Rok przystąpienia do Unii	1973
Stolica	Kopenhaga
Ludność w tys.	5330
Obszar	53 090 km²
PKB per capita w dol.	27 664
Dominujące wyznanie	Luteranie
Język urzędowy	Duński, Inne: farerski, grenlandzki, niemiecki
Danie narodowe	Frikadeller (placuszki z wołowo-wieprzowego mięsa)
Średnia długość życia	76,9
sport	Piłka nożna, żużel
hobby	Grillowanie
temperament	Przedsiębiorczy, introwertycy

Z: L. Davidsen, Ptakom najlepiej leci się w kluczu, „Polityka”, nr 16 (2448), 17 kwietnia 2004, s. 62-63.

Duńczycy to bardzo mały naród, który w niespotykanej wcześniej skali przezywa inwazję nowych kultur i obyczajów.

ęłęóKrótko o Danii

Geografia i klimat: Powierzchnia: Dania: 43.095,51 km2. Wyspy Owcze: 1.398,85 km2 Grenlandia: 2.166.086 km2 (W tym teren nie pokryty lodowcem: 410.449 km2) Rejony kraju: Jutlandia (Jylland), Fionia (Fyn), Zelandia (Sjćlland), Lolland-Falster, Bornholm Dlugosc linii brzegowej: Dania: 7314 km Wyspy Owcze: 1117 km Grenlandia: ok. 39.000 km Ilość wysp: Dania: 405 Wyspy Owcze: 17 Długość granicy lądowej (duńsko-niemieckiej): 69 km Średnie wzniesienie nad poziom morza: 31 m. Najwyższe wzniesienia nad poziom morza: Møllehøj (170,86 m), Yding Skovhøj (170,77 m), Ejer Bavnehøj (170,35 m) Najniższej położony obszar: Lammefjord ( - 7,5 m) Najdłuższa rzeka: Gudenaa (158 km) Największe jezioro: Arresř (3950 ha) Największa wyspa: Zelandia (7.031 km2) Ogólna powierzchnia lasów: 445.000 ha. Lasy w procentach powierzchni całego kraju: 12 Najwyższa i najniższa temperatura powietrza w okresie 1874-1999: Temperatura maksymalna: 36,4 C. (w 1975 r.) Temperatura minimalna: -31,2 C. (w 1982 r.) Srednia temperatura 1999: 8,9 C. Podział administracyjny: Województwa: 14 Gminy: 275 Ludność: Dania: 5.330.020 (rok 2000) W tym kobiety: 50,6 % Wyspy Owcze: 45.409 (rok 1999) Grenlandia: 56.124 (rok 2000) Gęstość zaludnienia / 1 km2: Dania: 123,7 Wyspy Owcze: 32,5 Grenlandia: 0,1 (na terenie nie pokrytym lodowcem) Urodzenia żywe na 1000 ludności: 12,5 Zgony na 1000 ludności: 11,1 Przyrost na 1000 ludności: 3,1 Największe miasta: Obszar stołeczny: 1.075.851 W tym gmina miejska Kopenhaga (Křbenhavn): 495.699 Inne miasta (tylko obszar miejski): Ĺrhus: 217.260 Odense: 145.062 Ĺlborg: 119.617 Esbjerg: 73.341 Randers: 55.761 Kolding: 53.447 Horsens: 48.730 Vejle: 47.930 Roskilde: 43.100 Rynek pracy: Pracujący: 2.868.307 Stopa bezrobocia w %: 5,4 Kobiety: 6,4 Mężczyźni: 4,5 Gospodarka: Produkt krajowy brutto: 1.213.300.000.000 kr. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca: Wartość importu w r. 1999: 312.132 millioner kr. Wartość eksportu w r. 1999: 344.770 millioner kr. Opieka socjalna : Świadczenia społeczne: Przeciętna emerytura miesięczna (2000): 6.559 koron Budownictwo mieszkaniowe: Budownictwo mieszkaniowe dokonane w r.1998: Ilość mieszkań: 17.498 Szkolnictwo: Ilość szkól: (1998) Szkoły podstawowe: 1.648 Licea ogólnokształcące: 153 Szkoły zawodowe (szkoły techniczne, szkoły handlowe i inne): 209 Szkolnictwo wyższe: 159 Szkolnictwo dla dorosłych: Ilość uczniów/studentów:(1999-2000) Szkoły podstawowe: 654.306 Licea ogólnokształcące: 65.412 Szkoły zawodowe: 163.645 Szkoły wyższe: 162.403 Ochrona zdrowia: Ilość zakładów i ilość łóżek (Szpitale i sanatoria ogółem): ... Szpitale ogólne: 82 zakładów (21.922 łóżek) ....Szpitale psychiatryczne: 12 zakładów (2.160 łóżek) Turystyka: Ilość korzystający z noclegów (2000): Hotele itp: 13.274.000 W tym obcokrajowcy: 