmosfera,jaką tworzą)

Wychowanie (cele, zadania, metody i środki) powinny zawierać treści świadomych i zaplanowanych oddziaływań na dziecko.

W wychowaniu małego dziecka w wieku niemowlęcym czynnikiem szczególnej wagi jest środowisko wychowujące (rodzinne i instytucyjnonalne), zaliczone do oddziaływań zaplanowanych i zamierzonych. Na małe dziecko nie można oddziaływać komendą,wykładem umoralniającym, natomiast - demonstracją wlaściwego zachowania i działania na tle i przy użyciu właściwych przedmiotów, przy jednoczesnym przekazie właściwych słów. Odpowiednie konkrety dobrane do wieku, umożliwiające dzieciom ich właśne próby i ćwiczemoia i ćwiczenia kierowane wzorem podanym przez dorosłego - ugruntują i utwierdzają zabiegi dorosłego.

Wychowanie małego dziecka polega na stworzeniu właściwego klimatu odbioru, opartego na atmosferze spokoju wywołanego zaspokojeniem potrzeb dziecka, wyeliminowaniem zbędnych bodźów (hałas,pośpiech) i właściwym ustosunkowaniem do samego dziecka, nacechowanym życzliwością i szacunkiem oraz znajomością kolejnych etapów jego rozwoju.

3.Warunki prawidłowego rozwoju mowy dziecka

Słowami, które najpełniej oddają istotę pojęcia mowy, są słowa prof.

Grabiasa, wygłoszone podczas Międzynarodowej Konferencji Logopedycznej we

Wrocławiu:

„...wyobraźmy sobie sytuację, w której nagle stajemy w obliczu utraty mowy.

Cóż to oznacza? Nie tylko nie możemy mówić, ale i nie rozumiemy, nie myślimy...”, nie

umiemy nazwać przedmiotów, emocji, odczuć, sygnalizować potrzeb. Czym więc jest

mowa? Takie wcześniejsze postawienie problemu daje odpowiedź na to pytanie. Mowa

jest najwyższą funkcją psychiczną człowieka. „Funkcją mowy są czynności

poznawcze, które dokonują się za pomocą języka i tylko języka”. Świat poznajemy,

posługując się mową, zarówno czynną, jak i bierną, wewnętrzną.

Specjalistami od oceny (diagnozy) i usprawniania (terapii) funkcji

językowych pacjentów w każdym wieku, od noworodka po osoby starsze, są

logopedzi. Niestety, w praktyce okazuje się, że do logopedy najczęściej trafiają te

dzieci, u których rodzice i najbliższe otoczenie dostrzegli już pewne zaburzenia,

najczęściej są to zaburzenia artykulacyjne, czyli zniekształcenia foniczne ( seplenienia

międzyzębowe, rotacyzmy,. mowa bezdźwięczna, itd.), zaburzenia płynności mowy (o

charakterze jąkania), czy trudności w nauce, głównie czytania i pisania, wynikające z

silnie utrwalonych wad wymowy. Wyjątkowo często spotykane są nieprawidłowości w

rozwoju słuchu fonematycznego, czyli mownego, zaburzenia analizy i syntezy. Przede

wszystkim są to dzieci 6,7-letnie,czyli te, u których rozwój mowy, przynajmniej ten

artykulacyjny, powinien być już ukończony, i, oczywiście, prawidłowy.

W tym wypadku nie może być już mowy ani o stymulacji rozwoju mowy, ani o

profilaktyce. Wówczas ma miejsce terapia zaburzeń, które najczęściej zdążyły

przynieść już owoce w postaci: problemów emocjonalnych, trudności w kontaktach w

grupie rówieśniczej, kłopotów w nauce. Stanowi to alarmujący sygnał, że profilaktyka

logopedyczna rozumiana jest często jeszcze jako szereg działań nie wykraczających

poza późny wiek przedszkolny czy wczesnoszkolny. A przecież dziecko 3-

letnie,wchodzące w grupę rówieśniczą w przedszkolu, powinno sprawnie komunikować

się z otoczeniem, zrozumiale sygnalizować swoje potrzeby.

