ZĘŚĆ OGÓLNA:

1.Pojecie stosunku cywilnoprawnego.

PC zajmuje się tylko stosunkami cywilnoprawnymi. Są to stosunki między autonomicznymi

podmiotami. Autonomiczność ta wyraża się przede wszystkim w:

a. braku władczego podporządkowania jednego podmiotu drugiemu podmiotowi; cechą

stosunku cywilnoprawnego jest brak prawnej kompetencji organu publicznego do

jednostronnego kształtowania sytuacji prawnej drugiego podmiotu stosunku

prawnego, a tym samym do ingerowania w jego sferę prawną.

b. Relacje między podmiotami kształtują one same (swoboda ta nie jest nieograniczona –

wyznacza ją autonomiczność sfery prawnej 2 podmiotu)

c. Równorzędna pozycja prawna (nie chodzi tu o równorzędność ekonomiczną), wyraża

się w tym, że jedna strona nie może narzucić stosunku prawnego innej stronie

d. Sposób rozstrzygania sporów i stosowania sankcji – spory są rozstrzygane przez

niezależne od stron, działające z ich inicjatywy i w zakresie przez nie wskazanym,

sądy państwowe lub powołane przez same strony – sądy polubowne. Także egzekucja

toczy się z inicjatywy i w sposób oznaczony przez zainteresowany podmiot.

e. Ekwiwalentność ich świadczeń

2.Struktura stosunku cywilnoprawnego.

Składa się z 3 podstawowych elementów:

1) podmiotów stosunku cywilnoprawnego – które są uformowane w 2 strony stosunku

cywilnoprawnego (wielostronne i jednostronne). KC mówi, że podmiotami stosunku

mogą być tylko osoby fizyczne i osoby prawne (podział dychotomiczny)

2) treści stosunku – to prawa i obowiązki podmiotów

3) przedmiotów stosunku – to obiekty, których dotyczą te prawa i obowiązki, najczęściej

AUTONOMICZNOŚĆ

-Brak władczego

podporządkowania

-Rozstrzyganie

sporów, sankcje

-Kształtowanie

relacji

-Równorzędna

pozycja

-Ekwiwalentność

świadczeń

3.Normy prawa cywilnego (wzglednie i bezwzglednie obowiazujace).

1) NORMY BEZWZGLĘDNIE WIĄŻĄCE (imperatywne, ius cogens) – ich

zastosowanie nie może być wyłączone lub ograniczone wolą (decyzją) stron, jak

również odmiennym zwyczajem no art. 119 KC „terminy przedawnienia nie mogą być

skracane ani przedłużane przez czynność prawną”. także art. 437

2) NORMY WZGLĘDNIE WIĄŻĄCE (dyspozytywne) – znajdują zastosowanie tylko

wtedy, gdy same strony nie uregulowały konsekwencji prawnych w sposób odmienny

od dyspozycji zawartej w takiej normie.

3) NORMY SEMIIMPERATYWNE – wyznaczają minimalny zakres ochrony interesów

jednej strony i dlatego zastosowanie takich norm może być uchylone lub ograniczone

przez strony tylko wtedy, gdy postanowienia umowy są korzystniejsze dla strony

objętej ochroną normatywną. Charakter taki mają z reguły normy ustalające np.

minimalny lub maksymalny zakres świadczeń jednej ze stron (czynsz, ceny)

Czynność konwencjonalna – takie zachowanie człowieka, któremu pewne reguły przypisują

swoiste znaczenie

4) NORMY KOMPETENTYJNE – takie, które nakładają na kogoś obowiązek

reagowania na dokonanie czynności konwencjonalnej.

Przyznają kompetencje określonemu podmiotowi do dokonania czynności

konwencjonalnej z tym skutkiem, że powstaje dla kogoś jakiś obowiązek

4.Podmioty stosunków cywilnoprawnych.

KC mówi, że podmiotem stosunku cywilnoprawnego są:

a. osoby fizyczne – atrybutem każdej osoby fizycznej jest zdolność prawna (możność

bycia nosicielem [podmiotem] praw lub obowiązków), która przysługuje każdemu

człowiekowi w takim samym zakresie. Zdolność prawną nabywa się z chwilą

urodzenia. Ze zdolnością prawną wiąże się zdolność do czynności prawnych, na

podstawie której człowiek sam może realizować stosunki cywilnoprawne, a jej zakres

podlega ograniczeniu tylko z przyczyn naturalnych (wiek, upośledzenie psychiczne)-

w tej samej mierze odnoszący się do wszystkich osób fizycznych.

Prawo karne w pewnych sytuacjach pozwala pozbawić osoby fizyczne praw

rodzicielskich i wtedy osoba fizyczna nie ma zdolności w zakresie praw rodzicielskich

(jest ot jedyny wyłom wobec podmiotów stosunku).

b. osoby prawne – jest tworem sztucznym konwencjonalnym, jest jednostką

organizacyjną, której to norma prawna nadała osobowość prawną. Osoba prawna

wyposażona jest w zdolność prawną, może mieć własne prawa i obowiązki. Nabywa

je albo zbywa także we własnym imieniu. Ma zatem odrębny od innych osób

prawnych albo fizycznych majątek, którym odpowiada za niewykonanie zobowiązań.

Ponadto musi ona w swoich regułach strukturalnych wskazać, jakie działania, jakich

ludzi i w jakich okolicznościach liczą się w układach społecznych, jako działania

osoby prawnej.

Ustawodawca może nadawać osobowość prawną:

- indywidualnie – poprzez akt prawny, której indywidualnie nadaje osobowość prawną

(np. PKP, PAN)

- rodzajowo – kodeks nadaje osobowość prawną grupie (np. przedsiębiorstwa

państwowe)

Prowadzi się rejestr osób prawnych, weryfikuje się te osoby. Osobowość prawną uzyskuje się

w momencie wpisu do rejestru osób prawnych. Rejestry są jawne, prowadzone przez sądy

rejonowe i w miastach wojewódzkich. Sądy nie prowadzą rejestru szkół wyższych, banków.

Brak rejestru gmin i Skarbu Państwa.

c. ułomne osoby prawne – którym prawo nadaje węższy zakres osobowości prawnej, ale

osoby te nie są osobami prawnymi np. wspólnota mieszkaniowa, spółka jawna, cywilna.

Znowelizowany KC z 14.II.2003 art. 331 wprowadza definicję osoby ułomnej: są to jednostki

organizacyjne nie będące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną.

Stosuje się do nich przepisy o osobach prawnych. Za zobowiązania tej jednostki –

odpowiedzialność subsydiarną ponoszą jej członkowie, a odpowiedzialność ta powstaje z

chwilą, gdy jednostka ta stała się niewypłacalna.

5.Zdolność prawna osób fizycznych.

Zdolność prawna – przysługuje każdemu człowiekowi w takim samym zakresie. Wszyscy

ludzie w równej mierze mogą być podmiotami cywilnych praw i obowiązków dostępnych

wedle obowiązującego systemu prawnego dla osób fizycznych.

1) początek

Każdy człowiek nabywa zdolność prawną od chwili urodzenia. Człowiekiem jest

każda istota, której rodzicami są ludzie: kobieta i mężczyzna. Określenie

„człowiek” odnosi się do istoty żywej. Zdolność prawną nabywa tylko takie

dziecko, które urodziło się żywe. Gdy dziecko przyjdzie na świat nieżywe, nie

uzyskuje zdolności prawnej (nie może nabyć żadnych praw). Ze względu, że nie

zawsze da się ustalić, czy dziecko przyszło na świat nieżywe, KC wprowadza

domniemanie prawne zwykłe (dopuszczające przeciwdowód), że dziecko urodziło

się żywe, art. 9 KC.

Rzymianie uważali, że początek zdolności prawnej powinien mieć miejsce jeszcze

przed urodzeniem a więc w okresie życia prenatalnego człowieka (NASCITURUS

– mający się urodzić). Sytuację prawną nasciturusa określa koncepcja warunkowej

zdolności prawnej, przysługuje ona nasciturusowi pod warunkiem zawieszającym,

że urodzi się żywy. W polskim PC obowiązuje ogólna reguła wyrażona w premii

rzymskiej: „Nasciturus pro iam nato hebetur, quottens de comodis eius agitur”

2) koniec zdolności

Zdolność prawna człowieka ustaje zawsze z chwilą jego śmierci, która wyznacza

tym samym kres osoby fizycznej. W następstwie tego gasną lub przechodzą na

inne osoby przysługujące człowiekowi w chwili jego śmierci prawa lub obowiązki.

Zmarły nie może również nabywać w swoim imieniu żadnych nowych praw lub

obowiązków.

Dowodem śmierci człowieka jest akt zgonu. Sporządza go Urząd Stanu Cywilnego

w następujących przypadkach:

a. na podstawie karty zgonu wystawionej przez lekarza

b. doniesienie prokuratora o prowadzeniu śledztwa w sprawie śmierci człowieka

c. na podstawie orzeczenia sądowego, które stwierdza zgon

d. postanowienie sądu o uznaniu za zmarłego, dotyczy to osób zaginionych gdzie

nie da się ustalić, czy dana osoba żyje, czy zmarła (po upływie ustawowego

terminu).

Zaginiony może być uznany za zmarłego po upływie 10 lat od końca roku

kalendarzowego, którym były informacje, że jeszcze żył. Okres 10 lat ulega

zmianie, gdy:

· zaginiony ukończył 70 lat – okres ten ulega skróceniu do 5 lat

· zaginął w szczególny sposób; np. katastrofa samolotu – wówczas okres

mieści się w przedziale <6 miesięcy; 2 lata>

· nie wolno uznać za zmarłej osoby, która przed końcem roku

kalendarzowego nie ukończyłaby 23 lat

6.Pojęcie roszczenia.

Roszczenie – jest to uprawnienie polegające na tym, że jakaś indywidualnie oznaczona osoba

ma obowiązek wykonać świadczenie na rzecz uprawnionego, a więc że uprawniony może

żądać, aby zachowała się ona w ściśle określony sposób. Uprawnienie to jest

skonkretyzowane pod względem treści i podmiotu (stanowi ok. 80% wszystkich praw

podmiotowych). Mogą być roszczenia: majątkowe i niemajątkowe.

7.Przedawnienie roszczeń.

Przedawnienie roszczeń – jest to powstanie niekorzystnych dla podmiotów skutków, których

nie wyegzekwowano w terminie roszczenia. Istotny sens przedawnienia polega na tym, że po

upływie określonego w ustawie terminu, ten przeciwko komu kieruje się roszczenie (dłużnik),

może uchylić się od jego zaspokojenia (art. 117 § 2 KC).

Po upływie terminu mogą wystąpić 2 sytuacje:

I. podmiot zobowiązany podniesie, że termin minął przed sądem

II. że po otrzymaniu pozwu podmiot zobowiązany powie, że termin

upłynął

# zarzut przedawnienia może podnieść zobowiązany po upływie terminu przedawnienia

# roszczenie przedawnione nie wygasa a jedynie nie będzie mogło być przymusowo

zrealizowane

# instytucja przedawnienia ma zastosowanie do roszczenia majątkowego

Terminy przedawnienia:

Art. 119 KC stanowi, że „terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane

przez czynność prawną” (jest to norma bezwzględnie wiążąca).

Według postanowień ogólnych roszczenia ulegają przedawnieniu z upływem:

a. 3 lat – okres przedawnienia obejmuje:

- roszczenie o świadczenie okresowe – dłużnik obowiązany jest spełnić je periodycznie,

w określonych z góry odstępach czasu, np. czynsz najmu, alimenty

- roszczenie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – powinna to być

osoba fizyczna lub osoba prawna, która profesjonalnie i zarobkowo trudni się

działalnością gospodarczą a równocześnie roszczenie to jest związane z tym zakresem

działalności.

b. 10 lat – odnosi się do wszystkich innych roszczeń (generalny termin)

Obliczanie biegu terminu:

Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się – według ogólnej reguły – od dnia, w którym

roszczenie stało się wymagalne, art. 120 KC

Instytucje, które mają wpływ na termin przedawnienia to:

1) zawieszenie biegu terminu przedawnienia

a. wskutek siły wyższej; wic maior – zdarzenie zewnętrzne, nieprzewidywalne,

niezapobiegalne (to sytuacja, której nie można przewidzieć i zapobiec), jeżeli

uniemożliwi uprawnionemu dochodzenie przed sądem lub innym organem

roszczenia – przez czas trwania tej przeszkody (trzęsienie ziemi, powodzie)

b. na czas istnienia: władzy rodzicielskiej + małżeństwa + opieki (roszczenie

przemija wobec opiekuna)

2) przerwa biegu terminu przedawnienia – zawsze następuje wskutek zdarzenia, które

występuje w toku biegu terminu przedawnienia. Po przerwie przedawnienie biegnie

więc od nowa. Przerwę powodują 2 zdarzenia:

a. podjęcie dochodzenia roszczenia przez uprawnionego – przedsięwzięcie przez

podmiot uprawniony jakiejkolwiek czynności przed sądem, która bezpośrednio

zmierza do dochodzenia roszczenia

b. uznanie roszczenia przez dłużnika

8.Ochrona dóbr osobistych w prawie cywilnym.

Atrybutem każdej osoby fizycznej i prawnej są dobra osobiste. Należą do kategorii dóbr

niemajątkowych. Są przedmiotem stosunku cywilnoprawnego.

Art. 23 KC wymienia te dobra: zdrowie, wolność, cześć (dobra sława, godność), swoboda

sumienia, nazwisko, pseudonim, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i

racjonalizatorska, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania.

Dobra osobiste [D.O] chronione są przez prawo. Przesłankami ochrony dóbr osobistych są:

- naruszenie D.O, względnie zagrożenie naruszenia

- naruszenie D.O musi być bezprawne (art. 24 KC stanowi, że domniemywa się

bezprawność czynu naruszającego dobro osobiste)

- uchylenie bezprawności to:

· zgoda uprawnionego

· działanie na podstawie przepisu lub w wykonaniu prawa

podmiotowego

Problemem w ustaleniu przesłanek jest:

- katalog dóbr osobistych

- naruszenie D.O jakimiś wypowiedziami

Ochrona prawna:

a. o charakterze niemajątkowym

- może domagać się ustalenia, że dane prawo osobiste przysługuje danej osobie

- może żądać zaniechania, przywrócenia do stanu pierwotnego (usunięcie skutków

naruszenia)

b. o charakterze majątkowym – ten czyje D.O zostało bezprawnie (wina!) naruszone,

może:

- żądać zadośćuczynienia pieniężnego

- żądać zapłaty sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny

roszczenia te przysługują alternatywnie à Olejniczak: „kumulatywnie w

rozsądnej proporcji”

9. Pojęcie i rodzaje rzeczy.

Rzeczy – w znaczeniu polskiego prawa cywilnego są tylko fizykalnie istniejące części

przyrody, które występują w stanie pierwotnym lub przetworzonym – bez względu na to czy

mają jakąś wartość majątkową.

