PRACA MENEDŻERA
W swojej egzystencji człowiek przynależy do różnego typu organizacji o różnym stopniu sformalizowania. Organizacja o wysokim stopniu formalizacji to przedsiębiorstwo bądź firma zapewniająca środki dla swojego członka do egzystencji. Może tutaj być organizacja produkcyjna,wojskowa, ochrony zdrowia, edukacyjna, itp.
Organizacje mniejsformalizowane to różnego typu stowarzyszenia społeczne, klubysportowca czy organizacje religijne. Wspólną cechąwymienionych organizacji jest fakt, że posiadają one swój cel,do którego zmierzają. Organizacje bez celu nie mają powodu doswego istnienia. Dążenie organizacji do osiągania celu odbywasię poprzez realizację opracowanego planu działania.Realizacja planu natomiast wymaga stałej kontroli co określa sięmianem zarządzania.
Każda organizacjaskłada się z pojedynczych elementów tworzących ze sobąszereg związków, a ponieważ jednym z elementów organizacji są ludzie, to związkite cechuje duża różnorodność.
W związku z powyższym,istotą procesu zarządzania jest panowanie nad różnorodnościązwiązków występujących w organizacjii przekształcanie potencjalnych konfliktów we współpracę.
W zarządzaniuorganizacją, obok “miękkich” czynników społeczno -psychologicznych, dużą rolę odgrywają “twarde” wymuszeniafinansowe, ekonomiczne i prawne.
Strukturaorganizacji - określona jest ona sposobem powiązania i uporządkowaniaelementów, dzięki czemu funkcjonowanie organizacji możemyrozpatrywać jako system o czterech elementach, do których należą:
ludzie;
cele i zadania organizacji;
struktura formalna;
technika i wyposażenie organizacji.
Ludzie w organizacji tworzą społecznypodsystem organizacji.
Struktura formalna, urządzeniatechniczne i techniki działania stanowią tzw. technicznypodsystem organizacji.
Organizacja funkcjonuje w pewnymotoczeniu skąd czerpie odpowiednie zasoby: ludzi, surowce,energię, informacje czy finanse. W zamian dostarcza swojeprodukty niezbędne innym organizacjom.
Dla zachowania swojej egzystencjiorganizacja musi nieustannie obserwować otoczenie i niekiedyreagować na zmiany tego otoczenia, a nawet się dostosowywać dotych zmian.
Obserwacja otoczenia nazywanajest badaniem rynku, co realizuje się drogą zbierania iprzetwarzania zmiennych charakteryzujących otoczenie. Istniejądwie metody zbierania zmiennych:
metoda cykliczna;
metoda sporadyczna.
Pierwsza z metod polega naokresowym uruchamianiu określonych programów zbieraniainformacji. Druga natomiast metoda inicjowana jest w sytuacjachkolizyjnych czy kryzysowych, stając się uzupełnieniempierwszej metody. Zebrane zmienne, po przetworzeniu, stanowiąwskaźniki i współczynniki techniczno - ekonomiczne, będąceelementami modeli matematycznych wykorzystywanych w prognozowaniui symulacji procesów rynkowych.
Istotną cechą organizacji jesthierarchizacja polegająca na tworzeniu warstwowej struktury zarządzania,w której najwyższą warstwę tworzy główny ośrodek władzypodejmujący najważniejsze decyzje.
Hierarchizacja, formalizacja icentralizacja, chociaż są niezbędne w zarządzaniu, to należyje stosować z rozumnym umiarem, bowiem przekroczeniepewnej granicy prowadzi do biurokracji.
W strukturach organizacji występujątrzy sfery działalności:
zarządzania;
działalności podstawowej;
działalności pomocniczej.
W każdej z wymienionych sfermusi być dostrzegany cel organizacji oraz jej zadania.