Pierwsze sygnały o nieprawidłowościach związanych z rozwojem mowy

możemy zauważyć już w pierwszych miesiącach życia dziecka. To najlepszy moment

do niwelowania stwierdzonych deficytów, zanim dziecko nabędzie wadliwych

stereotypów ruchowych i słuchowych w artykulacji, Sformułowanie: ”lepiej zapobiegać,

niż leczyć”, jest tu jak najbardziej na miejscu. Jakie więc niezbędne warunki powinny

być spełnione, aby mowa naszego dziecka rozwijała się prawidłowo? Specjaliści

zajmujący się tym tematem są, co do tego, zgodni. Powinny to być:

a) Prawidłowo przebiegająca ciąża;

b) Prawidłowy poród, siłami natury;

c) Dobra ocena noworodka ( wysoka punktacja w skali Apgar, prawidłowe warunki

anatomiczne, słuch, odruchy z okolic mownych);

d) Karmienie piersią, brak parafunkcji;

e) Dojrzewanie poszczególnych odruchów i funkcji (oddychanie i połykanie);

g) Dobra opieka, zapewnienie poczucia bezpieczeństwa;

Ad. a) Prawidłowo przebiegająca ciąża:

Osobniczy rozwój mowy nie zaczyna się od chwili, gdy dziecko zaczyna

wypowiadać pierwsze słowa. Rozwój mowy, jak i innych czynności układu nerwowego,

trwa od poczęcia. Do 27 dnia życia płodowego trwa rozwój cewy nerwowej, która jest

zaczątkiem układu nerwowego i decyduje o jego sprawności, a więc i o przyszłej

sprawności komunikacyjnej dziecka. Już w 12 tygodniu ciąży u płodu obserwujemy

próby, nabierania i wypierania wód płodowych, oraz otwieranie i zamykanie ust - ruchy

te w przyszłości będą niezbędne do wydychania i wdychania powietrza po urodzeniu.

Noworodek nie miałby żadnej sprawności oddechowej, gdyby czynność ta nie była

wcześniej usprawniana w okresie prenatalnym. W czasie ciąży stopniowo kształtują się

inne odruchy: wysuwania warg, połykania i ssania(16 tydzień), zaczynają pracę

więzadła głosowe (17 tydzień), odruchy wargowe (20 tydzień). Okres między 33 a 40

tygodniem to czas dojrzewania powstałych wcześniej odruchów, które w przyszłości

będą decydować o sprawności narządów mowy.

W okresie prenatalnym trwa również doskonalenie funkcji słuchowych.

Zmysł słuchu, niezbędny do prawidłowego rozwoju mowy, kształtuje się wyjątkowo

wcześnie, do końca 3 miesiąca życia płodowego. Badania audiologów szwedzkich

wykazały, że zaczyna on reagować na bodźce akustyczne miedzy 4 a 5 miesiącem

życia.

Okres ciąży to również czas, kiedy dziecko poznaje tzw. cechy prozodyczne

języka swojego przyszłego otoczenia, czyli intonację, melodię wypowiedzi, specyficzną

dla danego języka akcentację, a także barwę głosu osób z otoczenia. W związku z

powyższym, prawidłowość przebiegu ciąży jest gwarantem wykształcenia się

wszystkich odruchów, które będą niezbędne do powstawania i doskonalenia rozwoju

mowy, począwszy od okresu noworodkowego, aż do uzyskania pełnej kompetencji

językowej.

Ad b) Prawidłowy, odbyty siłami natury, poród.

Dzieci urodzone tzw. siłami natury w czasie porodu ulęgają „odwrażliwieniu”,

taki poród to pierwszy i skuteczny masaż, zwłaszcza okolic twarzy, szyi, obręczy

barkowej. Dzieci urodzone poprzez „cesarskie cięcie”, częstokroć długo wykazują się

nadwrażliwością tych okolic: nie lubią zabiegów pielęgnacyjnych (mycie twarzy, potem

zębów, czesanie włosów, w skrajnych przypadkach nawet głaskania czy przytulania, nie

mówiąc o zabiegach terapeutycznych).

