CHOROBY WEWNĘTRZNE

C1 26.02.2006

NEFROLOGIA - dyscyplina zajmująca się chorobami nerek.

nefron - z gr. nerka

Rozpoznawanie chorób nerek:

Diagnostyka:

• wywiad

• badanie fizykalne

• badania laboratoryjne

Wywiad:

• Krew w moczu- nie wolno bagatelizować objawów, należy diagnostycznie dociekać przyczyny

• nowotwór (nerki, przewodu moczowego)

• zmiany zapalne

• Dolegliwości bólowe zlokalizowane w okolicy lędźwiowej, które promieniują do pachwiny; mogą być spowodowane kolką nerkową.

Badanie fizykalne:

• Objaw Goldflama (opukiwanie okolicy lędźwiowej) objaw „+” nie zawsze musi oznaczać daną jednostkę chorobową (nerka zapalna, nerka z poszerzonym kielichem).

• Palpacyjnie można wybadać powiększone nerki (dolny biegun)

Badania dodatkowe:

• biochemiczne: badanie krwi i moczu

• badania obrazowe: badanie ultrasonograficzne (USG), badanie urograficzne, zdjęcie przeglądowe (puste zdjęcie brzucha)- bez kontrastu.

Badanie urograficzne:

Dożylne podanie kontrastu (środka cieniującego) pozwala na dokładną ocenę układu kielichowo-miedniczkowego, przebiegu moczowodów. Kontrast traktowany jest przez organizm jako ciało obce dlatego organizm pozbawia się go drogą nerek- kumulowany jest w nerkach i wydalany wraz z moczem. Po 15-30 minutach, 1 lub 2 godz. wykonuje się zdjęcie RTG nacelowane na ten obszar. W takim zdjęciu można zobaczyć zarys nerki, układ miedniczkowy, przewody i pęcherz moczowy (umożliwia dostrzeżenie kamienia w przewodach). By urografia się udał nerki muszą być wydolne.

Badanie ultrasonograficzne -można zobaczyć nerki i pęcherz moczowy natomiast nie zobaczymy moczowodów.

Badania laboratoryjne biochemiczno-hematologiczne:

• ilość moczu wydalanego w ciągu doby

• bezmocz - anuria dobowa produkcja moczu 0-100 ml/24h

• skąpomocz - oliguria - dobowa produkcja moczu 100-500ml/24h

• poliuria - zbyt duża ilość moczu >3l może być spowodowana zbyt dużą ilością spożytych płynów np. alkohol

• stopień niewydolności nerek ocenia się na podstawie poziomu kreatyniny i mocznika

• Kreatynina - norma 1-2 mg% (5-6mg% kreatyniny - stopień uszkodzenia nerek jest taki, że należy myśleć o dializie)

• Mocznik - norma 20 mg% (za dużo mocznika w nerkach może świadczyć o niewydolności nerek)

Jednostki chorobowe w poliurii:

• niewyrównana cukrzyca (diabetes mellitus)

Cukrzyca - zaburzenia wzroku, uszkodzenie nerek, powikłania cukrzycy- nefropatia cukrzycowa; przewlekła niewydolność nerek.

• moczówka prosta (diabetes insipidus) schorzenie endokrynologiczne, brak hormonu -wazopresyny, porażenie wydzielania ADH (hormon antydiuretyczny ADH produkowany jest w podwzgórzu i magazynowany w części tylnej przysadki mózgowej).

Moczówka prosta- brak produkcji ADH przez podwzgórze (uszkodzenie mózgowia - stany zapalne mózgu i opon, torbiele, guzy mózgu).

Funkcje nerek:

• Funkcja wydalnicza -filtr usuwanie związków niepotrzebnych, substancji wyprodukowanych w wyniku przemiany materii (mocznik, kreatynina, kwas moczowy, pochodne fenoli)

Glikol etylenowy - 1-2 dni zniszczenie nerek (zatrucie powoduje objawy ostrej niewydolności nerek).

• Funkcja wydzielania wewnętrznego (wewnątrzwydzielnicza) - produkcja hormonów: erytropoetyna (odpowiedzialna za produkcję erytrocytów), renina i prostaglandyny.

1,25 (OH)₂ D₃ - aktywna postać witaminy D₃ dzięki niej wchłaniane jest wapno.