Cele organizacji -niekiedy utożsamiane są one z funkcjami organizacji jakie spełniadla otoczenia. Z punktu widzenia organizacji, jej menadżerów i właścicieli,podstawowym zadaniem organizacji rynkowej nie jest spełnianiefunkcji dla otoczenia, lecz mnożenie zysków. Funkcja jaką pełniorganizacja jest zatem środkiem dla celu a nie celem działania.Dla organizacji rynkowych zysk jest warunkiem równowagifunkcjonalnej i niezbędnym środkiem do rozwoju i przetrwania.W przypadku organizacji, które czerpią finanse z budżetów państwowych,regionalnych i lokalnych cel działania to prezentacja swojej społecznejmisji, społecznych celów i znaczeniu podejmowanych działań narzecz otoczenia. Tego typu niesformalizowane organizacje starająsię makymalizować swójpobierany budżet drogą ekspozycji mogących powstać z sytuacjikiedy nie byłoby działań tej organizacji. Wymienione grupyorganizacji często rozrastają się ponad miarę, co prowadzi doprzerostów biurokratycznych, co stać się może początkiem ich zagłady. Celem uniknięcia tegoorganizacje te odrywają się niekiedy od swojej podstawowejfunkcji, co określa się mianem autonomizacji celów.
Reasumując pojęcie celóworganizacji możemy stwierdzić, że jest to zbiór wzajemniepowiązanych dążeń, aspiracji i zamierzonych efektów o różnym stopniukonkretności.
Pojęcie zarządzania związanejest z dokładnym poznaniem tego, czego oczekujemy od innychludzi, a następnie dopilnowania by wykonali to w najlepszy i wnajtańszy sposób. Inaczej mówiąc zarządzanie określa sięjako sztukę realizowania czegoś za pośrednictwem innych ludzi.
W definicji zarządzanie określasię jako proces planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowaniadziałalności członków organizacji oraz wykorzystaniawszystkich innych ich zasobów do osiągnięcia wyznaczonych celów.
Planowanie - polega naobmyślaniu przez menadżera swoich celów i kierunków działań.Działania te muszą być jednak oparte na istniejącychmetodach, planie czy logice, a nigdy na przeczuciu.
Organizowanie - polega na koordynowaniu ludzkich i materialnych zasobóworganizacji, gdyż efektywność organizacji zależy od umiejętnościgospodarowania tymi zasobami. Jedną z części pracy menadżerajest osiąganie wysokiej koordynacji działań.
Przewodzenie - określaw jaki sposób menadżer kieruje podwładnymi i wpływa na nichby wykonywali potrzebne w organizacjizadania. Menadżer, stwarzając odpowiednią atmosferę, ułatwiapodwładnym pełne wykorzystanie ich właściwości.
Kontrolowanie - oznacza,że menadżerowie muszą zapewnić, aby organizacja zmierzała doswoich wyznaczonych celów. Jeżeli jakaś część organizacjizmierza w złym kierunku, menadżer musi odkryć tego przyczynęi poprawić sytuację.
Rolą zarządzania jestskierowanie organizacji do swoich celów. Osiągnięcie tego celuma być sprawne i skuteczne. Przez sprawne rozumie sięwykorzystywanie zasobów organizacji w sposób mądry i bezmarnotrawstwa. Przez skuteczny sposób rozumiemy uzyskiwaniepowodzenia w działaniach organizacji.
Rola organizacji w życiu.Z kilku powodów organizacje są koniecznym elementem życia, gdyżumożliwiają dokonanie rzeczy, których nie moglibyśmy równiedobrze bądź w ogóle osiągnąć jako jednostki. Ponadtoorganizacje ułatwiają utrzymanie ciągłości wiedzy i służąjako ważny instrument karier.
Dwie z pierwszych ról sąoczywiste i za nie odpowiadają takie organizacje jak: muzea,biblioteki i uczelnie wyższe.
Znaczenie organizacji w osiąganiukarier polega na umożliwianiu ludziom samorealizacji iosobistego zadowolenia z osiągniętegoefektu.