Ad. c) Dobry stan noworodka:

􀂉 wysoka ocena w punktach wg skali Apgar, ze szczególnym

zwróceniem uwagi na funkcję oddychania;

􀂉 dobry słuch;

􀂉 prawidłowość w budowie anatomicznej w obrębie narządów mowy;

􀂉 dobra ocena odruchów z okolic ważnych dla rozwoju późniejszej

artykulacji;

􀂉 Oceny budowy anatomicznej , a w szczególności oceny odruchów z

twarzoczaszki, powinien dokonać logopeda, najwcześniej w 2 dobie

życia dziecka.

􀂉 U dziecka powinniśmy zaobserwować wykształcone odruchy:

- odruch ssania - zapewnia on utrzymanie i rozwój

funkcji pokarmowych; u dzieci zdrowych najsilniejszy

jest ok.2 godz. po urodzeniu, nie stymulowany zanika

w 5 dobie życia;

􀂉 Odruch połykania - wiąże się z odruchem ssania, sprawny - jest

zaczątkiem tzw. pionizacji języka, czyli kształtowania się w

późniejszym czasie dojrzałego odruchu połykania. Widok mocno

śliniących się dzieci nie jest wcale rzadki, zwłaszcza w żłobkach czy

nawet jeszcze w przedszkolach. To „efekt” zaburzonej pionizacji

języka, której często towarzyszy kształtująca się wada zgryzu w wieku

późniejszym.

􀂉 Odruch szukania, zwracania twarzy w stronę dotyku w celu

znalezienia pokarmu;

􀂉 Odruch wypychania –język wypycha wszystko,co nie jest pokarmem;

􀂉 Odruch lizania (wysuwania języka)przy bodzcowaniu środka

czerwieni warg;

􀂉 Odruch kąsania-trwać powinien tak długo, jak trwa bodziec, zbyt silny,

czyli wygórowany, uniemożliwia karmienie piersią, blokuje powstanie

odruchu żucia i gaworzenie, powinien wygasnąć ok. 4-5 m-ca życia,

zbyt długo utrzymujący się jest niepokojącym sygnałem;

􀂉 Odruch zwracania-jest swoistą obroną krtani przed zakrztuszeniem

się czy zachłyśnięciem, zbyt mocny uniemożliwia karmienie, za słaby

nie spełnia swojej funkcji;

􀂉 Wargowe: wysuwania, otwierania warg, mają one głównie

znaczenie pokarmowe, ale i będą w przyszłości decydować o

sprawności w realizacji głosek wargowych, motoryce warg przy

wypowiedziach.

􀂉 Odruch żuchwowy- decyduje o sprawności mięsni żuchwy na

początku przy odruchu ssania, potem żucia i mowy,

4

Brak odruchów, ich za słabe, czy za mocne występowanie, są poważnym

sygnałem dla rodziców i lekarzy. Kształtowanie się odruchów jest niezwykle istotne,

pierwotnie pełnią one funkcje głównie biologiczne, pokarmowe, w przyszłości będą

punktem wyjścia do rozwoju artykulacji. ”Mowa (artykulacja) jest czynnością wtórną,

nałożoną na funkcje pierwotne, biologiczne” (z wykładu dr Elżbiety Stecko, prekursorki

profilaktyki logopedycznej w Polsce).

Ad. d) Karmienie piersią.

To czynność niezwykle istotna dla przyszłego rozwoju mowy. Biorą w nim

udział wszystkie mięśnie warg, języka, podniebienia miękkiego i żuchwy, stanowiąc

doskonały trening dla przyszłych ruchów artykulacyjnych. Mechanizm pracy

wymienionej grupy mięśni przy karmieniu sztucznym jest zupełnie inny: mięsień okrężny

warg jest zwolniony z napięcia mięśniowego, język wykonuje najczęściej ruchy jedynie

doprzednie, często poza karmieniem zalega między wałkami dziąsłowymi, nie ulega

pionizacji. Żuchwa wykonuje jedynie ruchy pionowe, przy braku ruchów ku przodowi

często pozostaje w niedorozwoju, co skutkuje w przyszłości stłoczeniem zębów,

wyrastaniem ich poza łuk zębowy. Karmienie sztuczne sprzyja powstawaniu patologii

przy oddychaniu - przy częstym przerywaniu ssania z butelki do zaczerpnięcia

powietrza, dziecko uczy się oddychania ustami. Zaskakujące są różnice między

reakcjami dźwiękowymi w niemowlęctwie i artykulacyjnymi w późniejszym wieku u

dzieci karmionych naturalnie i sztucznie. Zdarza się też, że już u 6-miesięcznego

dziecka możemy zauważyć dużą tendencje do seplenienia międzyzębowego, język w

nieprawidłowej pozycji spoczynkowej, najczęściej interdentalnej.

