1.wytłumacz procesy wietrzenia fizycznego i chemicznego skał i mineralów- podaj przykłady
Wietrzenie- przemiany skorupy ziemskiej i minerałów pod wpływem czynników zewnętrznych : atmosfery, wody i żywych organizmów. Może to być wietrzenie fizyczne lub wietrzenie chemiczne.
Wietrzenie fizyczne:
Czynnikami wietrzenia fizycznego są :
Zmiany temperatury związane z nasłonecznieniem
Działanie mrozu
Mechaniczne działanie organizmów
W wyniku zmian temp. może dochodzić do rozpadu skał. Wyróżnia się rozpad ziarnisty lub blokowy.
W wietrzeniu fizycznym znacznie większe znaczenie ma zamarzająca w porach i szczelinach skał woda, która zwiększa swoją objętość. Może również powodować rozpad ziarnisty i blokowy.
Korzenie rozrastając się wywierają nacisk na skały co prowadzi do powstania spękań i rozkruszania skały.
Wietrzenie chemiczne:
Głównym czynnikiem wietrzenia chemicznego jest woda. Działanie chemiczne wody potęgują rozpuszczone w niej: bezwodnik kwasu węglowego, tlen, różne związki mineralne i organiczne- głównie kwasy wytworzone przez bakterie, grzyby i promieniowce.
W przebiegu wietrzenia duże znaczenie mają procesy :
Hydroliza- przy wietrzeniu chem. Pewne znaczenie ma rozpuszczanie minerałów, głównie krzemianów i glinokrzemianów w wodzie, choć na ogół większość jest słabo lub bardzo słabo rozpuszczalna
Przykład:
K2Al2Si6O16 + 3H2O →2KOH +H2Al2Si2O8* H2O + 4SiO2
Uwadnianie- zachodzi najczęściej z hydrolizą, pod działaniem bezwodnika kw. węglowego i tlenu.
Przykłady:
Hematyt hydrogetyt
Anhydryt gips
Utlenianie- wietrzenie przy udziale tlenu, który powoduje przejście zw. o niższym stopniu utleniania w związki o wyższym.
Przykład:
Ciemny magnetyt hematyt
Odtlenianie (redukcja)- spowodowane głownie występowaniem substancji organicznej i bakterii.
Przykład : tlenek żelazowy żelazawy
Karbonatyzacja- proces w wyniku którego powstają węglany. Pod wpływem kwasu węglowego następuje częściowe lub całkowite rozpuszczanie minerałów, a zawarte w nich metale dwuwartościowe łączą się z dwutlenkiem węgla dając różne węglany i dwuwęglany.
Przykład:
CaCO3 + H2CO3 → Ca(HCO3)2
Desilikacja- proces powodujący ubytek pewnej ilości krzemionki z krzemianów i glino krzemianów.
PS: jak komuś za mało informacji to więcej można znaleźć w żółtej książce od str.60