Na pojęcie rzeczy składają się 2 cechy:

- materialny ich charakter

- wyodrębnienie z przyrody (na tyle, że mogą stanowić odrębny przedmiot obrotu

cywilno-prawnego)

I. Podział rzeczy

1. rzeczy oznaczone co do gatunku – określone są tylko wedle cech

rodzajowych, w klasie tych rzeczy może więc być mnogość

poszczególnych przedmiotów

2. rzeczy oznaczone co do tożsamości – odnosi się do indywidualnie

wskazanego przedmiotu, rzeczy jednostkowe (nie ma drugiej takiej);

zawsze nieruchomości

II. Podział rzeczy

1. ruchomości

2. nieruchomości

Ustawodawca ustalił, że ten podział ma być wyczerpujący/zupełny i

rozłączny. Ustawodawca definiuje tylko Nieruchomości (art. 46 KC), a

wszystkie zatem rzeczy, które nie mają cech nieruchomości należy

zaliczyć do klasy rzeczy ruchomych.

Art. 46 Kc wyróżnia 3 rodzaje nieruchomości wypełniając cały zakres tego pojęcia:

a. grunty (w tym rolne) – są to części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny

przedmiot własności. W stosunku do gruntów prawo polskie przyjęło model

wyznaczony paremią SUPERFICIES SOLO CEDIT (wszystko co wznosi się nad

gruntem, przypada gruntowo) – nie ma jednak waloru bezwzględnego

b. budynki – aby były traktowane jako nieruchomości muszą:

· być trwale związane z gruntem

· na mocy przepisów szczególnych musza stanowić odrębny od gruntu

przedmiot własności

c. części budynków (lokale)

– muszą być wyjściami budynków trwale związane z gruntem

-- mają charakter samodzielnych nieruchomości, gdy na mocy przepisów szczególnych

stanowią odrębny od gruntu lub budynku przedmiot własności

Księgi wieczyste – wskazują jakie powierzchnie siemi, budynki lub ich cześci są odrębnymi

nieruchomościami;

10. Przedsiębiorstwo jako przedmiot stosunku cywilnoprawnego.

Przedsiębiorstwo – termin ten w prawie cywilnym używany jest m.in. na oznaczenie

przedmiotu, czynności lub stosunku prawnego.

Art. 551KC stanowi, że przedsiębiorstwem jest „zespół składników materialnych i

niematerialnych przeznaczonych do realizacji zadań gospodarczych”.

W skład przedsiębiorstwa w szczególności wchodzą:

1) księgi handlowe

2) nieruchomości i ruchomości należące do przedsiębiorstwa à w tym produkty i

materiały

3) firma (nazwa), znaki towarowe i inne oznaczenia indywidualizujące przedsiębiorstwo

4) patenty, wzory użytkowe i zdobnicze

5) wierzytelności związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa

6) prawa wynikające z najmu i dzierżawy lokali zajmowanych przez przedsiębiorstwo

7) koncesje, licencje, zezwolenia

8) majątkowe prawa autorskie

9) tajemnice przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwo może być przedmiotem czynności prawnej; w szczególności może ono być:

- zbyte

- wydzierżawione

- obciążone prawem użytkowania

Jeżeli dokonano czynności prawnej mającej za przedmiot przedsiębiorstwo to obejmuje ono

„wszystko co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści

czynności prawnej albo z przepisów szczególnych”.

Przedmiotem czynności prawnej zawsze jednak muszą być istotne elementy przedsiębiorstwa,

które decydują o tym, iż chodzi o wyodrębniony kompleks składników przystosowanych do

realizacji celów gospodarczych.

11.Pojęcie czynności prawnej.

Żeby stosunek cywilnoprawny mógł powstać, zmienić się, zgasnąć, muszą mieć miejsce

zdarzenia, z którymi wiążemy skutki prawne. Zdarzeń jest wiele np. upływ czasu, urodzenie

dziecka. Spośród tych zdarzeń do najważniejszych zalicza się CZYNNOŚCI PRAWNE.

Czynność prawna – jest to skonstruowana przez system prawny czynność konwencjonalna

podmiotu prawa cywilnego, którego treść określa konsekwencje prawne tego zdarzenia

prawnego (art. 56KC).

Czynność prawna to czynność konwencjonalna, która zawiera co najmniej 1 oświadczenie

woli i mocą norm prawnych zmierza do wywołania skutku cywilnoprawnego.

Jedynym koniecznym elementem każdej czynności prawnej, a zarazem wyłącznie

charakteryzującym czynności prawne jest oświadczenie woli (art. 60 KC). Ono właśnie

zawiera treść czynności prawnej, określającą jej konsekwencje prawne. Sens oświadczenia

woli ustala się na podstawie reguł znaczeniowych zastosowanych do zachowania się

człowieka np. podanie ręki.

Elementy czynności prawnej:

1) ESSENTIALIA NEGOTII (elementy przedmiotowo istotne)- za ich pmocą

odróżniamy jedną czynność od drugiej, bez nich nie ma umowy.

2) NATURALIA NEGOTII (elementy nieistotne) – są one zawarte w przepisach

prawnych względnie obowiązujących, są to elementy, które strony mogą, ale nie

muszą oznaczać w umowie.

3) ACCIDENTALIA NEGOTII (elementy dodatkowe) – strona postanowiła dodać

zastrzeżenie do umowy, które jest dla niej istotne. Mamy tutaj elementy:

- warunek – jest to zastrzeżenie (klauzula) umowne, które uzależnia skuteczność

czynności prawnej od pewnego zdarzenia przyszłego i niepewnego np. dam ci

samochód pod warunkiem, że zmienisz stan cywilny. Mamy 2 rodzaje warunków:

I. zawieszający – uzależnia powstanie skutków czynności prawnej od

zdarzenia przyszłego i niepewnego

II. rozwiązujący – skutek czynności prawnej ustaje, jeżeli nastąpi zdarzenie

przyszłe i niepewne

Nie można wprowadzać do umów warunków, które są sprzeczne z zasadami współżycia

społecznego i z prawem.

- termin – różni się od warunku tym, że wiąże powstanie lub ustanie skutków czynności

prawnych od zdarzenia przyszłego i pewnego:

I. termin początkowy – odpowiada warunkowi zawieszającemu

II. termin końcowy – odpowiada warunkowi rozwiązującemu;

12. Oświadczenie woli.

Oświadczenie woli (art. 60 Kc) to każde dowolne zachowanie podmiotu, który musi w sposób dostateczny ujawnić wolę dla wywołania skutków prawnych. Oświadczenie woli możemy podzielić na:

· oświadczenia, które mają adresatów i nie mają adresatów

· oświadczenia woli wyraźne, czyli takie gdzie samo oświadczenie woli

określa skutki prawne

· oświadczenie woli dorozumiane na podstawie kontekstu sytuacyjnego

dowiadujemy się o oświadczeniu woli – per facta concludentia

Ze składaniem oświadczeń woli wiążą się 2 kwestie:

1) terminy złożenia oświadczenia woli (art. 61KC) – w momencie kiedy podmiot zachowuje

się w określony sposób często jednak korzysta ze środków komunikacji na odległość np. list,

internet. TEORIA DORĘCZENIA. Teoria (w prawie polskim) doręczenia mówi, że

oświadczenie woli, które ma adresata i jest składane za pomocą środka na odległość, to uważa

się, że oświadczenie zostało złożone w momencie, kiedy adresat ma możliwość zapoznania

się z jego treścią.

2) sposób złożenia oświadczenia woli – nie składamy oświadczenia woli poprzez bierne

zachowanie (wyjątki – w pewnych sytuacjach poprzez milczenie) możemy zawrzeć

oświadczenie woli pod warunkami:

1. warunek – przedsiębiorca musi otrzymać ofertę umowy

2. warunek – ta oferta pochodzi od podmiotu, który pozostaje w stałym

stosunku związanym z tą działalnością gospodarczą

3. warunek – oferta musi dotyczyć tejże prowadzonej działalności

gospodarczej.

Jeżeli te 3 warunki są spełnione, to brak odpowiedzi na ofertę uważa się za jej akceptację,

przyjęcie oferty.

13.Sposoby zawarcia umowy(oferta,aukcja,przetarg,negocjacje).

Najczęściej zawierane w obrocie cywilnoprawnym są umowy.

UMOWA – to zgodne oświadczenie woli co najmniej 2 stron, a zawsze oświadczenie woli

wszystkich stron, które dokonują czynności prawnych. Muszą zmierzać do wywołania

określonego skutku prawnego. KONSENS – porozumienie, strony dążą do konsensusu, czyli

jest to cel podmiotów, które chcą zawrzeć umowę.

Sposoby zawierania umów:

1) OFERTA – aby doszło do zawarcia umowy drogą oferty musza zejść się ze soba 2

elementy:

- złożenie oferty – podmiot, który składa ofertę to OFERENT. Złożenie oferty ma

poważne konsekwencje, gdyż oferta ma charakter wiążący, czyli podmiot:

a. nie może się wycofać z oferty

b. nie ma wpływu na jej przebieg

c. nie ma wpływu na to czy dojdzie do skutku czy nie

Podmiot musi oznaczyć jaką umowę chce zawrzeć, wszystkie postanowienia znajdują

się w ofercie i muszą być zaakceptowane.

SKUTEK ZŁOŻENIA – oferent związany jest z ofertą i musi oczekiwać na reakcję

adresata oferty (OBLAT), jest to uzależnione, czy oferent oznaczył w ofercie czas

oczekiwania, jeżeli jest określony czas, to ten termin jest wiążący, jeżeli nie jest

określony czas, to prawo określa, że oferent jest związany z ofertą do czasu ile jest

potrzebne do przekazania oferty do adresata, czas potrzebny do namysłu i powzięcie

przez niego decyzji. Czas potrzebny do wysyłania odpowiedzi oraz dojścia jej do

oferenta.

- przyjęcie oferty – odbywa się poprzez złożenie oświadczenia woli przez OBLATA.

Oblat aby mógł zawrzeć umowę musi całą ofertę zaakceptować, a jeżeli proponuje

jakąś zmianę to takie oświadczenie będzie uważane z KONTROFERTĘ.

W przypadku, gdy oblat np. zamiast złożyć oświadczenie przystąpi do wykonania

umowy, to prawo pozwala na zawarcie umowy po natychmiastowym przystąpieniu do

działania. Może zdarzyć się też inny przypadek, gdy oblat ofertę dostaje od osoby z

którą pozostaje w ciągłym stosunku, w takim przypadku brak odpowiedzi doprowadza

do zawarcia umowy, tzw. zawarcie umowy poprzez milczenie (art. 68).

2) PRZETARG– aby przetarg doszedł do skutku muszą być zachowane warunki procedury

przetargowej:

- ogłoszenie przetargu – osoba, która ogłasza przetarg, to podmiot który chce zawrzeć

umowę. W ogłoszeniu przetargowym musi się znaleźć:

· przedmiot przetargu

· miejsce

· termin

· warunki, czyli kto może uczestniczyć w przetargu, czy ma on być ustny

czy pisemny, WADIUM – czyli kwota, którą uczestnik musi wpłacić;

- przetarg ustny (aukcja, licytacja) – do składania ofert dochodzi droga ustną. Ustny

przetarg ma charakter licytacyjny. Cechą charakterystyczną składania ofert jest to, że

każdy z uczestników licytacji składa ofertę w sposób jawny; musi być korzystniejsza

od poprzedniej. Za najkorzystniejszą ofertę uznaje się ta, która jest ostatnią złożoną

ofertą. Umowę zawartą w drodze przetargu uważa się za umowę przedwstępną.

Należy po niej zgłosić się do notariusza i uważana jest za zawartą w momencie

wybrania najkorzystniejszej oferty.

- Przetarg pisemny – to etap składania ofert. Każdy składa ofertę w sposób niejawny i

po złożeniu następuje wybór najkorzystniejszej w sposób ustalony przez podmioty

(jawnie lub niejawnie). Różnica od przetargu ustnego polega na tym, że o ile

organizator przetargu nie ma wpływu na to z kim zawrze umowę drogą przetargu

ustnego, to ma wpływ na to z kim zawrze umowę, kiedy zawiera ją drogą przetargu

pisemnego.

Umowa zostaje zawarta, gdy organizator przetargu poinformuję osobę, która złożyła

najkorzystniejszą ofertę, że go wygrała. W przypadku, gdy nie ma szczególnych

przepisów, to obowiązują przepisy KC. Szczególne przepisy to np. przedsiębiorstwo

państwowe związane ustawą o zamówieniach publicznych.

Unieważnienie przetargu pisemnego daje stronom umowy unieważnienie, wtedy gdy

potrafi udowodnić, że 2-ga strona w sposób niezgodny z prawem wpłynęła na skutek

przetargu sama lub za pomocą osób trzecich (np. zmowa). W ciągu 1 miesiąca musi

zgłosić to od momentu dowiedzenia się o przyczynie, ale nie później niź 1 rok od

zawarcia umowy.

3) ROKOWANIA – inaczej mówiąc pertraktacje, negocjacje. Jest to zawarcie umowy

drogą stopniowego uzgadniania poszczególnych postanowień umowy (art. 72 KC).

Reguła interpretacyjna rokowań:

- każda kwestia, która jest przedmiotem dyskusji, nie jest jeszcze zawarciem umowy

- strony mają wolną wolę zawarcia umowy w każdym momencie (umowa dotycząca

najistotniejszych kwestii, a dopełnienie tej umowy może dojść w późniejszym czasie)

Anglia: Letters of intent

Niemcy: system wypunktowywania

List intencyjny – nie zostały one uregulowane normami prawnymi. Są to oświadczenia o

różnej treści i niejasnych skutkach prawnych. Wyrażają dążenie stron do zawarcia

negocjowanej umowy. Podmioty prowadzące rokowania zgodnie dają w nich wyraz

intencjom i to w formie pisemnej.

