152. POSTĘPOWANIE WSTĘPNE Z WNIESIONYM PROJEKTEM USTAWY.
Projekt ustawy składa się Marszałkowi Sejmu. Marszałek może zwrócić projekt ustawy, jeżeli uzasadnienie nie odpowiada wymaganiom. Jeżeli natomiast powstaje wątpliwość, czy projekt nie jest sprzeczny z prawem to regulamin Sejmu stwarza Marszałkowi- po zaciągnięciu opinii Prezydium Sejmu- możliwość zwrócenia się do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, która może( większością 3/5 głosów) zaopiniować projekt jako niedopuszczalny. Sejm rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach.
153. PRZEBIEG I CZYTANIA PROJEKTU USTAWY.
Pierwsze czytanie może się odbyć na posiedzeniu plenarnym Sejmu lub od razu na posiedzeniu komisji sejmowej. Muszą być poddane pierwszemu czytaniu na posiedzeniu plenarnym ustawy budżetowe i podatkowe, ustawy dotyczące praw, wolności i obowiązków obywateli , zmiana konstytucji, ustawy dotyczące wyborów, ustroju organów państwa i samorządu terytorialnego, kodeksy. Marszałek może też skierować do I czytania na posiedzeniu Sejmu każdy inny projekt, jeżeli przemawiają za tym ważne względy. Pierwsze czytanie obejmuje:
1) uzasadnienie projektu przez wnioskodawcę
2) pytania posłów i odpowiedzi wnioskodawcy
3) debatę nad ogólnymi zasadami projektu
jeżeli przeprowadzane jest na posiedzeniu Sejmu, to kończy się podjęciem uchwały o skierowaniu projektu do komisji lub o odrzuceniu go w całości. Prace nad projektem toczą się następnie w komisjach sejmowych. Komisje, do których skierowany został do rozpatrzenia projekt, obradują nad nim wspólnie; komisje te mogą zwrócić się do innych komisji sejmowych o wyrażenie opinii o projekcie lub jego części. Komisje na wniosek Prezydium ustalają tok prac nad projektem. Do szczegółowego rozpatrzenia projektu komisje mogą powołać podkomisję. Podkomisja przedstawia komisjom sprawozdanie o rozpatrzonym projekcie. Podkomisja, a potem komisja zamykają swe prace przyjęciem sprawozdania o projekcie, w którym mogą zaproponować:
1) przyjęcie projektu bez poprawek
2) przyjęcie projektu z poprawkami
3) odrzucenie projektu
na żądanie wnioskodawców w sprawozdaniu zamieszcza się też wnioski i propozycje poprawek odrzucone przez komisję.
154. PRZEBIEG II CZYTANIA PROJEKTU USTAWY.
Po opracowaniu przez komisje sprawozdania odbywa się drugie czytanie, zawsze przeprowadzane na posiedzeniu Sejmu. II czytanie obejmuje:
1) przedstawienie sprawozdania o projekcie
2) przeprowadzenie debaty oraz zgłoszenie poprawek i wniosków, prawo zgłaszania poprawek przysługuje każdemu posłowi, a także wnioskodawcy projektu i Radzie Ministrów. W razie wniesienia poprawek i wniosków, projekt kieruje się znowu do komisji.
II czytanie może się odbyć nie wcześniej niż 7 dnia od doręczenia posłom sprawozdania komisji, chyba że Sejm postanowił inaczej. Jeżeli projektu nie skierowano ponownie do komisji, to bezpośrednio po zakończeniu II czytania, przeprowadza się III czytanie.
155. PRZEBIEG III CZYTANIA PROJEKTU USTAWY.
Obejmuje ono:
1) przedstawienie dodatkowego sprawozdania komisji lub- jeżeli projekt nie został ponownie skierowany do komisji- przedstawienie przez posła sprawozdawcę poprawek i wniosków zgłoszonych podczas II czytania
2) głosowanie
Porządek głosowania jest następujący:
1) głosowanie wniosku o odrzucenie projektu w całości
2) głosowanie poprawek do poszczególnych art., przy czym w pierwszej kolejności głosuje się poprawki, których przyjęcie lub odrzucenie rozstrzyga o innych poprawkach.
