Tytuł: De Diogene
O Diogenesie
De - o (kim, czym)
Diogene - Abl. sg, m, - Diogenes, -is
1] Constat Diogenem philosophum maluisse vivere pauperem sed liberum.
Wiadomo, że filozof Diogenes wolał żyć biedny, lecz wolny.
constat - wiadomo (+ a.c.i.)
Diogenem - Acc. sg, m, - Diogenes, is
philosophum - Acc. sg, m, - philosophus, -i -filozof
maluisse - Inf. perf. act. - malo, malle, malui -woleć
vivere - Inf. praes. act. - vivo, -ere, vixi, victum -żyć
pauperem - Acc. sg, m, - pauper, -eris -ubogi
sed - lecz, ale
liberum - Acc. sg, m, - liber, -era, -erum -wolny
2] Gratiam principum et regum blanditiis sibi parare noluit.
Nie chciał zdobyć dla siebie przychylności i przywódców i królów pochlebstwami.
Gratiam - Acc. sg, f, - gratia, -ae -wdzięczność
principum - Gen. pl, m, - princeps, -ipis -przywódca
et - i
regum - Gen. pl, m, - rex, regis -król
blanditiis - Abl. pl, f, - blanditia, -ae -pochlebstwo
sibi - Dat. sg, - zaimek zwrotny
parare - Inf. praes. act. - paro, -are, -avi, -atum -zdobyć
noluit - Ind. perf. act. - nolo, nolle, nolui -nie chcieć
3] Cum olim Alexander Magnus Corinthum pervenisset et multi viri ibi convenissent, ut eum salutarent et honorarent, Diogenes unus afuit, quamvis Corinthi habitaret.
Gdy przed laty Aleksander Wielki przybył do Koryntu liczni mężowie zeszli się tam, aby go pozdrowić i oddać mu hołd, jeden Diogenes był nieobecny, chociaż mieszkał w Koryncie.
Cum - kiedy, gdy
olim - niegdyś, przed laty
Alexander Magnus - Nom, sg, m, - Alexander Magnus, -i -Aleksander Wielki
Corinthum - Acc, sg, m, - Corinthus, -i -Korynt
pervenisset - Con. plsq.perf. act.3os. sg - pervenio,-ire,-veni,-ventum -dojść, osiągnąć,
et - i
multi - Nom. pl, m, - multi, -ae, -a -liczny, wiele
viri - Nom. pl, m, - vir, viri -mąż
ibi - tam
convenissent - Con. plsq.perf. act 3os. pl - convenio,-ire,-veni,-ventum -zejść, zebrać się
ut - aby
eum - Acc. sg, m, - is, ea, id -ten, ta, to
salutarent - Con. imp. act 3os. pl - saluto, -are, -avi, -atum -pozdrowić
et - i
honorarent - Con. imp. act 3os. pl - honoro, -are, -avi, -atum -czcić, uczcić
Diogenes - Nom. sg, m, - Diogenes, -is
unus - Nom. sg, m, - unus, -a, -um -jeden/na/no
afuit - Ind. perf. act 3os. sg - absum,abesse, a-fui,a-futurus -być nieobecnym
quamvis - chociaż
Corinthi - Gen. sg, m, - Corinthus, -i -Korynt
habitaret - Con. imp. act 3os. pl - habito, -are, -avi, -atum -mieszkać
4] Alexander, cum cognoscere philosophum voluisset, sed frustra eum exspectavisset, tandem ipse ad eum se adduci iussit.
Aleksander, ponieważ chciał poznać filozofa, lecz daremnie go oczekiwał, w końcu sam rozkazał zaprowadzić się do niego.
Alexander - Nom, sg, m, - Alexander, -i -Aleksander
cum - ponieważ
cognoscere - Inf. praes. act. - co-gnosco, -ere, -gnovi, -gnitum - poznawać
philosophum - Acc. sg, m, - philosophus, -i -filozof
voluisset - Con. plsq.perf. act.3os. sg - volo,velle, volui -chcieć
sed - lecz, ale
frustra - na próżno, daremnie
eum - Acc. sg, m, - is, ea, id -ten, ta, to
exspectavisset - Con. plsq.perf. act.3os. sg - exspecto, -are, -avi, -atum -oczekiwać
tandem - w końcu, nareszcie
ipse - Nom. sg, m, - ipse, ipsa, ipsum -sam/a/o (osobiście)
ad - do, przy (+Acc)
eum - Acc. sg, m, - is, ea, id -ten, ta, to
se - Acc. sg, - zaimek zwrotny
adduci - Inf. praes. pass. - ad-duco, -ere, -duxi, -ductum -przyprowadzić
iussit - Ind. perf. act.3os. sg - iubeo, iubere, iussi, iussum -rozkazywać(+a.c.i)
5] Quo tempore Diogenes in area ad mare iacebat et apricabatur.