Nie mają charakteru definitywnej umowy cywilnoprawnej, z której wynikałyby prawa i

obowiązki stanowiące właściwy cel gospodarczy stron.

Art. 72 KC – uzgodnienie wszystkich postanowień umowy, które były przedmiotem

rokowań, stanowi podstawę do uznania, że umowa została zawarta.

Zakres prowadzonych rokowań określa więc minimalną treść, jak powinna być objeta

konsensem stron.

Jednak! Art. 72 wyraża tylko REGUŁĘ INTERPRETACYJNĄ!!!

Strony mogą więc uznać, że umowa została zawarta już po uzgodnieniu elementów

koniecznych.

Kwestie sporne:

· albo same strony (dodatkowa umowa, powołanie arbitrów)

· albo sąd państwowy (wówczas wskazania art. 56KC)

14. Wady oświadczenia woli i ich konsekwencje.

Do wad oświadczeń woli, KC zalicza następujące instytucje:

1) brak świadomości lub brak swobody działania

Podzielić można na 2 części:

- brak swobody działania – zdarza się nader rzadko (przymus fizyczny)

- brak świadomości działania – występuje w przypadku, kiedy podmiot składa

oświadczenie woli nieświadomy, iż wywoła skutek prawny, bo jest pozbawiony

świadomości działania. Takie oświadczenie woli jest nieważne (bezwzględnie) i nie

może być konwaliwowane. Musi być złożone nowe oświadczenie woli (np. na skutek

nadużycia alkoholu)

2) pozorność – jest nieważne bezwzględnie oświadczenie woli złożone drugiej stronie

dla pozoru. Mamy tu na względzie sytuację, gdy strony umawiają się potajemnie, iż

ujawnione wobec osób trzecich oświadczenie woli nie wywoła skutków prawnych.

Konsekwencje dokonania czynności pozornej:

- jest zawsze bezwzględnie nieważna

- czynności ukryte (dessymulowane), które zgodnie z zamiarem strony mają wywołać

określone w niej skutki prawne, są ważne

- z pozornością wiąże się ochrona osób trzecich

- czynność prawna pozorna nie wywołuje żadnych skutków prawnych

3) błąd (error) – jest to niezgodność między obiektywną rzeczywistością, a jej odbiciem z

świadomości człowieka. Błąd ma doniosłość prawną tylko wtedy gdy:

- dotyczy treści czynności prawnej

- jest istotny

Często mamy jeszcze 1 warunek, kiedy komuś składamy oświadczenie woli:

- możliwość postawienia zarzutu komuś o działanie w złej wierze.

Błąd nie powoduje nieważności czynności prawnej, a jedynie stanowi podstawę do

uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli.

Podmiot, który złożył błędne oświadczenie woli ma 1 rok na unieważnienie swej woli.

4) podstęp (dolus malus) – jest to świadome wprowadzenie jakiejś osoby w błąd w celu

skłonienia jej do złożenia oświadczenia woli określonej treści.

gdy osoba trzecia:

· strona musi wiedzieć

· czynność nieodpłatna

5) groźba (metus) – jest to zapowiedź wyrządzenia komuś jakiegoś zła, w razie gdyby

nie dokonał żądanej czynności prawnej. Osoba zagrożona znajduje się w sytuacji

przymusowej (przymus psychiczny). Stoi przed alternatywą:

· albo dokonać żądanej czynności prawnej

· albo narazić się na realizację stanu rzeczy określonego w groźbie

Groźba musi być:

· bezprawna

· poważna – duże niebezpieczeństwo

· realna – możność spełnienia

Skutek groźby:

· oświadczenie woli złożone pod wpływem groźby jest ważne

· od momentu, kiedy podmiot złożył oświadczenie woli ma 1 rok na

uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli (od dnia kiedy

stan obawy/ groźby ustał)

Testament złożony pod wpływem groźby jest zawsze nieważny, nawet jeśli groźba nie

była bezprawna i nie wywołała stanu uzasadnionej obawy.

15. Forma czynności prawnych i skutki niezachowania form szczególnych.

Czynność prawna może być dokonana w dowolny sposób, przez każde zachowanie się osoby,

które jej wolę w sposób dostateczny (art. 60KC).

Wyjątki od tej dowolności nazywane są szczególną formą czynności prawnej.

Źródłem form szczególnych są:

· przepisy prawne np. art. 75, 158 KC

· umowa między stronami (umowa przedwstępna)

Do rodzajów form szczególnych w prawie cywilnym zaliczamy:

1) forma pisemna zwykła – do zachowania tej formy muszą być spełnione 2 warunki:

I. sporządzenie dokumentu obejmującego treść oświadczenia woli

II. podpisanie go

Pojęcie podpisu:

- jest to językowy znak graficzny

- składający oświadczenie woli składa go własnoręcznie

- wskazuje, w zasadzie imię i nazwisko składającego oświadczenie woli

- podpis umieszcza się pod tekstem oświadczenia woli

2) forma pisemna z datą pewną – polega na stwierdzeniu wiążącym także osoby nie

uczestniczące w czynności prawnej, że czynność ta została dokonana w określonym czasie.

Skutek ten wywołuje:

· urzędowe poświadczenie daty (np. notariusz)

· stwierdzenie dokonania czynności w jakimkolwiek dokumencie

urzędowym

· umieszczenie na obejmującym treść czynności prawnej dokumencie

jakiejkolwiek wzmianki

· śmierć jednej z osób podpisanych pod dokumentem (datę złożenia

przez tę osobę podpisu na dokumencie uważa się za pewną od daty

śmierci tej osoby)

3) poświadczenie podpisu – inna forma pisemna z urzędowym poświadczeniem podpisu.

Polega na tym, że notariusz lub powołany do tego organ zamieszcza na dokumencie klauzulę

stwierdzającą własnoręczność podpisu złożonego przez wskazaną w tej klauzuli osobę.

4) forma aktu notarialnego – notariusz spisuje treść podawanych mu do wiadomości

oświadczeń stron, współuczestnicząc w redagowaniu dokumentu, a następnie odczytuje go

stronom i wraz z nimi podpisuje. Oryginały aktów notarialnych pozostają w biurze notariusza,

a strony uzyskują ich wypisy, które podpisuje już tylko notariusz i opatruje pieczęcią

urzędową.

Notariusz ponosi odpowiedzialność na informacje zawarte w akcie, czy są zgodne z prawem.

SKUTKI NIEZACHOWANIA FORM SZCZEGÓLNYCH:

1) AD SOLEMOITATEM – forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem

nieważności; niezachowanie tej formy powoduje bezwzględną nieważność, która nie

wywołuje skutków prawnych

2) AD PROBATIONEM – forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów

dowodowych, konsekwencje niezachowania tej formy bezpośrednio przejawiają się

wyłącznie w płaszczyźnie procesowej. 2 dowody z których nie wolno korzystać

stronom to: przesłuchanie stron i ze świadków.

3) AD EVENTUM – forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych

skutków prawnych. Niezachowanie formy nie powoduje nieważności czynności

prawnej, a jedynie pociąga są sobą niewystąpienie niektórych wskazanych w ustawie

konsekwencji prawnych.

16. Zdolność do czynności prawnych osób fizycznych.

Zdolność do czynności prawnych – to zdolność do samodzielnego działania w sferze prawa

cywilnego, do zaciągania zobowiązań, nabywania praw, lub do kreowania zmian w

stosunkach cywilnoprawnych drogą czynności prawnej.

Mają ją wszystkie osoby prawne, a osób fizycznych zdolność do czynności prawnych jest

zróżnicowana. Okolicznościami, które kształtują zdolność do czynności prawnych osób

fizycznych to:

1) wiek – odgrywa podstawową rolę jeżeli chodzi o zdolności. Nie przyznaje zdolności

do czynności prawnych osobom, które nie ukończyły 13 lat, ograniczona zdolność do

czynności 13-18 lat, pełna 18 lat.

Wszystkie podmioty, które nie ukończyły 18 lat są określane mianem małoletniego,

czyli są nimi osoby, które nie mają zdolności do czynności (ukończyli 13 lat i ci

którzy nie ukończyli 18 lat)

2) ubezwłasnowolnienie – instytucja, która w interesie osoby chorej są ustanawia

opiekuna pozbawiając lub ograniczając zdolność tej osoby. O ubezwłasnowolnieniu

orzeka tylko sąd w interesie osoby ubezwłasnowolnianej.

Przesłanki ubezwłasnowolnienia (medyczne i zdrowotne):

· choroba psychiczna

· niedorozwój umysłowy (upośledzenie umysłowe)

· innego rodzaju zaburzenia psychiczne (w szczególności pijaństwo lub

narkomania)

Ubezwłasnowolnienie może być:

a. całkowite – jeżeli dana osoba nie jest w stanie pokierować swoim

postępowaniem, ustanawia się wówczas opiekuna, który ma dokonywać

czynności prawnych w jej imieniu. Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie nie

ma zdolności do czynności prawnych. Ubezwłasnowolnienie całkowite nie jest

możliwe w stosunku do osoby, która nie ukończyła 13 lat.

b. częściowe – jest skutkiem działania choroby psychicznej, a osobie tej

potrzebna jest pomoc. W stosunku do tej osoby potrzebna jest kontrola w

sferze prawnej, podmiot ten ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych,

dla takiej osoby ustanawia się kuratora, bądź opiekuna. Częściowo

ubezwłasnowolnia się osoby pełnoletnie. Ubezwłasnowolnienie częściowe

powinno być cofnięte, kiedy ustaną przesłanki.

Zawarcie małżeństwa przez kobietę – która ukończyła 16 lat, a przy braku pełnoletniości,

wymaga zgody sądu.

Po zawarciu związku z mocy prawa osoba ta uzyskuje pełną zdolność do czynności

prawnych, nie utraci jej nawet wtedy jeżeli przestanie być żoną przed ukończeniem 18 lat.

3 kształty zdolności do czynności prawnych:

1) brak zdolności – osoby do 13 lat i całkowicie ubezwłasnowolnione. Osoby te nie mogą

dokonywać czynności cywilnoprawnych, czynności dokonane przez taką osobę są nieważne,

przedstawiciel ustawowy podejmuje za nią decyzję. Jednak można uznać pewne czynności

prawne dokonane przez taką osobę, jeżeli zostaną spełnione warunki:

· osoba ta musi zawrzeć umowę

· musi to być umowa powszechnie zawierana

· umowa ta musi dotyczyć drobnych, bieżących spraw życia codziennego

· umowa ta nie może zawierać rażącego pokrzywdzenia osoby do lat 13stu

· umowa ta musi być natychmiast wykonana

2) ograniczona zdolność – osoby miedzy 13-18 rokiem, częściowo ubezwłasnowolnione.

Dotyczy szerokiego kręgu podmiotów. Cechą charakterystyczną jest system kontroli nad

podmiotami. Został zorganizowany w ten sposób, że dla czynności prawnych

zobowiązujących i rozporządzających podmiot potrzebuje zgody przedstawiciela

ustawowego. Z tego faktu wynika, że nie musi mieć zgody dla innych czynności, czyli np.

przyjęcie darowizny po stronie obdarowanego.

Są pewne czynności zobowiązująco- rozporządzające, co do których nie potrzeba zgody

przedstawiciela ustawowego:

· umowy o pracę

· rozporządzanie własnym majątkiem, zarobkiem

· umowy powszechnie zawierane w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego

· czynności dotyczące przedmiotów, które zostały mu oddane przez przedstawiciela ustawowego do swobodnej dyspozycji; ta zgoda musi być udzielona w tej samej formie, jaka jest wymagana dla danej czynności prawnej (zgoda z reguły może być udzielona w każdym

czasie)

Umowa kulejąca (negotium claucicanus) – czynność dokonana przez podmiot o ograniczonej zdolności nie wywołuje skutków prawnych jeżeli przedstawiciel nie potwierdzi danej czynności. Brak zgody powoduje, że czynność prawna uważana jest za nieważną od samego początku (ex tunc).

Podmioty o ograniczonej zdolności do czynności prawnych nie mogą dokonywać czynności

prawnych, nawet za zgodą przedstawiciela ustawowego, takich jak:

- sporządzenie testamentu

- uznanie dziecka

3) pełna zdolność – ukończenie 18 lat, osoby nie dotknięte ubezwłasnowolnieniem; jest

to możność samodzielnego dokonywania czynności cywilnoprawnej.

17. Pełnomocnictwo.

PEŁNOMOCNICTWO – źródłem umocowania jest jednostronne oświadczenie woli

mocodawcy;

Są 4 warunki, które należy spełnić, aby pełnomocnik mógł działać skutecznie:

1) posiadanie umocowania do działania w imieniu mocodawcy (kto, kogo umocowuje i

treść umocowania)

umocowanie – to oświadczenie woli mocodawcy, to jednostronna czynność prawna, z

mocy prawa; skutki prawne są po stronie mocodawcy, a pełnomocnik musi się poruszać w

granicach umocowania.

2) pełnomocnik musi dokonać czynności prawnej, która nadaje się do wykonania przez

pełnomocnika – nie można powoływać pełnomocnika do:

· sporządzenia testamentu

· uznania

· ogólnie nie można powołać pełnomocnika do czynności ściśle osobistej

3) pełnomocnik musi mieć zdolność do czynności prawnych (co najmniej ograniczoną)

4) pełnomocnik musi ujawnić że działa w cudzym imieniu i musi ujawnić ta osobę

Są 3 rodzaje pełnomocnictwa:

a. ogólne – oznacza że podmiot może wykonywać wszelkie czynności prawne w

zakresie zwykłego zarządu (forma pisemna pod rygorem nieważności)

b. szczególne – to pełnomocnictwo do dokonania jednej, oznaczonej czynności

c. rodzajowe – to pełnomocnictwo do dokonania czynności prawnych

określonego typu.

Pełnomocnik musi poruszać się w granicach umocowania. Jeżeli pełnomocnik zawiera

umowę poza granicami umocowania to taka umowa jest umową kulejącą i jej ważność zależy

od potwierdzenia mocodawcy.