6.079.700 Schroniska: 1.093.700 W tym obcokrajowcy: 444.700 Kempingi: 10.797.300 W tym obcokrajowcy: 3.485.200 Wynajęte domki letnie: 15.290.000 W tym obcokrajowcy: Podróżnicze wydatki walutowe: 29.832 mln koron. Podróżnicze dochody walutowe: 21.504 mln koron. Wyjazdy za granice: Najbardziej lubiane kraje turystyczne: Hiszpania 15 % Francja 13 % Grecja 8 % Szwecja 7 % Niemcy 6 % Wielka Brytania 5 % Norwegia 5 % Kultura: Książki i broszury wydane w r.1999; tytuły: 14.455 Biblioteki publiczne: Ilość: Jednostki administracyjne: 252 (co odpowiada:) 849 stałych punktów bibliotecznych oraz 52 bibliobusów. Księgozbiór w bibliotekach publicznych: 34.372.000 tomów Religia: Duński Kościół Narodowy (wyznanie protestanckie): Członkowie Duńskiego Kościoła Narodowego (w procentach ludności 2000 r.): 85,1 Kościół Rzymsko-Katolicki; ilość członków: 33.177 Inne religie: Religia o największej ilości członków: Islam ( ok. 149.000) Rolnictwo i rybolówstwo: Ilość gospodarstw rolniczych: 57.831 (1999) Powierzchnia ziemi uprawianej: 2.644.048 ha Pogłowie zwierząt domowych: Bydło: 1.887.057, Trzoda chlewna: 11.626.043, Owce: 142.880, Kury: 19.968.000, Konie: 40.485 Rybołówstwo: Polowy ryb w tonach w r. 1999: Rybołówstwo morskie: 1.308.185 Polityka: Królestwo duńskie: Formą rządzenia Danii jest monarchia konstytucyjna. Król (królowa) jest formalną głową państwa, ale rządzi realnie tylko w porozumieniu z parlamentem i rządem. Królowa rządząca: Margrethe II. Zgromadzenie narodowe: Parlament duński nazywa się "Folketinget". Folketinget jest systemem jednoizbowym i parlamentarnym, co oznacza, że ta partia polityczna, która reprezentuje większość mandatów w zgromadzeniu, tworzy rząd, w koalicji z inną partią. Rząd: Obecny premier: Anders Fogh Rasmussen Władza ustawodawcza: Król w porozumieniu z parlamentem Władza wykonawcza: Król Władza sądownicza: Sądy Partie polityczne: Socjaldemokracja Partia Liberalna Venstre Konserwatywna Partia Ludowa Socjalistyczna Partia Ludowa Duńska Partia Ludowa Centralni Demokraci Partia Liberalno-Radykalna Lista Jednościowa Chrześcijańscy Demokraci Partia Przyszłościowa Organizacje miedzynarodowe: ONZ: Członkostwo od r.1945 NATO: Członkostwo od r.1949 EWG/UE: Członkostwo od r.1973 Duńczycy o światowej sławie: H.C. Andersen Vitus Bering Robert Jacobsen Georg Jensen Otto Jespersen Asger Jorn Sřren Kierkegaard Carl Nielsen Rasmus Rask Ole Rřmer Niels Stensen Bertel Thorvaldsen Hans Christian Řrsted Karen Blixen Niels Bohr Tycho Brahe Georg Brandes Carl Th. Dreyer Niels Ryberg Finsen Niels Peter Jacobsen

Ciekawostki:

1. Najdłuższa aleja: Ledreborg alle, 7 km, koło Roskilde

2. Dania położona jest na ponad 400 wyspach. Romo to najbardziej na południe wysunięta duńska wyspa na Morzu Północnym z najszerszą plażą piaszczystą w Europie. Łączy ją z lądem most Tamao dł 10 km. Przejazd bezpłatny

3. Dwa najsłynniejsze parki rozrywki:

• Bakken, 17.III-29.VIII,

• Tivoli, 15.IV-25.IX

4. Obywatele polscy korzystają z prawa do swobodnego przepływu osób w ramach

Europejskiego Obszaru Gospodarczego

5. duńska specjalność, czyli słynne wielowarstwowe kanapki smorrebrod: na cienkiej kromce żytniego, posmarowanego masłem chleba, układa się plastry szynki, pasztetu z wątróbek, pomidora, cebuli i sałaty, a na tym wszystkim kołysze się odrobina galaretowatego pieczeniowego sosu nazywana chmurką. W Kopenhadze istnieje ponad 200 rodzajów takich kanapek!

