Erozja wodna i wietrzna

2

Średnie roczne straty zmytej gleby w t/km

(IUNG)

715	Afryka
701	Ameryka Południowa i Antyle
610	Azja
491	Ameryka Północna i Środkowa
273	Australia
280	Karpaty Fliszowe
84	Europa
76	Polska
2,7	Niziny Środkowopolskie

W zaleŜności od bezpośredniego czynnika

sprawczego wyróŜnia się erozję:

wodn ą,

wietrzn ą (eoliczn ą),

wodno - grawitacyjn ą (osuwiska),

uprawow ą

EROZJA WODNA

W erozji wodnej wyró Ŝnia si ę:

1. Rozbryzg - odrywanie i przemieszczanie

cząstek glebowych

2. Erozja powierzchniowa - odspajanie i

transportowanie cz ąstek glebowych przez spływ powierzchniowy. 3. Erozja liniowa - zachodzi przy

skoncentrowanym sp ływie wody:
Ŝłobinowa,

wąwozowa,

Czynniki erozji wodnej:

1. Naturalne :

klimat (głównie opady, przy opadach powyŜej 20

mm/dobę występuje powierzchniowy spływ wody i spłukiwanie gleby),

rzeźba terenu

rodzaj i w łaściwo ści gleby (skład

granulometryczny, MO, CEC, struktura)

2. Antropogeniczne - sprzyjaj ące erozji :

•	UŜytkowanie orne gleb
•	Zaorywanie TUZ
•	Deforestacja
•	Brak zadrzewie ń śródpolnych
•	Nadmierny wypas
•	Brak pokrywy ro ślinnej lub mulczu

Stopie ń podatno ści gleb na erozj ę wodn ą

Podatno ść	Gleby
Bardzo	Gleby pyłowe, lessy
podatne
Silnie	piaski lu źne, rędziny kredowe
Średnio	Ŝwiry i piaski gliniaste
Słabo	gliny lekkie i średnie
Odporne	gliny ci ęŜkie, iły, gleby

szkieletowe

Skutki procesów erozyjnych

1. Wymywanie najdrobniejszych cząstek gleby, w tym

próchnicy, cząstek ilastych, składników pokarmowych (zmniejszenie zasobności i Ŝyzności)

2. PrzeobraŜanie profilu gleby (redukowany lub nadbudowany) 3. Wzrost zawartości w glebach piasku i szkieletu

4. Powstają Ŝłobiny i wąwozy utrudniające uprawę

Wraz z cząstkami gleby i wod ą wynoszone z pól składniki nawozowe (m.in. NO -3, fosforany) i pestycydy które

zanieczyszczaj ą wody powierzchniowe i wgł ębne

W UE erozja wodna występuje na 26mln ha , a na 1mln ha erozja wietrzna).

Ok. 30% obszaru Polski zagroŜone jest erozją wodną, w tym 28% uŜytków rolnych i 2% lasów. Polska

w duŜym stopniu zagroŜona jest erozją wąwozową, która obejmuje aŜ 18% całej powierzchni.

Rejony o du Ŝym stopniu degradowania

erozj ą wodn ą:

Rejon bardzo silnie degradowany erozj ą

wodn ą (obejmuje obszar 1,44mln ha).Tworzy kilka krain karpackich - Pogórze Beskidzkie, Beskidy Zachodnie i Łańcuch Tatrza ński.
Rejon silnie degradowany erozj ą wodn ą (obejmuje obszar 1,48mln ha). Nale Ŝą tu tereny górzyste - Sudety Wsch., Beskidy Wsch., Beskidy Środkowe oraz wy Ŝynne tereny lessowe - Wy Ŝyna Lubelska wraz z Roztoczem.