TEORIA I METODYKA REKREACJI

Zagadnienia tematyczne:

1. Wstęp do rekreacji - podstawowe pojęcia ( kultura, kultura fizyczna, wychowanie fuzyczne, wychowanie, sport, rekreacja, asertywność)

2. Rola rekreacji w trzech etapach życia człowieka. Rola i znaczenie ruchu i rekreacji wwieku dziecięcym, młodzieżowym, dojrzałym oraz starczym

3. Rekreacja ruchowa

4. Sylwetka animatora - instruktora rekreacji, style kierowania grupą

5. Bariery uczestnictwa w rekreacji

6. Instytucje wychowania do rekreacji

7. metodyka rekreacji ruchowej. Metody, formy i środki rekreacji ruchowej.

Podstawowe pojecia:

Asertywność - podstawa odznaczająca się akceptacją samego siebie, otwartością i bezpośredniością w wyrażaniu własnych poglądów (z zachowaniem szacunku dla opinii innych ludzi) oraz domaganie się respektowania własnych praw, nie odmawiając tych praw innym. Asertywność oznacza wiarę w siebie, ale jednocześnie szacunek dla uczuć i potrzeb

innych.

Kultura - Całokształt duchowego i materialnego dorobku ludzkości ( duchowy - wiara, tradycje, materialny - dzieła sztuki, nazwiska) gromadzony, utrwalony i wzbogacony w ciągu dziejów przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Zachowania ludzi stają się elementem kultury dopiero wtedy, gdy są akceptowane przez ogół społeczeństwa i przekazywane następnym pokoleniom.

Kultura fizyczna - część kultury społeczeństwa związana z rozwojem fizycznym człowieka, z dbałością o zdrowie, sprawnością, wydolnościa fizyczną i piękne ciało. O rozwoju kultury fizycznej decydują:

• system wartości

• tradycje

• światopogląd

• wychowanie

• przekonania

• rozwój nauki

• materialny poziom życia

• potrzeby indywidualne i społeczne

Kulturę fizyczną tworzy:

• wychowanie fizyczne, mające na celu rozwój i podtrzymanie sprawności oraz wytworzenie nawyków,

• rehabilitacja ruchowa ma za zadanie przywrócenie utraconego z róźnych przyczyn zdrowia lub sprawności fizycznej,

• rekreacja jest czynnym wypoczynkiem, zapenia regenerację sił (fizyczną i psychiczną) przez wykonywanie czynności interesujących przyjemnych, pozbawionych elementów obowiązku

• sport wyczynowy zaspokaja potrzebę aktywności ruchowej połączonej z rywalizacją oraz potrzebę dążenia do perfekcji

Wychowanie - całość wpływów i oddziaływań kształtujących rozwój człowieka oraz przygotowujących do go życia w społeczeństwie.

Wychowanie fizyczne - ujęty w system pedagogiczny proces uczestnictwa w kulturze fizycznej młodych pokoleń, którego celem jest wspomaganie rozwoju fizycznego, ruchowego i zdrowia oraz przygotowanie do podtrzymania i pomnażania tych właściwości w życiu późniejszym.

Sport - to świadoma i dobrowolna działalność człowieka, której istotę stanowi indywidualne bądź zespołowe współzawodnictwo na lądzie, wodzie i w powietrzu, w pokonywaniu czasu , przestrzeni, przeszkód naturalnych lub sztucznych oraz przeciwnika

Lub

Sport - to ćwiczenia i gry służące podnoszeniu i nabywaniu sprawności fizycznej, wyrabianiu pewnych cech charakteru ( wytrwałość, punktualność, lojalność, sumienność, przestrzeganie zasad i reguł).

Rodzaje sportu:

• wyczynowy (amatorski i zawodowy), w którym dominującym czynnikiem jest osiągnięcie jak najlepszego wyniku

• rekreacyjny - w którym głównie nacisk kładzie się na utrzymanie sprawności fizycznej, odprężenie i dobre samopoczucie

Rekreacja:

1. Zespół zachowań realizowanych przez jednostkę w czasie wolnym - samoorganizacja czasu wolnego

2. proces wypoczynku po pracy

3. zjawisko społeczno-kulturowe, którego podstawę stanowi wzrost ilości czasu wolnego, związane z tym formy zachowań ludzi

Podział rekreacji:

• bierna

• czynna

• ruchowa

Bierna obejmuje takie zachowania jak: opalanie się, sluchanie muzyki, oglądanie telewizji.
Czynna to formy o przewadze wysiłku psychicznego ( np. gra w szachy, rozwiązywanie krzyżówek ) oraz fizycznej.

Ruchowa to formy o przewadze wysiłku fizycznego, związane z ruchem mięśniowym.