3) Głosowanie projektu w całości brzmieniu zaproponowanym przez komisje, ze zmianami wynikającymi z przegłosowanych poprawek.
Dla uchwalenia projektu konieczna jest zwykła większość głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Ustawę uchwaloną przez Sejm jego Marszałek przekazuje Senatowi.
156. POSTĘPOWANIE Z USTAWĄ W SENACIE.
Rozpatrzenie ustawy przez Senat jest etapem koniecznym postępowania ustawodawczego.. w odniesieniu do ustaw zwykłych termin dla zajęcia stanowiska przez Senat wynosi 30 dni od przekazania mu ustawy uchwalonej przez Sejm, nieco inne terminy odnoszą się do ustawy budżetowej 20dni. Jeżeli w tym terminie Senat nie podejmie żadnej uchwały, to ustawę uznaje się za przyjętą w brzmieniu uchwalonym przez Sejm, a Marszałek Sejmu przekazuje ją do podpisu Prezydentowi. Procedura rozpatrywania ustawy
Marszałek Senatu kieruje tekst ustawy do właściwej komisji senackiej. Komisja powinna w terminie 2 tygodni zaproponować sposób ustosunkowania się Senatu do ustawy, następnie odbywa się posiedzenie Senatu, debata i głosowanie. Senat może podjąć uchwałę o:
1) przyjęciu ustawy bez poprawek
2) odrzuceniu ustawy
3) wprowadzeniu poprawek do tekstu ustawy
Senat podejmuje swoją uchwałę zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Uchwała jest przekazywana Marszałkowi Sejmu.
157.ROZPATRZENIE PROPOZYCJI SENATU W STOSUNKU DO USTAWY PRZEZ SEJM
Rozpatrzenie przez Sejm uchwały Senatu ma miejsce, jeżeli Senat zaproponował odrzucenie ustawy lub też uchwalił do ustawy poprawki. Uchwałę Senatu kieruje się do komisji, która rozpatrywała projekt danej ustawy, i do której należy teraz rozważanie wniosków Senatu i przedstawienie Sejmowi sprawozdania. W sprawozdaniu tym komisje wnioskują o uchwalenie proponowanych przez Senat zmian w całości lub części bądź też o odrzucenie propozycji Senatu. Sejm może odrzucić zarówno poszczególne poprawki Senatu, jak i wniosek o odrzucenie ustawy. Taka uchwała Sejmu musi być podjęta bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów- jeżeli większości takiej zabraknie to propozycję Senatu uznaje się za przyjętą. Po zakończeniu postępowania w Senacie Marszałek Sejmu przedstawia uchwaloną ustawę do podpisu Prezydentowi.
158. ODRĘBNOŚCI PROCEDURY USTAWODAWCZEJ W STOSUNKU DO PROJEKTÓW PLINYCH.
Procedura ustawodawcza może ulec przyspieszeniu, jeżeli projekt ustawy zostanie uznany za pilny. Istotą trybu pilnego jest uprzywilejowanie danego projektu ustawy, polegające na priorytetowym traktowaniu go w porównaniu z innymi projektami, a także na znacznym przyspieszeniu całego trybu ustawodawczego. Konstytucja dopuszcza nadanie pilnego charakteru tylko projektom ustaw wniesionym przez Radę Ministrów. Pewne projekty, ze względu na wagę materii, nie mogą być poddane trybowi pilnemu. Odnosi się to do :ustaw podatkowych, ustaw dotyczących prawa wyborczego, ustaw regulujących ustrój i właściwość władz publicznych,
kodeksów.pilność projektu oznacza obowiązek Sejmu do jego rozpatrzenia w możliwie krótkim terminie, ale sama Konstytucja żadnego takiego terminu nie ustanawia, a tylko nakazuje, by odrębność postępowania z projektami pilnymi określono w regulaminie Sejmu. Komisja rozpatrująca projekt pilny powinna zakończyć prace w terminie nie dłuższym niż 30 dni.