Skuteczność w czasie działania pełnomocnictwa:

- mocodawca w każdym czasie może odwołać pełnomocnika

- pełnomocnictwo nieodwołalne – udziela się pełnomocnictwa, którego nie można

cofnąć np. pełnomocnictwo udzielona bankowi do obrotu pieniędzmi na jakimś koncie

w sytuacji brania kredytu przez osobę do której należy to konto

- pełnomocnictwo można oznaczyć terminem na czas określony i nieokreślony

- śmierć kończy stosunek pełnomocnictwa (można jednak zaznaczyć, że

pełnomocnictwo utrzyma się po śmierci w celu załatwienia pewnych czynności

prawnych)

- wykonanie stosunku podstawowego sprawie, że pełnomocnictwo gaśnie

- zrzeczenie się pełnomocnika swojego pełnomocnictwa

- utrata przez pełnomocnika zdolności do czynności prawnych;

Prokura – jest to pełnomocnictwo udzielone przez przedsiębiorcę prokurentowi. Różni się od

właściwego pełnomocnictwa tym, że prokurent może wykonać czynności w zakresie

wszystkich czynności prawnych. Jednak do:

- zbycia przedsiębiorstwa

- dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje tymczasowe oddanie

przedsiębiorstwa do korzystania

- do zbywania i obciążania nieruchomości;

W ww. sytuacjach wyznaczane jest pełnomocnictwo do poszczególnych czynności.

Prokura powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie. Udzielenie i

wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorstw.

PRAWO RZECZOWE:

1.Charakter praw rzeczowych.

a) Prawo rzeczowe a prawo obligatoryjne: Dawniej zgodnie z tradycja prawa rzymskiego przyjmowano ze różnica miedzy prawami rzeczowymi a obligatoryjnymi polegała na tym iż pierwsze z tych praw wynikają ze stosunki miedzy człowiekiem a rzeczą (ius In re), a drugie ze stosunku miedzy osoba uprawniona i zobowiązana do świadczenia (ius In personam). Koncepcje ta odrzuciła nowoczesna cywilistyka która mówi ze każdy stosunek prawny jest- jako stosunek społeczny- stosunkiem miedzy ludzkim, prawa mogą przysługiwać tylko osobie, obowiązki obciążać również tylko osobe.

b) Skuteczność Inter partes a skuteczności erga omnes: prawa rzeczowe należą do kategorii praw bezwzględnych, natomiast prawa zobowiązaniowe SA prawami względnymi. Różnica miedzy tymi dwoma prawami polega na tym, ze prawa zobowiązaniowe SA skuteczne tylko miedzy stronami danego stosunku prawnego (Inter partes), a prawa rzeczowe wywierają skutek względem wszystkich podmiotów podległych danemu porządkowi prawnemu (erga omnes)

Z praw rzeczowych wynika ze nie wolno czynić czegokolwiek co naruszało by to prawo. Każdy ma obowiązek powstrzymania się od takich działań które by stanowiły ingerencje w swere praw uprawnionego.

Prawa rzeczowe nakładające obowiązek na cale otoczenie uprawnionego , nie mogą by ustanawiane przez strony w sposób dowolny. Strony ustanawiają prawo rzeczowe przez czynność prawna ,mogą wybrać tylko te prawa które SA unormowane w prawie cywilnym jako praw rzeczowe. Ustawodawca decyduje o tym czy dane prawo ma być zaliczane do kategorii praw rzeczowych a także decyduje o nadaniu niektórym prawom względnym cech właściwych prawom bezwzględnym .Osoby zainteresowane mogą jedynie wybierać czy chcąc swój stosunek prawny uregulować prawem rzeczowym czy zobowiązaniowym

2.Treść prawa własności.

Prawo własności- termin ten używany jest używany w znaczeniu prawa podmiotowego i w znaczeniu prawa przedmiotowego, miedzy tymi dwoma prawami istnieje ścisła współzależność.

Ogólne pojecie własności określa art. 140 k.c z którego wynika dla właściciela uprawnienie do korzystania z rzeczy oraz uprawnienie do rozporządzania rzeczą. Przyjmuje się ze prawo własności jest prawem o podstawowym znaczeniu dla całego obowiązującego ustawodawstwa. . Z prawa własności wynika wiele innych uprawnień niż tylko uprawnienie do posiadania, korzystania i rozporządzania rzeczą. Obejmuje ono wszelkie uprawnienia na rzeczy. Wprowadzą się tu następujące uprawnienia:

a) uprawnienie do posiadania rzeczy (ius possidendi)

b) uprawnienie do używania rzeczy (ius utendi)

c) uprawnienie do pobierania pożytków i innych przychodów z rzeczy (ius fruendi)

d) uprawnienie do przetworzenia rzeczy, jej zużycia lub nawet zniszczenia (ius obutendi)

Z praw właściciela do rozporządzania rzeczą można wyprowadzić dwa uprawnienia:

a) Uprawnienie do wyzbycia się własności rzeczy

b) Uprawnienie do obciążenia rzeczy przez ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego, a w stosunkach zobowiązaniowych.

3.Prawa sąsiedzkie.

-----------

4. Pojecie i rodzaje współwłasności.

Wspolwlasnosc- jest stosunkiem pochodzącym od własności a wiec niesamodzielna instytucja prawna. Do współwłasności odnosza się wszystkie przepisy o wlasnoscichyba ze co innego wynika z przepisow dotyczących współwłasności. Nature prawa współwłasności określają 3 cechy: jedność przedmiotu polega na tym ze jest nim ta sama rzecz, wielosc podmiotow polega na tym ze wspolnee prawo należy do kilku osob, niepodzielność wspolnego prawa polega na tym ze wzajemne stosunki miedzy współwłaścicielami sa stosunkami prawno rzeczowymi, ale mogą z nich wynikac stosunki o charakterze zobowiazaniowym.

Polskie prawo zna dwa rodzaje współwłasności:

a)współwłasność w częściach ułamkowych- w której każdemu współwłaścicielowi przysługuje udział w prawie własności określony ułamkiem, jest samoistnym stosunkiem prawnym, regulowanym wyłącznie przez prawo rzeczowe. Nazwa polega na tym iż w rzeczy wspolnej każdy współwłaściciel ma swój udzial oznaczony ulamkiem. Każdy ze współwłaścicieli może rozporzeadzic swoim udzialem bez zgody pozostałych współwłaścicieli art. 198 k.c.

b)współwłasność łączną- w której nie wyróżnia się udziałów, jest zawsze stosunkiem prawnym związanym z innym stosunkiem prawnym . Wspolwlasnoscia laczna jest ustawowa wspólności malzenska art. 31 k.r.o a także wspólność umowna art. 48 k.r.o, oraz udzial wspólników spolki cywilnej we własności rzeczy wzniesionych przez nich do spolki art. 863 w zw.z art. 862 k.c. Jest ona bez udziałów i jej uczestnik nie może wogole dysponowac swoimi prawami do podmiotow majatku wspolnego

·współwłasności wynikajaca ze współwłasności majatkowej miedzy malzonkami- współwłasnośc ta jest konsekwencja wiezi łączącej małżonków. Malzonkowie nie maja we współwłasności wynikającej ze wspólności majatkowej określonych udziałów i dlatego nie maja prawa rozporządzać swoim udzialem, art. 31 k.r.o mowi ze: „ chwila zawarcia małżeństwa powstaje miedzy malzonkami w mocy ustawy wspólnośc majatkowa obejmujaca ich dorobek” Przedmioty majatkowe nie objete wspólnością stanowia majatek osobisty każdego z małżonków

·współwłasności wspólników spolki cywilnej- cecha spolki jest to ze prowadzi ona do powstania odrębnego majatku spolki, będącego w istocie wspolnym majatkiem wspólników. Majatek spolki przez czas jej trwania jest traktowany jako odrębny od majatku osobistego każdego ze wspólników art. 860 § 1 k.c „przez umowe spolki wspolnicy zobowiązują się dazyc do osiągnięcia celu gospodarczego przez dzialanie w sposób oznaczony w szczególności przez wniesienie wkladow”

·nienaruszalności majatku spolki- skoro majatek spolki jest własnością laczna to majatek ten w czasie jej trwania jest nienaruszalny. W konsekwencji tego art. 863 § 1 k.c mowi ze „wspolnik nie może rozporządzać udzialem w tym majatku ani w sposzczegolnych składnikach majatku”, art. 863 § 2 k.c „wspolnik nie domagac się jego podzialu”,

5. Zarzad rzecza wspolna.

Chodzi o pogodzenie sprzecznych nieraz interesow kilku osob- wspólników. Każdy ze współwłaścicieli ma prawo i obowiązek brac udzial w zarzadzaniu rzecza wspolna art. 200 k.c. Możemy wyroznic zarząd umowny, sadowy oraz ustawodawstwo

· zgoda współwłaściciela- potrzebna jest zgoda wiekrzosci współwłaścicieli, wielkość ta oblicz się wedlug wielkości udziałów. W braku zgody wiekrzosci każdy wspolwlasciciel może rzadac upoważnienia sadowego do dokonania czynności art. 201 k.c. Natomiast do rozporządzania rzecza wspolna oraz do innych czynności które przekraczaja zakres zwykłego zarządu potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli art. 199 zdanie pierwsze k.c

· zarzadca wyznaczony przez sad- jeżeli wiekrzosc współwłaścicieli postanawia dokonac czynności razaco sprzecznych art. 202 k.c. Kazde ze3 wspolwlascicieli może wystąpić do sado o wyznaczenie rzazadcy.

6. . Zniesienie współwłasności.

Przedmiotem zniesienia współwłasności mogą być tylko konkretne rzeczy oznaczone co do torzsamosci i gatunku, a nie czesci składowe.

· Roszczenie o zniesieniu współwłasności- Kazdemu ze współwłaścicieli przysluguje nieulegajace przedawnieniu roszczenie o zniesieniu współwłasności srt 220 k.cKorzstanie z tego roszczenia może być wlaczone przez czynność prawna na czas nie dłuższy niż 5 lat w ostatnim roku dopuszczalne jest przedłużenie na kolejne 5 lat. Zniesienie może nastapic w dwojakim trybie: w drodze porozumienia właściciela, i w drodze orzeczenia sadowego

· Zniesienie współwłasności w drodze porozumienia- może nastapic tylko wtedy gdy wsyztscy wpsolwlasciciele osiagna takie porozumienie ze chca znieść współwłasność. Wsolwlasciciele mogą dokonac fizycznego podzialu trzeczy, sprzedac rzecz wspolna osobie trzeciej i podzielic się uzyskana suma pieniędzy lub licytacja publiczna rzeczy wspolnej

· Umowa o zniesieniu wspolwlasciciela- umowa znoszaca współwłasność przez podzial fizyczny lub przez wykup udziałów przez jednego ze współwłaścicieli jest umowa o przeniesienie własności. Umowa ta powinna być zawarta w formie aktu notarialnego

· Wyodrębnienie własności lokali- art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994r o własności lokali stwierdza ze odrebna własność lokali można ustanowic w drodze umowy i jednostronnej czynności prawnej właściciela nieruchomości lub orzeczenia sadu znoszącego współwłasność

· Sadowe zniesienie współwłasności- nastepuje w postepowaniu nieprocesowym. Do zlozenia wniosku uprawniony jest każdy współwłaściciel art. 210 k.c. Sad rozstrzyga także o wzajemnych roszczeniach z tulu posiadania.. Jeżeli zniesienie nastepuje na mocy orzeczenia sadu wartość udziałów może być wyrownana przez doplaty pieniężne art. 212 § 1 k.c Rezcz która nie da się podzielic może być przyznana jednej ze stron

· Postanowienie o zniesieniu wpsolwlasnosci- postanowienie na charakter prawotwórczy. Kiedy postanowienie się uprawomocni i przyzna wspolwascicielom czesc lub całość rzeczy, przechodzi to na uczestnika wskazanego w postanowieniu

7. Sposoby ustanawiania odrębnej własności lokali.

Spoldzielcze własnościowe prawo do lokalu reguluje ustawa z dnia 15 grudnia 2000r o spoldzielniach mieszkaniowych w szczegolnosci art. 171-1719 tej ustawy. Odrebna własność lokali ustanawia się przez:

· Własności spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego- spoldzielnia zobowiazuje się oddac członkowi lokal do uzywania a członek zobowiazuje się wziesc wkład budowlany oraz uiscic oplaty określone w ustawie i w statucie spółdzielni

· Spółdzielcze prawo do lokalu uzytkowego- jest prawem zbywalnym, przechodzi na spodkobiercow i ulega egzekucji.Jest ono ograniczonym prawem rzeczowym.

· Prawo do domu jednorodzinnego w posldzielni mieszkaniowej- domem jednorodzinnym jest dom mieszkalny oraz samodzielna czesc domu bliźniaczego lub szeregowego przeznaczona do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych

Lokale mogą stanowic odrębne nieruchomości czyli mogą być odrębnymi przedmiotami stosunkow cywilnoprawnych.

8.---------------------

9. Przenoszenie własności rzeczy droga umowy.

Przeniesienie przez umowy zobowiazuje do przeniesienia własności:

· Do przeniesienia własności rzeczy oznaczonej co do tozsamosci wystarczy sama umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy (np. umowa sprzedaży, zamiany czy darowizny).

· Do przeniesienia własności rzeczy oznaczonej tylko co do gatunku lub rzeczy przyszłej potrzebne jest oprócz umowy zobowiązującej do przeniesienia własności rzeczy także przeniesienie posiadania rzeczy.

· Do przenoszenia własności rzeczy przyszlej potrzebne jest przeniesienie posiadania

· Do przeniesienia własności w wyniku wykonania uprzedniego zobowiązania przenoszenie nastepuje na podstawie umowy rzeczowej tylko rozporządzającej która nazywa się „umowa przenoszaca wlasnosc”

10. . Zasiedzenie.

Zasiedzenie- polega na nabyciu prawa własności przez posiadacza rzeczy na skutek upływu określonego w ustawie czasu.

Samoiste posiadanie i upływ czasu jako przeslanki zasiedzenia- jest to faktyczne wladanie rzecza w zakresie odpowiadającym prawu własności. Celem gospodarczym jest usuniecie stanow niepewności i niezgodność miedzy stanem faktycznym a prawnym.W drodze zasiedzenia można nabyc prawo własności na nieruchomości oraz na rzeczy ruchome.. Przeslanki zasiedzenia okreska art. 172 k.c

Bieg zasiedzenia- rozpoczyna się z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie samoistne.

Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się a rozpoczęty ulega zawieszeniu:

· przeciwko dzieciom, jeśli posiadaczem samoistnym jest rodzic, przez czas trwania władzy rodzicielskiej (art. 121 pkt 1 w zw. z art. 175 K.c.),

· przeciwko osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych, jeśli posiadaczem samoistnym jest osoba sprawująca opiekę lub kuratelę - przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli (art. 121 pkt 2 w zw. z art. 175 K.c.),

· przeciwko małżonkowi, jeśli posiadaczem samoistnym jest drugi małżonek - przez czas trwania małżeństwa (art. 121 pkt 23 w zw. z art. 175 K.c.),

· w każdym przypadku, gdy z powodu siły wyższej niemożliwe jest podjęcie przed sądem właściwych czynności procesowych, przerywających bieg zasiedzenia - przez czas trwania przeszkody.

Po ustaniu określonej wyżej przyczyny zasiedzenie rozpoczyna się lub jego bieg jest kontynuowany.

11. Ochrona własności i posiadania.

Cywilistyczna ochrona własności należy do typu ochrony petytoryjnej, przez którą rozumie się ochronę prawa. Innym typem ochrony jest ochrona posesoryjna, której istota polega na tym, że chroni ona nie prawo, lecz pewien stan faktyczny, zwany posiadaniem.

a)Ochrona własności- Właściciel może „z wyłączeniem innych osób" korzystać z rzeczy i rozporządzać rzeczą” (art. 140 k.c.) osoby trzecie musza poszanowac cudze prawa własności jeżeli nie poszanuja uruchamia się stosowanie roszczenia ochronnego. Prawo własności może być naruszane w dwojaki sposób:

· Ingerencja w swe re uprawnien właściciela może spowodowac zmiane w swerze jego wladzctwa w postaci uszczuplenia wladzctwa, utraty pewnych korzyści, wygaśnięcia prawa własności

· trwałe wkroczenie w sferę uprawnień właściciela przez osobę nieuprawnioną prowadzące do ograniczenia lub całkowitego uniemożliwienia wykonywania uprawnień właścicielskich

b)Ochrona posiadania- Ustanawiając ochronę posiadania ustawodawca sięga najpierw do:

· obrony koniecznej- sluzy ochronie zagrozonego posiadania. Celem jest odparcie beprawnego aktu.

· Dowolna samopomoc- daje możliwość posiadaczowi przywrocenia wlasnym dzialaniem poprzedniego stanu posiadania.

· Roszczenie posesoryjne-służy ochronie posiadania i odróżnia się od roszczeń petytoryjnych przewidzianych dla ochrony praw podmiotowych. Różne są bowiem przesłanki roszczenia, tryb postępowania i charakter orzeczenia w procesie posesoryjnym i petytoryjnym.

12. Uzytkowanie wieczyste.

Uzytkowanie- jest ograniczonym prawem rzeczowym polegającym na możności uzywania z wylaczeniem innych osob rzeczy cudzej i pobierania jej pożytków naturalnych i cywilnych z obowiązkiem zachowania substancji i i dotychczasowego przeznaczenia rzeczy art. 252 k.c

Uzytkowanie wieczyste- Polega na oddaniu w użytkowanie nieruchomości gruntowej będącej własnością skarbu państwa, województwa, powiatu bądź gminy lub związku tych jednostek osobie fizycznej lub prawnej na czas określony 99 lat (wyjątkowo krócej, lecz nie mniej niż 40 lat). Dotyczy głównie gruntów położonych w granicach administracyjnych miast.

Użytkowanie wieczyste jest formą pośrednią pomiędzy własnością a prawami rzeczowymi ograniczonymi, z tym że bardziej zbliżone jest do własności.

Prawo powstaje w wyniku zawarcia umowy w formie aktu notarialnego oraz wpisu do księgi wieczystej. Oddający w użytkowanie pozostaje właścicielem gruntu i pobiera z tego tytułu opłatę roczną od użytkownika. Użytkownik ma prawa zbliżone do właściciela. Korzysta z gruntu z wyłączeniem innych osób. Może prawem swobodnie rozporządzać, czyli sprzedać je, obciążać, zapisać w testamencie.

13. Służebność.

Sluzebnosc- jest to ograniczone prawo rzeczowe, obciążające nieruchomość służebną w celu zwiększenia użyteczności innej nieruchomości zwanej władnącą. Nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości prawem, z którego wynika, że właściciel innej nieruchomości może korzystać w określonym zakresie z nieruchomości obciążonej. Służebność gruntowa może mieć na celu zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części (służebność gruntowa)

Sluzebnosc osobista- obciążenie nieruchomości na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej. Zakres służebności osobistej i sposób jej wykonania oznacza się w braku innych danych, według osobistych potrzeb uprawnionego z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego i zwyczajów miejscowych. Sluzebnosc dzieli się na:

· Służebność czynna- służebność ktorej trescia jest możność korzystania oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej

· Służebność bierna- służebność polegajaca na obowiązku powstrzymania się od pewnych działań lub wykonywaniu uprawnien

Sluzebnosc jako prawa związane z własnością nieruchomości- korzysc jaka ona przynosi nie może być obiektywna, zwiazana z charakterem nieruchomości.

Sluzebnosc ustanawia się z reguły w drodze umowy, niekiedy przez orzeczenie sadu. Umowa powinna zawierac jej tresc .

Wygasniecie służebności- wygasa przede wszystkim z przyczyn typowych dla wszystkich praw rzeczowych ograniczonych: zrzeczenia, konfuzji egzekucyjnej sprzedazy nieruchomości służebnej.Sluzebnosc wygasa z upływem ustanowionego terminu.

Sluzebnosc gruntowa czynna wygasa wskutek niewykonywania jej przez lat 10.

Sluzebnosc osobista wygasa najpóźniej ze śmiercią uprawnionego.

14. . Zastaw.

Zastaw- jest ograniczonym prawem rzeczowym polegającym na możności zaspokojenia oznaczonej wierzytelnosci z obciążonej zastawem rzeczy ruchomej , z pierwszenstwem przed wierzywieami osobistymi kazdoczesnego właściciela tej rzeczy. Zastaw można ustanowic w celu zabezpieczenia wierzytelności przyszlej lub warunkowej. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa miedzy właścicielem, a wierzycielem oraz z zastzeniem wyjątków w ustawie.Zastawca- nazywamy osobe ktorej rzecz lub prawo zbywalne zostalo obciążone prawem zastawu. Zastawnikiem- nazywamy osobe na rzecz ktorej ustanowiono zastaw.

Celem zastawu jest zabezpieczenie wierzytelności z obawy czy dłużnik wykona swój obowiązek. Trescia zastawu jest możność uprzywilejowanego zaspokojenia wierzytelności.

Ustanowienie zastawu nastepuje w drodze umowy tzw.zastaw umowny. Umowa jest umowa realna, do jej zawarcia wymagane jest wydanie rzeczy zastawnikowi. Do zastawu na prawach stosuje się odpowiednie przepisy o zastawie na rzeczach ruchomych.

15. Hipoteka.

Hipoteka jest to- ograniczone prawo rzeczowe służącym do zabezpieczenia wierzytelności na nieruchomości. Tresc hipoteki polega nazabezpieczeniu wierzytelności przez obciążenie nieruchomosciprawem.

Przedmiot zabezpieczenia hipoteki- hipoteka zabezpiecza tylko wierzytelności pienieane i roszczeniao odsetki oraz przyznane koszty postepowania art. 68 i 69 u.k.w.h. Przedmiotem może być tez użytkowanie wieczyste, własnościowe, spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, do lokalu uzytkowego.

Hipoteka umowna- Podstawą wpisu hipoteki do księgi wieczystej jest oświadczenie właściciela nieruchomości obciążanej o ustanowieniu hipoteki złożone w formie aktu notarialnego (pod rygorem nieważności). Jeżeli ustanowienie hipoteki następuje na rzecz banku (tzw. hipoteka bankowa), to wymogi prawne zostały na skutek lobbingu bankowego złagodzone - wystarcza oświadczenie złożone w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

Hipoteka kaucyjna i przymusowa- polega na zabezpieczeniu wierzytelności o wysokość nieustalonej , lecz określonej do oznaczonej sumy najwyższej art. 102 u.k.w.h

Hipoteka ustawowa- splata wierzytelności hipotetycznej obciążonej hipoteka może być dokonana do wysokości tej hipoteki tylko do rak wierzyciela któremu ona przysluguje .

16. Wlasnosciowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego.

Spoldzielcze własnościowe prawo do lokalu reguluje ustawa z dnia 15 grudnia 2000r o spółdzielniach mieszkaniowych art. 171-1719 tel ustawy. Przez umowe do ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu spoldzielnia zobowiazuje się oddac członkowi lokal do uzywania, a członek zobowiazuje się wnieść wkład budowlany oraz uiscic oplaty okreslnoe w ustawie i statucie spółdzielni.

17. . Ksiegi wieczyste.

Ksiegi wieczyste- sa urzędowymi, publicznymi rejestrami nieruchomościami prowadzonymi dla ustalenia aktualnego stanu prawnego tych nieruchomości.

Ksiegi wieczyste zaklada i prowadzi się dla nieruchomości które niemaja ksiag wieczystych albo których ksiegi wieczyste zaginęły lub ulegly zniszczeniom. Mogą być one prowadzone także w celu ustalanai stanu prawnego współczesnego spółdzielczego, prawa do lokalu mieszkalnego.

Prowadzenie ksiag wieczystych należy do sadow rejonowych. Dokonuja ich sedziowie i referendarze sadowi art. 23 u.k.w.h

Wpis w księdze wieczystej- może być deklaratoryjny który ujawnia tylko nabycie, zmiane lub utrate prawa rzeczowego na nieruchomość, nie stanowi przeslanki nabycia, zmiany, lub utraty określonego prawa, lub konstytutywny czyli stanowi konieczna przesłankę nabycia, zmiany, lub utraty określonego prawa rzeczowego na nieruchomości

Dzialy skiegi wieczystej- prowadzi się je oddzielnie dla każdej nieruchomości bez względu na zmiany w osobie jej właściciela art. 24 u.k.w.h. Kazda ksiega wieczysta zawiera czter dzialy: dzial pierwszy obejmuje oznaczenie nieruchomości oraz wpisy praw wziazanych z własnością tych nieruchomości, dzial drugi obejmuje wpisy dot własności i uzytkowania wieczystego, dzial trzeci przeznaczony jest na wpisy dot ograniczonych praw rzeczowych z wyjątkiem hipotek na wpis ograniczen w rozporządzeniu nieruchomością lub uzytkowaniem wieczystym oraz na wpis innych praw i roszczen, dzial czwarty przeznaczony jest na wpisy dot hipotek

Akta ksiegi wieczystej- dla każdej ksiegi wieczystej prowadzi się kata ksiegi wieczystej, do których sklada się dokumenty i pisma dot nieruchomości art. 28 u.k.w.h. Wpisy dokonywane sa na wniosek osoby uprawnionej . Może być dokonany na podstawie dokumentuz podpisem notariusza.

ZOBOWIĄZANIA:

1. Pojęcie zobowiązania.

Zobowiązanie – jest rodzajem stosunku cywilnoprawnego i oznacza stosunek obligacyjny

(zobowiązaniowy). To sytuacja, gdzie uprawniony – wierzyciel może żądać od dłużnika –

zobowiązanego, pewnego świadczenia, które to dłużnik jest zobowiązany wykonać (jest to

odpowiednie zachowanie się dłużnika, wskazane w treści zobowiązania, na rzecz

wierzyciela).

1) Wierzytelność – to sytuacja prawna wierzyciela, polegająca na tym że może on

domagać się od dłużnika określonego zachowania (jest to uprawnienie wierzyciela)

2) Dług – jest to lustrzane odbicie wierzytelności, jest to zespół obowiązków dłużnika, a

wykonanie tych obowiązków ma na celu zaspokojenie interesu wierzyciela.

3) Odpowiedzialność – są to ujemne następstwa prawne, przewidziane dla jakiegoś

podmiotu w związku ze ziszczeniem się pewnych zdarzeń kwalifikowanych

negatywnie przez system prawny, np. niewykonanie lub nienależyte wykonanie

zobowiązania przez dłużnika. Jest to także uprawnienie do zastosowania przymusu dla

zaspokojenia wierzyciela (w węższym znaczeniu).

Zobowiązanie naturalne (niezupełne)- dłużnik zobowiązany jest do świadczenia ale nie

można go przymusić do wykonania na drodze sądowej (są to np. zobowiązania z gier i

zakładów niezatwierdzonych przez państwo).

2. Zobowiązanie pieniężne.

Zobowiązanie pieniężne – jeżeli dłużnik ma obowiązek zapłacić pewną sumę pieniędzy

wierzycielowi (określonej wartości majątkowej wyrażonej w jednostkach pieniężnych). W

pozostałych przypadkach są to zobowiązania niepieniężne, np. związane z dostarczeniem

rzeczy.

KONSEKWENCJE PRAWNE ZOBOWIĄZAŃ PIENIĘŻNYCH:

1) zasada nominalizmu – zobowiązania pieniężne rządzą się tą zasadą. Jeżeli dłużnik

zobowiązany jest do zapłaty określonej kwoty, to bez względu na to, kiedy ma zapłacić,

obowiązkiem dłużnika jest zapłacenie nominalnej kwoty bez względu na to czy w tym czasie

pieniądz zyskał czy też stracił na wartości.

Wyjątkiem od tej zasady jest zasada REBUS SIC STANTIBUS. Przeważa za tym zasada

waloryzacji świadczeń pieniężnych.

Waloryzacja może być:

a. ustawowa – rzadko

b. umowna – jest to możliwość wprowadzenia klauzuli waloryzacyjnej do umowy, czyli

wprowadza się inny niż pieniądz miernik wartości do wartości zobowiązania.

Typowymi klauzulami są:

· klauzula złota

· walutowa

· towarowa

· kosztów

· usług

c. sądowa – jeżeli strony nie zastosują w umowie klauzuli waloryzacyjnej, przesłanką

sądu do waloryzacji jest:

· to że strona nie jest profesjonalistą

· między powstaniem a wykonaniem zobowiązania jest istotna zmiana siły

nabywczej pieniądza

Sąd dokonuje waloryzacji w następujący sposób:

- może zmienić wysokość świadczeń

- może zmienić sposób wykonania świadczenia

2) zasada walutowości – obowiązuje w stosunku do wszystkich świadczeń pieniężnych.

