6. Rodzaje więzi społecznych - charakterystyka.
Wyróżnia się trzy typy więzi społecznych:
1. Naturalne - podstawą powiązań tego typem więzi jest wspólne pochodzenie, pokrewieństwo. Przykładem może być rodzina lub grupa etniczna;
2. Zrzeszeniowe - takie więzi tworzone są dobrowolnie przez ludzi, którzy decydują się wstąpić np. do związków, organizacji, partii, stowarzyszeń;
3. Stanowione - są narzucone z zewnątrz lub ustanawiane siłą. Przykładem może być więzienie czy jednostka wojskowa.
Więzi społeczne to pewien sposób określenia stosunków między jednostkami, instytucjami, organizacjami. Powstanie więzi społecznej między poszczególnymi podmiotami i np. utworzenie grupy wpływa na przedłużenie trwania danej grupy. Istnienie więzi odróżnia także grupy i kręgi społeczne od nietrwałych - i często przypadkowych - zjawisk takich jak np. zbiór społeczny.
Istnienie grupy społecznej jest zależne od wytworzenia się więzi między jej członkami - powstają zależności między członkami, rozwijają się między nimi relacje, które w pewien sposób wymuszają na każdym członku grupy działanie na korzyść całości.
Tematyka więzi społecznych była i jest rozwijana szczególnie na gruncie socjologii polskiej (mniej amerykańskiej), socjologowie wypracowali liczne podziały więzi społecznych (poniżej opisano tylko 2 wybrane).
Emile Durkheim, XIX-wieczny socjolog, wyróżnił dwa główne typy więzi społecznych (...)
- solidarność mechaniczną i solidarność organiczną. Ta pierwsza oparta jest na wzorcach kulturowych, jakim podlega homogeniczna wspólnota ludzi, natomiast druga - dotyczy zależności międzyludzkich, które powstają w wyniku zróżnicowania stanowisk i ról społecznych.
Inny, choć zbliżony do podziału Durkheima, podział więzi społecznych zaproponował Paweł Rybicki. Wyróżnił on trzy rodzaje więzi: naturalną, stanowioną i zrzeszeniową. Więź naturalna dotyczy grup, których członkowie związani są między sobą więzami krwi - są to rodziny, plemiona, pierwotne wspólnoty rodowe. Może dotyczyć ona również osób żyjących w swoim najbliższym otoczeniu - np. kręgów sąsiedzkich.
Więź stanowiona to natomiast więź, która wynika z narzuconych odgórnie nakazów (przepisy prawa, ustawy, statuty itp.) - przykładami grup czy instytucji funkcjonujących w oparciu o więź stanowioną są m.in. szkoły, przedszkola, uczelnie wyższe.
Trzecim typem więzi społecznej jest więź zrzeszeniowa. Więź ta jest przeciwieństwem więzi stanowionej, powstaje oddolnie - w wyniku chęci poszczególnych osób. Ludzie samodzielnie decydują, że chcą utworzyć daną grupę i w niej uczestniczyć - przykładem mogą być różnego rodzaju organizacje społeczne, koła hobbystyczne itp.
Warto zaznaczyć, że niezależnie od przeprowadzonej klasyfikacji, w każdym społeczeństwie występują zbiorowości posiadające mieszane typy więzi.