Jest uroczy kraj

Pierwsza i ostatnia zwrotka wiersza Adama Oehlenschlaegera "Der er et yndigt land" brzmią w dowolnym tłumaczeniu:

Jest uroczy kraj
z rozłożystymi bukami
nad słonym brzegiem wschodnim;
Wije się pagórkami, dolinami,
nazywa się stara Dania,
i to jest sala Freji.

---------------------------------
Niech żyje Król i Ojczyzna!
Niech żyje każdy Duńczyk,
który pracuje, ile może!
Nasza stara Dania istnieć będzie,
póki czubek buku
odbija się w fali niebieskiej.

ęłęó KOPENHAGA

Kopenhaga, stołeczne miasto Królestwa Danii leży na dwóch wyspach: Zelandii oraz oddzielonej od niej tasiemką kanału wyspie Amager, gdzie znajduje się lotnisko Kastrup oraz Centrum Targowe. Miasto, oprócz jakby tylko zaznaczonego centrum z Main Street zwanym Stroget (ciągnie się od Town Hall Square aż po Kongens Nytorv) posiada jedynie przedmieścia.

lotnisko Kastrup, najważniejszy port lotniczy północnej Europy, gdzie tworzywem dla wystoju wnętrza był metal, szkło, drewno i skóra, a wszystko było niezwykle funkcjonalne, przemyślane, pasujące do otoczenia, a przy tym dopracowane stylistycznie.

Panoramę stolicy najlepiej podziwiać ze szczytu okrągłej wieży Rundetarn, na którą wchodzi się po spiralnej rampie. Masywna baszta wybudowana została z przeznaczeniem na obserwatorium astronomiczne. Autorem oryginalnego pomysłu był Christiana IV, kapryśny i błyskotliwy król, który rządził Danią przez 60 lat, do 1648 roku. Znany był głównie z tego, że przeprowadził wiele kampanii militarnych, w większości przegranych, a mimo to został jednym z najpopularniejszych duńskich monarchów. Dziś w wieży znajduje się uniwersyteckie muzeum astronomiczne i jeden z najlepszych punktów widokowych w Kopenhadze. 38-metrowa Rundetarn była widownią "sportowych" wyczynów rosyjskich carów. Piotr I wjechał na jej szczyt na koniu, a Katarzyna II powtórzyła ponoć ten wyczyn w czterokonnej karecie.

Stroget, główny pasaż miasta, pomiędzy Amagertorv i Kongens Nytorv. Znajdują się tam wszystkie najlepsze sklepy z nowoczesnym duńskim designem: Royal Copenhagen, Georg Jensen, Bang Olfusen czy sklep ze szkłem Holmengaarde, najsłynniejszej duńskiej wytwórni. Można też kupić jakiś drobiazg z Królewskiej Fabryki Porcelany. Obok nowoczesnych wzorów ciągle produkowany jest tu najdroższy serwis świata o nazwie Flora Danica, zaprojektowany ponad 200 lat temu. Składa się on z ponad 2 tysięcy części ozdobionych malowanymi ręcznie podobiznami rosnących w Danii roślin. Serwis można obejrzeć na zamku Rosenberg.

Tivoli Park to superokaz porażającej tandety, z którym może tylko równać się Disneyland. Miliony świecidełek i urządzonych w najgorszym guście kawiarenek i knajpek, okraszonych krzykiem przestraszonych użytkowników różnych "diabelskich młynów" i "latających dywanów". Dla "bardziej ambitnych" The Holographic Word z popsutą aparaturą i tymi samymi od lat kartkami z przeproszeniem, że nie wszystko jest OK (cena za wejście obejmuje jednak wszystkie "atrakcje"). Drugą "ambitną" propozycją Parku jest Louis Tussaud`s z zakurzonymi figurkami z wosku różnych pań i panów, nieuaktualnianą od dziesięcioleci. Przy wejściu do Ogrodów Tivoli znajduje się gmach Gliptoteki z najlepszymi w Kopenhadze zbiorami dzieł sztuki starożytnej oraz kolekcją XIX-wiecznej rzeźby i malarstwa impresjonistów. Spacerując pośród palm, można podziwiać zmumifikowanego kota sprzed kilku tysięcy lat lub obraz wczesnego Picassa. To jedno z najlepszych europejskich muzeów sztuki.