Szczególne miejsce w karierze ludzizajmuje organizacja umożliwiająca menadżerom stałepodnoszenie efektów pracy.
Praca menadżera. W działalnościkierowniczej istnieje fundamentalne stwierdzenie: człowiek zanimstanie się menadżerem, powinien się sprawdzić jako podwładny.Najlepszym sposobem by być skutecznym podwładnym jest zrozumiećpracę szefa.
W swojej działalności menadżerpracuje z ludźmi i przez ludzi. Pojęcie ludzie odnosi się nie tylko do podwładnych aletakże do innych menadżerów w organizacji.
Kierowanie organizacją powoduje,że menadżerowie są odpowiedzialni i ponoszą odpowiedzialność,czyli mają obowiązek dopilnowania by określone zadania byływykonane skutecznie.
Menadżer odpowiedzialny jest zadziałania swoich podwładnych, dlatego powodzenie lubniepowodzenie podwładnego jest bezpośrednim odbiciem powodzenialub niepowodzenia menadżera. Ponieważ w swojej pracy menadżerowiemają do swojej dyspozycji podwładnych jak i inne zasoby,dlatego od nich oczekuje się większych osiągnięć niż odinnych członków organizacji, dlatego ponoszą większą odpowiedzialność.
Menadżerowie w swoich działaniachmuszą myśleć analitycznie i syntetycznie. Aby myślećanalitycznie menadżer powinien problem rozłożyć na oddzielneelementy, przeanalizować je i obmyślić praktyczne rozwiązanie.Syntetyczne myślenie polega na rozważeniu całości zadania wsposób abstrakcyjny, odnosząc je do innych zadań.
Kim powinni być menadżerowie?W swoim działaniu menadżerowie muszą być rozjemcami bowiem worganizacji funkcjonują ludzie o różnych poglądach, niekiedybędąc ze sobą skłóceni. Nieporozumienia, które mogą wystąpićw organizacji, wpływają często na pogorszenie morale i obniżeniewydajności, dlatego menadżer musi występujący konflikt umiejętnieprzekształcić we współpracę.
Menadżer musi być takżepolitykiem ale nie oznacza to, iż chcemy aby starał się ofunkcję z wyboru lecz aby nawiązywał wszelkiego rodzajustosunki wykorzystując perswazję i umiejętność kompromisudla wspierania celów organizacji. Jest to podobne do działańpolityków przy popularyzacji swoich programów i partii.
Menadżerowie ponadto muszą byćdyplomatami bowiem występują jako oficjalni przedstawicieleswoich organizacji.
Menadżer to również symbol,bowiem z nim wewnątrz organizacji jak i na zewnątrz uosabiane sąsukcesy i niepowodzenia organizacji.
Efektywność pracymenadżerów oceniamy wykorzystując pojęcie:
sprawności;
skuteczności.
Sprawność oznacza tutajrobienie pewnych rzeczy we właściwy sposób.
Skuteczność oznacza robienie właściwychrzeczy.
Sprawność jest umiejętnościąwłaściwego działania i związana jest z nakładami orazefektami.
Sprawnym menadżerem jest ten, któryosiąga wyniki współwiedne do nakładów.
Skuteczność jest umiejętnościąwyboru właściwych celów.
Skuteczny menadżer to taki, którywybierze, np. właściwą produkcję aby uzyskać wysokiezyski.
Wg. teorii zarządzania skutecznośćmenadżerów jest kluczem do powodzenia organizacji.
