w filmie pierwotnie zatytułowanym Forced Landing. Rozpo­czyna się on ukazaniem cienia swastyki rozpościerającego się nad Polską. Kamera kieruje się w stronę okręgu Schneidermuhl, opisanego jako leżący „tuż przy dawnej [przedwojennej] granicy Polski", i stopniowo skupia się na młodym Polaku, zaczajonym w krzakach koło niemieckiej wartowni. „Nagle scenę rozs'wietla błysk, po którym słychać huk eksplozji. Szybko po nim nastę­pują kolejne dwa wybuchy. W ich świetle widać radosną satys­fakcję młodego człowieka". Ujrzawszy skutki swojego sabotażu, ucieka, ścigany przez Niemców. Dociera w umówione miejsce na podwórzu gospodarstwa, gdzie ma ukrytego gołębia pocz­towego, któremu zakłada zasobnik z wiadomos'cią. Wypuszcza ptaka tuż przed tym, jak zostaje zabity przez pogoń. Gołąb dola­tuje w końcu do Anglii. Następna scena pokazuje odszyfrowanie wiadomości, pośpieszne zebranie dowództwa bombowego i go­rączkową naradę. Dowódca eskadry Clark mówi załodze na od­prawie: „Otrzymalis'my meldunek, że skrzyżowanie kolejowe na wschód od Schneidermuhl zostało wysadzone w powietrze przez polskich sabotażystów", co sprawiło, że ruch kolejowy zo­stał zablokowany i dziesięć niemieckich pociągów z amunicją utknęło w miejscu. Polscy agenci zadali więc Niemcom bo­lesny cios. Lotnicy dostają rozkaz podjęcia próby zniszczenia pociągów jednym nalotem, co uczyni „więcej dla sprawy niż dziesięć takich nalotów na fabryki". Tak planowali początek filmu, scenarzyści.

Ten rozbudowany pokaz dzielności i męstwa polskiego pod­ziemia nie został jednak zachowany. W ciągu kilku dni po­ważnie ograniczono polskie aspekty filmu. Do czasu jego nakrę­cenia polską scenę wyeliminowano. Na początku filmu samolot lecący nad wschodnimi Niemcami zbacza na moment na drugą stronę przedwojennej granicy Polski. Trasa ta pozbawiona jest jakiegokolwiek uzasadnienia, ponieważ wycięto sukces polskich

210

s.ibotażystów¹⁴. Przelotne ukazanie mapy Polski to wszystko, co pozostaje z polskich elementów filmu¹⁵.

Efektem tych wysiłków był Desperate Journey Warner Bro-ihcrs z 1942 roku, długi film o brytyjskich lotnikach unikają-i ych schwytania przez Niemców w serii nieprawdopodobnych epizodów, pod względem fabuły i tempa akcji podobny do typo­wego hollywoodzkiego westernu. Głównego bohatera gra Errol Nynn, zaś Ronald Reagan występuje w roli drugoplanowej. Jest (o opowieść o nikczemnych, ale nieudolnych nazistach i ko­micznie pechowych, bohaterskich aliantach, którzy niczego nie Morą na serio, powtarzając częsty hollywoodzki wizerunek bez-uoskiego, ale nieposkromionego Amerykanina, bez trudu po­konującego Niemców przy każdej okazji. Jedyny podczas wojny film, w którym zasugerowano, że polskie podziemie stawiało i /.ynny opór niemieckiej okupacji i poważnie wsparło wysiłki wo­jenne aliantów, został przeredagowany w celu usunięcia polskich .i.spektów¹⁶. W rezultacie znaczenie śmiałej misji stało się niejasne, .1 fabuła została w dużej mierze pozbawiona uzasadnienia.

Bardziej bolesnym ciosem dla polskich interesów była ekra­nizacja (Warner Brothers) powieści Frederika Prokoscha The s. Jest to złożona i zagmatwana opowieść o intrydze

'' Recenzent BMP po tych eliziach nic miał pojęcia, że film był o rajdzie bombowca nad okupowaną Polską, i założył, co całkiem zrozumiale, że

jego akcja dzieje się w Niemczech. Pismo „Yariery" dostrzegło przynaj-

mniej przelotną wzmiankę o celu w Polsce. Jeden z trailerow hlrau poka­zywał przez krótką chwilę mapę Niemiec; w innym nie było żadnej mapy.

¹' W filmie nic ma polskich bohaterów. W rolach głównych wystąpiło jed­nak aż pięciu irlandzkich aktorów. Odzwierciedla to zapewne preferencje Walsha, zwanego „Irish", który obsadzał rodaków \v swoich filmach, bo „Irlandczycy muszą trzymać się razem".

'" Warto zauważyć, że nawet w tym filmie polskie podziemie podlega nie polskiemu rządowi na uchodźstwie w Londynie, ale bezpośrednio Angli­kom. Znów, tak jak w To Be or Not to Be, Polacy najwidoczniej nie mają rządu, a ich ruch oporu, choć bohaterski i cenny, w zasadzie nadzorowa­ny jest przez Brytyjczyków. Publiczność amerykańska wyciągnęłaby stąd wniosek, że Polska nie istnieje jako podmiot prawa.