GORĄCZKA REUMATYCZNA
- według klasyfikacji chorób reumatycznych zaliczona została do zespołów chorobowych określanych mianem „reaktywnych zapaleń stawów”, które charakteryzują się ostrym zapaleniem stawów rozwijającym się w ciągu kilku dni lub tygodni w następstwie zakażenia wywołanego znanym czynnikiem etiologicznym
- zapalenie stawów jest odczynem ustroju zachodzącym na drodze immunologicznej
- to wieloukładowa choroba zapalna o podłożu autoimmunologicznym
- rozwija się zazwyczaj w następstwie nie leczonego zakażenia gardła paciorkowcem beta-hemolizującym grupy A u osób genetycznie predysponowanych
EPIDEMIOLOGIA
- po przebytym zapaleniu gardła wywołanym paciorkowcem beta-hemolizującym grupy A okres utajony 2-3 tygodnie
- zapadalność po przebytej infekcji około 3% dzieci
- płeć M:Ż - 1:1
- najwyższa zachorowalność (1 rzut) między 5 a 15 rż.
- sprzyjające czynniki środowiskowe - złe warunki ekonomiczne, przeludnienie mieszkań
ROZPOZNAWANIE (kryteria Jonesa)
KRYTERIA WIĘKSZE
zapalenie serca
zapalenie stawów
pląsawica
guzki podskórne
rumień obrączkowy
Kryteria mniejsze
gorączka
bóle stawów
dane z wywiadu o przebytym rzucie GR
wydłużony odstęp P-R w zapisie EKG
znacznego stopnia przyśpieszenie OB i CRP
Rozpoznanie - 2 większe / 1 większy i 2 mniejsze + potwierdzenie infekcji paciorkowcowej (narastające miano p/ciał p/paciorkowcowych ASO > 250j.)
OBJAWY KLINICZNE
1. Zapalenie stawów
- u około 75% chorych
- ma charakter wędrujący, przelotny
- ostre zapalenie wielu stawów - zajęte niesymetryczne duże stawy obwodowe (kolanowe, skokowe, łokciowe, nadgarstkowe)
- bardzo silny ból - zazwyczaj w początkowym okresie
- objaw pseudoparalysis (spowodowany skurczem mięśni)
- bardzo szybka reakcja na podawanie związków salicylowych
- samoistna remisja - po około 3 tygodniach
- bez trwałych następstw w układzie ruchu
2. Zapalenie serca (Carditis rheumatica)
- u około 50% chorych
- zapalenie mięśnia sercowego - nieprawidłowa głośność i akcentacja tonów serca, arytmie, powiększenie sylwetki serca, niewydolność krążenia (ciężkie uszkodzenie)
- zapalenie wsierdzia - zapalenie zastawek ( w I rzucie zajęcie zastawek lewej połowy serca - dwudzielna, rzadziej aortalna)
- holosystoliczny szmer niedomykalności zastawki mitralnej
- rozkurczowy szmer niedomykalności zastawki aortalnej
- zmianom w układzie krążenia nie zawsze towarzyszą ostre odczyny ze strony stawów
3. Pląsawica mniejsza (taniec św.Wita)
- jest objawem zmian w OśUN spowodowanych procesem reumatycznym
- przede wszystkim u dziewczynek
- najczęściej atakuje około 8 rż.
- cechuje ją okres utajony (nawet do 6 miesięcy) oraz podstępny początek
- może występować jednocześnie z innymi objawami GR lub w postaci odosobnionej jako tzw. pląsawica czysta
- cechy pląsawicy:
występowanie - zazwyczaj obustronne
hiperkineza - ruchy mimowolne w okresie czuwania dotyczące zazwyczaj kończyn, języka, twarzy (oszczędzone mięśnie gałek ocznych)
zaburzenia ruchów celowych, osłabienie mięśni, wyraźna zmiana charakteru pisma
chwiejność emocjonalna - nasilająca się pod wpływem stresu
skłonność do nawrotów
całkowite ustąpienie objawów po różnym czasie
4. Zmiany skórne
- rumień brzeżny (Erytema marginarum)
- guzki podskórne (Noduli subcutanei)- objaw późny (guzki Aschoffa składające się z makrofagów, obecne też w obrębie zastawek serca i mięśniu sercowym)
LECZENIE
I . Prewencja pierwotna - leczenie zakażeń paciorkowcowych górnych dróg oddechowych (penicylina-V lub penicylina prokainowa, alternatywą są cefalosporyny I i II generacji lub makrolidy Azytromycyna, roksytromycyna)
II. Leczenie przyczynowe - penicylina G-benzylowa lub penicylina-V, ew. erytromycyna
III. Leczenie przeciwzapalne - GKS (prednizon) i salicylany
IV. Postępowanie w pląsawicy - spokój i pozostanie w łóżku, unikanie stresów, leki sedatywne (diazepam, haloperidol)