Gospodarka Światowa

Wykład.1

Zewnętrzne uwarunkowania każdej gospodarki:

• Przynależność danego kraju do określonych organizacji międzynarodowych oraz ugrupowań

• Uwarunkowania na rynku światowym

• Zadłużenie wobec zagranicy

• Położenie geograficzne mogące sprzyjać wymianie

• Regiony przygraniczne

Powstanie gospodarki światowej wiąże się z pewnym etapem rozwoju międzynarodowego podziału pracy, który ukształtował się wraz z rozwojem kapitalizmu. W jego ramach pojawiły się 2 specjalizacje: przemysłowa i surowcowo-rolnicza.

Po rewolucji przemysłowej niewielka grupa krajów stała się centrum politycznym i gospodarczym świata, dysponując źródłem surowcowo-rolniczym w postaci innych krajów (będących też rynkami zbytu). Wytworzyła się w nich silna więź z krajami przemysłowymi. Było to charakterystyczne dla systemu kolonialnego. Doprowadziło to do podziału świata na kraje rozwinięte, specjalizujące się w produkcji przemysłowej i kraje znacznie słabiej rozwinięte, surowcowo-rolnicze.

• Wielka Brytania (największa potęga kolonialna)

• Francja (Algier, Maroko)

• Belgia (Kongo)

W okresie międzywojennym doszło do pewnych zmian. Znaczenia nabrały państwa pozaeuropejskie (USA i Japonia). Tradycyjny międzynarodowy podział pracy skończył się wraz z końcem II wojny światowej, a zaczął się tworzyć współczesny międzynarodowy podział pracy. Jest on związany z niezwykle szybkim postępem naukowo-technicznym i produkcyjnym. Załamanie tradycyjnego MPP nastąpiło w wyniku:

• Powstania systemu państw socjalistycznych

• Dekolonizacji

• Wzrostu niezależności niektórych państw, wcześniej zależnych od innych (uwolnienie Afryki)

Gospodarka światowa -to historycznie ukształtowany, ale zmieniający się w czasie system powiązań ekonomicznych (produkcyjnych, handlowych, usługowych) pomiędzy poszczególnymi krajami i włączający je w światowy system produkcji i wymiany. Nie jest to suma gospodarek narodowych, tylko system powiązanych ze sobą gospodarek narodowych, organizacji międzynarodowych, korporacji transnarodowych itp.

Więzi te mają charakter:

• Materialny (wymiana towarów i usług, przepływ kapitałów i technologii - ułatwiony ze względu na ograniczenie protekcjonizmu i liberalizacji obrotów gospodarczych z zagranicy)

• Niematerialny (przepływ informacji, niezbędnych do kształtowania gospodarki wg potrzeb i stylu życia)

Jest 5 podmiotów GŚ:

1. przedsiębiorstwa krajowe

2. przedsiębiorstwa międzynarodowe (korporacje transnarodowe)

3. gospodarki narodowe poszczególnych krajów

4. ugrupowania integracyjne

5. międzynarodowe organizacje gospodarcze

Przedsiębiorstwa krajowe - stają się podmiotem, gdy nawiązują i utrzymują stosunki ekonomiczne z innymi podmiotami gospodarczymi. Powiązania kredytowe, finansowe, kapitałowe, kooperacja. Jest to początek umiędzynarodawiania się przedsiębiorstw krajowych. Przebiega on w 3 etapach:

1. wejście na rynek międzynarodowy poprzez podjęcie zagranicą produkcji lub działalności gospodarczej (motywowane skalą zwiększenia skali produkcji)

2. ominięcie barier handlowych, PK staje się przedsiębiorstwem międzynarodowym

3. PM staje się KTN

Działalność ma charakter:

• regionalny

• globalny

Wykład.2

Korporacje transnarodowe - przedsiębiorstwa międzynarodowe prowadzące działalność mającą zasięg międzynarodowy (często globalny) oraz posiadające swoje filie (oddziały) zagranicą.

Jest to podmiot, który ma coraz większe znaczenie w gospodarce, rozwijające się poprzez BIZ, czyli lokowanie kapitału zagranicą w celu bezpośredniego wpływu na działalność przedsiębiorstwa lub zbudowanie czegoś od zera. Większość to spółki akcyjne, co ułatwia dokonywanie przekształceń struktur i własności.

Ich udział w światowym PKB to ok. 27%. Porównuje się je do państw. Na liście 100 największych potęg 51 z nich to KTN. Dominują w dziedzinach, których rozwój wymaga dużych nakładów na badania i rozwój.

Poszukują atrakcyjnych rynków zbytu, mają wysoką pozycję, jeżeli chodzi o obrót technologiami i są zainteresowane kapitałem intelektualnym

Gospodarki krajowe - jest to suma działalności przedsiębiorstw krajowych i międzynarodowych danego kraju. Dużą rolę odgrywa państwo i jego polityka gospodarcza. Jej cele to:

• polityka wzrostu gospodarczego i rozwoju

• efektywne wykorzystanie zasobów

• stabilność pieniądza

• obrona własnego rynku przed napływem pracowników z zewnątrz (Niemcy, Austria)

• usuwanie zagrożeń

• ochrona środowiska

• odpowiednia międzynarodowa polityka ekonomiczna (cła, środki pozataryfowe, polityka kursowa, wymiana handlowa, bilans płatniczy.

Ugrupowania integracyjne

---