Metoda+Ruchu+Sherborne, dzieci przedszkole kl I IIIZAJĘCIA KOREKCYJNO - KOMPENSACYJNE


METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO

WERONIKI SHERBORNE

Ruch jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka. Towarzyszy mu od chwili narodzin przejawiając się w różnych formach: w zabawie, w aktywnym wypoczynku oraz w codziennej pracy. Służy do wyrażania emocji, nawiązywania kontaktów i porozumiewania się. Przedmiotem badań wielu pedagogów był ruch i jego znaczenie dla prawidłowego rozwoju człowieka:

Metoda Ruchu Rozwijającego opracowana przez Weronikę Sherborne to program nastawiony na rozwijanie przez odpowiednie ćwiczenia takich cech, jak poczucie własnej wartości i pewności siebie, poczucie bezpieczeństwa, odpowiedzialności, wrażliwości, umiejętności nawiązywania kontaktów z drugą osobą.

Weronika Sherborne żyła w latach 1922- 1990. Była angielską terapeutką, pracowała jako nauczycielka wychowania fizycznego i tańca, a z czasem jako kinezoterapeuta (terapeuta ruchu). Wykorzystując przy tym swoje zdolności i wiedzę w zakresie obserwowania ruchu i uczenia ruchu pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi. Zetknięcie się z problematyką upośledzenia umysłowego spowodowało początek rozwoju własnej metody oddziaływania na dzieci upośledzone umysłowo oraz kształcenie nauczycieli w tym zakresie. Teorię i praktykę Rudolfa Labana związaną z Ruchem zastosowała w pracy z dziećmi i dorosłymi upośledzonymi umysłowo, a także z dziećmi z różnego rodzaju nieprzystosowaniem i zaburzeniami rozwoju psycho­motorycznego. W latach 60- tych w oparciu o analizę ruchu dokonaną przez Rudolfa Labana wypracowała własny system ćwiczeń, znany pod nazwą ruch rozwijający DEVELOPMENTAL MOVEMENT. Główna idea metody to posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomagania rozwoju psychoruchowego dziecka i terapii zaburzeń tego rozwoju. Opracowany przez Sherborne system ćwiczeń wywodzi się z naturalnych potrzeb dziecka, zaspakajanych w kontakcie z dorosłymi z tak zwanego baraszkowania, które pojawia się u każdego dziecka we wczesnym dzieciństwie. Wspomagania rozwoju dziecka przez nawiązywanie więzi emocjonalnej z innymi ludźmi pogłębiła „filozofię ruchu” Labana i stało się podstawą jej własnej metody zwanej „psychologią ruchu”. Podstawowymi elementami w metodzie Weroniki Sherborne są podobnie jak u Labana ruch i kontakt fizyczny z drugim człowiekiem.

  1. METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO

Założeniem metody ruchu rozwijającego jest teoria, że ruch jest podstawową i naturalną potrzebą człowieka oraz niewerbalnym środkiem porozumiewania się. Idea Ruchu Rozwijającego zawarta jest w tezie, że posługiwanie się ruchem rozwijającym kształtuje świadomość własnego ciała, świadomość przestrzeni i działania, a także umiejętność i potrzebę dzielenia jej z innymi ludźmi prowadząca do nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu służy rozwojowi dziecka i może być wykorzystana w terapii zaburzeń rozwoju.

Główna idea metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne to posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomagania rozwoju psychoruchowego dziecka i terapii zaburzeń tego rozwoju.

Podstawowe założenia metody to rozwijanie przez ruch:

Udział w ćwiczeniach metodą Sherborne mają na celu stworzyć dziecku okazję do poznania własnego ciała, usprawnienia motoryki, poczucia swojej siły, sprawności i możliwości ruchowych. Dzięki temu budzi się w dziecku zaufanie do siebie, zyskuje ono poczucie bezpieczeństwa, staje się bardziej aktywne, przejawia większą inicjatywę, staje się twórcze.

Dzielenie przestrzeni z innymi ludźmi może stać się źródłem współprzeżywania. Wymaga to nauczenia się nawiązywania kontaktu z jednym i z wieloma osobami, a także nauczenia się współdziałania z innymi. Nawiązanie bliskiego kontaktu, opartego na zaufaniu i współpracy, daje możność poczucia wspólnoty i przeżycia szczęścia, czego człowiek nie doświadczyłby nigdy sam, w pojedynkę.

