16.10.2005

Standardowa laktacja trwa 305 dni

W okresie pierwszych 100 dni laktacji produkuje 41%, w drugich 36%, reszta 23%

Do wyprodukowanie 1kg mleka przez wymię musi przepłynąć 400-500l krwi

~20 x 500l krwi = 10000kg

W 1ml klasy extra do 100000 bakterii. Mleko z przeddajacza może mieć 2-3mln

Dój powinien odbywać się zawsze o tej samej porze, bo krowy łatwo się do tego przyzwyczajają.

Prawidłowy dój to taki, aby

• odzyskać całość wyprodukowanego przez krowę mleka

• bez szkody dla jej zdrowia

Warunki pozyskania mleka dobrej jakości

• czyste pomieszczenia

• czyste zwierzę

• czysty sprzęt

• czysty strój i ręce dojarza

• prawidłowo przeprowadzony dój

• postępowanie z mlekiem po doju

• mycie i konserwacja sprzętu po doju

Przygotowanie krowy do doju

1. przeddajanie

2. oczyszczanie wymienia

3. masaż

Umyte wymię trzeba zawsze wytrzeć do sucha

Masaż pobudza układ nerwowy i wywołuje wydzielanie oksytocyny (odpowiada za oddawanie mleka). Oksytocyna wydzielana przez tylny płat przysadki mózgowej dostaje się z krwią do tkanki gruczołowej wymienia powodując skurcz włókienek mięśniowych oplatających pęcherzyki mlekotwórcze i wydalanie mleka. Oksytocyna działa 4-7 minut, w tym czasie krowa powinna być wydojona.

Sposoby doju:

• ręczny: piąstkowanie, osmykiwanie, kciukowanie. Prawidłowo piąstkowanie

• mechaniczny

Podój mechaniczny - ostatnia faza doju mechanicznego, kolektor przesuwamy do dołu i do przodu, następnie do dołu i do tylu => rozluźniają się mięśnie

Masaż pod koniec doju - od góry do dołu => ściągnięcie reszty mleka

Na koniec: dezynfekcja poudojowa strzyków - po udoju kanał strzykowy jest otwarty i należy go zabezpieczyć przed wnikaniem zanieczyszczeń z podłoża

Co należy zrobić z mlekiem po doju:

1. Wynieść mleko z obory (wchłanianie zapachów)

2. Przecedzić aby oddzielić zanieczyszczenia mechaniczne. Należy używać jednorazowych sączków bibułowych lub tkanin lnianych bądź tetry, ale po każdym doju należy wyprać i wygotować. Nieodpowiednie cedzidło zwiększa OCB nawet 100 tys razy

3. Schłodzić mleko aby zahamować rozwój bakterii, np. mleko po doju - 4000 bakt, przechowywana przez 24h - w temp 4-5 °C => 5tys bakt w 1ml, w temperaturze 16 °C - 1,5mln w 1 ml

4. Transport mleka

Urządzenia i sprzęt dojarski - wymagania:

• wykonane z materiału o gładkiej powierzchni, łatwej do czyszczenia i dezynfekcji

• wykonane z materiału odpornego na korozję, z którego nie przenikają do mleka substancje szkodliwe dla zdrowia lub pogarszające skład mleka i jego właściwości organoleptyczne

• urządzenia i sprzęt stosowany do doju, chłodzenia, przechowywania i transportu mleka muszą być płukane wodą spełniającą normy jakościowe dla wody zdatnej do spożycia

• urządzenia do doju i chłodzenia mleka oraz ich wszystkie części muszą być zawsze czyste i utrzymane w dobrym stanie fizycznym

Mycie - Usunięcie pozostałości mleka oraz osadów białka, tłuszczu i soli mineralnych (tzw. kamienia mlecznego). Mycie usuwa największą ilość bakterii.

Odkażanie zabija bakterie, które mogły pozostać po myciu. Podstawowe etapy mycia i odkażania:

• płukanie wstępne przy użyciu czystej wody o odpowiedniej temperaturze

• mycie zasadnicze z jednoczesnym odkażaniem lub mycie zasadnicze i następnie odkażanie

• płukanie końcowe

• ewentualne powtórne płukanie bezpośrednio przed następnym dojem

Wymagania stawiane środkom myjącym. Powinny:

• wymywać wszelkie pozostałości

• utrzymywać brud w postaci rozpuszczonej w roztworze myjącym

• dawać się łatwo wypłukiwać z instalacji

• nie niszczyć powierzchni naczyń i urządzeń

• być łatwe w użyciu

• słabo się pienić

• być łatwe do dozowania

• nie zawierać żadnych substancji oddziałujących ujemnie na mleko

Na wynik mycia składają się następujące czynniki:

• działanie czynnika chemicznego - skuteczność rozpuszczania pozostałości składników mleka i zapobieganie ich przyleganiu do powierzchni naczyń i sprzętu

• ilość użytej wody na wszystkich etapach, tj. płukania wstępnego, mycia zasadniczego, płukania końcowego i ew. powtórnego płukania przed następnym dojem

• temperatura wody - taka jaka jest zalecana przez producenta aktualnie używanych środków myjąco-dezynfekujących, zazwyczaj przy wstępnym płukaniu 40-45°C, a przy myciu zasadniczym 60-85°C; temperatura roztworu nie powinna spaść poniżej 40°C

• działanie czynnika mechanicznego - zachodzi podczas pulsującego przepływu wody (mycie w myjni automatycznej) lub w czasie fizycznego oddziaływania strumienia wody, szczotek i ścierek używanych do mycia sprzętu przy doju ręcznym, co powoduje odrywanie się cząsteczek brudu, które z roztworem myjącym usuwane są na zewnątrz

• czas mycia - niezbędny do zadziałania czynników

• ilość użytego środka myjącego

Zasuszanie krowy - 6-8 tygodni przed wycieleniem. Spowoduje to:

• regenerację tkanki gruczołowej wymienia

• dostarczanie składników pokarmowych nie na produkcję mleka a dla płodu, który bardzo intensywnie przyrasta

etapy:

1. wycofanie paszy treściwej

2. zmniejszenie paszy objętościowej

3. wydoić

4. przez 2 dni nie doić

5. zdojenie ostatnie

6. 4 dni gorszego żywienia

Antybiotyk - po ostatnim zdojeniu krowy, gdy kanał strzykowy jest otwarty wprowadza się antybiotyk do wymienia.

---