Program „Księżniczka”
Program składa się z dwóch części ; z etapu Księżniczka i co za tym idzie księżniczkowania i domowniczki . W tym programie dziewczyna , która przychodzi do zakładu spodziewa się najgorszego , tymczasem jest traktowana jako gwiazda . Ona może , ale nie musi wykonywać określonych czynności . Okres księżnczkowania można nazwać okresem adaptacji do warunków zakładowych . Ważne jest by w tym okresie dziewczyna poznała koleżanki , kadrę , itd. .Jest to także czas dany wychowawcą , na zaznajomienie się z dziewczyną . To co jest najważniejsze w tym programie to odejście od resocjalizacji na siłę . Ten program nie jest przeznaczony dla wszystkich tylko dla tych wychowanków którzy rzeczywiście chcą się zmienić , którzy deklarują , że będą stroną aktywną w proce3się resocjalizacji . Odejście od resocjalizacji odbywa się przez grupę i dzięki grupie , jednostka jest w centrum zainteresowania , wychowanka ma możliwość wyboru wychowawcy . Ona na początku działa trochę na oślep w wyborze wychowawcy , ale ma możliwość zmiany , wyboru tego wychowawcy (patrona)
Kontrakty - zobowiązuje się do czegoś ( uczy się ją realizacji określonych celów., na początku muszą one myć proste ). Kontrakt z innymi osobami to także coś ważnego - dziewczyna może pomóc . Program realizowany jest w Bytomiu Łagiewnikach .
Autorzy napisali , że dziewczyna , która jest domowniczką w nagrodę może być księżniczką . W momencie kiedy ten program był wprowadzany , były jakieś dziewczyny ośrodku . Trudno , żeby one mogłyby być sztucznie księżniczkami - były domowniczkami , miały za zadanie wspierać dziewczyn które przybyły . żeby uniknąć zazdrości miały one możliwość zostać księżniczkami .Program typowo babski..
Program niezrealizowany . Ponieważ ktoś pomyślał , że ktoś może na tym zrobić karierę . Jedna z dziewcząt zaszła w ciąże i dyrekcja nie zgodziła się by mogła wychowywać dziecko w ośrodku
Schroniska dla nieletnich.
Placówki o charakterze diagnostyczno resocjalizacyjnym .szczególny nacisk jest tutaj położony na funkcję diagnostyczną , gdyż zespół diagnozujący ma za zadanie przygotować diagnozę dla potrzeb resocjalizacji .
Do 1997 roku były odrębne schroniska dla dziewcząt i odrębne dla chłopców .
Sprawcy szczególnie ciężkich przestępstw popełnianych przez nieletnich , muszą być w szczególny sposób izolowani i pilnowani . Należy tak czynić dlatego by uniknąć takich sytuacji gdzie sprawca morderstwa wypuszczany jest na wolność , tylko dlatego , że przepustka mu się należała (głośna sprawa Roberta Waluskiego -który na przepustce zamordował kolejną kobietę w Warszawie .
Schroniska są organizowane w ramach Zakładu Poprawczego wtedy jest to tzw grupa schroniskowa , osobne skrzydło lub piętro w Zakładzie Poprawczym . Ewentualnie Schroniska funkcjonujące na zasadzie odrębności
Do Schroniska kierowani są ci nieletni wobec których istnieje przypuszczenie , że wobec nich będzie stosowany środek poprawczy . Istnieją obawy , że będzie się ukrywał , że będzie zacierał ślady przestępstwa .
Nowelizacja ustawy
do Schroniska kierowani są podejrzani o spowodowanie szczególnie ciężkich przestępstw z użyciem ciężkich narzędzi .
czas pobytu wychowanka w schronisku jest określony w nieco śmieszny sposób przez następujące art.:
wychowanek powinien przebywać w Schronisku nie dłużej niż trzy miesiące, do momentu , aż zapadnie wyrok
trzy miesiące może być przedłużone o kolejne trzy miesiące
czas pobytu wychowanka może być przedłużony , ale nie dłużej niż rok
czas pobytu wychowanka może być przedłużony jeżeli istnieją ku temu przyczyny
Przyczyną przedłużania w nieskończoność pobyt wychowanka w Schronisku dla nieletnich jest wyż demograficzny . Wychowanków , którzy popełniają czyny zabronione jest więcej niż było w poprzednich latach i dlatego sądy częściej orzekają umieszczenie w Zakładzie Poprawczym , a pojemność Zakładów Poprawczych ciągle jest taka sama . Trudno jednak , żeby wychowanek wobec którego ta kara została orzeczona chodził po wolności i miał poczucie bezkarności .
