HISTORIA ZAWODU POŁOŻNEJ, WYKŁAD 1.

Historia szkolnictwa położniczego.

Rozwój położnictwa na świecie.

• Francja

• 1670 r.- Paryż, Hotel Dieu- wprowadzono tam regularne wykłady dla uczennic na 3-miesięcznych kursach; przełożoną uczący się kursantek była zakonnica, nazywana dame des accouchees.

• Początek XIX w.- szkoła położnych pod nazwą Paris Maternite, gdzie uczono położne na 12-miesięcznych kursach, które kończyły się egzaminem i otrzymaniem dyplomu, który zezwalał na odbieranie porodów.

• Wielka Brytania

• 1726 r. Edynburg.

• Przez cały XVIII w. wykonano liczne instrukcje dla kobiet odbierających porody oraz organizowano szkoły położnych w różnych miejscowościach (ujednolicenie systemu).

• John Douglas- wydał książkę o stanie położnictwa w Wielkiej Brytanii, w której postulował za organizowaniem kursów z praktycznymi ćwiczeniami odbywających się w przytułkach położniczych, kursy te kończyły się egzaminem i uzyskaniem certyfikatu.

• Niemcy

• 1728 r. Strasburg.

• 1751 r. Berlin- obok zakładu Charite zorganizowano szkołę położnych.

• Austria

• 1748 r.- wprowadzono kursy dla położnych.

• Rosja

• 1754 r.- senat przyjął projekt szkoły położnych pt. „Przepisy dla położnych ku pożytkowi społecznemu”.

• 1757r.- Moskwa, Sankt-Petersburg- szkoła dla położnych.

W XVII-XIX w. zawód położnej znajdował się w europie na bardzo niskim szczeblu hierarchii społecznej (praca za darmo, dobrze funkcjonowanie pielęgniarstwa, obecność babek)

• Polska

• Lwów

1. 1896 r., Galicja- 97.34% porodów odbywało się bez żadnej wykwalifikowanej pomocy, pomijając babki.

2. 1773 r.- szkoła położnych założona z inicjatywy cesarzowej Marii Teresy, szkoła istniała przy Collegium Medium, w którym to kształcono położne i chirurgów. Zajęcia trwały pół roku, wykłady prowadził profesor, a ćwiczenia- asystent. Władze austryjackie pozwoliły na zajęcia prowadzone w języku polskim (były to szkoły dwujęzyczne, w których posługiwano się językiem niemieckim i polskim). Zajęcia praktyczne odbywały się w Szpitalu Powszechnym.

3. 1854 r.- Szpital Powszechny zostaje Szpitalem Krajowym, w którym mieścił się szkoła i internat.

4. 1895 r.- nowa siedziba szkoły w nowoczesnym szpitalu powszechnym; szkole powierzono opiekę na 800 rodzącymi w ciągu roku.

• Białystok

1. 1783 r.- Anna z Sapiehów, księżna Jabłonkowska założyła i utrzymywała z własnych środków kursy dla położnych w Siemiatyczach koło Białymstoku. Księżna zatrudniała profesora, który nauczał położne. Po kursie księżna kierowała po dwie położne na każdy folwark, gdzie miały opiekować się rodzącymi. Co roku położne przechodziły egzamin, który sprawdzał ich wiedze. Szkoła ta istniała do 1811 r.

2. XVIII i XIX w.- Instytut Akuszeryi, czyli szkoła położnych. Nauka trwała 1 rok, co roku przyjmowało 16 uczennic, I połowa zajęć- zajęcia teoretyczne, II połowa- zajęcia praktyczne.

Poznań

1. 1799 r.- rozpoczęto nauczanie w j. niemieckim, kursu trwały 4 miesiące, a uczennice otrzymywały po 3 talary miesięcznie przez cały okres kursu.

2. 1802 r.- zakup na cel szkoły domu przy ulicy Grobla 37 (liczba łóżek w szkole wynosiła 9), który w 1803 r. spłonął, a rok później wybudowano nowy gmach.

3. 1810 r.- przywrócenie szkoły położnych po kilkuletniej przerwie.

4. 1811 r.- rozpoczęcie nauki w j. polskim, kurs trwał 4 miesiące, brało w nim udział 8 uczennic.

5. 1835 r.- kursy trwały 6 miesięcy.

6. 1893 r.- stanowisko dyrektora szkoły opiął dr Alfons Toporski, który podjął starania o podniesienie poziomu nauczania w szkole jak i działalności zakładu położniczego.

7. 1901 r.- powstaje nowy budynek na potrzeby szkoły i kliniki przy ulicy Polnej, który przyjął nazwę Poliklinika Prowincjalnego Zakładu dla Akuszerek, a od 1918 r. Krajowej Kliniki dla Kobiet.