159. ODRĘBNOŚCI PROCEDURY USTAWODAWCZEJ W STOSUNKU DO PROJEKTU BUDŻETU I USTAW OKOŁO BUDŻETOWYCH
Szczególną postać procedura ustawodawcza przybiera w odniesieniu do ustaw budżetowych, co wynika z kluczowej roli budżetu dla funkcjonowania państwa, jak i z konieczności terminowego uchwalania tego aktu. Treścią ustawy budżetowej jest ustalenie dochodów i wydatków państwa na okres roku budżetowego. Jeśli chodzi o procedurę rozpatrywania projektu przez Sejm, to przebiega ona w 3 czytaniach. Nie ma możliwości zastosowania trybu pilnego. Jeśli chodzi o procedurę rozpatrywania projektu ustawy budżetowej przez Senat to skrócenie do 20 dni ulega terminu, w którym może on zając stanowisko. Senat nie mam możliwości zaproponowania odrzucenia ustawy, może tylko uchwalać do niej poprawki, które w ogólnym trybie, podlegają rozpatrzeniu przez Sejm. Prezydent ma 7 dni na podpisanie ustawy budżetowej nie może skierować przeciw niej weta ustawodawczego, może ją natomiast skierować do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli prewencyjnej i wówczas Trybunał obowiązany jest do wydania orzeczenia nie później niż w terminie 2 miesięcy.
160. ODRĘBNOŚCI PROCEDURY USTAWODAWCZEJ W STOSUNKU DO PROJEKTÓW DOSTOSOWAWCZYCH DO PRAWA UNII EUROPEJSKIEJ.
W lipcu 2000r. wprowadzono szczególny porządek rozpatrywania projektów tzw. ustaw dostosowawczych( tzn. ustaw dostosowujących prawo polskie do prawa Unii Europejskiej). Powołano w tym celu komisję nadzwyczajną- Komisję Prawa Europejskiego, która rozpatruje te projekty w zasadzie z pominięciem pozostałych komisji, skrócono termin dla poszczególnych etapów postępowania sejmowego i podniesiono wymagania dla zgłaszania poprawek poselskich.
161. PROCEDURA POLEGAJĄCA NA DOSTOSOWANIU USTAWY DO ORZECZENIA TK O JEJ CZĘŚCIOWEJ NIEKONSTYTUCYJNOŚCI.
Przed podpisaniem ustawy prezydent może wystąpić do TK z wnioskiem o zbadanie tej ustawy z konstytucją- dochodzi wówczas do tzw. prewencyjnej kontroli konstytucyjności. Prezydent może zakwestionować przed TK każdą ustawę, a więc wszelkie ustawy zwykłe, a także ustawy wyrażające zgodę na ratyfikowanie umowy międzynarodowej. Orzeczenie TK ma charakter wiążący. Jeżeli TK uzna ustawę za zgodną z konstytucją, po stronie Prezydenta pojawi się bezwzględny obowiązek jej podpisania. Jeżeli natomiast TK uzna ustawę za niezgodną z konstytucją, to po stronie Prezydenta pojawia się bezwzględny obowiązek odmowy podpisania ustawy.. konstytucja przewiduje, że jeżeli TK nie orzeknie, iż przepisy uznane przezeń za niezgodne z konstytucją są nierozerwalnie związane z całą ustawą to prezydent- po zaciągnięciu opinii Marszałka Sejmu:
1) podpisuje ustawę z pominięciem przepisów uznanych przez TK za niezgodne z konstytucją, a więc w określonym kształcie, albo
2) zwraca ustawę Sejmowi w celu usunięcia niezgodności