Poprzez parafunkcje w obrębie jamy ustnej rozumiem ssanie palca,

smoczka, pieluszki, zbyt długie korzystanie z butelki, itp. Ich obecność zaburza

naturalną spoczynkową pozycję języka, sprzyja powstawaniu wad zgryzu w przyszłości.

Ad. e) Dojrzewanie odruchów jako konsekwencja prawidłowej pracy

układu nerwowego

Zmienianie się jakości odruchów jest dowodem na dojrzewanie układu

nerwowego. Część odruchów zanika. Pojawiają się na ich miejsce następne: np.

dopiero, gdy wygasa odruch kąsania, pojawia się odruch żucia. Warunkuje on, oprócz

prawidłowości pokarmowych, płynność ruchów mownych przy gaworzeniu. Dziecko bez

odruchu żucia ma, oprócz trudności w jedzeniu, wydłużony okres posługiwania się

sylabami, późno zaczyna je łączyć, budując z nich słowa. Cześć odruchów musi

wygasnąć na rzecz innych, np. odruch kąsania wygasa, a w zamian pojawia się odruch

żucia. Przetrwałe, czyli zbyt długo utrzymujące się kąsanie jest objawem patologii.

Wszędzie tam, gdzie stwierdzone są deficyty w funkcjonowaniu omówionych

odruchów, niezbędna jest interwencja logopedy. Za pomocą głównie ćwiczeń o

charakterze biernym czy wspomaganym, deficyty w odruchach można niwelować,

umożliwiając dziecku np. przyjmowanie pokarmu. Pod szczególną opieką logopedy od

pierwszych dni swojego życia powinny się znaleźć dzieci z obciążonym wywiadem

okołoporodowym, dzieci wcześniacze, oraz te, u których stwierdzono wady

anatomiczne (rozszczep wargi, podniebienia, zespół Pierre-Robin, itp.), czy wady o

podłożu genetycznym-zespół Downa, Aperta, czy mózgowe porażenia dziecięce (MPD).

5

Wczesna interwencja logopedyczna daje szansę wyrównywania deficytów i

usprawniania funkcji pokarmowych i komunikacyjnych.

Ad. g) Dobra opieka, poczucie bezpieczeństwa

Są koniecznym warunkiem prawidłowego rozwoju psychoruchowego

dziecka. Najlepiej, kiedy tę opiekę zapewniają przygotowani do tej roli rodzice. bardzo

dobrze przygotowują do niej tzw. ”Szkoły rodzenia”. Niestety, niewiele jest takich, które

w swoim programie zapewniają kontakt z doświadczonym logopedą.

4.Etapy rozwoju mowy dziecka - miesiąc po miesiącu.

W rozwoju mowy wyróżnia się następujące okresy:

-okres melodii zwany również przygotowawczym (0-1 r.ż.)

-okres wyrazu (1-2 r.ż.)

-okres zdania (2-3 r.ż.)

-okres swoistej mowy dziecięcej

W okresie niemowlęcym występuje okres melodii.

Formami wokalnymi,które poprzedzają mowę właściwą są:

-krzyk

-gruchanie0głużenie

-gaworzenie

-echolalia

W poradniku „Pierwsze 365 dni życia dziecka” Hellbruge i von Wimpfen

(1991, s.46) piszą: „Zabrzmi to pewnie śmiesznie, ale rozwój mowy u człowieka musi

rozpocząć się od mocnego krzyku”.

W 1 miesiącu życia krzyk ten, początkowo jednorodny dźwiękowo,

zaczyna ulegać zróżnicowaniu: komunikuje nim swoje potrzeby i swoją obecność.

Krzyk jest on pierwszą reakcją głosową noworodka.