Doskonałość w zarządzaniu.Istnieją firmy, które przez dziesiątki lat nie tylko osiągajązyski ale także umiejętnie reagują na potrzeby klientówstwarzając satysfakcjonującą pracowników atmosferę pracy.Badania pozwoliły wyróżnić osiem cech, którymi charakteryzująsię doskonałe organizacje:
skłonność do działania - oznacza robienie niekiedy słabo zaplanowanych prac niż poddanie problemu kolejnym cyklom analiz i sprawozdań;
trzymanie się blisko klienta - chodzi tutaj o poznanie preferencji klientów i ich zaspokojenie;
autonomia i przedsiębiorczość - polega na rozbiciu dużej organizacji na szereg filialnych oddziałów zachęcając ich do samodzielności i konkurencyjności;
wydajność dzięki ludziom - chodzi tutaj o wytworzenie u wszystkich pracowników świadomości, że ich dobra praca ma zasadnicze znaczenie w zyskach organizacji, w których będą oni mieli udział;
bezpośredni kontakt - motywacja przez wartość - związane jest to z pracą nad kadrą kierowniczą aby trzymali się blisko podstawowej działalności firmy;
trzymanie się swojej specjalności - chodzi tutaj o pozostawanie w dziedzinie, na której firma zna się najlepiej i ma największe doświadczenie;
prosta struktura - nieliczny sztab osób na najwyższych szczeblach zarządzania i co z tym idzie, niewiele szczebli zarządzania;
jednoczesna dyscyplina i swoboda - polega na tworzeniu klimatu aby personel oddawał się podstawowym wartościom w firmie i aby każdy uważał te wartości za własne.
Wymienione cechy uwypuklają rolę menadżerów w doskonałych firmach.
Rodzaje menadżerów.Istnieje wiele różnych rodzajów kadry kierowniczej o zróżnicowanychzadaniach i różnych zakresach obowiązków i zatemodpowiedzialności.
Najogólniej menadżerów klasyfikujemywg.:
zajmowanego przez nich szczebla w organizacji; wówczas wyróżniamy menadżerów I linii, menadżerów średniego szczebla i menadżerów najwyższego szczebla;
zakresu działalności organizacyjnej, za który są odpowiedzialni - wyróżniamy tutaj menadżerów funkcjonalnych i ogólnych.
Menadżer I linii - jest to najniższy szczebel w organizacji firmy, na którym menadżer ponosi odpowiedzialność za pracę innych. Menadżerowie ci nadzorują jedynie wykonawców i nie są przełożonymi innych menadżerów.
Menadżerowie średniego szczebla- mogą oni kierować pracą innych menadżerów ale niekiedy równieżi wykonawców. Głównym zadaniem tych menadżerów jeststerowanie działaniami realizującymi politykę firmy. Celem ichdziałania jest również równoważenie wymagań ich przełożonych z możliwościami podwładnych.
Menadżerowie najwyższegoszczebla - składają się z niewielkiej grupy dyrektorówodpowiadających za całość zarządzania organizacją (dyr.naczelny, prezes, I z-ca dyr.)
Menadżerowie funkcjonalni -odpowiedzialni są tylko za jeden rodzaj działalnościorganizacji, np. produkcję, marketing, finanse, itd.
Proces zarządzania opartyjest na modelu składającym się z:
planowania;
organizowania;
przewodzenia;
kontrolowania.
Planowanie - związanejest z celami organizacji określając najlepszy sposóbrealizacji celów. Planowanie umożliwia:
uzyskanie przez organizację środków potrzebnych do realizacji celów;
działanie członków organizacji zgodnie z przyjętymi celami i procedurami;
śledzenie i pomiar stopnia realizacji celów, dzięki czemu można podjąć działania korygujące, jeżeli postęp jest niezadowalający.
Pierwszym krokiem w planowaniu jest wybór celów organizacji, a następnie określa się cele poszczególnych jednostek wchodzących w skład tej organizacji. Jednym z fundamentalnych kroków o ustalenie celów jest opracowanie programu realizacji celów.
Organizowanie - po ustaleniu celów i opracowaniuplanów menadżerowie muszązaprojektować i wdrożyćdziałania, które zapewnią skuteczne wykonanie przyjętychprogramów. Jednym z elementów organizowanie jestzapewnienie obsady pracowniczej oraz jej rozmieszczenie zgodnie zkwalifikacjami w odpowiednich komórkach.