24,25 (OH)₂ D₃ - postać mało aktywna , powstaje u osób z chorobami nerek; wchłanianie wapna jest upośledzone co pobudza przytarczyce do uwalnianie wapnia z kości. (1,8 włanczają się przytarczyce).

Anemia - niedobór erytropoetyny

Aktywacja przytarczyc -niedobór witaminy D₃

Mechanizm renina -angiotensyna- aldosteron

Spadek ciśnienia - mało Na⁺

Wysokie ciśnienie - za dużo Na⁺

Spadek ciśnienia (wstrząs krwotoczny, kardiogenny) pobudza receptory do uwalniani Reniny (produkowana w nerkach) do krwi. Renina łączy się z białkiem Angiotensynogen, odcina część aminokwasów; powstaje wtedy Angiotensyna I wówczas dołancza się enzym konwertujący konwertaza, który powoduje odcięcie kolejnych aminokwasów, powstaje Angiotensyna II - postać aktywna. Angiotensyna II jest bardzo silnym związkiem który działa na nadnercza powodując obkurczenie naczyń i wzrost ciśnienia.

Mineralokortykosteroidy - aldosteron podnosi poziom Na w organizmie dzięki temu wyrównują się zaburzenia.

konwertaza

Renina Angiotensynogen Angiotensyna I Angiotensyna II Aldosteron zatrz. Na

_{(Kora nadnerczy)}

Zespół Conna - pierwotny aldosteronizm; nadmierne wydzielanie aldosteronu, przez patologicznie zmienioną warstwę kłębkową kory nadnerczy.

Aminokwasy zawierające siarkę:

• metionina

• cysteina

• cystyna

Aminokwas zawierający fosfor:

• tryptofan

W wyniku metabolizmu powyższych aminokwasów w organizmie powstaje kwas fosforowy i kwas siarkowy, które muszą być usuwane przez nerki wraz z moczem. Kwas siarkowy i kwas fosforowy nazywamy kwasami nielotnymi.

• Odczyn moczu pH - prawidłowy odczyn kwaśny

Odczyn zasadowy świadczy o zakażeniu (alkalizacja środowiska)

7,35-7,45 pH krwi przesunięcie krwi poza ten przedział powoduje ciężkie stany zapalne.

Dieta polegająca na ograniczeniu białka u chorych z chorobami nerek; w zamian dieta węglowodanowa z ograniczeniem białek do 0,5g

• Potas K⁺ - norma 3,5-5,0 mEq/l

• Poziom kreatyniny - stopień niewydolności nerek

• Poziom potasu - stopień zagrożenia zgonem

Przy wysokim stężeniu potasu należy zrobić EKG.

Potas - egzekutor z powodów krążeniowych.

Uszkodzenie nerek:

• niewydolność ostra

• niewydolność przewlekła

Niewydolność nerek II podział:

• Przyczyny nerkowe

• nefropatia cukrzycowa

• torbiele nerek

• kłębkowe zapalenie nerek

• polekowe uszkodzenie

• Przyczyny zanerkowe

• kłopoty z odpływem moczu

• kamica nerkowa

• wodonercze

• guzy w jamie brzusznej (fizjologicznie ciąża)

• Przyczyny przednerkowe

• upośledzone ukrwienie nerki

• odwodnienie

• biegunki

• cukrzyca

• wstrząs kardiogenny

Ciężar właściwy moczu

• Współczynnik który mówi o stanie nawodnienia chorego; norma 1010-1025

Przy obciążeniu płynami następuje spadek ciężaru właściwego, natomiast przy odwodnieniu lub przy diecie suchej ciężar właściwy moczu wzrasta.

• Chory z przewlekłą niewydolnością nerek ciężar właściwy moczu 1030.

• Nerkowa niewydolność nerek im stan nerek gorszy tym nerki mają mniejszą możliwość zagęszczania moczu.

Cukier- w warunkach fizjologicznych nie powinno go być; jego obecność może świadczyć o nieprawidłowościach w gospodarce węglowodanowej.

Białko- w warunkach fizjologicznych jest znikomy i nieuchwytny w badaniach rutynowych (białko ze złuszczającego się nabłonka).

Białkomocz - patologia kłębka nerkowego.

Ilość białka w krwi - 6,5-8 g% albuminy (białka o małej cząsteczce), globuliny (białka o dużej cząsteczce).

® 2006 AŁ