W drugim miesiącu dziecko zaczyna się przysłuchiwać dźwiękom z

otoczenia, zadowolone wokalizuje to tzw. głużenie.Są to pierwsze artykułowane dźwięki tjk: g,l,m,n,ou,r.

Dziecko przypadkowo wydaje taki dźwięk,przysłuchuje się jego brzmieniu,a potem wielokrotnie powtarza naśladując samego siebie. Ćwiczy w ten sposób własny aparat artykulacyjny: wargi,język,krtań.

Wzrasta wówczas u dziecka wrażliwość na dźwięki,ton mowy otoczenia.

Trzeci i czwarty miesiąc to etap intensywnego ćwiczenia mięśni narządów

mowy, nazywany gaworzeniem motorycznym. W połączeniu z karmieniem piersią,

stanowi to doskonały trening mięsni i wrażeń słuchowych. Przysłuchiwanie się

własnemu głosowi wyraźnie sprawia radość maluchom. Pojawiają się tu dźwięki

spółgłoskowe, czasem trudne do sklasyfikowania pod względem fonetycznym.

Piąty - szósty miesiąc. - Pojawia się gaworzenie.Polega na wymawianiu zespołów sylab (ma-ma, ba-ba,ta-ta,la-la) nie posiadającej jeszcze określonego znaczenia.

Szósty miesiąc to lokalizacja źródła dźwięku, oraz etap pojawiania się

ciągów sylabowych i zróżnicowania wysokości tonu, natężenia, głównie jednak u tych

dzieci, które mają już opanowany odruch żucia.

Siódmy i ósmy miesiąc to charakterystyczne zmiany w jakości

wypowiadanych sylab: pojawia się ich znaczenie( ma-ma, ta-ta).Dziecko próbuje powtarzać własne i zasłyszahe słowa,które doskonali metodą"prób i błędów".Powtarzanie tych samych sylab nosi miano

echolali.Echolalia nie są jeszcze mową ludzką .Mowa zaczyna się jeszcze wówczas,gdy dziecko rozumie(mowa bierna),co mówią. iini,gdy używa słów w ich właściwym znaczeniu.

Następne miesiące to rozwijanie przede wszystkim rozumienia mowy

.Rozumienie dotyczy oczywiście sytuacji „tu i teraz”. Pojawiają się zabawy

dźwiękonaśladowcze: bum-bum, am. To już wyraźny sposób komunikacji werbalnej.

Pod koniec 1 roku zycia dziecko umie wypowiadać ze zrozumieniem pierwsze proste słowa złóżone z 2 sylab - ma ma , ta ta ,baba ,da wypracowanych wcześniej w okresie gaworzenia i echolalii.Nauka

mowy obejmuje również takie płaszczyzny jak melodia,rytm właściwa dla danego języka.Tę cechę uznano za najbardziej charakterystyczną,a zatem kończy się pełną gotowością do naśladowania samogłoski: a,e oraz

spółgłoski: m,b,n,t,b,j.

5. Zabawy rozwijające mowę i myślenie dziecka

Pierwszy miesiąc

Dotychczas dziecko miało kontakt ze światem przez ścianę brzucha mamy. Teraz przystosowuje się do życia w nowej rzeczywistości.

Nalezy mówić do dziecka, nucić, śpiewać. Używać gumowych piszczałek,potrząsać lekko grzechotką,włączać spokojną muzykę. Ale należy pamiętać,że dźwięki docierające do dziecka nie powinny być zbyt głośne.

Do dziecka trzeba czule przemawiać,delikatnie dotykać górnych części ciała.Poza tym ważne jest,żeby natychmiast reagować na płacz dziecka i zaspokojać jego potrzeby. Trzeba również pamiętać o pieszczotach i kołysaniu.

Drugi miesiąc

Maluch naprawdę czuwa, no i można z nim nawiązać kontakt. Uwielbia słuchać melodii z pozytywki.

Na rozmowę jest za wcześnie, ale za to możecie wymieniać miny i uśmiechy. Niemowlę uwielbia, gdy robisz śmieszne miny, a także kiedy je naśladujesz.

Należy również podchwytywać dźwięków wydawanych przez dziecko w celu ćw. aparatu słuchowego.

