Aleksandra Strusz
AP02
Rok I Żory
Postawy i zmiany postaw
Postawa - jest to wyuczona skłonność, akt woli przejawiający się w czynach będący podejmowaniem określonych działań w odpowiedzi na oczekiwania społeczeństwa.
Jest to zbiór subiektywnych doświadczeń intelektualnych oraz emocjonalnych, które są reakcją na rzeczywistość.
Wraz z postępem prowadzonych badań termin ,,postawa” nabierał różnych znaczeń tj: cele działania, motywy, przekonania.
Mimo wielości znaczeń postawy można wyodrębnić elementy, które stanowią swego rodzaju kręgosłup elementów wspólnych tj:
Postawa wiąże się z efektywną oceną czy to negatywną czy pozytywną różnych obiektów takich jak: ludzie, grupy społeczne, instytucje itp.. Tak więc postawa obojętna jest tu sprzecznością, gdyż postawa zakłada jaki kol wiek, choćby najmniejszy stosunek emocjonalny do danego obiektu.
Emocjonalny stosunek jest trwały mimo iż wiadomo że postawy mogą ulegać zmianom przyjmuje się ze postawa występuje wtedy gdy jest względnie trwała.
Postawa zawsze musi być wobec czegoś, nawet jeśli to ,,coś” nie ma nazwy własnej czy definicji.
Zakłada się że postawy są nabyte oraz modyfikowane w procesie uczenia, przy czym ważną rolę odgrywają tu osobiste odczucia jednostki., które SA silnie uwarunkowane w położeniu społecznym. Postawy stanowią najczęściej odzwierciedlenie pozycji społecznej jednostki.
Rodzaje postaw:
Akceptacji
Odrzucenia- najczęściej uleganie stereotypom bądź uprzedzenia.
Postawy wywierają wpływ na nasze postępowanie, spostrzeganie rzeczywistości oraz reakcje emocjonalne.
Wpływ postaw na zachowanie
Wydawać by się mogło że na podstawie postaw danej osoby można określić jej postępowanie jednak badania wykazały ze postawy często są niezgodne z naszymi zachowaniami.
Mogę podać tu przykład stosunku do ludzi innych ras. Deklarujemy tolerancję jednocześnie odnosząc się do takich osób z pogardą.
Mimo wszystko ludzie łączą postawy z zachowaniem. W przypadku innych ludzi, obserwując ich zachowanie przypisujemy mu cechy charakteru czy wrodzone zachowania danej osoby nie zwracając uwagi na to że mogły wystąpić okoliczności zmuszające tę że osobę do podjęcia takich kroków.
Ciekawe jest to że w przypadku samych siebie stosujemy inne kryteria oceny. Patrzymy tu na sytuacje w jakiej się znaleźliśmy,
Natomiast w przypadku oceniania innych odwołujemy się do ich dyspozycji chcąc wyjaśnić sobie ich zachowanie.
Tak więc nasuwa się tu pytanie czy istnieje swego rodzaju więź pomiędzy postawa a zachowaniem i czy na tej podstawie można wnioskować o postępowaniu danej osoby?
Nad odpowiedzią na to pytanie od lat pracują psychologowie zajmujący się problematyką postaw.
Jest kilka propozycji odpowiedzi na to pytanie:
Postawy są zgodne z zachowaniami jednak badania nie są w stanie tego ukazać.
O zgodności postaw z zachowaniami decydują również inne czynniki tj:
Rodzaj postawy i zachowania
Cechy osoby przejawiającej daną postawę
Okoliczności w jakich następuje zachowanie
Te czynniki albo wzmacniają zgodności pomiędzy postawą a zachowaniem albo je osłabiają.
Istnieje możliwość że nie mamy wyrobionej poinii na dany temat tak więc wymyślamy ją sobie ,,na poczekaniu”. w tej sytuacji nasze postawy nie wywołują określonego zachowania.
Zmiany Postaw
Zmiany postaw SA najczęściej badanymi mechanizmami w psychologii społecznej.
Dysonans poznawczy- jest to niezgodność postawy z zachowaniem co tworzy dysonans.
np. kochamy zwierzęta i nie chcemy aby je zabijano ale spożywamy mięso i trudno jest nam się bez niego obyć. W takiej sytuacji mamy pojawia się potrzeba redukcji i zmiany tej sprzeczności. Tak więc w tym przypadku albo zmienimy nawyki żywieniowe albo zmienimy wyznawane dotąd idee.