W tym czasie Diogenes leżał na plaży i opalał się.
quo - Abl. sg. n - qui, quae, quod -który
tempore - Abl. sg. n - tempu, -oris -czas
Diogenes - Nom. sg, m, - Diogenes, -is
in -na(+Abl)
area - Abl. sg, f, - area, -ae -plac
ad - do, przy (+Acc)
mare - Acc. sg, n, - mare, maris -morze
iacebat - Ind. imp. act, 3os. sg - iaceo, -ere, iacui -leżeć
et - i
apricabatur - Ind. imp. pass, 3os. sg - apricor, -ari, atus sum -grzać się
6] Cum Alexander ad eum accessisset, Diogenes regem conspictatus minime turbatus est.
Gdy Aleksander zbliżył się do niego, Diogenes spostrzegłszy króla prawie wcale się nie zmieszał.
Cum - kiedy, gdy
Alexander - Nom, sg, m, - Alexander, -i -Aleksander
ad - do, przy (+Acc)
eum - Acc. sg, m, - is, ea, id -ten, ta, to
accessisset - Con. plsq.perf. act. 3os. sg -ac-cedo, -ere, -cessi, -cessum -zbliżyć się,
Diogenes - Nom. sg, m, - Diogenes, -is
regem - Acc. sg, m, - rex, regis -król
conspictatus - p.p.p - con-spicor, -ari, -atus sum -ujrzeć
minime - najmniej
turbatus est - Ind. perf. pass. 3os. sg - turbo, -are, -avi, -atum - mieszać, mącić
7] Tum rex quaesivit, num Diogenes quid vellet; cui philosophus respondit: Unum volo: recede paululum, noli mihi lucem solis rapere.
Wtedy król zapytał, czy Diogenes czegoś chce, filozof odpowiedział mu: Chcę jednego: cofnij się troszeczkę, nie chciej zabierać mi światła słońca.
Tum - wtedy, następnie
rex - Nom. sg, m, - rex, regis -król
quaesivit - Ind. perf. act, 3os. sg - quaero, -ere, -sivi, -situm -pytać, wymagać
num - czy
Diogenes - Nom. sg, m, - Diogenes, -is
quid - Acc(zaimek pytający) - quis, quid -kto? co?
vellet - Con. imp. act.3os. sg - volo, velle, volui -chcieć
cui - Dat (zaimek względny) - qui, quae, quid -który?
philosophus - Nom. sg, m, - philosophus, -i -filozof
respondit - Ind. perf. act. 3os. sg -re-spondeo,-ere,-spondi,-spondum -odpowiadać
unum - Acc. sg, m, - unus, -a, -um -jeden/na/no
volo - Ind. praes. act. 1os. sg - volo, velle, volui -chcieć
recede - Imperativus praes. act. sg - re-cedo, -ere, -cessi, -cessum -cofnąć się
paululum - troszkę
noli - Imperativus praes. act. sg -nolo, nolle, nolui -nie chcieć
mihi - Dat. sg, (zaimek osobowy)
lucem - Acc. sg, f. -lux, lucis -światło, jasność
solis - Gen. sg, m -sol, solis -słońce
rapere - Inf. praes. act. -rapio, -ere, rapui, raptum -porywać, odebrać
8] Tum Alexander exclamavisse dicitur: Nisi Alexander essem, Diogenes esse vellem.
Mówi się, że wtedy Aleksander krzyknął: Jeśli nie byłbym Aleksanderm, chciałbym być Diogenesem.
Tum - wtedy, następnie
Alexander - Nom, sg, m, - Alexander, -i -Aleksander
exclamavisse - Inf. plsq.perf. act. - exclamo, -are, -avi, -atum -wykrzykiwać
Nisi -jeśli nie
Alexander - Nom, sg, m, - Alexander, -i -Aleksander
essem - Con. imp. act. 1os. sg - sum, esse, fui -być
Diogenes - Nom. sg, m, - Diogenes, -is
esse - Inf. praes. act. - sum, esse, fui -być
vellem - Con. imp. act. 1os. sg - volo, velle, volui -chcieć