Przewodzenie - następnymetapem po planowaniu i organizowaniu jest zmierzanie dowyznaczonych celów organizacji. Funkcja ta polega na powodowaniuby członkowie organizacji postępowali w sposób, któryprzyczyni się do osiągnięcia ustalonych celów. A zatemfunkcja ta polega na bezpośredniej pracy z ludźmi.
Kontrolowanie - funkcjakontrolna menadżera składa się z trzech głównych elementów:
określenia mierników efektywności;
pomiarów bieżącej efektywności i porównanie jej z wyznaczonymi miernikami;
podjęcie działań korygujących jeśli efektywność nie odpowiada miernikom.
Z powyższego wynika, że zapomocą funkcji kontrolnej menadżer może utrzymać organizacjęna właściwym torze, nie pozwalając na nadmierne odchylenia odcelów.
Praktyka pokazuje, że proceskierowania nie składa się z czterech oddzielnych elementów alejest zbiorem wzajemnie uzupełniających się funkcji.
Umiejętności i role menedżerskie. Na wszystkich szczeblach organizacjimenadżerowie muszą planowa, organizować, przewodzić ikontrolować. Jednakże istnieją różnice między ilościączasu jaką poszczególni menadżerowie poświęcają każdemu ztych działań. Niektóre z tych różnic wynikają z rodzajuorganizacji, w której ci menadżerowie pracują i zależą odrodzaju zadań do wykonania.
W teorii zarządzania wyróżniasię trzy podstawowe rodzaje umiejętności niezbędnychwszystkim menadżerom. Umiejętności te, niezbędne doskutecznego działania, zależą od szczebla zajmowanego przezmenadżera w organizacji. Pokazuje to poniższy rysunek:
Umiejętności technicznesą zdolnością posługiwania się narzędziami, metodami itechnologią w określonej specjalności. Mówimy, że menadżerpowinien posiadać umiejętności techniczne w takim stopniu, abypotrafił poradzić sobie z mechanizmemzadania, za które odpowiada.
Umiejętności społecznepolegają na zdolności współpracowania z innymi ludźmi,rozumowania ich i motywowania. Menadżer musi posiadać takieumiejętności współpracując z innymi członkami organizacjioraz prowadząc własny zespół osobowy.
Umiejętności koncepcyjnesą to umysłowe zdolności koordynacji i integrowaniawszystkich działań organizacji. Jest to zdolność postrzeganiawspółzależności jej poszczególnych części, zrozumienia wjaki sposób zmiana jednej części organizacji wpłynie na jejcałość.
Chociaż wszystkie trzy umiejętnościsą niezbędne do skutecznego działania, to ich znaczenie dla każdegomenadżera zależy od jego pozycji w organizacji. Na niższychszczeblach najważniejsze są umiejętności techniczne i tracąone na znaczeniu w miaręprzesuwania się w górę po szczeblach zarządzania.
Kierownictwo najwyższegoszczebla powinno posiadać umiejętności koncepcyjne, które sąw tym przypadku najważniejsze.
Role kierownicze.Praktykapokazuje duże prawdopodobieństwo w postępowaniu menadżerówna wszystkich szczeblach. Menadżerowie mają formalną władzęi ich pozycja wynika z tej władzy. Pozycja ta powoduje, żemenadżerowie wchodzą w stosunkimiędzyludzki zarówno z podwładnymi jak i z przełożonymi, którzydostarczają menadżerom informacji niekiedy niezbędnych przypodejmowaniu decyzji. A zatem na wszystkich szczeblachorganizacji menadżerowie odgrywają role międzyludzkie,informacyjne i decyzyjne, które definiuje się jako zorganizowane zbiory zachowań.
Role międzyludzkie (interpersonalne)ułatwiają menadżerowi utrzymanie niezakłóconegofunkcjonowania organizacji.