Dysonans poznawczy jest najlepszym przykładem na to że człowiek czuje potrzebę wyjaśnienia sobie własnych zachowań i dlatego zmienia postawy.
Potrzeba uzasadnienia sobie własnego zachowania może wpłynąć na zmianę postaw bądź na ich utrzymanie w głębszym przekonaniu, jednak, to czy zmienimy postawę czy ja utrzymamy zależy od tego, która z tych opcji będzie skuteczniejsza w redukcji dysonansu.
Okazuje się ze osobista potrzeba wyjaśnienia zachowań jest silniejsza niż nacisk ze strony otoczenia.
Istnieje również zewnętrzna potrzeba uzasadniania, która ma na celu udowodnienie innym ludziom swoich racji.
Istnieją różne źródła zmiany postaw:
Chęć zaspokojenia pragnienia szacunku
Dla akceptacji
Dla wsparcia
Chęć bycia lubianym
Uleganie presji
Chęć przypodobania się
Chęć upodobnienia się do autorytetu (identyfikacja)
Obietnica nagrody
Ostatnie możliwe źródło zmiany postaw ,,obietnica nagrody” jest najmniej efektowne.
Chcąc zmienić czyjąś opinię na dany temat powinniśmy stosować jak najmniejsze nagrody, ponieważ paradoksalnie okazuje się ze im większa nagroda tym mniejsze efekty zmiany postawy.
Zmiany postaw bardzo często wynikają ze stereotypów czy uprzedzeń.
Postawy i zachowania mogą oddziaływać na siebie na dwa sposoby:
Postawy mogą prowadzić do zmiany postępowania lub ukierukowywują nasze działania
Realne zachowanie może wpływać na kształtowanie się określonych postaw.
Nasze przekonania często są bezpodstawne. Opieramy się na intuicji czy stereotypach nie konfrontując tego z rzeczywistością, gdybyśmy to jednak robili bardzo prawdopodobne jest ze zmienilibyśmy postawę. Taki sposób mógłby pomóc w eliminowaniu np. stereotypów czy uprzedzeń rasowych.
Wpływ mediów na postawy
Nieodłączny element życia prawie każdego człowieka to oczywiście telewizja. Popularne dziś mass media są czynnikiem zmieniania postaw niestety najczęściej w negatywny sposób.
Omawiając temat środków masowego przekazu warto wspomnieć, że w zastraszającym tempie rośnie liczba tzw ,,telemaniaków” czyli osób oglądających telewizje w nadmiernych ilościach.
Dla odróżnienia osoby nadużywającej oglądania telewizji od tej prawidłowo z niej korzystającej przeprowadzono eksperyment, którego wyniki mówią że ,,Telemaniacy”:
Są w większym stopniu uprzedzone rasowo
Cechuje ich fałszywe przekonanie o tym, że większość udzi pracuje jako lekarze, prawnicy i sportowcy
Uznają prawdziwość stereotypów płciowych
SA przeświadczeni o ogromnych skalach przestępczości i przemocy w naszym społeczeństwie
Uważają ze mniej liczni są obecnie ludzie starsi, którzy czują się gorzej w porównaniu do przeszłości, podczas gdy rzeczywistość jest wręcz odwrotna/
Wynika z tego że telewizja ma zły wpływ na kształtowane postawy, wręcz skłania do myślenia stereotypami.
,,Telemaniacy” wykazują raczej pesymistyczne podejście do życia, uważają że ludzie to egoiści dbający jedynie o siebie, traktują otoczenie jako zagrożenie dla siebie.
Manipulacja
Jest to celowe oszukiwanie grupy ludzi bądź osoby mająca na celu skłonić ich do działania sprzecznego z ich dobrym interesem. Zazwyczaj ofiary nie mają pojęcia o tym że SA manipulowane. Autor manipulacji zazwyczaj chce osiągnąć korzyści ekonomiczne, polityczne, bądź osobiste kosztem poddawanych niej osób.
Środkami manipulacji mogą być:
Aktywne techniki psychologiczne np. tworzenie nastroju, chwili
Użycie sygnałów dźwiękowych wpływających na świadomość oraz system decyzyjny
Odurzenie np. alkoholem
Wyszukanie słabych punktów osoby i wpływanie Nanie
Wykorzystanie nieuwagi i podsunięcie gotowych rozwiązań, nie przedstawiając pełnego obrazu
Niepozostawianie możliwości wyboru np. sekty
Szantaż