Trzeci miesiąc

Dziecko uważnie obserwuje wszystko, co robi osoba dorosła. Śmieje się i grucha na widok osoby, ale także bacznie przygląda się dużym, kolorowym kształtom.

Jak najczęściej należy reagować na dźwięki, które dziecko wydaje - np. naśladować gruchanie.

Zabawa w echo.

Czwarty miesiąc

Nadal bawimy sie z dzieckiem w echo.

Piąty miesiąc

Zabawa w echo,gaworzenie, wymawianie spółgłosek.

Szósty miesiąc

Opowiadamy maluchowi bajki, deklamujemy wierszyki i śpiewamy piosenki.

Zabawa w "echo", "podróż po świecie".

Zabawy dźwiękonaśladowcze oraz pokazywanie dziecku zawsze tych samych zabawek umieszczonych w tych samych miejscach.

Siódmy miesiąc

Teatr z pacynkami

Wkładamy na każdy palec inną małą pacynkę (można je zrobić samemu z filcu albo kupić). Odgrywamydla malucha teatrzyk. Pacynki mogą się witać z dzieckiem, rozmawiać, śpiewać, opowiadać bajki, głaskać dziecko po buzi itp.

Ósmy miesiąc

"Podróż po świecie", "zabawa echo"

Dziewiąty miesiąc

Ko-ko-ko

Naśladowanie odgłosów wydawanych przez różne mniej lub bardziej udomowione ptaki i czworonogi to jedna z ulubionych zabaw. Pomocne mogą się przy tym okazać zabawki z nagranym głosem różnych zwierząt.

Wywoływanie gaworzenia łańcuchowego.Podawanie pierwszych prostych poleceń,popartych gestem "daj rączkę", "gdzie ciocia" , "gdzie mama", zabawy w "strony świata" - okno, drzwi,pokój.

Dziesiąty miesiąc

Mówimy do dziecka przy każdej czynności pielęgnacyjnej i wychowczej.

Jedenasty miesiąc

Powtarzamy proste wyrazy bez spieszczeń, wyrazy dźwiękonaśladowcze i demonstrowanie przedmiotów,zachęcamy dziecko do powtarzania

Dwunasty miesiąc

Ćwiczenia artykulacyjne,prośby,polecenia,wyrazy dźwiękonaśladowcze. Na lali pokazujemy części ciała.

Książeczki nominacyjne.

Pacynki

Uczyny dziecko śpiewać "aaa" przy usypianiu lali.

Stymulacja rozmowu mowy dziecka

Czyli otaczanie dziecka dźwiękami ma ogromne znaczenie stymulujące

mowę, wrażliwość słuchową. Nie należy jednak ulegać przesadzie, nie uprzedzać

wypowiedzi dziecka, niweczy to jego motywację do mówienia. Po co się starać,

mozolnie wypowiadając sylaby, jeżeli mama czy babcia zrobi to za nas i to od razu

prawidłowo? Taką samą reakcję może wywołać nadmierne domaganie się mówienia, a

zwłaszcza jego poprawności. Podobnie negatywne znaczenie ma używanie tzw. „języka

nianiek”

Wielokrotnie u dzieci z opóźnionym rozwojem mowy, gdzie nie występują

defekty anatomiczne, okazuje się, że podłożem zaburzeń są ujemne wpływy

środowiska: niska sprawność językowa, mały zasób słów, brak odpowiedniej

stymulacji. ”Kochająca akceptacja „ jest tu najbardziej pożądaną postawą.

Niniejszy referat chciałabym zakończyć doniesieniem z badań własnych,

prowadzonych w przedszkolach miejskich w Zielonej Górze i woj. lubuskim. Łącznie

przebadano 2012 dzieci. Grupa dzieci ze stwierdzonymi wadami artykulacyjnymi to

69,5%. 82,2% to łączna liczba dzieci z wadą wymowy, połączona z dysfunkcją

oddychania. Dysfunkcje w połykaniu, będące przyczyną wad wymowy to 18% badanej

populacji. Są to głównie konsekwencje zaniedbań z okresu niemowlęcego. Sądzę, że ta

statystyka jest koronnym argumentem, świadczącym o konieczności prowadzenia

wczesnych badań diagnostycznych i opieki logopedycznej od 0 do 3 roku życia dziecka.