4. Kraków

1. 1780 r.- utworzenie kliniki położniczej w Collegium św. Barbary (szpital kliniczny w pojezuickim budynku, nie jest to samodzielna szkoła, lecz znajduje się przy wydziale lekarskim). W klinice prowadzono dla kandydatek na położne wykłady (1,5 godziny wykładu codziennie od marca do wakacji), które stały się zalążkiem regularnych kursów i początkiem szkoły położnych.

2. Początek XX w.- rozłączenie szkoły położnych od uczelni wyższej, co oznaczało usamodzielnienie szkoły.

3. 1788 r.- powstanie szpitala krajowego św. Łazarza, do którego przeniesiono szkołę położnych wraz z kliniką.

5. Warszawa

1. 1802 r.- rozpoczęcie nauczania w Szkole Babienia (Szkoła Akuszeryjna, Instytut Położniczy, Instytut Akuszeryjny); szkołę zlokalizowano w obrębie Szpitala Dzieciątka Jezus.

2. Nauczanie położnictwa dla kursantek odbywało się 2 razy w roku w turnusach 4-miesięcznych.

3. Na czas szkolenia przyjmowano 5 ciężarnych.

4. Rekrutacja przymusowa.

5. Kształcenie dwutorowe:

1. szkoła akuszerek z kursem 2-letnim, w której naukę pobierały uczennice mające ukończone 4 klasy gimnazjum,

2. szkoła babek wiejskich z kursem 4-miesięcznym dla kandydatek umiejących tylko pisać i czytać.

Położnictwo w Polsce.

Początek XX w.

1. Kontynuacja kształcenia z XIX w.

2. Brak jednolitych programów kształcenia (różny okres kształcenia).

XX-lecie międzywojenne

1. 16.03.1928 r.- Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej o położnych, które m. in. normowało funkcjonowanie szkół położniczych (ujednoliciło naukę, 2-letni tok nauczania, internaty przy szkołach, dyrektor szkoły- lekarz, prawo wykonywania zawodu, obowiązek stałego dokształcania położnych).

2. 1933 r.- wprowadzenie jednolitego 2-letniego systemu kształcenia położnych.

Lata 40-te

1. 1945 r.- Państwowa Szkoła Położnych w Przemyślu na bazie Szpitala Miejskiego.

2. Kolejne szkoły położnych: Białystok, Chorzów, Poznań, Kraków.

3. 1945-1947 r. przyjmowano kandydatki na podstawie ukończenia 7-klasowej szkoły podstawowej w wieku 18-35 lat, warunkiem przyjęcia jest zdanie egzaminu z j. polskiego, matematyki i biologii.

4. Program kształcenia: 3 okresy nauk praktycznych.

Lata 50-te

1. Uchwała Rządu z 26.08.1950 r. wprowadziła 2-letni system kształcenia, wymóg to ukończone 9 klas szkoły ogólnokształcącej (tzn. mała matura) i wiek 16-30 lat kandydatek.

2. Program kształcenia: 3 okresy szkolenia praktycznego i 3 okresy teoretycznego oraz 2-tyg. kształcenie indywidualne.

3. Absolwentki szkół były kierowane przez komisje do pracy na drodze nakazu na okres 3 lat.

Lata 60-te

1. 2,5- letni system kształcenia.

2. Wymogi: świadectwo dojrzałości, 18-35 r.ż.

Lata 70-te

1. Obowiązywał owy program w szkołach, który kład nacisk na wychowanie ideowo-wychowawcze.

2. Zasady przyjmowania uczniów: średnia ocen na świadectwie dojrzałości+ dodatkowe punkty kwalifikacyjne za oceny bardzo dobre i dobre z przedmiotów kierunkowych oraz wynik rozmowy kwalifikacyjnej.

3. 1979 r.- Olimpiada Pielęgniarsko- Położnicza udostępniona absolwentką szkół pomaturalnym studiów na wydziale pielęgniarskich akademii medycznych możliwością uzyskania tytułu magistra pielęgniarstwa.

Lata 80-te i 90-te

1. Ostatni etap doskonalenia kształcenia położnych w ramach szkolnictwa pomaturalnego i 2,5-letniego programu kształcenia.

2. 1984 r.- Olimpiada Położnicza.

3. 1988 r.- zatwierdzenie 3-letniego programu kształcenia dla szkół pomaturalnych (nigdzie nie wszedł w życie).

4. 1996 r.- wprowadzenie magisterskich studiów położniczych na Wydziale Pielęgniarstwa AM w Lublinie (1. w Polsce).

1

---