Main Railwy Station, który robi dobre wrażenie jak na stację, z której można dojechać na odległość do 80 km (potem już tylko promem). Niewielka dzielnica "czerwonych świateł" z sex shopami i kinami porno, smętna pozostałość stolicy europejskiej erotyki, jaką to miasto było przed laty, znajduje się w pobliżu Centralnego Dworca Kolejowego. Na zachód od stacji "pięknie położone uliczki" z odrapanymi tynkami i tonami śmieci na chodnikach. Tu można kupić wszystko, co potrzebne do życia wychowywanej bezstresowo młodzieży, a więc w przystępnej cenie narkotyki + to co można dostać w podupadających sex shopach.

park Frederiksberg z miniaturowym zoo, a dla amatorów bezpłatną degustacją dowolnej ilości piwa w położonym niedaleko browarze Carlsberg w południowo-zachodniej części miasta, przy Ny Carlsberg Vej (wejście przy Bramie Słoni). Z zakładowym przewodnikiem zwiedza się starszą część browaru z wielkimi miedzianymi kotłami, w których warzono niegdyś piwo. Dziś jest to ogromna fabryka, gdzie proces produkcji piwa nadzorowany jest przez komputer. Na zakończenie odbywa się degustacja, a szczęśliwiec, który ma tego dnia urodziny (po sprawdzeniu w paszporcie) dostaje piękny pamiątkowy kufel. Swój browar do zwiedzania udostępnia także Tuborg.

Dalej na zachód domki, domki i domeczki, a potem jeszcze kilkadziesiąt km i znaleźć się można w starej stolicy Danii w Roskilde (jedyny zabytek: katedra o niewyobrażalnie brzydkiej architekturze mieszcząca w sobie zwłoki niektórych władców królestwa).

Pałac Amalienborg, mieszka tam królowa Małgorzata II, w prostej linii praprawnuczka władcy wikingów Gorma Starego. Duńczycy kochają swoją królową, mimo że pełni tylko funkcje reprezentacyjne. Od 1849 roku kraj jest monarchią konstytucyjną i kolejni duńscy władcy nie są już koronowani ani namaszczani. Złote korony królewskie są najbardziej charakterystycznym elementem stolicy Danii, wszędzie ich pełno. Są na wieżach kościołów, na bramach pałaców, a nawet na butelkach piwa. Korony wybite są także na duńskich monetach, które nazywają się - jakżeby inaczej - korony. Nieco dalej na nabrzeżu maleńka syrenka będąca symbolem Kopenhagi.

Kopenhaga to miasto muzeów, a przynajmniej chce sobie na takie miano zasłużyć:

1. Museum Erotica przy Kobmagergade 24

2. Ripley`s Belive It or Not, gdzie można zobaczyć babę z brodą albo nawet dwiema i inne tego typu "atrakcje",

3. Muzeum Narodowe, Nationalmuseet, będące panoramą duńskiej historii, ciekawszej, niż można by się spodziewać. Największe wrażenie robią okręty i broń wikingów, kultowe wozy słońca i metalowe trąby o zaskakująco nowoczesnych kształtach, zwane lurami. Uważny obserwator znajdzie wśród eksponatów przedmioty pochodzące z ziem polskich.

Assistens Kirkegard, nekropolia gdzie spoczywa m.in. Hans Christian Andersen Skromne, ogrodzone kutym żelazem popiersie z odrobiną zielonej trawy, bez jednego kwiatka czy innego dowodu pamięci ze strony żyjących. Podobnie zresztą wygląda grób Sorena Kierkegaarda

Christianie, miasto narkomanów. Wolne Miasto Christiania, młodzieżowa komuna będąca niezbyt udanym eksperymentem społeczeństwa alternatywnego. Na początku lat 70. przeznaczone do wyburzenia dawne koszary zdobyli i zasiedlili hipisi, którzy odmówili płacenia czynszu i podatków oraz podporządkowania się władzom miasta i policji. Dziś Christianię zamieszkuje ponad tysiąc mieszkańców, w większości potomków dzieci kwiatów. Mają własny samorząd, straż porządkową. Płacą już za prąd i wodę, dbają, żeby nie zagnieździli się tu dealerzy twardych narkotyków. Bez problemu natomiast można u nich kupić haszyszowe ciasteczka, marihuanę oraz przybory do jej palenia, a także różne gatunki halucynogennnych grzybów. Ulice przypominają nieco bazary dawnego Nepalu, można zjeść tanio i smacznie w którejś z ulicznych knajpek, a na straganie kupić pamiątkowy drobiazg, zupełnie jak na którymś z hippi markets na Ibizie.

---