Masaż jest jedną z najstarszych sztuk medycznych. W starożytnej Grecji i Rzymie był popularnym zabiegiem zarówno o znaczeniu leczniczym, jak również przyspieszającym regenerację po wysiłku fizycznym.
Pierwsze badania nad fizjologią masażu przeprowadził w XVI w. francuski lekarz Ambroży Paré, w których określił jego wpływ na poszczególne układy naszego organizmu. Od tego czasu znaczenie masażu w naukach medycznych systematycznie rosło, aż do całkowitego zrównania go z innymi dyscyplinami wiedzy lekarskiej.
ęDziałanie masażu
Masaż, jako bodziec mechaniczny, wywołuje w organiźmie człowieka liczne zmiany i reakcje o charakterze ogólnym i miejscowym. Wpływ masażu na organizm jest duży.
Jeżeli chodzi o układ krążenia, masaż powoduje m.in.:
zwiększenie szybkości przepływu krwi i limfy,
przyspieszenie pracy serca i zwiekszenie siły skurczu mięśnia,
otwarcie dodatkowych naczyń włosowatych,
zwiększenie napięcia ścian naczyń krwionośnych,
szybsze wchłanianie się obrzęków i wysięków,
silniejsze przekrwienie okolicy masowanej,
lepsze dotlenienie i odżywienie tkanek
działanie przeciwzakrzepowe,
Biorąc pod uwagę układ nerwowy, masaż działa następująco:
pomaga, aby cały ustrój zmierzał do normalizacji swoich czynności,
poprawia czucie powierzchniowe i głębokie,
usprawnia przewodzenie bodźców nerwowych,
delikatny masaż działa relaksacyjnie i uspakajająco,
mocny masaż działa pobudzająco,
Jeżeli chodzi o układ mięśniowy, to:
powoduje lepsze odżywienie i dotlenienie mięśni,
przygotowuje do wysiłku,
przeciwdziała kontuzjom,
przyspiesza przemianę materii (szybsze odprowadzenie produktów ubocznych przemiany materii)
zwiększa elastyczność mięśni,
przyspiesza regenerację powysiłkową,
podwyższa lub obniża napięcie mięśniowe,
Wpływ masażu na stawy:
uelastycznia masowane stawy,
utrzymuje prawidłową ruchomość stawów,
w przypadku przykurczy zwiększa ruchomość,
przygotowuje do wysiłku fizycznego,
przeciwdziała przeciążeniom i kontuzjom,
powoduje szybszą regenerację po wysiłku,
zwiększa ilość mazi wewnątrzstawowej,
powoduje szybsze wchłanianie wysięków i obrzęków,
powoduje lepsze odżywienie i dotlenienie stawów,
Działanie masażu na skórę jest nastepujące:
działa kosmetycznie na masowane części ciała,
ujędrnia i uelastycznia skórę,
powoduje mechaniczne usuwanie zrogowaciałego naskórka,
podwyższa temperaturę skóry,
rozszerza naczynia krwionośne,
uelastycznia je i rozluźnia,
Na uwagę zasługuje fakt, że masaż ma także wpływ mentalny:
pozwala na lepsze skupienie w pracy zawodowej, szczególnie u osób pracujących umysłowo i przebywających dłużej w pozycji siedzącej,
pomaga w stanach zmęczenia, ułatwia swobodniejsze procesy myślowe,
pozwala na dokładniejsze i prawidłowe podejmowanie decyzji,
oraz emocjonalny:
daje poczucie w sobie harmonii umysłu i ciała,
ułatwia okazywanie stanów emocjonalnych,
pozwala na lepszy kontakt emocjonalny pomiędzy bliskimi i nieznajomymi osobami.
Rodzaje masażu
MASAŻ DLA KOBIET W CIĄŻY - masaż poprawiający ukrwienie mięśni, obniżenie ich napięcia, likwiduje obrzęki kończyn dolnych i bóle w okolicach kręgosłupa, barków i szyi. Poprawia samopoczucie całego organizmu.
MASAŻ IZOMENTRYCZNY - odmiana masażu wykonywana na napiętych mięśniach, powodująca ich wzmocnienie przy jednoczesnym spalaniu tkanki tłuszczowej.
MASAŻ KLASYCZNY - podstawowa technika masażu wpływająca na poprawę ukrwienia mięśni, obniżenie ich napięcia oraz polepszenie samopoczucia całego organizmu.
MASAŻ LECZNICZY - odmiana masażu klasycznego, likwidująca zaburzenia i dolegliwości narządów ruchu (w obrębie mięśni, stawów obwodowych i kręgosłupa).
MASAŻ ODCHUDZAJĄCY - intensywny i głęboki masaż tkanki podskórnej i mięśni. Pobudza ukrwienie oraz metabolizm tkankowy, dzięki czemu zalecany jest w programach wyszczuplających ciało.
MASAŻ RELAKSACYJNY - masaż, który poprzez zastosowanie technik tonizujących i odruchowych wpływa na regulację napięcia mięśniowo-nerwowego. Przyśpiesza wypoczynek i osiągnięcie równowagi psychofizycznej.
MASAŻ SPORTOWY - forma odnowy biologicznej przygotowująca układ stawowo-mięśniowy do wysiłku fizycznego, jak również przyśpieszająca jego regenerację po treningu. Ma szczególne zastosowanie w leczeniu kontuzji sportowych.
LASEROTERAPIA - łagodzi zespołu bólowe - łokieć tenisisty, zespół bolesnego barku, pomaga przy przeciążeniach kręgosłupa, przyspiesza gojenie urazów..
Wskazania i przeciwwskazania masażu
Wskazań do masażu jest wiele. Oto kilka z nich:
stany po złamaniach kości, stany pourazowe (po zdjęciu opatrunku gipsowego),
stłuczenia, skręcenia,
stany pooperacyjne, blizny,
przewlekłe zapalenia stawów, mięśni, ścięgien,
choroby reumatyczne i zwyrodnieniowe,
zespół bólowy ścięgna Achillesa,
wady wrodzone oraz zaburzenia rozwoju narządu ruchu,
wady postawy i stany wywołane przeciążeniem mięśni oraz stawów,
zespoły bólowe kręgosłupa,
porażenia i niedowłady,
choroby przemiany materii,
choroby reumatoidalne stawów,
nerwobóle,
kręcz szyi,
nadwaga
Jak powszechnie wiadomo, masaż jest bardzo pożytecznym i przyjemnym zabiegiem, lecz wystepują również przeciwwskazania do jego wykonywania, np.:
wszystkie ostre i niektóre podostre stany zapalne,
choroby przebiegające z wysoką gorączką (powyżej 38 st.C),
choroby nowotworowe (złośliwe i niezłośliwe),
zapalenie żył, duże żylaki i tętniaki,
zaawansowana choroba nadciśnieniowa,
zmiany ropne i zapalne na skórze chorego,
krwotoki lub tendencje do ich występowania,
czas menstruacji ęWpływ masażu na organizm człowieka.
Mechanizm
Działania Masażu
Mechanizm
działania masażu jest bardzo skomplikowany i można go podzielić
na działanie lokalne (miejscowe) oraz centralne (ogólne).
Działanie
miejscowe polega na mechanicznym przepływie krwi w naczyniach
krwionośnych i chłonki w naczyniach limfatycznych. Przy
wykorzystaniu takich technik, jak głaskanie, rozcieranie, ugniatanie
czy oklepywanie zwiększa się przemieszczanie płynów przez układ
naczyniowy. Tarcie wywołane podczas masażu wpływa na rozszerzenie
naczyń krwionośnych, a co za tym idzie-zwiększenie przepływu krwi
przez mięśnie, przyspieszenie dostarczania substancji odżywczych a
równocześnie wydalania produktów przemiany materii. Wzmożony
dopływ tlenu do komórek zwiększa przemianę tlenową w mięśniach,
w związku z tym szybciej są usuwane produkty rozpadu powstające w
czasie pracy mięśni.
Wzrost
przepływu krwi w obwodowych częściach ciała wpływa korzystnie na
pracę serca i nerek. Działanie centralne masażu polega na
pobudzeniu układu nerwowego, który za pomocą odruchów i czynności
koordynacyjnych kory mózgowej jest w stanie wpłynąć na wszystkie
narządy i układy naszego organizmu. Bodźce przenoszone do mózgu
przez włókna nerwowe powodują szybsze i bardziej sprawne
wykonywanie czynności przez narządy ludzkiego ciała.
Masaż oddziałuje na następujące tkanki i układy:
*
tkankę skórną
*
mięśniową
*
stawy i aparat więzadłowy
*
układy krwionośny, chłonny
*
nerwowy
*
oddechowy, pokarmowy, wydalniczy, na przemianę materii
Wpływ
masażu na tkankę skórną.
Skóra
stanowi zewnętrzną powłokę ciała, jest ściśle powiązana z
centralnym układem nerwowym toteż odbiera ona różne bodźce,
takie jak ciepło, zimno, ból, dotyk.
Podczas
masażu usuwane są ze skóry obumarłe komórki naskórka. Skóra
staje się elastyczna i gładka
Masaż
ułatwia oddychanie skórne.
Masaż
poprawia czynność wydalniczą gruczołów łojowych i potowych.