Dobrze by było choćby dla samego wychowanka , by pobyt w schronisku wynosił rzeczywiście trzy miesiące , gdyż ma on charakter wyłącznie diagnostyczny . Pobyt wychowanka w schronisku podobnie jak i w zakładzie zaczyna się od pobytu w izbie przejściowej . Dyrektor lub upoważniony przez niego pracownik przeprowadza z wychowankiem rozmowę , w jej trakcie wychowanek jest informowany jakie ma prawa i obowiązki .(W ustawie z 1983 roku było powiedziane , że rozmowa ta ma być przeprowadzona w życzliwy sposób - obecnie z tego zrezygnowano )
Jeżeli chodzi o regulamin izby przejściowej jest on bardzo ściśle określony (omawiany regulamin obowiązuje w schronisku w Tarnowie) . Napisane w nim jest jakie warunki musi spełniać izba przejściowa (pomieszczenie mieszkalne , ogrzewane , oświetlone , przeznaczone dla czterech wychowanków ). Pobyt w niej nie może być dłuższy niż 14 dni , przeprowadza się podczas pobytu w niej niezbędne zabiegi higieniczno - sanitarne , wszystkie rzeczy osobiste wychowanka zabierane są do depozytu , wychowanek dostaje piżamę .
Zakłady Poprawcze.
Placówki o charakterze resocjalizującym .
Opisanie Zakładów Poprawczych - opisane w materiałach do zjazdu.
o charakterze otwartym - Młodzieżowe ośrodki adaptacji społecznej
o charakterze półotwartym
o charakterze zamkniętym dla wielokrotnych uciekinierów z zakładów o charakterze otwartym i półotwartym
o wzmożonym nadzorze wychowawczym dla nieletnich o wysokim stopniu demoralizacji
zakłady resocjalizacyjno - rewalidacyjne dla nieletnich upośledzonych umysłowo
zakłady resocjalizacyjno terapeutyczne
Obecnie w kraju mamy 26 Zakładów Poprawczych dość nierównomiernie rozmieszczonych po terenie całego kraju . Najwięcej ich jest na terenie byłych województw : toruńskiego , bydgoskiego i leszczyńskiego . Przeważająca ilość Zakładów ma charakter półotwarty .
Jeżeli chodzi o zakłady poprawcze o charakterze otwartym czyli MOAS jest 6 tego typu placówek w kraju i są to placówki przeznaczone dla chłopców (w placówce w Mrozach była próba stworzenia placówki koedukacyjnej , dla dziewcząt i chłopców - lecz próby takie z góry skazane są na porażkę)
Placówki o charakterze półotwartym są to placówki dla wychowanków zdemoralizowanych wymagających bezpośredniego nadzoru. Jest ich 11 w kraju ( jedna placówka dla wielokrotnych uciekinierów w 1997 roku powstał po raz pierwszy tego typu zakład .
3 zakłady są dla nieletnich zdemoralizowanych w wysokim stopniu , o wzmożonym nadzorze wychowawczym : Strzemieszno , Barczewo i Grodzisko Wlkp.
3 zakłady resocjalizacyjno - rewalidacyjne : Witków , Sławotycze i Tarnów
Zakład resocjalizacyjno - terapeutyczny
dla wychowanków z zaburzeniami psychicznymi
dla osób uzależnionych i nosicieli HIV
Rozporządzenie z 1997 roku jest efektem działań podjętych przez ministerstwo dotyczących reorganizacji placówek resocjalizacyjnych . Ministerstwo Sprawiedliwości , któremu podlegają Zakłady Poprawcze zastanawiało się w jakim kierunku ma iść restrukturyzacja zakładów . Powstawały różne koncepcje , w 1991 roku powołano Komisje , która miała na celu przygotowanie reformy resocjalizacji oczywiście pod kierunkiem prof. L. Pytki . Najbardziej skrajne pomysły to likwidacja zakładów i umieszczenie ich wychowanków w zakładach karnych oraz prywatyzacja zakładów poprawczych . Wybrano wyjście pośrednie czyli stopniową zmianę zakładów poprawczych oraz duże zróżnicowanie .