Rola ta dzieli się na trzy grupy:
reprezentacyjna;
przywódcza;
łącznik.
Rola reprezentacyjna związanajest z tym, że menadżer często musi pełnić określonefunkcje ceremonialne (witać gości, zaprasza klienta na obiad,bierze udział w weselu swego pracownika).
Menadżer rolę przywódczą wiąże z zatrudnianiem osób, szkoleniem ich i motywowaniem wcelu zachęcenia do działań.
Rola łącznika dotyczypracy menadżera między ludźmi mając do czynienia z innymi niżpodwładni i przełożeni. Chodzi tutaj o dostawców, odbiorców, itp.
Role informacyjne. Informacje menadżerowi są niezbędne do podejmowania właściwychdecyzji w zależności odsytuacji. Rola informacyjna to również element monitorowaniapolegający na poszukiwaniu informacji, którą należywykorzystać z pożytkiemdla organizacji. Menadżer zadając pytania swoim podwładnym iinnym osobom w swoim otoczeniu stwarza sytuację najlepiej poinformowanego w danej grupie.Zebrana i przetworzona informacja powinna być przekazana swoimpodwładny, którzy bez wiedzy menadżera nie znaliby sytuacji, zktórą związana jest sytuacja.
Rola informacyjna związana jesttakże z rolą rzecznika, gdyż menadżer część zebranej przezsiebie informacji przekazuje poza organizację (do otoczenia).
Role decyzyjne dzielą sięna:
rolę przedsiębiorcy - polega to na staraniu się o doskonalenie swojej jednostki;
rolę przeciwdziałania zakłóceniom - polega na reagowaniu na sytuacje, które są poza kontrolą (strajk, bankructwo odbiorców, zerwaniu kontraktów, itp.);
rozdzielający zasoby - w tym kontekście menadżer odpowiada na decyzje w jaki sposób i komu przydzielane zostaną zasoby organizacji, a także sprawdza decyzje podjęte w jego jednostce przez innych menadżerów;
rolę negocjatora - odnosi się do najwyższego szczebla zarządzania, gdzie zachodzi konieczność uzgadniania decyzji z przedstawicielami pracowników, aby decyzje te zachęcały do większego wkładu pracowników w realizację postawionych celów organizacji.
Status zarządzania. Zuwagi na szeroki zakres zagadnień, procedur i mechanizmówwykorzystywanych w zarządzaniu, postawiono pytanie: czy zarządzaniejest nauką ścisłą, sztuką, czy też wolnym zawodem.
Teoretycy nauki zarządzania określilije jako sztukę ale definicja ta nie została powszechnie uznana.W zarządzaniu dąży się do systematycznego zrozumieniadlaczego i w jaki sposób ludzie współpracują dla osiągnięciacelów oraz do zwiększenia użyteczności systemów współdziałaniadla ludzkości.
Wg. jednego z filozofów zarządzaniespełnia kryteria wiedzy, gdyż jest przedmiotem badań i źródłemwielu teorii. Chociaż teorie te są ogólne i subiektywne, tokierowanie można uznać za naukę ścisłą, gdyż systematycznebadania i powstające w tensposób teorie konfrontowane są z doświadczeniem praktycznym.Zarządzanie można uznać za naukę ścisłą również dlatego,że wskazuje menadżerom co robić w konkretnej sytuacji abyprzeciwdziałać ujemnym konsekwencjom działań. Szczególnepoparcie tej teorii wiążesię z rozwiązywaniem sytuacji decyzyjnych, gdzie stosuje sięmetody bilansowe, symulacyjne, ekonometryczne, bezpośrednio związanez naukami ścisłymi.