Pod
wpływem masaży naczynia skórne rozszerzają się, przez co
poprawia się odżywienie skóry i znajdujących się w niej
gruczołów.
Masaż
przyśpiesza obieg krwi i chłonki w naczyniach skórnych, dzięki
czemu z jednej strony następuje bardziej aktywne dostarczanie
tkankom i organom substancji odżywczych a z drugiej strony - szybsze
wydalanie produktów przemiany materii. Skóra staje się jędrna i
ma odpowiedni kolor.
Wpływ
masażu na tkankę mięśniową.
Mięśnie,
stanowiące czynną część układu ruchowego, poruszaj ą nasze
ciało, ale same wymagają bodźca z układu nerwowego. Najważniejszą
właściwością mięśni jest ich zdolność do skurczów. Jest to
możliwe dzięki substancjom odżywczym, służącym do budowy tkanki
mięśniowej oraz wytwarzanej przez nie energii.
Pod
wpływem masażu tkanka mięśniowa jest lepiej zaopatrywana w tlen i
substancje odżywcze.
Masaż
powoduje szybsze wydalanie produktów przemiany materii.
Masaż
zwiększa zdolność mięśni do pracy. Po 5 - minutowym masażu
zdolność do pracy zmęczonego mięśnia wzrasta 3÷5 krotnie.
Masaż
pobudza włókna mięśniowe do skurczu i podnosi ich napięcie, co
zapobiega zanikom mięśniowym.
Wpływ
masażu na stawy i aparat więzadłowy
Szkielet
człowieka składa się z poszczególnych kości i ich połączeń.
Miejsce połączenia kości (staw) jest zamknięte torebką stawową
i otoczone aparatem więzadłowym.
Pod
wpływem masażu zwiększa się elastyczność i wytrzymałość
ścięgien, więzadeł i za razem stopień ruchomości stawu.
Pod
wpływem masażu zdolność stawów do pracy jest szybciej
przywracana, a ryzyko kontuzji zmniejszone do minimum.
Wpływ
masażu na układ krwionośny i limfatyczny
Komórki
całego organizmu otrzymują substancje odżywcze i tlen za
pośrednictwem krwi. Ona odprowadza także produkty przemiany
materii, które są następnie wydalane z organizmu przez płuca i
nerki. Płyn tkankowy, oddając komórkom substancje odżywcze, a
zabierając produkty przemiany materii, przedostaje się poprzez
naczynia włosowate do krwi lub przez naczynia limfatyczne do dużych
żył. W zakończeniach naczyń limfatycznych znajdują się węzły
chłonne, gdzie zatrzymywane i niszczone są bakterie.
Masaż
pobudza układ krwionośny i limfatyczny do pracy, co powoduje
wzmożenie zasilania organów w tlen i substancje odżywcze.
Masaż
zwiększa szybkość usuwania z organizmu produktów rozpadu,
likwidacje objawów zastoinowych, zastoinowych także wchłanianie
obrzęków.
Masaż
ułatwia odpływ krwi żylnej.
Masaż
zmniejsza opór krwi w tętnicach, przez co ułatwia pracę
serca.
Pod
wpływem masażu naczynia krwionośne rozszerzają się i wzrasta
szybkość obiegu krwi.
Wpływ
masażu na układ nerwowy
Wszystkie
czynności organizmu są regulowane właśnie przez układ nerwowy.
Główną jego cechą jest zdolność odbierania bodźców nerwowych
dośrodkowych i przekazywanie z centralnego układu nerwowego do
wszystkich organów.
Masaż
oddziaływuje na centralny i obwodowy układ nerwowy.
Masaż
działając na centralny układ nerwowy powoduje wysyłanie bodźców
do mięśni, gruczołów wydzielania wewnętrznego oraz do
poszczególnych narządów ustroju.
Masaż
w zależności od potrzeby może działać pobudzająco bądź też
uspokajająco.
Wpływ
masażu na pozostałe układy
(ukł.
oddechowy)Masaż przyśpiesza cyrkulacje krwi w naczyniach
krwionośnych, a tym samym zwiększa ilość krwi dostarczanej do
płuc, gdzie następuje wymiana gazowa.
Pod
wpływem masażu polepsza się działanie układu oddechowego,
wzrasta ilość krwi bogatej w tlen.
Masaż
wpływa na układ pokarmowy polepszając jego ukrwienie, co w
znacznym stopniu poprawia trawienie i przyswajanie substancji
odżywczych, a także przyspiesza wydalanie z przewodu pokarmowego
produktów nie strawionych.
(ukł.
moczowy) Pod wpływem masażu zwiększa się ilość krwi
przepływającej przez nerki, przez co poprawia się ich czynność
filtracyjna i lepiej wydalane są substancje przemiany