Zobowiązania muszą być zaciągnięte w złotych polskich na terenie RP. Wyjątkiem jest tu np.

przepisy prawa dewizowego dotyczące wyłączeń zbiorowych lub indywidualnych

3) kwestia miejsca wykonania zobowiązania – prawo polskie przyjmuje konstrukcję:

- długów odbiorczych – wierzyciel musi udać się do dłużnika i odebrać świadczenie

(odnosi się to do zobowiązań niepieniężnych)

- długów dostawczych – opierają się na tej konstrukcji zobowiązania pieniężne

4) odszkodowanie za opóźnienie świadczenia – jeżeli dłużnik nie świadczy w terminie to

ponosi konsekwencje, chyba że nie zostało to przez niego zawinione.

W przypadku zobowiązań pieniężnych za każde opóźnienie przewidziane są ustawowe

odsetki, chyba że umowa stanowi inaczej (30% w skali roku).

Prawo nie przewiduje procesów składanych, czyli odsetek od odsetek. Wyjątkiem są pożyczki

długoterminowe udzielone przez instytucje kapitałowe.

3. Zobowiązania solidarne.

1) solidarność dłużników (bierna)

Znamionują ją następujące cechy (art. 366 KC)

- wierzycielowi przysługuje wierzytelność o spełnienie jednego świadczenia, jeżeli

zostanie ono w całości spełnione i w sposób należyty lub jeżeli wierzyciel w inny sposób

zostanie zaspokojony (np. przez poręczenie), zobowiązanie wygasa

- po stronie długu występuje kilka podmiotów (wielu dłużników)

- wierzyciel może żądać w całości lub w części świadczenia od wszystkich dłużników

łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna

Solidarność bierna – wzmacnia pozycję wierzyciela, ułatwie mu realizację jego

wierzytelności i stwarza silne zabezpieczenie w postaci odpowiedzialności majątkowej

ponoszonej przez kilku dłużników.

Jest to postać zobowiązania niebezpieczna dla dłużników solidarnych, każdy z nich ponosi

ryzyko wykonania całego świadczenia na rzecz wierzyciela.

Roszczenie regresowe – jeżeli jeden lub niektórzy z dłużników solidarnych przyczynili się do zaspokojenia wierzyciela w części większej, niżby na to wskazywał wiążący ich stosunek

wewnętrzny, każdy z nich może żądać zwrotu odpowiedniej części od tych dłużników

solidarnych, którzy nie świadczyli w ogóle albo zaspokoili wierzycieli w części mniejszej

niżby to wynikało ze wspomnianego klucza podziału.

2) solidarność wierzycieli (czynna)

Charakteryzuje się ona tym, że po stronie wierzytelności występuje kilka podmiotów.

Jednakże dłużnik zobowiązany jest tylko do jednego świadczenia, które może spełnić do rąk

któregokolwiek z wierzycieli solidarnych.

Dopiero jednak, kiedy jeden z wierzycieli wystąpi przeciwko dłużnikowi z powództwem,

dłużnik zobowiązany jest spełnić świadczenie do jego rąk. Zaspokojenie któregokolwiek z

wierzycieli solidarnych umarza dług także wobec pozostałych wierzycieli.

Reżim prawny:

- solidarność czynna może powstawać wyłącznie z mocy czynności prawnej

- dopuszczalne jest, aby wspólny dłużnik zobowiązany był w sposób odmienny względem

każdego wierzyciela (art. 368)

- między współwierzycielami obowiązuje zasada wzajemnej reprezentacji, na ich korzyćś

wobec dłużnika

- zdarzenie pogarszające położenie jednego w wierzycieli solidarnych nie wpływa na

położenie prawne pozostałych wierzycieli

- roszczenia regresowe między wierzycielami solidarnymi regulują podobne normy, jakie

obowiązują w stosunkach między dłużnikami solidarnymi.

4.Miejsce i czas wykonania zobowiązań.

1)Miejsce spełnienia świadczenia – określa przede wszystkim treść zobowiązania lub jego

właściwość (np. położenie nieruchomości). Dopiero z braku wskazań, zastosowanie znajduje

względnie wiążąca umowa (art. 454 KC), która ta kwestię reguluje w zależności od tego, czy

świadczenie jest:

- pieniężne – powinno być spełnione w miejscu zamieszkania lub siedziby wierzyciela w

chwili spełnienia świadczenia

- niepieniężne – właściwe jest miejsce zamieszkania lub siedziba dłużnika w chwili

powstania zobowiązania;

2) Termin wykonania – jeżeli strony nie umówią się inaczej, np. przepisy przewidują (art. 455 KC), że świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do

wykonania (6 tyg. od wezwania do zwrotu w przypadku pożyczki)

5.Jakość świadczenia.

Jakość świadczenia – jeżeli strony nie umówią się inaczej, to KC przewiduje, że dłużnik

powinien z należytą starannością wykonać świadczenie, czyli wymagana jest staranność w

stosunkach danego rodzaju. Podwyższona staranność wymagana jest od osoby, która

wykonuje zawodowo określoną działalność.

6.Waloryzacja świadczeń pieniężnych.

------------

7.Przesłanki i zasady odpowiedzialności odszkodowawczej.

Odpowiedzialność odszkodowawcza – polega na tym, że norma prawna przerzuca obowiązek naprawienia szkody innemu podmiotowi niż poszkodowany. W takim przypadku mówimy o odpowiedzialności odszkodowawczej jednego podmiotu za szkodę doznaną przez inny podmiot. Okoliczności służące to przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej.

1) Zdarzenie – z którym system prawny łączy czyjś obowiązek naprawienia szkody. Są 2

główne zdarzenia za które podmiot odpowiada:

- niewykonanie umownego zobowiązania lub nienależyte wykonanie (niewykonanie

kontraktowe, czyli odpowiedzialność kontraktowa – ex contracto)

- czyn niedozwolony, czyli delikt (odpowiedzialność deliktowa – ex delicto)

Odpowiedzialność ponosi ten sam podmiot lub inne podmioty.

Zasady odpowiedzialności – nie zawsze podmiot, który dopuścił się czynu odpowiada za

niego:

· zasada winy – ustawodawca chce, żeby odpowiadał winny, czyli osoba, która

w sposób umyślny lub niedbalsko narusza zasady porządku życia publicznego

· zasada ryzyka – podmiot odpowiada bez względu na swoją winę

· zasada słuszności – gdzie mówimy o okolicznościach egzonezyjnych, które

zwalniają z odpowiedzialności na zasadzie ryzyka:

1. wina wyłącznie osoby 3-ciej

2. wina samej osoby poszkodowanej

3. sytuacje nieprzewidziane

Ustawodawca wskazuje określoną zasadę przy ponoszeniu odpowiedzialności.

2) Szkoda – to uszczerbek w dobrach prawnie chronionych jak: życie, zdrowie, majątek,

dobra osobiste. Naruszenie dóbr nieosobistych to krzywda, która wymaga zadośćuczynienia

za wyrządzone krzywdy.

Szkoda przeważnie składa się z 2ch elementów:

1. strata (szkoda rzeczywista) – jest to realny uszczerbek poniesiony przez podmiot.

2. utracony zysk czy korzyść – który razem ze stratą tworzy szkodę tj to czego nie

osiągnął przez działanie osoby odpowiedzialnej za szkodę (trzeba udowodnić że zyski

te były realne do zdobycia)

Obliczanie wysokości szkody odbywa się najczęściej:

· metoda różnicową- bierze się pod uwagę wartość majątku osoby

poszkodowanej gdyby nie zaszło określone zdarzenie, a wartość majątku po

zajściu określonego zdarzenia.

Każda szkoda podlega odszkodowaniu!!!

---- ograniczenia obowiązku wynagrodzenia szkody wynikać mogą z umowy lub ustawy. Jeśli chodzi o ustawę:

· art. 362KC – przyczynienie poszkodowanego do wyrządzonej szkody

· art. 440 KC – umniejszenie odszkodowania, przepis ten dotyczy

odpowiedzialności deliktowej i zachodzi relacja między osobami fizycznymi

3)Związek przyczynowy – jest kategoria filozoficzną, musi nastąpić między zdarzeniem

a szkodą. Związek przyczynowy musi być adekwatny.

8.Umowy wzajemne.

Umowy wzajemne (art. 487 KC)– są szczególnym rodzajem umów dwustronnie

zobowiązujących. Swoista ich cecha polega na tym, że „obie strony zobowiązują się w

taki sposób, że świadczenie jednej z nich, ma być odpowiednikiem świadczenia

drugiej”. Charakteryzuje je więź polegająca na zależności świadczenia jednej strony

od świadczenia drugiej strony.

(DO UT DES – dają abyś dał). Umowy wzajemne opierają się także na

ekwiwalencyjności świadczeń.

Umowami wzajemnymi mogą być:

- umowy nazwane (typowe) – wśród nich można wyróżnić:

· umowy, których essentialia negotii (elementy przedmiotowo istotne) obejmują

wzajemne sprzężenie świadczeń

· umowy, których essentialia negotii wykluczają obowiązek świadczenia drugiej

stronie (np. darowizna) – nie mają charakteru wzajemnego

· umowy, których essentialia negotii nie rozstrzygają tej kwestii, dopuszczając

nadanie im kształtu zarówno umów jedno- jak i dwustronnie zobowiązujących

· umowy, których essentialia negotii wskazują na dwustronny, lecz

niewzajemny charakter – w szczególności pożyczka oprocentowana;

9.Zawarcie umowy przy pomocy wzorca.

---------------------

10.Umowa przedwstępna.

Umowa przedwstępna – jest umową obligacyjną (może mieć charakter jednostronnie albo

dwustronnie zobowiązujący); jedna lub obie strony zobowiązują się do zawarcia w

przyszłości oznaczonej umowy, którą określa się mianem umowy przedwstępnej (art. 389

KC), która jest świadczeniem i zawiera się ją zawsze przez zgodne oświadczenie woli stron.

W myśl art. 389 KC umowa przedwstępna jest ważna, jeśli:

- określa istotne postanowienia umowy przyrzeczonej

- ustala termin, w ciągu którego umowa przyrzeczona ma być zawarta

- poza tym musi odpowiadać ogólnym przesłankom stawianym każdej czynności prawnej;

Gdy nie dochowa się warunków umowy przedwstępnej, następują określone skutki:

1) ponosi skutek słabszy – dotyczy każdej umowy przedwstępnej, prawo do

odszkodowania za wszystkie straty, które się poniosło i poniósł je

podmiot, który liczył na zawarcie umowy przyrzeczonej

2) ponosi skutek silniejszy – podmiot, który liczył na zawarcie umowy

przyrzeczonej ma prawo dochodzić tego, żeby kontrakt doszedł do skutku.

Muszą być spełnione warunki, które wymaga prawo do ważności

kontraktu definitywnego, czyli zachowana forma umowy przedwstępnej

jaka jest wymagana do umowy definitywnej (art. 64 KC – jeżeli strona

zobowiązania nie złoży takiego oświadczenia woli, wówczas prawomocne

orzeczenie sądu stwierdzające taki obowiązek zastępuje to oświadczenie).

Umowa przedwstępna jest umową wiążącą!!!!

11.Zadatek i kara umowna.

Zadatek - dodatkowe zastrzeżenie umowne. Służy do zabezpieczenia interesów obu stron umowy. Strona, która nie wykona swojego zobowiązania traci zadatek, jeśli sama go dała, albo obowiązana jest go zwrócić w dwukrotnej wysokości. Zadatek jest skuteczny tylko wtedy, jeżeli zostanie wręczony przy zawarciu umowy.

Zadatek jest najczęściej stosowany w umowach przedwstępnych (sprzedaży nieruchomości, samochodu itp.). Dzięki niemu każda ze stron zabezpiecza się na wypadek zerwania umowy w ostatniej chwili przez drugą stronę.

Zadatek różni się od zaliczki tym, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona wzbogaca się o wysokość zadatku; natomiast zaliczka jest po prostu zwracana, bez dodatkowych konsekwencji. Zadatek staje się nim tylko wtedy, gdy zostanie to jasno określone w umowie - bez takiego określenia będzie to zaliczka.

Najczęstszy scenariusz: kupujący, zawierając umowę przedwstępną, płaci sprzedającemu zadatek (zwykle 10%).

* Jeśli umowa właściwa zostanie zawarta, zadatek jest zaliczony jako część zapłaty i kupujący dopłaca brakujące 90%

* Jeśli kupujący wycofa się z zakupu, to sprzedający może zatrzymać zadatek

* Jeśli sprzedający wycofa się ze sprzedaży, to kupujący może żądać zwrotu zadatku w podwójnej wysokości

* Jeśli właściwa umowa nie zostanie zawarta z winy obu stron lub z przyczyn niezależnych, to zadatek ulega zwrotowi

Jest dopuszczalne ustalenie innych możliwości dotyczących wycofania się z umowy, w zależności od ustaleń między stronami.

Zadatek jest zdefiniowany w art. 394 k.c.

12.Odpowiedzialnosc kontraktowa.

Odpowiedzialność kontraktowa (EX CONTRACTO) – jest to odpowiedzialność

odszkodowawcza za naruszenie zobowiązania przez dłużnikia. Sa 3 przesłanki

odpowiedzialności kontraktowej:

· fakt, z którym system prawny wiąże czyjąś odpowiedzialność

· szkoda

· związek przyczynowy między zdarzeniem a szkodą;

Odpowiedzialność kontraktowa obejmuje tylko szkody majątkowe !!!

Zasada odpowiedzialności kontraktowej:

W świetle art. 471 KC naruszenie zobowiązania przez dłużnika polega na niewykonaniu lub

nienależytym wykonaniu zobowiązania. Artykuł ten kreuje odpowiedzialność dłużnika na

zasadzie winy (dłużnik odpowiada z reguły za każdą winę).

Na obszarze prawa cywilnego dokonuje się gradacji/stopniowania winy:

- wina umyślna – najwyższy stopień winy, polega na tym że dłużnik:

· chce naruszyć ciążące na nim obowiązki powinnego zachowania (dolus

directus)

· albo przewidując możliwość takiego naruszenia na to się godzi (dolus eventualis)

- wina nieumyślna – dzieli się na:

· niedbalstwo – można zarzucić temu, kto nie dochował należytej staranności w

sytuacji gdy powinien i zarazem mógł zachować się prawidłowo. W obrębie

niedbalstwa wyróżnia się z kolei:

· rażące niedbalstwo – znaczne odchylenie od wzorca należnego zachowania się

dłużnika;

Dłużnik ponosi odpowiedzialność za osoby, którymi posłużył się w celu wykonania

zobowiązania, tak jak sam odpowiada za własne działania lub zaniechania.

