Od ZSRR do Federacji Rosyjskiej

TRANSFORMACJA USTROJOWA

Sytuacja po śmierci Stalina

• Mołotow- zachowanie modelu stalinowskiego

• Malenkow, Beria - koncepcja modernizacji systemu.

• XII 1953 Malenkow, Mołotow, Chruszczow

Nikita Chruszczow

Pałacowy przewrót

• 1964- odsunięcie Nikity Chruszczowa od władzy

• Leonid Breżniew- I sekretarzem KC KPZR

• zatrzymanie destalinizacji

Doktryna Breżniewa

• ograniczenie suwerenności państw członkowskich układu Warszawskiego

• wykorzystana na potrzeby ideologiczne

• obowiązywała do Jesieni Ludów 1989

• zastąpiono ją doktryną Sinatry

PRZYCZYNY ZMIANY SYSTEMOWEJ I UPADKU ZSRR

• brak legitymizacji dla systemu

• kryzys ekonomiczny - niewydolność systemu nakazowo - rozdzielczego

• zmiana polityki Stanów Zjednoczonych wobec ZSRR

• wsparcie ze strony USA dla opozycji antysystemowej w krajach realnego socjalizmu

• Dojście do władzy Michaiła Gorbaczowa i próba reform

Michaił Gorbaczow

• marzec 1985 - wybór Gorbaczowa na stanowisko sekretarza generalnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego

• kwiecień, październik 1985 - przedstawienie na plenach KC KPZR wizji zmian

• HASŁA:

• przebudowa (pierestrojka)ţ

• jawność (głasnost)ţ

• przyspieszenie (uskrojenije)ţ

REFORMY

PRZYSPIESZENIE:

• XXVII zjazd KPZR ( luty, marzec 1986)

• program podwojenia dochodu narodowego do 2000 roku

PRZEBUDOWA:

• ograniczone reformy rynkowe - próba ratowania gospodarki w oparciu o doktrynę leninizmu

Założenia pierestrojki:

• Reformy gospodarcze ku intensyfikacji produkcji

• Odejście od centralizmu planowania gospodarczego

• Samodzielność gospodarcza przedsiębiorstw

• Samodzielność prawnicza

• Weryfikacja kadr zarządzających

• Przebudowa struktur państwa ( rozdzielenie funkcji partyjnych od państwowych)
  

JAWNOŚĆ :

• ograniczenie cenzury - ustępstwa na rzecz wolności słowa

• uwolnienie większości więźniów politycznych

• odrodzenie opinii publicznej i inicjatywy społecznej - zalążki nowych partii i ruchów politycznych

• powrót do chrześcijańskich wartości prawosławia

DEMOKRATYZACJA

• WYBUCH W ELEKTROWNI W CZARNOBYLU - 26. IV 1986 - ostateczne obalenie mitu o potędze ZSRR

• PRÓBA DEMOKRATYZACJI SYSTEMU POLITYCZNEGO ZSRR -

• MAJ 1988 - przedstawienie przez Gorbaczowa na plenum KC KPZR

„10 Tez” :

- Rozdzielenie stanowisk partyjnych i państwowych
- Sprawowanie funkcji do 10 lat
- Wzmocnienie władzy sekretarza generalnego
- Ograniczenie przewodniej i kierowniczej roli KPZR w państwie
- Pluralizm polityczny
- Zniesienie cenzury
- Rozdział władzy partyjnej od państwowej
- Rozwiązanie Rady Najwyższej

- Powołanie Rady Deputowanych Ludowych jako najwyższej władzy ustawodawczej w państwie
- Ustanowienie urzędu prezydenta

POLITYKA ZAGRANICZNA:

• doprowadzenie do zakończenia zimnej wojny

• wycofanie wojsk z Afganistanu

• wyrażenie zgody na upadek rządów proradzieckich w krajach satelickich ZSRR (jesień '89)ţ

• brak reakcji na fakt zburzenia muru berlińskiego i zjednoczenie Niemiec

• układ z Chinami o normalizacji stosunków (1991)ţ

1990 - Gorbaczow pierwszym i zarazem ostatnim prezydentem ZSRR

11 marca 1990 -ogłoszenie przez Litwę niepodległości

12 /13 stycznia 1991 - próba przejęcia władzy w Wilnie przez wojska sowieckie

I9 kwietnia 1991 - ogłoszenie niepodległości przez Gruzję

5 maja 1991 - ogłoszenie niepodległości przez Łotwę

Sierpień 1991 - internowanie Gorbaczowa - oskarżenie o dyktaturę

23 XII 1991 - podpisanie w Mińsku przez przywódców 11 republik deklaracji o rozpadzie ZSRR i powołaniu Wspólnoty Niepodległych Państw

