Problemy społeczne w dyskursie publicznym
Dr Mariusz Granosik
Dyskurs publiczny
Dyskusywność - cecha zjawisk społecznych (np rozmowa) która oznacza, że poszczególne elementy są ze sobą powiązane, elementy ze są połączone w jedną całość jeden za drugim.
Nie dyskursywne - np coś co nie ma charakteru, nieliniowego (utwór filharmoniczny jako niedyskurs- dociera do nas wiele sygnałów naraz, a nie jeden po drugim)
Język jest dyskursywny z konieczności, jednoliniowy ciąg (łańcuchy)
Udyskursywienie powoduje, że powstają przekłamania, nie zawsze uproszczone, czasami coś dodamy.
Dyskurs w rozumieniu komunikacyjnym - to ciąg następujących po sobie treści, jedna po drugim
Publiczny - to co ogólnodostępne (ale czasami są ograniczniki dostępności np cena) oraz to co opiniotwórcze czyli ma wpływ na dużą liczbę społeczeństwa, dociera, oddziauje na społeczeństwo.
Współcześnie zwraca się uwagę na opiniotwórczość.
Dyskurs musi się rozwijać w przestrzeni masowej komunikacji.
Dyskurs musi mieć jedną ścieżkę np tylko o bezdomności lub o alkoholizmie.
1 Koncepcja teoretyczna Jurgena Habermasa
Szkoła frankfurska, filozofia krytyczna
Istotą ludzkiego funkcjonowania jest krytyczne (analizowanie, ocenianie-złe\dobre) odnoszenie się do świata.
Emocjonalne odnoszenie się do społeczeństwa jest krótkotrwałe, emocje są ulotne, aby krytycznie odnosić się do otoczenia należy mieć wiedzę, narzędzie, kryteria.
Społeczeństwo rozwija się wtedy gdy jest wiele racjonalnych odniesień krytycznych, wtedy społeczeństwo może się poprawić, rozwinąć.
Im sieć krytyczna jest większa tym społeczeństwo się lepiej rozwija.
Dzięki dyskursowi publicznemu bardziej racjonalnie rozwija się społeczeństwo
działanie celowe (mają dać\ osiągną efekt)
działanie komunikacyjne (mówienie jest działaniem) - mają doprowadzić do porozumienia (najpierw komunikat-póżniej celowe )
Rodzaje dyskursu
- teoretyczny
- praktyczny
- Eksplikujący
Teoretyczny - poprzez dyskurs budowana jest perspektywa racjonalnej analizy, uzasadnienia, prowadzi do zderzenia pewnych racji, realizacja warunku krytyczności, rozszczenie ważności,który argument(racja) według dyskursu jest ważniejsza. Prowadzi do zbudowania pewnych racji - jednak nie prowadzi do porozumienia
Praktyczny - opiera się na społecznej reprezentacji (silniejszy), sile danej reprezentacji, która potrafi się przebić w dyskursie publicznym
Eksplikujący- dyskurs pomocniczy opiera się na działaniach komunikacyjnych mających na celu wynegocjowanie tych samych zanczeń, dla danej definicji
Dyskurs społeczny to przestrzeń dyskursywna, to co silne w społeczeństwie powinno być silne w dyskursie- ale nie ma tego odzwierciedlać.
2 Koncepcja dyskursu Teun Van Dijk
Opracował metodologię badań dyskursu
Struktura i proces
W dyskursie publicznym występuje struktura oraz dynamizm proces
Dyskurs ma 3 wymiary:
użycie języka - np do argumentowania, język używany jest w potocznej mowie, jest repliką języka używanego w dyskursie publicznym. Telewizja przyczyniła się do tego jakim językam się posługujemy (np przenosimy na nasz język - język polityczny występujący w debatach publicznych)
przekazywanie idei dyskursu -przekazuje wiele idei w sposób jawny bądź też ukryty
interakcja - czyli to co się dzieje pomiędzy uczestnikami dyskursu publicznego, bądź też pomiędzy programami.
Jest sztywna struktura ram, której w dyskursie nie może przekazać np polityczna poprawność.
Nie tylko są ogólne ramy struktur, ale również każdy autor, gość programu może ustalić ramy strukturalne dyskursu.
Dyskurs publiczny jest dynamiczny
Strukturalne
Dyskurs jako zespół uwarunkowań, głosów, stanowisk. Inne uwarunkowania strukturalne są w centrum dyskursu publicznego, mozna dyskutować z ludźmi z lewej i prawej
- dostrzeganie
- styl i retoryka - ustrukturyzowanie wypowiedzi w danym, określonym stylu
Dynamiczne - dotyczny działań samych w sobie analizowanie skuteczności działań
„globalny akt mowy” - niektóre elementy działania publicznego będą inaczej odbierane przez poszczególne zróżnicowania
- poznawczy
- perspektywa społeczna