Założenia metody ukazują szerokie możliwości stosowania jej w pracy z dziećmi z różnego rodzaju odchyleniami w rozwoju (dziećmi z zaburzeniami intelektualnymi, motorycznymi, emocjonalnymi
i trudnościami w nawiązywaniu kontaktów społecznych). Ruch Rozwijający to metoda pedagogiczno - psychologiczna szczególnie przydatna w pracy z dziećmi nadpobudliwymi, agresywnymi, lękliwymi oraz z głębszymi zaburzeniami rozwojowymi.

Metoda Weroniki Sherborne znalazła zastosowanie w profilaktyce i w terapii.

W profilaktyce:

W terapii:

W metodzie Weroniki Sherborne wyróżnia się kilka kategorii ruchu:

Wszystkie zajęcia prowadzone tą metodą zawierają element relaksu, a podstawowym zadaniem wszystkich ćwiczeń jest wykształcenie umiejętności osiągania stanu odprężenia.

Każdy człowiek odczuwa potrzebę poznania i kontrolowania własnego ciała.
W sytuacji, gdy nie może tego osiągnąć, staje się napięty, niespokojny. Ogranicza to jego pełne funkcjonowanie, a w skrajnych przypadkach prowadzi do zaburzeń zachowania. Poznanie własnego ciała jest sprawą zasadniczą. Poznanie poszczególnych części naszego ciała
a szczególnie stóp, kolan, nóg, bioder - ponieważ na nich opiera się ciężar ciała, a stanowią one naturalny łącznik pomiędzy człowiekiem a podłożem (ziemią, podłogą). Kontrola nad ruchami tych części ciała jest warunkiem utrzymania równowagi. Poznanie własnego ciała i kontrola nad jego ruchami prowadzi do ukształtowania się własnej tożsamości, wyodrębnienia własnego „ja” od otoczenia.

Ta kategoria ruchu ma na celu wykształcenie orientacji w przestrzeni by na tej podstawie mógł się wytworzyć związek między człowiekiem i tym, co go otacza. Działania ruchowe odbywają się jak najniżej np. na podłodze, co prowadzi do wytworzenia kontaktu z podstawą i daje poczucie „ugruntowania”, stabilności. Ćwiczenia wytwarzające poczucie ugruntowania traktowane są m.in.
w psychoterapii jako fundamentalne dla uzyskania poprawy stanu psychicznego pacjenta. Nieumiejętność korzystania z „wolności w przestrzeni” prowadzi do zahamowań, poczucia zagrożenia, niechęci do nowych sytuacji, zasklepiania się w sobie i usztywnienia swoich zachowań, a w konsekwencji do izolacji od otoczenia.

Ta kategoria ruchu sprzyja wytworzeniu się zaufania do drugiego człowieka i na tej podstawie - budowania związku z drugim człowiekiem. Celem czynności ruchowych tej kategorii jest zachęcanie uczestników zajęć prowadzonych metodą Ruchu Rozwijającego do nawiązania pozytywnych i znaczących kontaktów z innymi osobami, opartych na wzajemnym poznaniu
i zrozumieniu potrzeb partnera, oraz na wzajemnym zaufaniu. Do wytworzenia się takiej więzi dochodzi w trakcie wspólnych doświadczeń w przebiegu zabaw ruchowych proponowanych
w metodzie Ruchu Rozwijającego, które przypominają zabawy dzieci i dorosłych, zwane baraszkowaniem. Baraszkowanie to powszechne zjawisko w świecie ludzi i zwierząt.

Ze względu na typ ruchu Laban klasyfikuje związki międzyludzkie jako:

To takie ćwiczenia ruchowe, w których jeden z partnerów jest bierny, drągi zaś aktywny
i opiekuńczy względem niego. Wymaga to ze strony aktywnego partnera zrozumienia potrzeb: możliwości drugiej osoby, a ze strony partnera pasywnego - całkowitego zaufania do osoby aktywnej. W pierwszej fazie ćwiczeń ruchowych „z” buduje się wzajemne zaufanie
i zrozumienie przy pełnieniu odmiennych, uzupełniających się ról.