Mówiliśmy, że zarządzaniejest w części sztuką, a powyżej, że nauką ścisłą. Jedenz teoretyków porównał główne cechy ludzi uprawiającychwolne zawody z cechami menadżerów. Wyróżnia on trzy cechycharakterystyczne: po pierwsze ludzie uprawiający wolny zawód wswoich decyzjach kierują się ogólnymi zasadami i chociażzasady te nie sprawdzają się idealnie we wszystkich sytuacjach to jednakposzczególne ich elementy mają dużą przydatność. Istniejepotocznie powiedzenie: “chwal publicznie, a gań w cztery oczy”,które w zarządzaniu zazwyczaj się sprawdza ale niekiedyzawodzi. Po drugie, członkowie wolnych zawodów zyskują swoją pozycję przezosiągane wyniki. Nie korzystają tutaj z protekcji lub czynnikównie związanych z pracą. W praktyce zarządzania, niestety wwielu przypadkach, menadżerowie uzyskują swoje stanowiskakorzystając z powiązań z ludźmi władzy, a ponieważ ocenapracy menadżera jest bardziej złożona niż adwokata, todlatego istnieje pewna rozbieżność pomiędzy wolnym zawodem amenadżerem. Po trzecie, osoby uprawiające wolne zawody musząkierować się surowym kodeksem etycznym chroniącym ich klientów.W zarządzaniu, chociaż nieopracowano kierowniczego kodeksu etycznego, to jednak działaniapod pewnymi względami mogą być uznawane za wolny zawód.
Wymienione trzy cechy wskazującena zarządzanie w kierunku wolnego zawodu zostały uzupełnione o czwartącechę charakterystyczną dla wolnego zawodu, jak poświęcenie ioddanie zawodowi. Prawdziwy profesjonalista w zarządzaniu swojedziałania na przestrzeni życia łączy ze swoją firmą idlatego wskazuje na wolny zawód.
Szkolenie menadżerów.Chociaż istnieje dyskusja, czy kierowanie jest sztuką, naukąścisłą, czy wolnym zawodem to wszyscy zainteresowani zgadzająsię z tym, że niektórych cech menedżerskich można nauczyć.Umiejętności techniczne, międzyludzkie i koncepcyjne sąszczególnie dla menadżerów ważne ale najłatwiej nabyć umiejętnościtechniczne. Są one wyczerpująco ujęte w dyplomowych ipodyplomowych programach kursów doszkalających prowadzonychprzez wyspecjalizowane jednostki bądź uczelnie. Umiejętnościmiędzyludzkie trudniej przyswoić niż techniczne, bowiem wiążą się zwieloma elementami emocjonalnymi iniezwykle trudno dowieść, że określone podejście do pewnychzadań jest skuteczniejsze od innych. Praktyka pokazuje, że łatwiejnam się przyznać do nieznajomości pewnego zagadnieniatechnicznego, niż do niewiedzyo nowym sposobie postępowania z ludźmi, których to sposobówpowinniśmy się nauczyć.
Uwzględniając powyższe,wielkie firmy opracowały szczegółowe systemy szkolenia menadżerówi systematycznego ich awansowania..
Umiejętności koncepcyjne równieżtrudne są do nauczenia, bowiem wymagają nawyków myślowych, któreprzyswajamy we wczesnym okresie życia. Jednym ze sposobów ułatwieniaprzyszłym menadżerom podwyższenia umiejętności koncepcyjnychsą kursy planowania strategicznego. Osoby, które chcą awansowaćna wyższy szczebel ogólnegozarządzania muszą ukończyć tego typu kurs.
Uwzględniając złożonośćzagadnień zarządzania dokonano klasyfikacji menadżerów wg.obszarów ich pracy. W ten sposób wyróżniono: menadżerówmarketingu, eksploatacji, zasobów ludzkich, administracjii inne grupy menedżerskie nie dającesię zaklasyfikować do wyżej wymienionych grup, np. menadżerowieds. public relations zajmujących się stosunkami z opiniąpubliczną i środkami masowego przekazu. Zadaniem ich jestochrona i poprawa publicznego wizerunku organizacji.