FUNKCJONOWANIE ZAKŁADÓW POPRAWCZYCH
Zakłady o charakterze otwartym MOAS
Są to specyficzne placówki przeznaczone dla wybranej grupy wychowanków ; która nie przebywała w zakładach, nie identyfikuje się z podkulturą przestępczą , co najważniejsze ci wychowankowie chcą po prostu się zmienić . , deklarują chęć poprawy .
Otwarty charakter zakładu nie oznacza , że wychowanek ma od razu prawo poruszać się po całym zakładzie i może wychodzić na miasto . Zakres swobody jest coraz większy i uzależniony jest od postępów jakie wychowanek robi .
Wychowankowie w tych zakładach w sposób autentyczny traktowani są w sposób podmiotowy , bierze się pod uwagę ich zdanie . W momencie przybycia wychowanka , jest on oczywiście jak wszędzie informowany o swoich prawach i obowiązkach , ma prawo wybrać sobie prowadzącego , który pomorze mu opracować indywidualny program resocjalizacji . Jest to zakład , który oferuje wychowankowi pewnego rodzaju kontrakt . Wychowankowi oferuje się konkretne oferty i on musi się zadeklarować , że będzie osobą aktywną w procesie resocjalizacji . Sposób funkcjonowania przypomina założenia programu „Księżniczka”.
Wychowanek może odmówić uczestniczenia w zajęciach jeśli jest w stanie wysunąć własne propozycje co do form spędzania wolnego czasu . W zakładach tych próbuje się pracować także z rodzicami - to nie jest jednak zawsze możliwe. W zakładach tych nie stosuje się wobec wychowanków represji nie zmusza do określonych zachowań . Prowadzi się ich i podpowiada w jakim kierunku mają iść by to później zaowocowało .
Ważne : w zakładach poprawczych czy w jakichkolwiek placówkach resocjalizacyjnych nie chodzi o to by wychowanek przystosował się do tego co jest w tej placówce zamkniętej , głównie tan chodzi o to by wychowanek ten funkcjonował właściwie na wolności . Wychowanek , który wychodzi bardzo często jest bardzo bezradny , nie może poradzić sobie z rzeczywistością , w zakładzie we wszystkim był zastępowany przez kogoś , ktoś organizował mu życie .
Jeżeli jednak chodzi o zakłady o charakterze otwartym to można powiedzieć Ze one przez swój charakter przygotowują spełniają swoją funkcje i przygotowują młodzież , która tam przebywa do funkcjonowania w społeczeństwie .
MOAS w Koszalinie powstał jako pierwszy w 1994 roku tytułem eksperymentu . Jest to placówka dla nieletnich w mniejszym stopniu zdemoralizowanych .
Mówią następująco o miejscu w którym są : przedszkole .
Mówią tak dlatego gdyż wychowawcy wręcz opiekują się nimi , są możliwości wyjścia na przepustki , z zakładu tego nie ma ucieczek (tak naprawdę uciekać się nie opłaca gdyż traci się w tym zakładzie prawa i wychowanek zostaje przeniesiony do zakładu gdzie ten rygor jest większy ).
Gdyby określić zasadę jaka obowiązuje w życiu zakładowym to brzmi ona coś za coś tz my proponujemy ci konkretny pomysł na życie , pomożemy ci w realizacji twoich zmian , będziesz miał więcej przywilejów , ale musisz starać się zmienić swoje ustosunkowanie, poglądy , sądy , zachowanie .