To ćwiczenia ruchowe, których celem jest uświadomienie uczestnikom ich własnej siły przez współdziałanie z partnerem. Te ćwiczenia powinny być pozbawione agresji. Nie jest wskazane pobudzanie do przyjmowania postaw konkurencyjności, niewłaściwe jest także wyłanianie zwycięzców i pokonanych. Najlepiej, aby osoby pracujące w parze na zmianę przyjmowały rolę aktywną i bierną. Partner, który broni się daje osobie atakującej możliwość wypróbowania swojej siły. Jego reakcja obronna jest uzależniona od natężenia ataku. W końcowej fazie ataku może ona pozwolić na zwycięstwo „atakującego” partnera. Dzięki temu atakujący może rozwinąć w sobie wrażliwość na możliwość osoby, która atakuje i odwrotnie - broniący się poznaje możliwości atakującego. Ćwiczenia te należy ocenić jako pozytywny składnik metody, wyzwalający nagromadzone napięcia psychiczne. Ćwiczenia „przeciwko” - to zabawa w mocowanie, popychanie, siłowanie się, mająca charakter zabawy pseudo - agresywnej, dającej możliwości radzenia sobie w sytuacji konfliktu, uświadomienia emocji. Świadomość ta pozwala kontrolować swoje emocje
i zachowania. Korzystnie oddziałuje tu reguła zachowania, np. jestem silny, ale delikatniejszy; nie obrażam się, gdy przegram; nie śmieję się z pokonanego; nie zawsze muszę być lepszy.

To takie ćwiczenia ruchowe, które wymagają jednakowego zaangażowania partnerów. Ćwiczenia te prowadzą do wytworzenia harmonii i równowagi. Udział w nich wymaga wzajemnego zaufania, zrozumienia, współpracy, i równego wkładu wysiłku fizycznego.

Tutaj również czynności ruchowe można zakwalifikować wg tych samych kategorii: ruch „z”, „przeciwko”, „razem”. Różnica polega na liczbie uczestników ćwiczeń. Ćwiczenia wykonuje się w trójkach, a następnie z całą grupą, W ćwiczeniach ruchowych „z” - dwie osoby mogą zajmować się trzecią, opiekować się nią. W ćwiczeniach „przeciwko” - kilka osób jednocześnie atakuje jedną, co stosuje się w sytuacji, gdy jeden z członków grupy jest silniejszy lub cięższy niż pozostali. W ćwiczeniach „razem” - współdziała kilka osób. Celem ćwiczeń grupowych jest zaangażowanie wszystkich uczestników w aktywność ruchową we współdziałanie z sobą.

Cechami charakterystycznymi tego typu ruchu jest spontaniczność, kreatywność, swoboda. Przykładem tego ruchu jest taniec, szczególnie taki, który nie opiera się na ustalonych krokach tanecznych, lecz na pełnej swobodzie ruchów. W wyniku udziału w sesjach ruchowych prowadzonych metodą Weroniki Sherborne uczestnicy uzyskują zaufanie do samych siebie i otoczenia oraz umiejętność nawiązywania kontaktu z ludźmi. To prowadzi do zyskania możliwości twórczego wyrażania siebie.

  1. ZASADY PROWADZENI A ZAJĘĆ

PODSTAWOWYM NARZĘDZIEM DO PRACY TERAPEUTY JEST ON SAM

Projektując i prowadząc zajęcia metodą Ruchu Rozwijającego należy pamiętać, że:

Prowadzenie zajęć z elementami Ruchu Rozwijającego w przedszkolu nie eliminuje tradycyjnych zajęć z wychowania zdrowotnego. Można nimi zastąpić tradycyjne zestawy jeden raz w tygodniu, lub jeden raz na dwa tygodnie. Zajęcia z elementami metody Weroniki Sherborne możemy prowadzić we wszystkich grupach wiekowych w przedszkolu, dostosowując rodzaj ćwiczeń oraz czas ich trwania do potrzeb i możliwości psychofizycznych dzieci. Możemy łączyć grupy starsze z młodszymi, prowadzić zajęcia wspólnie z dziećmi szkolnymi oraz z rodzicami. Planowane zajęcia muszą uwzględniać prawidłowości rozwoju emocjonalnego i społecznego dziecka oraz rozwoju grupowego, a także możliwości i ograniczenia psychofizyczne dzieci wynikające z zaburzeń ich rozwoju. Program zajęć dla całej grupy powinien uwzględniać zarówno potrzeby grupy, jak i indywidualne potrzeby dzieci. Z uwagi na wartość, jaką dla rozwoju społecznego dziecka niesie możliwość kontaktu z innymi osobami preferuje się prowadzenie ich w formie zajęć grupowych.

  1. PROPOZYCJE ĆWICZEŃ W METODZIE RUCHU ROZWIJAJĄCEGO

  1. Powitanie:
    Np.: „Witaj..., witaj ...,

jak się masz, jak się masz?
Wszyscy Cię witamy, wszyscy Cię witamy,
bądź wśród nas, bądź wśród nas!” (melodia „Panie Janie”)

Przywitanie się różnymi częściami ciała: ręce, stopy, ramiona, plecy

  1. Ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała:
    Wyczuwanie brzucha, pleców, pośladków:

Wyczuwanie rąk i nóg:

Wyczuwanie twarzy (w kole lub w parach):

Wyczuwanie całego ciała: