Wiek w przybliżeniu |
Kryzys |
Właściwe rozwiązanie |
Niewłaściwe rozwiązanie |
0 - 1,5 roku |
ufność vs. nieufność |
Podstawowe poczucie bezpieczeństwa. |
Niepewność, lęk. |
1,5 - 3 lata |
autonomia vs. zwątpienie |
Postrzeganie siebie jako podmiotu zdolnego do kontrolowania własnego ciała i sprawcy działania. |
Poczucie niezdolności do kontrolowania przebiegu zdarzeń. |
3 - 6lata |
inicjatywa vs. poczucie winy |
Zaufanie do siebie jako inicjatora i twórcy. |
Brak poczucia własnej wartości. |
6lat - okres pokwitania |
kompetencja vs. poczucie niższości |
Opanowanie podstawowych umiejętności intelektualnych i społecznych. |
Brak pewności siebie, poczucie klęski.
|
11 -20 adolescencja |
tożsamość vs. pomieszanie ról |
Poczucie siebie jako osoby. |
Poczucie fragmentacji własnego „Ja”, niejasne poczucie siebie. |
20-40 wczesna dorosłość |
intymność vs. izolacja (zdolność budowania głębokich relacji) |
Zdolność do nawiązywania bliskich więzi i zaangażowanie wobec innych. |
Poczucie osamotnienia i separacji, zaprzeczanie potrzebie bliskości. |
40 - 65 średnia dorosłość |
Wielkoduszność vs. zaabsorbowanie sobą |
Skierowanie troski poza „Ja” na rodzinę, społeczeństwo, przyszłe pokolenia. |
Troska o siebie, brak orientacji na przyszłość. |
65+ późna dorosłość |
Integralność ego vs. rozpacz |
Poczucie pełni, podstawowa satysfakcja z życia. |
Poczucie bezowocności życia, rozczarowanie. |
KONCEPCJA ROZWOJU PSYCHOSPOŁECZNEGO ERIKA ERIKSONA
Opracowała Katarzyna Siemaszko na podstawie:
Richard J. Gerring, Philip G. Zimbardo, Psychologia i życie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s.329.