Na terenie zakładu istnieje szkoła podstawowa , gimnazjum , średnia , różnego rodzaju kursy . Jednak analizując zawody są one we wszystkich zakładach bardzo podobne i są one niewystarczające (ślusarz , stolarz) należy tu powiedzieć że te zakłady kształcą po prostu bezrobotnych . Warsztaty szkolne od lat wyposażone są w te same urządzenia , które są już w tej chwili przestarzałe.
Wracając do Koszalina występuje tam podział na pięć grup wychowawczych ; przebywanie w poszczególnej grupie jest uzależnione od postępów jakie czyni wychowanek .
Pobyt w ośrodku rozpoczyna się od grupy adaptacyjnej (klasyczna przejściówka - czas pobytu nie dłuższy niż 14 dni :badania lekarskie , psychologiczne , pedagogiczne .
Grupa podstawowa , w tej grupie wychowawcy sprawują stał bezpośredni nadzór nad grupą , zajęcia odbywają się na terenie zakładu poprawczego , wychowankowie nie mogą się samodzielnie poruszać po terenie zakładu poprawczego , nie mogą również wychodzić z zakładu poprawczego , nie mają możliwości wysuwania propozycji co do spędzania wolnego czasu , określany jest tu indywidualny program resocjalizacji . Wychowanek w miarę postępów wychowawczych może przejść do grupy pół wolnościowej .
Grupa pół wolnościowa wychowankowie , którzy są w tej grupie utrzymują kontakt ze środowiskiem zewnętrznym , mogą wychodzić - najpierw pod opieką wychowawcy później samodzielnie , początkowo są to kilkugodzinne przepustki po jakimś czasie mogą ubiegać się o przysługujący im urlop . Wychowankowi przebywającemu w zakładzie poprawczym przysługuje urlop oczywiście na urlop ten musi udzielić zgody sąd. W przypadku Koszalina urlop wychowankowi należy się dopiero gdy jest w grupie pół wolnościowej . Grupa pół wolnościowa to grupa w której wychowanek dopiero naprawdę należy do grupy od której wychodzą propozycje .
Grupa wolnościowa do tej grupy może ale nie musi trafić wychowanek , można powiedzieć , że jest to grupa przeznaczona dla wychowanków którzy dobrze rokują . Wychowankowie ci przygotowują się do warunkowego przedterminowego zwolnienia , na próbę umieszczani są w tej grupie wolnościowej . Jest to grupa przeznaczona dla wychowanków , którzy chcą się uczyć w szkole na terenie miasta. Wychowankowie mają stałe kilkugodzinne popołudniowe przepustki na miasto .
Grupa warunkowego pobytu - stwarza ostatnią szansę dla wychowanków , którzy łamią zasady w zakładzie. Trafiają on właśnie do grupy warunkowego pobytu . Ta grupa ma charakter typowo izolacyjny , wychowankowie przebywają w pojedynczych celach , w których spożywają posiłki , przygotowują się do zajęć lekcyjnych , na lekcje nie chodzą , gdyż są pozbawieni wszelkich praw , nie uczestniczą w zajęciach , które są organizowane na terenie zakładu . Mają ciągłą opiekę i nadzór pedagoga , psychologa i wychowawcy prowadzącego . Czas w którym przebywają w tej grupie , pożytkują na przemyślenie co mają robić dalej . Czas pobytu w tej grupie to ok. 2 tygodnie . Wychowanek ma jedynie prawo do 3 papierosów dziennie - można to chyba wytłumaczyć tym by jego decyzja nie była podjęta uzależnieniem od tytoniu .
W zakładach tego typu wobec wychowanków którzy nie mają dokąd pójść tworzy się tz grupy Hostelowe . Przejęte jest to z ośrodków dla narkomanów . MOAS w Koszalinie tez ma taki Hostel tylko , że on znajduje się nie w Koszalinie lecz w Warszawie . Wychowankowie ci mieli nawet prace w Dewwo .
Zakłady o charakterze pół otwartym
Jeżeli chodzi o zakłady Poprawcze dla dziewcząt to wszystkie są o charakterze pół otwartym . Są takie tylko 3 w Polsce : Zawiercie , Falenica pod Warszawą , Koronów .
Zróżnicowanie grup wychowawczych w tych zakładach jest niezwykle duży , zależy od stopnia demoralizacji .