25 XII 1991 - dymisja Gorbaczowa

26 XII 1991 - koniec Związku Radzieckiego - podpisanie deklaracji o rozpadzie i likwidacji ZSRR

Borys Nikołajewicz Jelcyn

• 1985 - 1987 - I sekretarz Komitetu Miejskiego w Moskwie ( usunięty przez Gorbaczowa za krytykę reform)ţ

• 29 maja 1990 - wybrany na przewodniczącego Rady Najwyższej RSFRR

• 12.06.1991 - wybór na prezydenta Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Radzieckiej (57,3% głosów)

• 8.12.1991 - Puszcza Biłowieska - spotkanie z z prezydentem Ukrainy Leonidem Krawczukiem i przewodniczącym Najwyżej Rady Białorusi Stanisławem Szuszkiewiczem - podpisanie umowy o likwidacji ZSRR i utworzeniu na jego miejsce luźnej konfederacji- Wspólnoty Niepodległych Państw

• 1996 - reelekcja Jelcyna

• 1997 - podpisanie układu o Związku Białorusi i Rosji

• 31 grudnia 1999 - zrzeczenie się urzędu prezydenta na rzecz ówczesnego premiera Władymira Putina

PRÓBA OCENY RZĄDÓW JELCYNA

• Symbol oporu przeciwko tzw. twardym komunistom - przyczynił się do obalenia tzw. Komitetu Stanu Wyjątkowego

• wprowadzenie zakazu formowania się partii komunistycznej i rozwiązanie Związku Sowieckiego

• udział we wprowadzeniu podstaw rosyjskiej demokracji - zagwarantowanie wolności słowa i prawa do własności

• wprowadzenie wielopartyjnych wyborów, stworzenie sektora prywatnego i zachęcanie zagranicznych biznesmenów do inwestowania w Rosji

• polityka zagraniczna : zapewnienie niepodległości krajom sąsiadującym z Federacją Rosyjską oraz nadzór nad redukcją broni i wojsk w tych krajach

• utrzymywanie dobrych stosunków z z kanclerzem Niemiec Helmutem Kohlem i prezydentem USA Billem Clintonem

• 1993 - zatwierdzenie nowej konstytucji

• JELCYN DLA POLSKI : wyprowadzenie wojsk rosyjskich z Polski, ujawnienie prawdy o Katyniu, wyrażenie zgody na wstąpienie do NATO

BŁĘDY

• niedopuszczenie do przeprowadzenia Sądu nad Komunizmem, analogicznego do Procesów Norymberskich

• Powstanie tzw. rosyjskiej „familii” - oligarchii bogacącej się na bezprawnym wykupywaniu za bezcen państwowych firm

• 1994 , 1999 - wysłanie wojsk do Czeczenii - dziesiątki tysięcy ofiar

• tolerowanie przestępczości i korupcji

• spadek dochodu na obywatela o 75% oraz zmniejszenie liczby ludności o 2 mln ( zła sytuacja w służbie zdrowia)ţ

Opinie na temat Borysa Jelcyna

• „Ma na koncie ogromne zasługi dla kraju, ale także poważne błędy”

Michaił Gorbaczow

• „Jedną z największych radości mojej prezydentury była współpraca z Borysem Jelcynem. Nikt nie powinien zapomnieć jego odwagi, kiedy przeciwstawił się spiskowcom-organizatorom zamachu stanu, aby uratować prezydenta Gorbaczowa i uratować marsz Rosji ku demokracji”

George H.W.Bush

• „Z całą pewnością zbliżył Wschód i Zachód, a także pomógł zastapić konfrontację współpracą”

Jose Manuel Barosso

• „W naszym kraju żywa jest pamięć o jego zasługach dla budowy nowej Rosji i jej roli w Europie i świecie, a także o jego roli w konstruowaniu nowych standardów polsko-rosyjskich stosunków dwustronnych”

Lech Kaczyńśki

Władimir Putin

• 1985-1990 KGB w NRD

• 7 maja 2000 - prezydent Federacji Rosyjskiej ( od 31 XII 1999 - tymczasowy prezydent)ţ

• 2004 reelekcja

Demokracja - autokracja?

• fałszowane wybory

• brak debat

• brak realnej opozycji

• nieprzestrzeganie praw człowieka

• cenzura, brak wolnych mediów i wolności słowa

• ograniczone uprawnienia i brak realnej władzy Dumy Państwowej

Polityka zagraniczna

• przyjazne stosunki z niektórymi krajami Europy Zachodniej- Francją, Niemcami

• poprawne stosunki ze Stanami Zjednoczonymi

• Realne wpływy w Białorusi i na Ukrainie

• Oziębienie stosunków rosyjsko- polskich po Pomarańczowej Rewolucji

Wybory 2008 - i co dalej?

• 1 października 2007 oświadczenia Putina o swojej kandydaturze do Dumy Państwowej

• Putin nie wykluczył, że w przyszłości zostanie premierem

• Dwóch potencjalnych kandydatów na nowego prezydenta z otoczenia Putina:Dmitrij Miedwiediew, Siergiej Iwanow.

KONIEC