Inny podział rekreacji:

• rekreacja ruchowa (fizyczna) - obejmuje wszelkie formy działalności rekreacyjno-fizycznej (np. zabawy sportowe). Bywa określona mianem „sportu dla wszystkich”

• rekreacja twórcza - kształtuje osobowość i wpływa na sferę emocjonalną człowieka (formy działalności : plastyczna, muzyczna, teatralna, fotograficzna)

• rekreacja kulturowo-rozrywkowa - np. czytelnictwo rozrywka umysłowa, gry towarzyskie, koła naukowe, itp.

• Rekreacja poprzez działalność społeczną działania dobrowolne, podejmowane w czasie wolnym na rzecz innych ludzi.

Rekreacja to te zajęcia, które są podejmowane w czasie wolnym dla odpoczynku, poprawiwnia i podtrzymania zdrowia, rozrywki i samodoskonalenia, obejmująca wszelkie formy aktywności, nie tylko ruchowej.

Właściwości płynące z uprawiania rekreacji:

• Aktywność - wykazuje, że rekreacja jest kategorią działania, nie oznacza bezczynności. Stanowi ją zarówno bieganie, wspinanie, żeglowanie, oglądanie dzieł sztuki. Jest kluczowym składnikiem stylu życia i podstawowym determinantem sprawności człowieka.

• Dobrowolność - swoboda dobrowolnej treści i formy bez konieczności należenia do jakiegokolwiek stowarzyszenia, gdyż zgodnie z zainteresowaniem i zamiłowaniem dla własnej przyjemności i satysfakcji wynikającej z działania. Zespół wartości możliwych do realizacji bez względu na wiek , płeć, stopień usprawnienia ruchowego czy umysłowego.

• Bezinteresowność - ekonomicznych przy podejmowaniu decyzji i udziału w czynnej rekreacji, brak motywów

• Przyjemność - samozadowolenie, pozytywne spojrzenie na świat pomimo zmartwień, trosk codziennego życia.

Rekreacja Ruchowa

Aktywny wypoczynek, masowa kultura fizyczna, czynności związane z ruchem i wysiłkiem fizycznym. Ma za zadanie zapewnić biologiczną sprawność organizmu, jednocześnie usprawnić psychiczne i społeczne funkcjonowanie jednostki, poszerzając sferę jej zainteresowań i możliwości. Zajęcia o treści ruchowo-sportowej lub turystycznej, którym człowiek oddaje się z własnej chęci w czasie wolnym dla odpoczynku, przyjemności i rozwoju własnej osobowości.

Cechy rekreacji ruchowej:

• ma miejsce w czasie wolnym

• forma zajęć dobrowolnych, bez przymusu

• wypływa z zainteresowań i potrzeb człowieka podejmowana w celach wypoczynkowych, rozrywkowych, kulturowych, a także dla rozwoju własnej osobowości i zdrowia

• forma czynnego wypoczynku po nauce, pracy

• działalność społecznie aprobowana

Funkcje rekreacji ruchowej:

• kompensacyjno- korekcyjna - poprawa sprawności fizycznej, wyrównanie niedoboru aktywności ruchowej,

• społeczno-wychowawcza - reguluje siły fizyczne, psychiczne, zabezpiecza indywidualne potrzeby i zainteresowania , przyczynia się do stałego rozwoju ale i dla poszczególnych grup , które w niej uczestniczą. Spełnia rolę rekreacji w rodzinie, w szkole, w społeczności osiedlowej

• aktywny wypoczynek - podtrzymuje aktywne postawy człowieka w ciągu całego życia i w jego wszystkich rolach. Jest wypełniony różnymi zajęciami rozwijającymi osobowość.

Formy rekreacji ruchowej - działalność obejmująca indywidualne lub zespołowe wykonywanie czynności przynoszących odpoczynek rozrywkę, sprawność, zdrowie, rozwijającą osobowość, a wykorzystująca ruch jako środek oddziaływania na organizm w zależności od potrzeb, zainteresowań.

Podział rekreacji ruchowej ze względu na intensywność wysiłku.

• relaksacyjne - spacery, wędkowanie, obserwacje przyrody

• o średniej intensywności - jazda na łyżwach, żeglowanie, gimnastykowanie

• ćwiczenia intensywne - biegi, pływanie, aerobik

Podział rekreacji ruchowej ze względu na poziom trudności:

• łatwe - biegi, jazda na rowerze

• średnie - siatkówka, pływanie, jazda na łyżwach

• trudne - narciarstwo, wspinaczka

Podział rekreacji ruchowej ze względu na pory roku:

• letnie

• zimowe

• całoroczne - kulturystyka, kręgle itp.