Jeżeli chodzi o zakład w Zawierciu to udało się przekonać ministerstwo by w zakładzie tym nie było krat w oknach . W zakładzie tym panuje specyficzna atmosfera , od razu jak się wejdzie do zakładu widać , że są tam dziewczyny . Każda grupa wychowawcza ma swoją świetlice , aneks kuchenny , 2-3 osobowe sypialnie . Dyrektor i cała kadra pedagogiczna wykorzystuje w zakładzie tym zasadę normalizacji czyli podmiotowego traktowania dziewcząt . Przygotowuje się je do normalnego życia na wolności , dziewczyny przygotowują sobie same posiłki (śniadania i kolacje). „W grupie w samorządowej - odpowiednik grupy wolnościowej z Koszalina dziewczyny mają nawet meble z Swarzędza” - jest tak dlatego , że nie kupuje się tańszych mebli gdyż dyrekcja dostaje z ministerstwa pieniądze na konkretny cel gdy ich nie wykorzysta , następnym razem dostanie ich mniej .
W tym miejscu należy powiedzieć , że nie jest to do końca dobre gdyż nam nie przychodzi wszystko samo .
Pobyt w zakładzie nie powinien być odczuwany jako kara ale również nie powinien być widziany jako nagroda .
W momencie , gdy wychowanek opuszcza zakład poprawczy dostaje 4800zł lub więcej , gdyż wysokość tej kwoty uzależniona jest od długości wychowanka w zakładzie . Jest to chore gdyż wychowankowie , którzy są nie do zresocjalizowania są w ten sposób nagradzani po wyjściu z zakładu . Pieniądze te powinny być zagospodarowane z pewnością w inny sposób .
Zakłady o wzmożonym nadzorze wychowawczym .
Tu sytuacja ma się diametralnie inaczej , oprócz kadry pedagogicznej na etatach zatrudnieni są również strażnicy. Używane są pasy zabezpieczające . Korespondencje mogą prowadzić tylko z rodzicami , są to zakłady bardzo małe - ok. 20 osób.
Wychowanek sam nie może się poruszać , są psy , kraty. Zajęcia odbywają się w małych grupach wychowawczych . Czas jest tak zorganizowany by wychowanek cały czas był zajęty . Pojedyncze cele 8-14 zajęcia w szkole . Zajęcia pod ścisłym nadzorem strażnika i kadry pedagogicznej , olbrzymi nacisk położony na terapię . Wychowankowi tu również przysługuje urlop - 30 dni w roku . W Trzemesznie 10 dni w roku.
Prowadzony jest system progresywny , gdzie wychowanek oceniany jest w szkole , na praktyce , w zajęciach programowych , warsztaty szkolne (punktacja 1-3) . Raz w tygodni sumowani punktów .
Dopiero na 3 stopniu resocjalizacji wychowanek może uzyskać jakiekolwiek prawa . Kadry wychowawczej i strażników jest więcej niż wychowanków . W placówce pracuje animator czasu wolnego . Na zakłady tego typu Ministerstwo Sprawiedliwości przeznaczyło znaczne fundusze , mają one bogate wyposażenie (sale gimnastyczne , siłownie , pracownie komputerowe , siłownie ). Superwizor - psycholog z przygotowaniem pedagogicznym .Wychowankowie ci tworzą szereg sytuacji konfliktowych . Funkcja Superwizora dotyczy pracy z kadrą wychowawczą , by ta była odporna na różnego rodzaju sytuacje konfliktowe z wychowankami by nie uciekała się do agresji w stosunku do nich , wie on jakie sytuacje trudne może mieć kadra .
W Unii Europejskiej nie ma w zakładach poprawczych krat w oknach .
W zakładach poprawczych o wzmożonym nadzorze wychowankowie bombardowani są sytuacjami , ktoś ciągle chce ich poprawiać - niektórzy woleli by być w więzieniu .
W zakładzie w Barczewie .
zawody : ślusarz stolarz
produkują drewniane ule
zorganizowano kurs spawacza
jest siłownia
z wychowankami pracuje psycholog i wymuszane są na nich określane zachowania , w miarę postępu rygor jest mniejszy