WYKŁAD 1 (08.10.1998)

Podstwowe pojęcia klasycznej socjologii

• Cała wiedza socjologiczna wyrasta z wiedzy potocznej. Istnieją dwa sposoby rodzenia się wiedzy:

• historycznie

• z codziennych doświadczeń

Istnieją 2 kryteria stawania się wiedzy historycznej w socjologii (historiografia jako podłoże do jej tworzenia):

1. pewna struktura pojęciowa (społeczeństwo, integracja) - zbiór pojęć abstrakcyjnych, oderwanych od konkretnych faktów; pierwszy zastosował strukturę pojęciową A. Comte

2. empiryczna kontrolowalność wiedzy, którą się wypowiada - wiedza socjologiczna powinna być logicznie uporządkowana, a przez to empirycznie kontrolowalna (należy mówić o społeczeństwie tylko to, co będzie można sprawdzić) ; socjologia stara się logicznie dorównać innym naukom, ale nie jest to możliwe

• Istotną kwestią dla rozwoju socjologii jest budowa odpowiednich narzędzi potrzebnych do zdobywania wiedzy o społeczeństwie.

Drogi w poszukiwaniu narzędzi socjologicznych:

• realizacja postulatu metodologicznego - należy odróżniać wiedzę naukową od wiedzy wartościującej (uciec od pewnych wartości), odróżnić fakty od wartości

• unikanie faktów i wartości doprowadziło naukę do redukcjonizmu (redukowano całą rzeczywistość społeczną do pewnej sfery rzeczywistości) ; przykładem redukcjonizmu jest psychologizm (redukcja do psychologii tzn. najważniejsze są psychiczne zachowania społeczne)

• odróżnianie socjologii czystej od socjologii stosowanej

1. czysta - abstrakcyjna, tworzy się modele, zakłada się, że odnosi się do wszystkich społeczeństw niezależnie od czasu i miejsca ich istnienia

2. socjologia stosowana - ta która wskazuje dyrektywy w określonych warunkach (jak należy postępować)

• Socjologia aby uzyskać status nauki musiała posiadać właściwy tylko sobie przedmiot zainteresowania, którym jest życie społeczne. Emil Durkheim, badając jak jednostka jest uwarunkowana społecznie, udowodnił, że życie społeczne jest osobną sferą rzeczywistości.

• Opozycja 2 stanowisk - realizmu i nominalizmu socjologicznego

1. realizm socjologiczny zakłada, że społeczeństwo jest nowym (poza jednostkowym) osobnym bytem. Ze wszystkich jednostek powstaje nowa jakość, to nie jest suma wszystkich cech. Badając jednostkę można dostrzec grupę gdyż wyciska ona na jednostce swoje piętno.

2. nominalizm określa społeczeństwo jako skrótową nazwę dla sumy poszczególnych jednostek. Każdy jako jednostka posiada pewne cechy. Społeczeństwo nie istnieje, nic nowego nie powstaje w wyniku wzajemnego obcowania ludzi ze sobą.

• Socjologia empiryczna (oparta na badaniach) - dylemat socjologii empirycznej polega na konieczności wyboru przez badacza twardych i miękkich danych badawczych:

• twarde dane - są jednoznaczne, sprawdzalne, łatwe do interpretacji i obróbki np.: dane ilościowe; ułatwiają one wyciąganie wniosków.

• miękkie dane - obserwacja uczestnicząca, w głąb; interpretacja dokumentów, listów, pism; ukazują one większą część rzeczywistości społecznej.

Literatura:

J. Szacki „Historia myśli społecznej”

Wykłady z socjologii klasycznej

(c) Yareth

---