Podział rekreacji ruchowej ze względu na miejsce ćwiczeń:

• plenerowe

• pod dachem

• boiskowe

Podział rekreacji ruchowej ze względu na formy organizacyjne:

• indywidualne i zespołowe

• „Sport dla wszystkich” - cechą charakterystyczną jest udział w niej osób dorosłych w wieku produkcyjnym i emerytalnym, rodzin, młodzieży.„Sport dla wszystkich” - prawo każdego człowieka do sportu, do korzystania z warunków do uczestnictwa w sporcie.

• - dyscypliny sportu, różne formy aktywności ruchowej od spontanicznych, niezorganizowanych zabaw i gier ruchowych do zorganizowanych ćwiczeń fizycznych wykonywanych regularnie.

Zadania rodziny w wychowaniu do rekreacji:

• umiejętne pokierowanie zainteresowaniami i aktywnościa ruchową dziecka

• odpowiednio przemyślany dobór form i treści rekreacji

• wspólne uczestnictwo w rekreacji dzieci z rodzicami

• wpojenie pożądanych nawyków, kształtowanie postawy i rozbudzanie potrzeb w zakresie aktywności ruchowej w czasie wolnym na podstawie własnego przykładu.

Rola rekreacji w trzech etapach życia człowieka

Okres życia			Rola ruchu
Dzieciństwo i młodość			pobudza rozwój fizyczny podnosi wydolność wyrównuje skutki przeciążenia nauką ułatwia usuwanie odchyleń w rozwoju psycho-ruchowym
Wiek dojrzały			pomaga w utrzymaniu osiągniętej wcześniej wydolności fizycznej zapobiega schorzeniom, działa leczniczo ułatwia zachowanie równowagi wewnątrz ustroju człowieka oraz w układzie człowiek-środowisko
Wiek starczy			opóźnia spadek wydawczości i sprawności, pomaga zachować zdrowie wyrównuje zaburzenia i usuwa skutki niesprawności
Wiek dziecięcy
Rola i znaczenie rekreacji	Działalność profilaktyczna		Działalność lecznicza	Działalność rehabilitacyjna
Układ ruchu	dbałość o prawidłową postawę ćwiczenia bez obciążeń wzrost siły szybkość wytrzymałość sprawność		ćwiczenia korekcyjne wad i postawy kinezyterapia (leczenie ruchem) powoduje ogólne wzmocnienie organizmu poprzez całkowite lub częściowe przywrócenie sprawności fizycznej	ćwiczenia , gimnastyka głównym elementem rehabilitacji sport w walce z kalectwem
Układ krążenia	niedopuszczanie do nadwagi zapobieganie zaburzeniom układu krążenia zapobieganie rozwijaniu się lenistwa zwiększenie sprawności fizycznej i zapotrzebowania tlenowego		wysiłek fizyczny ćwiczenia ruchowe gry i zabawy
Układ nerwowy	rozładowanie emocji i stresu, napięcia
	Wiek		Dojrzały
Układ ruchu	możliwość wykonywania wszystkich ćwiczeń dbałość o prawidłową postawę zapobieganie zwyrodnieniom stawów i kręgosłupa niedopuszczanie do nadwagi opóźnianie procesów starzenia		ćwiczenia korekcyjne kinezyterapia	sport w walce z kalectwem ćwiczenia głównym elementem rehabilitacji
Układ krążenia	niedopuszczenie do nadwagi zapobieganie chorobom cywilizacyjnym lepsze ukrwawienie organizmu rozładowanie napięć emocjonalnych obniżenie poziomu cholesterolu ćwiczenia mają wpływ na pracę mózgu, nerek wątroby i serca		wysiłek fizyczny ćwiczenia ruchowe
Układ nerwowy	prawidłowy stan psychiczny rozładowanie stresu wykorzystanie czasu wolnego wyrabianie odporności fizycznej
	Wiek		starczy
Układ ruchu	utrzymanie sprawnego układu kostno-mięśniowo-stawowego sprawność opóźnianie procesów starzenia ochrona przed zwyrodnieniami		ćwiczenia korekcyjne kinezyterapia
Układ krążenia	niedopuszczenie do nadwagi zapobieganie chorobom cywilizacyjnym rozładowanie napięć emocjonalnych obniżenie poziomu cholesterolu
Układ nerwowy	rozładowanie stresu nawiązywanie trwałych przyjaźni zachowanie dobrego samopoczucia

Instytucje do wychowania w rekreacji

• Rodzina

• Szkoła ; koła zainteresowań

• Kluby sportowe ; sekcje, usprawnienie, zdolność

• Media : telewizja, radio

• Harcerstwo : ZHP, ZHR

• Rówieśnicy

• Kościół

---