13. Bezpodstawne wzbogacenie.

Bezpodstawne wzbogacenie – jest to przesunięcie majątkowe, które nastąpiło bez

uzasadnionej w świetle obowiązującego systemu prawnego podstawy, wówczas ten kto

wartość jakąś utracił może żądać jej zwrotu od tego, na kogo ona bezpodstawnie przeszła.

Zgodnie z założeniami instytucji bezpodstawnego wzbogacenia, art. 405 KC wskazuje na 4

przesłanki powstania roszczenia z tego tytułu:

1) wzbogacenie jednego podmiotu – polega na uzyskaniu jakiejś korzyści

majątkowej w dowolnej postaci

2) zubożenie drugiego podmiotu – musi przybrać postać majątkową i może

polegać na:

· nieopłacalnym świadczeniu usług przez zubożonego lub na naruszeniu

przysługujących mu praw

· utracone korzyści

· wykonywanie cudzego zobowiązania, jeżeli zubożony działał w błędnym

przeświadczeniu, że spełnia własne zobowiązanie

3) związek między wzbogaceniem a zubożeniem – korzyść majątkowa musi

być uzyskana kosztem drugiej osoby.

Do zdarzeń powodujących z jednej strony zubożenie a z drugiej strony

wzbogacenie należą w szczególności:

· działanie samego zubożonego – budowa na cudzym gruncie z własnych

materiałów

· działanie wzbogaconego – budowa na własnym gruncie z cudzych materiałów

· działanie osoby trzeciej – sprzedaż przez komornika rzeczy nie należącej do

dłużnika

· zdarzenie nie będące działaniem ludzkim – nurt rzeki przerzuca część gruntu

między sąsiadami

4) bezpodstawność wzbogacenia – wzbogacenie kosztem zubożonego musi

nastąpić bez podstawy prawnej;

Przy bezpodstawnym wzbogaceniu, wzbogacony staje się dłużnikiem, a zubożony

wierzycielem.

Zasada zwrotu:

- bezpodstawnie wzbogacony ma obowiązek zwrotu w momencie wezwania aktualne

wzbogacenie

- zubożały może wystąpić do obdarowanego o zwrot tego przedmiotu

- jeżeli osoba wzbogacona za majątek uzyskany nabyła inną rzecz, to musi ją zwrócić

- jeżeli wzbogacenie nastąpiło w momencie, kiedy wiadomo, że nastąpiła pomyłka, to

należy ją zwrócić.

14.Odpowiedzialnosc deliktowa za czyn własny.

Odpowiedzialność deliktowa (EX DELICTO) – jest to czyn niedozwolony, który znamionuje zachowanie się podmiotu prawa cywilnego sprzeczne z zasadami porządku prawnego;

Odpowiedzialność za czyn własny – oparta jest na zasadzie winy. Wyraźnie wskazuje na to

art. 415 KC, który stanowi, że „kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest

do jej naprawienia”

Nie ma tutaj domniemania winy, trzeba aby osoba poszkodowana udowodniła winę sprawcy.

Za czyn zawiniony może uchodzić jedynie takie zachowanie się człowieka, które jest zarazem

bezprawne, czyli niezgodne z porządkiem prawnym jak:

· naruszenie wyrażonych w przepisach nakazów lub zakazów

· naruszenia zasad współżycia społecznego

Okoliczności, które zwalniają sprawcę deliktu z odpowiedzialności to:

· brak wymaganego wieku (osoba do 13 lat)

· niepoczytalność sprawcy, czyli podmiot który dopuszcza się deliktu, nie zdaje

sobie sprawy z tego co czyni. Jednak w pewnych przypadkach należy obciążyć

sprawcę deliktu odpowiedzialnością za wyrządzone szkody np. odurzenie

alkoholem, narkotykami (art. 425 KC)

· obrona konieczna (art. 423 KC) – polega na odparciu bezpośredniego i

bezprawnego zamachu na jakiekolwiek dobro własne lub innej osoby. Nie

ponosi odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną napastnikowi

· stan wyższej konieczności (art. 424 KC) – znamionuje bezpośrednie

zagrożenie dla dowolnego dobra jakiejkolwiek osoby. Źródłem tego

zagrożenia nie jest zamach, a więc bezprawne działanie człowieka, ale jakaś

rzecz lub zwierze (płonący dom). Dla uchylenia się od odpowiedzialności

konieczne jest ponadto:

i. osoba sama nie wywołała zagrożenia

ii. niebezpieczeństwa nie można było inaczej

zapobiec

iii. ratowane dobro było ważniejsze aniżeli

zagrożone

· dozwolona samopomoc (art. 342, 432 KC) – jest przewidziana w wyjątkowych

zupełnie przypadkach wyraźnie przewidzianych i wskazanych w ustawie;

15.Odpowiedzialność deliktowa za czyny małoletnich i niepoczytalnych.

Zawiniony czyn człowieka może także polegać na tym, że nie dopełnił on ciążącego na

nim obowiązku nadzoru nad inną osoba, która w następstwie wyrządziła komuś krzywdę.

W przypadku takim zobowiązany do nadzoru ponosi odpowiedzialność za własne

zachowanie (tzw. wina w nadzorze) z tym zastrzeżeniem, że cudzy czyn, jakim jest

zachowanie się podopiecznego, stanowił bezpośrednią przyczynę szkody (podopieczni to

osoby do lat 13 i osoby niepoczytalne)

Ustawa przewiduje możliwość dochodzenia odszkodowania od:

a. sprawującego nadzór – zgodnie z art. 427 KC odpowiedzialność ponosi każdy, „kto z

mocy ustawy lub umowy zobowiązany jest do nadzoru nad osobą, której z powodu

wieku albo stanu psychicznego lub cielesnego, winy poczytać nie można”.

Odpowiedzialność oparta jest na winie osoby zobowiązanej do nadzoru. Poszkodowany

może korzystać z 2 korzystnych dla niego domniemań prawnych zwykłych (mogą być

obalone przeciwdowodem):

· co do winy w nadzorze

· co do związku przyczynowego między zawinionym zachowaniem

sprawującego nadzór a szkodą wyrządzoną przez podopiecznego osobie

trzeciej

b. odpowiedzialność sprawcy – sprawujący dozór uwalnia się odpowiedzialności, gdy:

· obalone zostanie domniemanie winy w nadzorze lub domniemanie związku

przyczynowego

· jeżeli ściągnięcie wierzytelności (odszkodowania) od osoby odpowiedzialnej z

tytułu winy w nadzorze jest niemożliwe lub bardzo utrudnione

· jeżeli brak jest osób zobowiązanych do nadzoru;

W takich przypadkach, art. 428 KC przewiduje oparta na zasadzie słuszności

odpowiedzialność bezpośredniego sprawcy. Przepis ten każe uwzględnić zwłaszcza stan

majątkowy poszkodowanego i sprawcy.

16.Odpowiedzialność deliktowa za czyny osób którym powierzono wykonanie czynności.

Powierzający czynność (A) ponosi odpowiedzialność za cudzy czyn, a mianowicie za

działanie osoby, której powierzył czynność (B), jeżeli czynność ta wyrządziła szkodę

osobie trzeciej.

Ponosi odpowiedzialność osoba powierzająca wykonanie czynności za szkodę wówczas,

gdy wykonawca czynności wyrządza szkodę przy wykonywaniu czynności, a nie przy

okazji lub przy sposobności wykonania czynności.

Szkoda- następuje wówczas, gdy istnieje ścisły związek między sposobem wykonywania

czynności i wyrządzeniem szkody, natomiast w przypadku wyrządzenie szkody przy

okazji lub sposobności nie jest szkodą.

Ten, który powierza wykonanie czynności innej osobie odpowiada ma zasadzie winy w

wyborze (domniemanie winy) art. 429 KC.

Uwolnić się od odpowiedzialności można poprzez:

· wskazanie, że dokonało się starannego wyboru

· jeżeli powierzono wykonanie czynności profesjonaliście;

17.Odpowiedzialność za szkody wyrządzone działaniem władzy publicznej.

Skarb Państwa odpowiada, jeżeli szkodę wyrządził funkcjonariusz państwowy. Pojęcie to obejmuje:

· pracowników organów władzy państwowej, sędziów, prokuratorów i żołnierzy

sił zbrojnych

· osoby powołane w drodze wyboru do organu państwowego (posłowie,

ławnicy)

· osoby działające „na zlecenie” organów władzy, administracji lub gospodarki

w przypadku, gdy odpowiednie przepisy prawne upoważniają organy do

zlecenia określonego działania (np. obywatele uczestniczący w zwalczaniu

klęsk żywiołowych)

Odpowiedzialność SP zależy od spełnienia kumulatywnie 2 przesłanek odnoszących się do funkcjonariuszy:

· zakresu ich działań – SP odpowiada tylko wtedy, gdy funkcjonariusze

wyrządzili szkodę przy wykonywaniu powierzonych im czynności à

odpowiedzialność wyłącza się w przypadkach, gdy funkcjonariusza wyrządził

szkodę jedynie przy okazji wykonywania powierzonej mu czynności

· wina – zachowanie funkcjonariusza musi być zawinione (jednak ta przesłanka

odpowiedzialności nie została wymieniona). Wina może polegać na działaniu

jak i na zaniechaniu.

Wina anonimowa – uchyla konieczność indywidualizowania sprawcy i tym

samym uwzględnia sfery jego przeżyć psychicznych. Wystarczy więc udowodnić,

że „winę ponosi jeden z członków określonego zespołu funkcjonariuszy”.

Określona w art. 417 KC odpowiedzialność jest odpowiedzialnością za cudzy czyn

(funkcjonariusza publicznego), opartej na zasadzie ryzyka.

18. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone ruchem przedsiębiorstwa.

W myśl art. 435 KC odpowiedzialność ciąży na każdym (osobie fizycznej lub prawnej), kto

prowadzi na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprowadzany w ruch za pomoca

sił przyrody.

Przedsiębiorstwo – rozumie się zespół składników materialnych i niematerialnych

przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych.

Do zastosowania art. 435 KC należy wziąć pod uwagę:

· bezpośrednie wykorzystywanie elementarnych sił przyrody (paliwa, gaz,

energię) przez przedsiębiorstwo lub zakład, jak również

· przetwarzanie energii elementarnej na pracę lub inne postaci energii, co

wymaga użycia maszyn lub innych urządzeń przetwarzających

· konieczne jest, aby przedsiębiorstwo lub zakład były „wprawiane w ruch”

(zwrot przenośny) przez maszyny lub urządzenia przetwarzające elementarne

siły przyrody

Przesłanki odpowiedzialności:

Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka – wystarczy, gdy istnieje związek przyczynowy między

funkcjonowaniem przedsiębiorstwa lub zakładu jako całości a powstałą szkodą.

Są jednak 3 wyłączenia odpowiedzialności (okoliczności egzeneracyjne):

· siła wyższa

· okoliczność, że szkoda nastąpiła wyłącznie z winy poszkodowanego

· okoliczność, że szkoda nastąpiła wyłącznie z winy osoby trzeciej, za którą

prowadzący przedsiębiorstwo (zakład) nie ponosi odpowiedzialności;

19. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone ruchem pojazdu mechanicznego (art. 436

KC).

Posiadacz mechanicznego środka komunikacji, poruszanego za pomoca sił przyrody,

odpowiada za szkody wyrządzone przez ruch tych pojazdów (odpowiedzialność na zasadzie

ryzyka)

Ruch pojazdów – pojazd jest w ruchu od chwili uruchomienia silnika, aż do momentu

ukończenia jazdy w następstwie osiągnięcia miejsca przeznaczenia lub wskutek planowanej

przerwy w podróży (np. krótkotrwały postój w trakcie podróży)

Mechaniczny środek komunikacji – musi służyć i być przeznaczony do komunikacji,

poruszany za pomocą sił przyrody (zalicza się wszelkie pojazdy napędzane własnymi

urządzeniami mechanicznymi)

Uchylenie zasad ryzyka:

· zderzenie się środków komunikacji; oba pojazdy stwarzają analogiczne

niebezpieczeństwa; uchylenie zasad ryzyka odnosi się jedynie do wzajemnych

roszczeń między podmiotami odpowiedzialnymi za zderzające się pojazdy.

Zderzenie ma miejsce tylko wtedy, gdy są one w ruchu (jednak do pasażerów i

przechodniów ma zastosowanie odpowiedzialność na zasadzie ryzyka !!!!! )

àod zderzenia należy odróżniać najechanie pojazdu na stojący inny pojazd. W

takim przypadku ma zastosowanie odpowiedzialność oparta na zasadzie ryzyka,

którą ponosi osoba odpowiedzialna za pojazd będący w ruchu

· przewóz z grzeczności – to przewóz dokonywany nieodpłatnie i przede

wszystkim z uprzejmości. Osoba korzystająca z grzeczności przewożącego nie

może wobec niego powoływać się na odpowiedzialność opartą na zasadzie

ryzyka.

Natomiast ograniczenie to nie odnosi się do posiadaczy innych pojazdów

mechanicznych, jeżeli z powodu ich ruchu wyrządzono szkodę przewożonemu z

grzeczności (np. w razie zderzenia się pojazdów)

Są jednak 3 wyłączenia odpowiedzialności (okoliczności egzogeneracyjne):

· siła wyższa

· wina poszkodowanego

· wina osoby trzeciej

20.Naprawianie szkody na osobie(uszkodzenie ciała,rozstrój zdrowia).

-----------

21.Umowa sprzedaży.

Umowa sprzedaży uregulowana została w art. 535 i n. KC, jako umowa obligacyjna.

Sprzedaż – sprzedawca zobowiązuje się wobec kupującego do przeniesienia własności rzeczy i wydania jej kupującemu, a kupujący zobowiązuje się zapłacić cenę. Są to elementy

przedmiotowo istotne (essentialia negotii). Z umowy tej wynika, że jest to umowa:

- dwustronnie zobowiązująca

- wzajemna

- odpłatna

- konsensualna

>> Zobowiązująco- rozporządzający charakter tej umowy:

- art. 155 KC – jeżeli jakaś umowa zobowiązuje do przeniesienia prawa własności, to

umowa ta przenosi to prawo własności (chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej,

albo że strony inaczej postanowiły), ale dotyczy to tylko rzeczy oznaczonych co do

tożsamości

- w przypadku rzeczy oznaczonych co do gatunku wymaga wydania rzeczy/

przeniesienia posiadania, aby być właścicielem rzeczy

- umowa sprzedaży zawsze jest umową zobowiązującą, ale w niektórych przypadkach

również rozporządzającą

>> Powszechny charakter tej umowy:

- każdy może ją zawrzeć

- wyjątki:

àkiedy na handel potrzebne jest zezwolenie, no sprzedaż broni

àkiedy umowa dotyczy cudzoziemców, np. sprzedaż ziemi

>> Podmiotem sprzedaży mogą być też prawa zbywalne, np. prawa autorskie (art. 555 KC)

>> Prawa i obowiązki stron:

- wydanie rzeczy

- przeniesienie własności

- zapłata

- odebranie rzeczy

>>Forma umowy:

- zawierana w dowolnej formie

- w pewnych przypadkach wymaga formy szczególnej – art. 158 KC, umowa dotycząca

przeniesienia prawa własności nieruchomości powinna być sporządzona w formie aktu

notarialnego

- art. 75 KC – dla celów dowodowych wymaga formy pisemnej zwykłej;

o minimum treściowe – jest to porozumienie stron dotyczące określenia

przedmiotu sprzedaży i ceny. Jeżeli chodzi o cenę, to art. 536 KC nie wymaga

podanie dokładnie ceny liczbowo, wystarczy że strony wskażą podstawę do

ustalenia ceny

>> Wykonanie umowy:

a. wydanie rzeczy:

· rzecz musi być oznaczona w umowie, a sprzedawca powinien wydać rzecz

zgodnie z treścią umowy

· termin i miejsce wydania rzeczy z reguły określa umowa strona

· powinno nastąpić wraz z dokumentami związanymi z rzeczą (np. instrukcja)

· obowiązek sprzedawcy do należytego opakowania i zabezpieczenia

· koszty wydania rzeczy (zmierzenia, zważenia, opakowania) obciążają

sprzedawcę

Tak długo jak mamy do czynienia z wydaniem towaru, to odpowiedzialność i

koszty leżą po stronie sprzedawcy.

b. odebranie rzeczy – to jest fizyczne wyjęcie spod władztwa sprzedawcy. W momencie

odebrania towaru odpowiedzialność i koszty przechodzą na stronę kupującego.

Klauzule które określają zasady odpowiedzialności stron nazywają się INCOTERMS.

22.Rękojmia i gwarancja przy sprzedaży.

Odpowiedzialność z tytułu rękojmi regulują przepisy art. 556-576 KC. Precyzują one

zwłaszcza zasady załatwiania reklamacji wad towaru, gdy, gdy sprzedawca jest osobą

zawodowo trudniącą się sprzedażą. PC wyróżnia 2 rodzaje wad rzeczy sprzedanej:

1) WADA FIZYCZNA:

· rzecz ma cechy zmniejszające jej wartość lub użyteczność

· rzecz nie ma właściwości o których zapewniał sprzedawca

· rzecz została wydana kupującemu w stanie niezupełnym

2) WADY PRAWNE:

· gdy sprzedawca sprzedał rzecz stanowiącą własność osoby trzeciej

· gdy rzecz sprzedana jest obciążona prawem osoby trzeciej

Odpowiedzialność sprzedawcy:

- sprzedaż wadliwej rzeczy lub prawa naraża sprzedawcę na odpowiedzialność

odszkodowawczą, jeżeli można sprzedawcy lub osobę za którą odpowiada, przypisać

winę (art. 471 i nn. KC)

- odpowiedzialność opiera się na zasadzie ryzyka (sprzedawca odpowiada także, gdy o

wadzie nie mógł wiedzieć).

Odpowiedzialność może być wyłączona:

· droga umowy – ale nie w przypadku, kiedy kupujący dowodzi podstęp

sprzedawcy, albo jeżeli sprzedawca zataił wady o których wiedział

· sprzedawca ujawnia wadę przy zawarciu umowy, to nie odpowiada z tytułu

rękojmi:

à realizacja uprawnień z tytułu rękojmi przysługuje kupującemu, jeżeli w

określonym czasie kupujący zgłosi sprzedawcy wadę tzw. akt

staranności

à wada jawna – wtedy zgłoszenie musi nastąpić w momencie wydania

rzeczy

à w przypadku wady ukrytej istnieje obowiązek zawiadomienia w ciągu

1-miesiąca od jej wykrycia i nie później niż 1 rok od zawarcia umowy

obowiązuje rękojmia;

!!!przepisy szczególne skracają terminy w przypadku art. Spożywczych – 3 dni, a

w innych wydłużają do 2 lat

4 uprawnienia kupującego z tytułu rękojmi przy sprzedaży:

1) prawo do odstąpienia od umowy i zażądania zwrotu ceny

2) do obniżenia ceny

3) żądanie naprawienia rzeczy ale dotyczy jeżeli sprzedawca jest wytwórcą rzeczy

4) żądanie zamiany na rzecz wolną od wady (dotyczy rzeczy określonych co do gatunku)

Kupujący określa z którym uprawnieniem wystąpić. Jeżeli zdecyduje się na 1) to sprzedawca

może zablokować przez 2) lub 3).

Jeżeli rzecz ma wadę istotną (art. 560 KC), sprzedawca może 1 raz zablokować 2) lub 3), ale

za drugim razem musi oddać pieniądze.

Wadą istotną nazywamy wadę, jeżeli nie można używać rzeczy zgodnie z przeznaczeniem.

Od 1995 r rozporządzenie RM o szczegółowych warunkach wykonywania umowy sprzedaży:

przepisy mówiące o tym, że jeżeli wadę ujawnimy, to sprzedawca musi tę wadę ujawnić

pisemnie.

23.Sprzedaż konsumencka.

-----------

24.Umowa darowizny.

UMOWA DAROWIZNY:

· jest to zobowiązanie darczyńcy do bezpłatnego świadczenia na rzecz

obdarowanego kosztem swego majątku (essentialia negotii)

· umowa darowizny musi być zawarta w formie aktu notarialnego, jednak

umowa zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone

świadczenie zostało spełnione

· istnieje obowiązek alimentacyjny po stronie obdarowanego, gdyby darczyńca

popadł w niedostatek (może zwolnić się z obowiązku alimentacyjnego po

oddaniu przedmiotu darowizny)

· darczyńca może odstąpić od umowy darowizny, jeżeli:

à darowizna nie została wykonana

à darczyńca popadł w niedostatek, który powstał w wyniku darowizny,

wtedy można ją cofnąć

à w przypadku rażącej niewdzięczności obdarowanego

à odwołanie darowizny następuje przez złożenie oświadczenie woli

obdarowanemu na piśmie;

25.Umowa zlecenia i inne umowy o świadczeniu usług.

------------

26.Umowa o dzieło.

------------

27.Umowa najmu a umowa dzierżawy lub leasingu.

UMOWA NAJMU (art. 659 i n. KC) – jest umową wzajemną, przez którą wynajmujący

zobowiązuje się oddać rzecz najemcy do używania na czas oznaczony lub nie oznaczony, a

najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Przedmiotem najmu

mogą być rzeczy ruchome, nieruchomości, jak również ich części składowe.

Umowa najmu nieruchomości lub pomieszczenia na czas dłuższy nić 1 rok powinna być

zawarta na piśmie.

Prawa i obowiązki stron:

1) WYNAJMUJĄCY:

- oddanie najemcy rzeczy w stanie zdatnym do użytku

- utrzymanie danej rzeczy w stanie zdatnym do użytku

- obowiązek zapewnienia najemcy spokojnego używania rzeczy

2) NAJEMCA

- obowiązek zapłaty czynszu

- używanie rzeczy w sposób w umowie określony, w sposób odpowiadający

właściwości i przeznaczeniu rzeczy

- zwrotu rzeczy po zakończeniu najmu

Czas trwanie umowy najmu – max 10 lat. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej umowa

zawarta na czas oznaczony nie powinna być rozwiązana przed upływem czasu, a jeśli

nieoznaczony to można wypowiedzieć w terminach ustawowych lub umownych.

Przedawnienie roszczeń – rocznemu terminowi przedawnienia, liczonemu od dnia zwrotu

rzeczy, ulegają roszczenia:

a. wynajmującego o naprawienie szkody z powodu uszkodzenia lub pogorszenia

rzeczy

b. najemcy o zwrot nakładów na rzecz

c. najemcy o zwrot nadpłaconego czynszu

NAJEM LOKALI – ustawa z VI. 2001 o najmie lokali:

1) najem lokali mieszkalnych – umowa ta zawarta musi być na czas nieokreślony lub na

czas co najmniej 3ch lat.

Rozwiązanie umowy – nie może zawierać warunku rozwiązującego, poza

przypadkami wymienionymi w ustawie jak: opuszczenie lokalu przez jego właściciela,

na czas nauki w szkole. Rozwiąże się po upływie 3ch miesięcy od tego zdarzenia.

2) ustanie najmu (wypowiedzenie stosunku najmu) [art. 11]. Należy wskazać przyczynę

wypowiedzenia na piśmie. Okoliczności:

- kiedy najemca używa niezgodnie z przeznaczeniem lokalu, dopuszcza się szkód,

narusza zasady porządku domowego i czyni uciążliwym korzystanie z innych lokali

- niewykonanie obowiązku zapłaty czynszu za 3 pełne okresy płatności, należy

wyznaczyć dodatkowy miesiąc (zaproponowanie ugody) na zapłatę

- wynajęcie do bezpłatnego używania lokalu osobie trzeciej bez zgody wynajmującego

- jeżeli lokal wymaga opróżnienia w związku z rozbiórką, to można wypowiedzieć

stosunek najmu, jeżeli lokator nie chce się wyprowadzić i jeżeli nie chce się przenieść

do lokalu zastępczego na czas robót;

CZYNSZ:

- przepisy prawne różnicują sytuację czynszową w zależności od wynajmowanego lokalu

- lokale gminne, państwowe, samorządu terytorialnego – czynsze ustalane drogą uchwały

przez zarząd gminy

- czynsz może być zmieniony co najmniej na pół roku, podwyżki nie mogą przekraczać

pewnych stawek określonych, ogólnie rzecz biorąc, na podstawie wartości

odszkodowawczej;

Art. 13 przewiduje możliwość eksmisji najemcy, który wykracza poza porządek i dopuszcza

się uniemożliwienia spokojnego korzystania z lokali innym lokatorom.

UMOWA DZIERŻAWY – jest to umowa wzajemna, w której wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz lub prawo do używania i pobierania pożytków na czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu czynsz.Jest bardzo podobna (umowa dzierżawy) do najmu i dlatego ustawodawca odsyła do

przepisów o najmie z zachowaniem przepisów o dzierżawie.

Obowiązki i prawa:

- na dzierżawcy ciąży obowiązek wykonywania swego uprawnienia zgodnie z

wymaganiami prawidłowej gospodarki (nie może zmieniać przeznaczenia przedmiotu

dzierżawy bez zgody w.)

- dzierżawca nie może oddać przedmiotu dzierżawy w poddzierżawę lub w bezpłatne

używanie bez zgody wydzierżawiającego

- czynsz płatny jest półrocznie i to z góry;

Ustanie dzierżawy:

- jeżeli jest zawarta na czas oznaczony, gaśnie z chwilą nadejścia terminu końcowego,

chyba że nastąpiło tzw. milczące przedłużenie

- jeśli jest zawarta na czas dłuższy niż 30 lat, poczytuje się ją po upływie tego terminu za

zawartą na czas nieoznaczony

- kończy się na skutek wypowiedzenia przez którąś ze stron

- termin wypowiedzenia określa umowa, a w przypadku braku, 6 miesięcy naprzód przed

upływem roku dzierżawczego (zaczyna się od początku dzierżawy)

LEASING- jest umownym stosunkiem cywilnoprawnym.W ramach leasingu jedna ze stron umowy (finansujący, leasingodawca) przekazuje drugiej stronie (korzystającemu, leasingobiorcy) prawo do korzystania z określonej rzeczy na pewien uzgodniony w umowie leasingu okres, w zamian za ustalone ratalne opłaty (raty leasingowe).

NAJEM A DZIERŻAWA:

- przedmiotem najmu może być rzecz oznaczona co do tożsamości, a przy dzierżawie mogą

być nie tylko rzeczy ale i prawa

- dzierżawa obejmuje nie tylko używanie przedmiotu ale i pobieranie pożytków, czyli

przedmiot umowy obejmuje rzecz i prawo, które mogą przynosić pożytki

- podobnie jak najem, również dzierżawę można zawrzeć na czas oznaczony albo nie

oznaczony

àdzierżawa ma ten stosunek trwalszy od najmu, maksymalny czas związania stron został oznaczony aż na 30 lat (najem 10 lat)

28.Umowa użyczenia.

Umowa użyczenia – to umowa, przez którą użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu

przez czas oznaczony albo nie oznaczony na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu

rzeczy;

Umowa ma charakter nieodpłatny.Jest umową realną – powstaje w momencie wydania rzeczy

Prawa i obowiązki stron:

- użyczający zobowiązany jest do znoszenia tego, że biorący używa rzeczy mu wydanej

- użyczający odpowiada tylko za takie wady rzeczy, które wyrządziły biorącemu szkodę

(wina)

- biorący w używanie powinien używać rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem i

właściwościami

- bez zgody użyczającego, biorący nie może oddać rzeczy osobie trzeciej

- na biorącym ciąży obowiązek ponoszenia zwykłych kosztów utrzymania rzeczy

Ustanie użyczenia:

- z upływem terminu określonego w umowie

- użyczenie zawarte na czas nieoznaczony wygasa, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek lub

mógł uczynić

- użyczający może zażądać niezwłocznego oddania rzeczy, gdy:

àrzecz jest niewłaściwie używana;

àzostała bezpodstawnie powierzona osobie trzeciej;

àstała się użyczającemu potrzebna z powodów nie przewidzianych w chwili

zawarcia umowy;

Przedawnienie – roczne przedawnienie (liczone od dnia zwrotu rzeczy)- dotyczy roszczenia

1. użyczającego o naprawienie szkody za uszkodzenie lub pogorszenie rzeczy

2. biorącego do używania o zwrot nakładów na rzecz oraz

3. o naprawienie szkody wynikłej w skutek wady

4. inne na zasadach ogólnych art. 118KC